Bài viết được viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Hồng Thanh: Chuyên gia tư vấn sức khỏe Nutricare và tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS Phạm Văn Hoan.
Xây dựng thực đơn cho bà bầu tiểu đường thai kỳ cần tuân theo một chế độ nghiêm ngặt để cân bằng giữa ổn định đường huyết và đảm bảo dinh dưỡng cho mẹ và bé. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin hướng dẫn chi tiết từ kinh nghiệm của các chuyên gia dinh dưỡng giúp bạn lên thực đơn phù hợp nhất cho bà bầu tiểu đường thai kỳ.
1. Hướng dẫn xây dựng thực đơn cho bà bầu bị tiểu đường
Dưới đây là một số nguyên tắc xây dựng thực đơn cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ với từng bữa ăn trong ngày:
1.1. Bữa sáng cho mẹ bầu tiểu đường thai kỳ
Cung cấp lượng dinh dưỡng phù hợp cho bữa sáng để ổn định đường huyết và cung cấp dinh dưỡng cho mẹ bầu.
Thời điểm ăn bữa sáng: Tốt nhất trong vòng 30 phút đến 1 giờ sau khi dậy và nên ăn trong khoảng 7 – 8 giờ sáng.
Các chất cần bổ sung cho bữa sáng lành mạnh:
- Protein là dưỡng chất rất cần thiết cho sự phát triển của thai nhi. Bạn nên bổ sung ít nhất 29g Protein từ trứng, ức gà, cá, các loại hạt,…
- Chất béo tốt giúp cung cấp Calo và tăng hấp thu một số Vitamin cho mẹ bầu. Giới hạn lượng chất béo dưới 40% tổng lượng Calo/ngày. Có thể bổ sung chất béo tốt từ bơ đậu phộng, dầu thực vật,…
- Chất xơ từ rau giúp nó lâu và duy trì đường huyết ổn định, nên bổ sung khoảng 500-600g rau xanh cho cả ngày. Một số lựa chọn tốt cho bữa sáng: Xà lách, bông cải xanh, súp lơ trắng,…
- Hạn chế lượng Carb để tránh làm đường huyết buổi sáng tăng quá cao. Chỉ nên bổ sung không quá 30g Carb. Một số thực phẩm có thể ăn vào bữa sáng: Bánh mì nguyên cám, yến mạch, bí ngô, khoai tây, nho, dưa hấu, táo,…
Dinh dưỡng bữa sáng rất quan trọng cho người tiểu đường thai kỳ
1.2. Bữa trưa cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ
Bữa trưa là thời điểm nạp thêm năng lượng và duy trì đường huyết không bị giảm quá thấp. Tuy nhiên, mẹ tiểu đường thai kỳ cũng cần lưu ý lượng chất dinh dưỡng để tránh lượng đường huyết tăng quá cao sau khi ăn.
Thời điểm ăn bữa trưa: Nên ăn vào một thời điểm cố định khoảng 12h – 12h30 hàng ngày.
Chế độ ăn:
- Ăn theo thứ tự từ rau củ đến Protein và chất béo cuối cùng là Carbs để hấp thu dinh dưỡng dễ dàng hơn và làm chậm quá trình chuyển hóa Carbs.
- Sử dụng đồ ăn được hâm lại góp phần làm giảm lượng đường trong máu do các Carb bị thay đổi cấu trúc khi được để nguội.
- Hạn chế carb với liều lượng khuyến cáo 30 – 45g Carb.
- Một số thực phẩm có thể bổ sung vào bữa trưa: Trứng, thịt bò. thịt gà, thịt heo, bánh mỳ, đậu hũ, mì ống nguyên cám, rau bina, cải thìa, cần tây, dưa chuột, các loại hạt,…
Chú ý: Không nên ăn quá nhiều Carb, vì vậy bạn nên tránh kết hợp các thực phẩm chứa nhiều Carb với nhau trong thực đơn cho bà bầu bị tiểu đường, ví dụ:
- Tránh ăn khoai tây chiên với bánh mì.
- Tránh ăn sữa chua, trái cây và đồ ngọt như món tráng miệng vào bữa trưa.
- Cẩn thận khi kết hợp bánh mì, bánh ngọt cùng với các nguồn Carbohydrate khác.
Lên kế hoạch cho bữa trưa đảm bảo dinh dưỡng và duy trì đường huyết ổn định cho bà bầu đái tháo đường thai kỳ
1.3. Bữa tối cho mẹ bầu tiểu đường thai kỳ
Trong thực đơn cho bà bầu bị tiểu đường thai kỳ, bữa tối giúp cung cấp dưỡng chất và duy trì đường huyết ở ngưỡng an toàn cho suốt thời gian buổi đêm.
Thời điểm ăn cho bữa tối là khoảng 18h30 mỗi ngày.
Chế độ ăn:
- Lượng Carb: Tương tự như bữa trưa, bữa tối cũng được khuyến cáo một khẩu phần ăn từ 30 – 45g Carb.
- Tỉ lệ Protein và chất béo theo nguyên tắc “đĩa thức ăn” có nghĩa là với đĩa thức ăn khoảng 25cm thì tỷ lệ lượng dinh dưỡng gồm có: ¼ Protein, ¼ Carb, 2ml chất béo, ½ chất xơ [rau các loại].
Lưu ý về cách chế biến:
- Ưu tiên các cách chế biến: Nướng, hấp, luộc hầm vì các phương pháp này không yêu cầu nhiều chất béo giúp giảm nguy cơ biến chứng tim mạch ở người tiểu đường thai kỳ.
- Hạn chế muối và đường trong các món ăn, thay vào đó bạn có thể tạo ra các hương vị khác như chanh, gừng, tỏi,… giúp món ăn hấp dẫn mà không gây ảnh hưởng đến tình trạng bệnh
Áp dụng nguyên tắc đĩa thức ăn để kiểm soát lượng chất dinh dưỡng phù hợp cho mẹ bầu tiểu đường thai kỳ
1.4. Xây dựng bữa ăn phụ cho bà bầu bị tiểu đường
Trong thực đơn cho bà bầu tiểu đường thai kỳ, các bữa ăn phụ giúp người tiểu đường cung cấp thêm năng lượng để duy trì đường huyết ổn định. Mẹ bầu bị tiểu đường nên chia thành 5 – 6 bữa ăn mỗi ngày, trong đó gồm có 3 bữa chính và 2 – 3 bữa phụ.
Thời điểm nên ăn bữa phụ: 10h00 sáng, 15h30 chiều và 21h30 tối.
Một số thực phẩm nên ăn vào bữa phụ:
- Trái cây: một lượng phù hợp táo, chuối, quả ô liu, bơ, kiwi, ổi, dâu tây,…
- Sữa chua không đường.
- Các loại hạt: đậu phộng, hạnh nhân, óc chó, hạt điều,…
- Bánh quy nguyên cám, bánh yến mạch không đường, bánh quy hạt chia,…
Ngoài ra, mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ có thể bổ sung sữa Glucare Gold cho bữa phụ. Sữa không chỉ hỗ trợ kiểm soát đường huyết tốt nhờ hệ bột đường hấp thu châm [Isomaltulose & Erythritol] với chỉ số GI thấp đã được chứng minh lâm sàng, mà còn cung cấp đến 56 dưỡng chất cùng Đạm thực vật & Đạm Whey từ Mỹ, tăng cường sức khỏe cho mẹ và bé.
Bên cạnh đó, sữa còn chứa Omega-3,6,9 giúp phòng ngừa biến chứng tim mạch, Lactium, Magie, Vitamin B6 giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ giấc ngủ, chất xơ FOS/Inulin tốt cho hệ tiêu hóa của người mẹ tiểu đường thai kỳ.
Chú ý: Trên đây là những khuyến cáo chung về chế độ ăn an toàn cho đường huyết của mẹ bầu mắc tiểu đường. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn mang thai cần dưỡng chất khác nhau.
Để đảm bảo thai nhi phát triển bình thường, mẹ bầu cần tham khảo ý kiến của bác sĩ về thực đơn cho bầu bị tiểu đường thai kỳ. Bên cạnh đó, hãy bổ sung lượng calo và dưỡng chất thiết yếu cần thiết cho mẹ bầu theo từng giai đoạn theo bảng sau:
Giai đoạn Năng lượng cần thiết [kcal] Chất đạm [g] Chất xơ [g] Chất béo [g]3 tháng đầu 2100 61 28 46.5 – 58.5 3 tháng giữa 2300 70 28 52.5 – 64.5 3 tháng cuối 2500 91 28 60 – 72
Tìm hiểu thêm:
- Người bị bệnh tiểu đường nên và không nên ăn gì?
- Chế độ ăn uống của người bệnh tiểu đường như thế nào phù hợp?
2. Mẫu thực đơn cho bà bầu tiểu đường thai kỳ trong 7 ngày
Thực đơn hàng ngày cho bà bầu bị tiểu đường chi tiết cho bà bầu tiểu đường thai kỳ trong 1 tuần như sau!
2.1. Ngày 1
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu tiểu đường ngày đầu tiên:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Ngô 1 bắp Trứng gà luộc 2 quả Salad rau bina 1 đĩa vừa Quả bơ ⅓ quả Bữa phụ sáng Bánh quy ngũ cốc không đường 6 miếng Chuối ½ quả Bữa trưa Cơm gạo lứt 1 bát Ức gà nướng 60g Salad cà chua bi dầu oliu 1 đĩa Bữa phụ chiều Óc chó 30g Chuối ½ quả Bữa tối Ức gà nướng 60g Bánh mì ngũ cốc nguyên hạt 2 lát Khoai lang nướng ½ củ Salad rau xà lách 1 đĩa vừa Bữa phụ tối Sữa không đường 240ml
2.2. Ngày 2
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu ngày thứ 2:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Bánh mì ngũ cốc 1 – 2 phần Trứng luộc 2 quả Bữa phụ sáng Sữa chua không đường 200g Bột yến mạch 60ml Bữa trưa Cơm gạo lứt 1 bát Bông cải xanh luộc 1 đĩa vừa Cá nướng 1 miếng phi lê Súp bí đỏ 1 bát Bữa phụ chiều Bánh ngô 1 miếng Táo nhỏ 1 quả Bữa tối Cơm gạo lứt 1 bát Tôm nướng 100g Canh rau nấu thịt nạc 1 bát Dâu tây 3 quả Bữa phụ tối Sữa chua không đường 1 hộp Bánh mì ngũ cốc 1 lát
2.3. Ngày 3
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu ngày thứ 3:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Trứng ốp 1 quả Thanh long ruột đỏ ⅓ quả Bữa phụ sáng Táo ½ quả Bơ đậu phộng 1 thìa Cà phê 1 cốc Bữa trưa Cơm trắng 1 bát Canh rau mồng tơi nấu tôm 1 bát Thịt luộc 50g Bữa phụ chiều Sữa không đường 240ml bánh mì nho 1 lát Bữa tối Cơm diêm mạch 1 bát Cá hồi áp chảo 1 miếng phi lê Canh kimchi 1 bát Ổi 1 quả nhỏ Bữa phụ tối Bơ đậu phộng 2 thìa Sữa không đường 240ml
2.4. Ngày 4
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu ngày thứ 4:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Bột yến mạch nấu chín 1 bát vừa Thanh long ⅓ quả hạt điều 20g Bữa phụ sáng Bánh mì nguyên cám 2 lát Bơ ½ quả Bữa trưa Ức gà nướng 60g Khoai lang luộc 1 củ Salad rau xà lách 1 đĩa Bữa phụ chiều Đậu phộng 30g Kiwi 1 quả Bữa tối Cháo yến mạch nấu tôm 1 bát Ngô luộc 1 bắp Salad rau bina 1 đĩa Bữa phụ tối Sữa không đường 240ml
2.5. Ngày 5
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu ngày thứ 5:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Sinh tố trái cây chuối [1 quả],
dâu tây [2 quả],
sữa hạnh nhân [150ml], hạt lanh [1 thìa],
bơ [1 thìa]
Bữa phụ sáng Sữa chua Hy Lạp 200g Chuối ½ quả Bữa trưa Đậu đen hấp 1 bát Sữa hạnh nhân 200ml Cá hồi nướng 1 miếng phi lê Bữa phụ chiều Bánh mì nguyên hạt 2 lát Bơ đậu phộng 2 thìa Bữa tối Miến nấu gà 1 bát Khoai lang ½ củ Salad ức gà 1 đĩa Bữa phụ tối Sữa chua Hy Lạp 1 cốc Chuối ½ quả
2.6. Ngày 6
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu ngày thứ 6:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Bánh mì nguyên cám 2 lát Salad nấm và cà chua 1 bát vừa Bữa phụ sáng Lê ½ quả Sữa ít béo 240ml Bữa trưa Phở bò gạo lứt 1 bát Bánh mì ngũ cốc 2-3 lát Thanh long ruột đỏ ½ quả Bữa phụ chiều Lê nướng quế ½ quả Sữa chua không đường 1 hộp Bữa tối Thịt nướng 130g Súp lơ xanh luộc 1 đĩa Khoai tây 1 củ Bữa phụ tối Sữa đậu nành nguyên chất 240ml
2.7. Ngày 7
Gợi ý thực đơn lành mạnh cho mẹ bầu ngày thứ 7:
Bữa ăn Món ăn Liều lượngBữa sáng Mì gà xào rau củ tỷ lệ: ¼ gà, ¼ mì, ½ rau Bữa phụ sáng Hạt điều 20g Bánh quy nguyên cám 6 miếng Bữa trưa Cá ngừ 90g Salad trộn ngũ cốc nguyên hạt 1 đĩa Táo ½ quả Bữa phụ chiều Bánh quy hạt chia 3 miếng Bơ ½ quả Bữa tối Cơm 1 bát Đậu hũ 170g Salad rau trộn 1 đĩa Rau luộc 1 đĩa Bữa phụ tối Bột yến mạch trộn sữa không đường 240ml
Có thể bạn quan tâm:
NHỮNG THỰC PHẨM TỐT CHO BỆNH TIỂU ĐƯỜNG
3. Lưu ý khi sử dụng thực đơn hàng ngày cho bà bầu bị tiểu đường
Đái tháo đường thai kỳ có ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của trẻ. Để hạn chế tối đa tác động của bệnh thì mẹ bầu nên lưu ý những yếu tố sau:
- Hạn chế đồ ngọt như bánh, kẹo, kem,… để tránh đường huyết tăng quá cao.
- Hạn chế đồ mặn và thực phẩm chế biến sẵn bao gồm: thịt hộp, cá hộp, mì gói, thịt nguội,… Đây là những thực phẩm gây nguy cơ tăng huyết áp.
- Tránh nước ngọt, đồ uống có cồn, có gas, caffeine, chất kích thích,… do lượng đường cao gây ảnh hưởng đến đường huyết.
- Duy trì đều đặn 2 giờ 1 bữa ăn nhằm đảm bảo nồng độ đường trong máu ổn định.
- Ăn các chất trong hàm lượng khuyến nghị để cung cấp đủ dinh dưỡng cho bé và duy trì đường huyết ổn định cho mẹ.
- Bổ sung thêm Vitamin, Sắt, Canxi,… theo chỉ định của bác sĩ giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh.
- Tập thể dục mỗi ngày giúp tăng cường sức khỏe, lưu thông khí huyết và tiêu hao nguồn năng lượng dư thừa, duy trì đường huyết ổn định. Trung bình thời gian luyện tập một ngày là khoảng 20 – 40 phút. Bà bầu mắc tiểu đường có thể đi bộ, bơi, tập yoga, khiêu vũ, đạp xe trong nhà,… với cường độ nhẹ.
Duy trì đường huyết ổn định tốt cho cả mẹ và bé.
Hy vọng với những chia sẻ trên bạn đã có thể xây dựng được thực đơn cho bà bầu tiểu đường thai kỳ. Cần đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các khuyến cáo về thực phẩm và liều lượng giúp mẹ bầu và thai nhi có sức khỏe tốt nhất.
Nếu bạn còn băn khoăn về việc xây dựng thực đơn cho bà bầu tiểu đường thai kỳ, hãy gọi đến số Hotline
Phụ nữ mang thai 1 ngày nên ăn bao nhiêu dương?
Để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và thai nhi thì bà bầu nên hạn chế ăn ngọt và duy trì hàm lượng đường tiêu thụ ở mức 25 gram hoặc ít hơn trong một ngày.
Bà bầu nên ăn 1 ngày mấy bữa?
Chia nhỏ bữa ăn thành 6 bữa/ngày [3 bữa chính và 3 bữa phụ] để giảm nghén và giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.. Thực đơn dinh dưỡng cho bà bầu không thể thiếu nước. Vì thế mẹ bầu nên uống đủ từ 1.6 – 2 lít nước mỗi ngày. Ăn thức ăn vặt tốt cho sức khỏe như trái cây, hạt, sữa và sản phẩm từ sữa.
Tiểu đường thai kỳ 1 ngày ăn bao nhiêu calo?
Nhu cầu năng lượng cho thai phụ đái tháo đường thai kỳ khoảng 30 - 35 kcal/kg/ngày cho người có cân nặng bình thường, 25 - 30 kcal/kg cho người thừa cân và 35 - 40 kcal/kg cho người có cân nặng thấp. Trung bình năng lượng 1500 cal/ngày - 1800 cal/ngày là hợp lý.
Bà bầu nên ăn bao nhiêu tinh bột 1 ngày?
Mẹ bầu không nên ăn nhiều tinh bột để tránh bị thừa cân. Mỗi ngày, mẹ bầu chỉ nên ăn từ 2 đến 3 bát cơm. Ngũ cốc vừa có chứa tinh bột lại là thực phẩm nhiều chất xơ, do đó được đánh giá cao hơn so với gạo trắng.