- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Quảng cáo
- Trước hết xác định số oxi hóa.
Nếu trong phản ứng có chứa một hoặc nhiều nguyên tố có số oxi hóa thay đổi thì phản ứng đó thuộc loại oxi hóa – khử
- Chất oxi hóa là chất nhận e [ứng với số oxi hóa giảm]
- Chất khử là chất nhường e [ ứng với số oxi hóa tăng]
Cần nhớ: khử cho – O nhận
Tên của chất và tên quá trình ngược nhau
Chất khử [cho e] - ứng với quá trình oxi hóa.
Chất oxi hóa [nhận e] - ứng với quá trình khử.
Ví dụ 1: Cho phản ứng: Ca + Cl2 → CaCl2 .
Kết luận nào sau đây đúng?
A. Mỗi nguyên tử Ca nhận 2e.
B. Mỗi nguyên tử Cl nhận 2e.
C. Mỗi phân tử Cl2 nhường 2e.
D. Mỗi nguyên tử Ca nhường 2e.
Hướng dẫn:
Ca → Ca2++2e
Cl2 + 2.1e → 2Cl-
⇒ Chọn D
Quảng cáo
Ví dụ 2: Trong phản ứng: CaCO3 → CaO + CO2 , nguyên tố cacbon
A. Chỉ bị oxi hóa.
B. Chỉ bị khử.
C. Vừa bị oxi hóa, vừa bị khử.
D. Không bị oxi hóa, cũng không bị khử.
Hướng dẫn:
C+4 → C+4
⇒ Chọn D
Ví dụ 3: Trong phản ứng: Cu + 2H2SO4[đặc, nóng] → CuSO4 + SO2 + 2H2 O, axit sunfuric
A. là chất oxi hóa.
B. vừa là chất oxi hóa, vừa là chất tạo môi trường.
C. là chất khử.
D. vừa là chất khử, vừa là chất tạo môi trường.
Hướng dẫn:
S+6 → S+4 ⇒ H2SO4 đóng vai trò là chất oxi hóa
Mặt khác SO42- đóng vai trò môi trường để tao muối CuSO4
⇒ Chọn B
Quảng cáo
Ví dụ 4. Trong phản ứng dưới đây, vai trò của H2S là :
2FeCl3 + H2S → 2FeCl2 + S + 2HCl
A. chất oxi hóa. B. chất khử. C. Axit. D. vừa axit vừa khử.
Hướng dẫn:
Đáp án B
Ví dụ 5. Cho các phản ứng sau, phản ứng nào là phản ứng oxi hóa – khử. Hãy xác định chất khử, chất oxi hóa
a] 2KMnO4 + 16HCl → 5Cl2 + 2MnCl2 + 2KCl + 8H2O
b] BaO + H2O → Ba[OH]2
c] CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O
d] 2NaI + Cl2 → 2NaCl + I2
e] Br2 + 2KOH → KBr + KBrO + H2O
Hướng dẫn:
Phản ứng oxi hóa – khử là a, d, e vì có sự thay đổi số oxi hóa giữa các nguyên tố.
Câu 1. Cho các chất và ion sau : Zn ; Cl2 ; FeO ; Fe2O3 ; SO2 ; H2S ; Fe2+ ; Cu2+ ; Ag+. Số lượng chất và ion vừa đóng vai trò chất khử, vừa đóng vai trò chất oxi hóa là :
A. 2. B. 8. C. 6. D. 4.
Đáp án: D
Các chất vừa đóng vai trò chất khử, vừa đóng vai trò chất oxi hóa là: Cl2, FeO ; SO2 ; Fe2+
Câu 2. Cho phản ứng: 4HNO3 đặc nóng + Cu → Cu[NO3]2 + 2NO2 + 2H2O.
Trong phản ứng trên, HNO3 đóng vai trò là :
A. chất oxi hóa. B. axit.
C. môi trường. D. chất oxi hóa và môi trường.
Câu 3. Cho dãy các chất và ion : Cl2, F2, SO2, Na+, Ca2+, Fe2+, Al3+, Mn2+, S2-, Cl-. Số chất và ion trong dãy đều có tính oxi hoá và tính khử là :
A. 3. B. 4. C. 6. D. 5.
Đáp án: B
Các chất vừa có tính khử vừa có tính oxi hóa là: Cl2, SO2, Fe2+, Mn2+
Các chất chỉ có tính oxi hóa: F2, Na+, Ca2+, Al3+
Các chất chỉ có tính khử: S2-, Cl-
Câu 4. Trong phản ứng dưới đây, H2SO4 đóng vai trò là :
Fe3O4 + H2SO4 đặc → Fe2[SO4]3 + SO2 + H2O
A. chất oxi hóa. B. chất khử.
C. chất oxi hóa và môi trường. D. chất khử và môi trường.
Câu 5. Trong phản ứng dưới đây, chất bị oxi hóa là :
6KI + 2KMnO4 + 4H2O → 3I2 + 2MnO2 + 8KOH
A. KI. B. I2. C. H2O. D. KMnO4.
Câu 6. Xác định chất khử, chất oxi hóa và hoàn thành phương trình phản ứng sau:
MnO2 + HCl → MnCl2 + Cl2 + H2O
Đáp án:
Câu 7. Trong phản ứng dưới đây, vai trò của HBr là gì ?
KClO3 + 6HBr → 3Br2 + KCl + 3H2O
A. vừa là chất oxi hóa, vừa là môi trường.
B. là chất khử.
C. vừa là chất khử, vừa là môi trường.
D. là chất oxi hóa.
Câu 8. Cho Cu tác dụng với dung dịch chứa H2SO4 loãng và NaNO3, vai trò của NaNO3 trong phản ứng là :
A. chất xúc tác. B. môi trường. C. chất oxi hoá. D. chất khử.
Câu 9. Xác định quá trình khử, quá trình oxi hóa và cân bằng phản ứng sau :
Cu + HNO3 → Cu[NO3]2 + NO2 + H2O
Đáp án:
Câu 10. Trong phản ứng dưới đây, vai trò của NO2 là gì ?
2NO2 + 2NaOH → NaNO3 + NaNO2 + H2O
A. chỉ bị oxi hoá.
B. chỉ bị khử.
C. không bị oxi hóa, không bị khử.
D. vừa bị oxi hóa, vừa bị khử.
Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 10 có trong đề thi THPT Quốc gia khác:
Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
Giới thiệu kênh Youtube VietJack
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
phan-ung-hoa-hoc-phan-ung-oxi-hoa-khu.jsp
Trước khi tìm hiểu làm thế nào để xác định phản ứng Redox, người ta phải hiểu ý nghĩa của phản ứng Redox. Phản ứng oxi hóa khử được coi là phản ứng chuyển electron. Nó được bao gồm trong cả Hóa hữu cơ và Hóa vô cơ. Nó có tên là ‘Redox, vì phản ứng oxi hóa khử bao gồm phản ứng oxy hóa và phản ứng khử. Xác định số oxi hóa là điểm quan trọng trong việc xác định phản ứng oxi hóa khử. Bài viết này thảo luận về các loại phản ứng oxi hóa khử, đưa ra ví dụ cho mỗi phản ứng oxi hóa khử, một nửa phản ứng trong phản ứng oxi hóa khử và cũng giải thích các quy tắc trong việc xác định số oxi hóa và sự thay đổi số oxy hóa.
Phản ứng gốc axit được đặc trưng bởi một quá trình chuyển proton, tương tự phản ứng oxy hóa - khử hoặc oxi hóa khử liên quan đến quá trình chuyển điện tử. Phản ứng oxi hóa khử có hai nửa phản ứng, đó là phản ứng oxi hóa và phản ứng oxi hóa. Phản ứng oxy hóa liên quan đến việc mất electron và phản ứng khử liên quan đến sự chấp nhận electron. Do đó, một phản ứng oxi hóa khử có hai loài, tác nhân oxy hóa trải qua phản ứng nửa oxi hóa và chất khử trải qua phản ứng nửa khử. Mức độ giảm trong phản ứng oxi hóa khử tương đương với mức độ oxy hóa; điều đó có nghĩa là, số electron bị mất từ tác nhân oxy hóa bằng với số electron được chấp nhận bởi chất khử. Đó là một quá trình cân bằng về mặt trao đổi điện tử.
Tìm số oxi hóa:
Để xác định phản ứng oxi hóa khử, trước tiên chúng ta cần biết trạng thái oxy hóa của từng nguyên tố trong phản ứng. Chúng tôi sử dụng các quy tắc sau để gán số oxy hóa.
• Các phần tử tự do, không kết hợp với các phần tử khác, có số oxi hóa bằng không. Do đó, các nguyên tử trong H2, Br2, Na, Be, Ca, K, O2 và P4 có cùng số oxi hóa bằng không.
• Đối với các ion chỉ gồm một nguyên tử [các ion đơn sắc], số oxi hóa bằng với điện tích trên ion. Ví dụ:
Na+, Li+ và K+ có số oxi hóa +1.
F–, Tôi–, Cl– và Br– có số oxi hóa -1.
Ba2+, Ca2+, Fe2+ và Ni2+ có số oxi hóa +2.
Ôi2- và S2- có số oxi hóa -2.
Al3+ và Fe3+ có số oxi hóa +3.
• Số oxy hóa phổ biến nhất của oxy là -2 [O2-: MgO, H2O], nhưng trong hydro peroxide, nó là -1 [O22- : H2Ôi2].
• Số oxi hóa phổ biến nhất của hydro là +1. Tuy nhiên, khi liên kết với kim loại ở nhóm I và nhóm II, số oxi hóa là -1 [LiH, NaH, CaH2].
• Fluorine [F] chỉ hiển thị trạng thái oxy hóa -1 trong tất cả các hợp chất của nó, các halogen khác [Cl–, Br– và tôi–] có cả số oxi hóa âm và dương.
• Trong một phân tử trung tính, tổng của tất cả các số oxy hóa bằng không.
• Trong một ion đa nguyên tử, tổng của tất cả các số oxi hóa bằng với điện tích trên ion.
• Số oxi hóa không cần chỉ là số nguyên.
Ví dụ: ion Superoxide [O22-] - Oxy có trạng thái oxy hóa -1/2.
Xác định phản ứng oxy hóa và phản ứng khử:
Xét phản ứng sau.
2Ca + O2 [g] -> 2CaO [s]
Bước 1: Xác định chất oxi hóa và chất khử. Đối với điều này, chúng ta cần xác định số oxy hóa của chúng.
2Ca + O2[g] -> 2CaO [s]
0 0 [+2] [-2]
Cả hai chất phản ứng có số oxi hóa bằng không. Canxi làm tăng trạng thái oxy hóa của nó từ [0] -> [+2]. Do đó, nó là tác nhân oxy hóa. Ngược lại, trong Oxy trạng thái oxy hóa giảm từ [0] -> [-2]. Do đó, Oxy là chất khử.
Bước 2: Viết các phản ứng nửa cho quá trình oxi hóa và khử. Chúng tôi sử dụng các điện tử để cân bằng các điện tích ở cả hai bên.
Oxy hóa: Ca [s] -> Ca2+ + 2e trên tường [1]
Giảm: O2 + 4e -> 2O2- ——[2]
Bước 3: Thu được phản ứng oxi hóa khử. Bằng cách thêm [1] và [2], chúng ta có thể thu được phản ứng oxi hóa khử. Các electron trong các phản ứng nửa không nên xuất hiện trong phản ứng oxi hóa khử cân bằng. Đối với điều này, chúng ta cần nhân phản ứng [1] với 2 và sau đó thêm nó với phản ứng [2].
[1]*2 + [2]:
2Ca -> 2Ca2+ + 4e trên tường [1]
Ôi2 + 4e -> 2O2- ——[2]———————————————————————————-
2Ca + O2 [g] -> 2CaO [s]
Xác định các phản ứng oxi hóa khử
Ví dụ: Xét các phản ứng sau. Cái nào giống với phản ứng oxi hóa khử?
Zn [s] + CuSO4[aq] -> ZnSO4[aq] + Cu [s]
HCl [aq] + NaOH [aq] -> NaCl [aq] + H2Ô [l]
Trong phản ứng oxi hóa khử, số oxi hóa thay đổi trong chất phản ứng và sản phẩm. Cần có một loài oxy hóa và một loài khử. Nếu số oxy hóa của các nguyên tố trong sản phẩm không thay đổi, nó không thể được coi là phản ứng oxi hóa khử.
Zn [s] + CuSO4[aq] -> ZnSO4[aq] + Cu [s] Zn [0] Cu [+2] Zn [+2] Cu [0] S [+6] S [+6]
O [-2] O [-2]
Đây là một phản ứng oxy hóa khử. Bởi vì, kẽm là chất oxy hóa [0 -> [+2] và Đồng là chất khử [+2] -> [0].
HCl [aq] + NaOH [aq] -> NaCl [aq] + H2Ô [l]
H [+1], Cl [-1] Na [+1], O [-2], H [+1] Na [+1], Cl [-1] H [+1], O [-2]
Đây không phải là một phản ứng oxy hóa khử. Bởi vì, các chất phản ứng và các sản phẩm có cùng số oxy hóa. H [+1], Cl [-1], Na [+1] và O [-2]
Các loại phản ứng oxi hóa khử
Có bốn loại phản ứng oxi hóa khử khác nhau: phản ứng kết hợp, phản ứng phân hủy, phản ứng chuyển vị và phản ứng không cân xứng.
Phản ứng kết hợp:
Phản ứng kết hợp là những phản ứng trong đó hai hoặc nhiều chất kết hợp với nhau tạo thành một sản phẩm duy nhất.A + B -> C
S [s] + O2[g] -> SO2[g]
S [0] O [0] S [+4], O [-2]
3 Mg [s] + N2[g] -> Mg3 N2[S]
Mg [0] N [0] Mg [+2], N [-3]
Phản ứng phân hủy:
Trong các phản ứng phân hủy, một hợp chất bị phá vỡ thành hai trong số các thành phần. Nó là đối nghịch của các phản ứng kết hợp.
C -> A + B
2HgO [s] -> 2Hg [l] + O2[g]
Hg [+2], O [-2] Hg [0] O [0]
2 NaH [s] Đầm-> 2 Na [s] + H2 [g]
Na [+1], H [-1] Na [0] H [0]
2 KClO3[s] -> 2KCl [3] + 3O2[g]
Phản ứng dịch chuyển:
Trong phản ứng chuyển vị, một ion hoặc nguyên tử trong hợp chất được thay thế bằng ion hoặc nguyên tử của hợp chất khác. Phản ứng dịch chuyển có một loạt các ứng dụng trong công nghiệp.
A + BC -> AC + B
Sự dịch chuyển hydro:
Tất cả các kim loại kiềm và một số kim loại kiềm [Ca, Sr và Ba] thay thế bằng hydro từ nước lạnh.
2Na + 2H2O [l] -> 2NaOH [aq] + H2[g]
Ca [s] + 2H2O [l] -> Ca [OH]2 [aq] + H2[g]
Chuyển vị kim loại:
Một số kim loại ở trạng thái nguyên tố có thể thay thế kim loại trong hợp chất. Ví dụ, Kẽm thay thế các ion Đồng và Đồng có thể thay thế các ion Bạc. Phản ứng dịch chuyển phụ thuộc vào chuỗi hoạt động của địa điểm [hoặc chuỗi điện hóa].
Zn [s] + CuSO4[aq] -> Cu [s] + ZnSO4[aq]
Sự dịch chuyển của halogen:
Chuỗi hoạt động cho các phản ứng chuyển vị halogen: F2 > Cl2 > Br2 > Tôi2. Khi chúng ta đi xuống loạt halogen, sức mạnh của khả năng oxy hóa giảm.
Cl2[g] + 2KBr [aq] -> 2KCl [aq] + Br2[l]
Cl2[g] + 2KI [aq] -> 2KCl [aq] + I2[S]
Br2[l] + 2I– [aq] -> 2Br–[aq] + Tôi2[S]
Phản ứng không cân xứng:
Đây là một loại đặc biệt của phản ứng oxi hóa khử. Một nguyên tố trong một trạng thái oxy hóa đồng thời bị oxy hóa và khử. Trong phản ứng không cân xứng, một chất phản ứng phải luôn chứa một nguyên tố có thể có ít nhất ba trạng thái oxy hóa.
2 giờ2Ôi2[aq] -> 2H2O [l] + O2[g]
Ở đây số oxi hóa trong chất phản ứng là [-1], nó tăng lên 0 trong O2 và giảm xuống [-2] trong H2O. Số oxi hóa trong hydro không thay đổi trong phản ứng.
CÁCH XÁC NHẬN MỘT PHẢN ỨNG REDOX - Tóm tắt
Phản ứng oxi hóa khử được coi là phản ứng chuyển electron. Trong phản ứng oxi hóa khử, một nguyên tố bị oxi hóa và nó giải phóng electron và một nguyên tố đang giảm bằng cách thu được các electron được giải phóng. Mức độ oxy hóa tương đương với mức độ giảm về mặt trao đổi điện tử trong phản ứng. Có hai nửa phản ứng trong phản ứng oxi hóa khử; chúng được gọi là phản ứng nửa oxi hóa và phản ứng nửa khử. Có sự gia tăng số oxy hóa trong quá trình oxy hóa, tương tự như số oxy hóa giảm trong quá trình khử.