Cách xông hơi tại nhà trị COVID

Nhiều ca bỏng nặng

Mới đây, Đơn vị Bỏng của Khoa Chỉnh hình, Bệnh viện [BV] Nhi Trung ương [TP Hà Nội] tiếp nhận điều trị bé trai 6 tháng tuổi bị nhiễm trùng huyết do bỏng. Trước đó, do lo sợ cả nhà bị mắc Covid-19 nên mẹ của bé đã tự mua máy xông về xông mũi họng hàng ngày. Tuy nhiên, trong một lần người nhà bế bé đứng xông mũi họng, không may nước sôi từ máy xông đổ vào chân bé. Qua thăm khám, các bác sĩ xác định bé bị bỏng độ 3, mu bàn chân trái nhiễm trùng. Cùng thời gian trên, BV Sản nhi Nghệ An cũng tiếp nhận 2 trường hợp [4 tuổi và 14 tuổi] bị bỏng do người lớn trong nhà xông hơi. Do vết bỏng phù nề, có dấu hiệu hoại tử nên các bác sĩ đã phải tiến hành phẫu thuật cắt lọc hoại tử, ghép da tạo hình vạt che phủ, điều trị phác đồ bỏng chuyên sâu cho các bệnh nhi.

Tại TPHCM, BV Nhi đồng 1 đã tiếp nhận 4 trường hợp trẻ bị bỏng vì cha mẹ cho xông hơi. Trong đó, bé S.T.H. [7 tuổi, ngụ quận 11], bị bỏng 7% vùng thân trước và bộ phận sinh dục; bé N.Q.H. [6 tuổi, ngụ quận 8] cũng bị bỏng 6% thân trước, bộ phận sinh dục và 2 chân. 

Thực tế trong thời gian qua, nhiều người dân hễ mắc Covid-19 là tự mua sả, chanh, gừng, tinh dầu… để xông. Theo chia sẻ của nhiều người, việc xông hơi giúp họ cảm thấy dễ chịu và giảm các triệu chứng như sổ mũi, rát họng, nhức đầu. Có người còn lên mạng xã hội khoe xông 3 lần mỗi ngày và khỏi Covid-19 chỉ sau 5-7 ngày xông mà không dùng bất cứ một loại thuốc gì. Chính vì thế, xông hơi được nhiều người mắc Covid-19 coi như một liệu pháp không thể thiếu trong quá trình tự điều trị Covid-19 tại nhà.  

Theo TS.BS Nguyễn Hồng Minh, Trưởng khoa Y học cổ truyền, BV Nhi Trung ương, xông hơi là một trong các biện pháp điều trị theo y học cổ truyền ứng dụng để hạn chế lây nhiễm và phòng bệnh được nhắc đến trong “Hướng dẫn tạm thời sử dụng y dược cổ truyền để phòng chống dịch Covid-19” do Bộ Y tế ban hành. Tuy nhiên, xông hơi chỉ là một biện pháp hỗ trợ chứ không phải là phương pháp chính điều trị Covid-19.   

Xông đúng cách

TS Trương Thị Ngọc Lan, Phó Viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TPHCM, Phó Chủ tịch Hội Đông y TPHCM, cho biết, việc xông hơi nóng vào mũi, họng là một phương pháp lý tưởng để vô hiệu hóa sự lây nhiễm của virus trong giai đoạn mới nhiễm. Khi virus khu trú tại vùng mũi, miệng, họng, phổi nhưng chưa nhiễm vào máu, nhiệt độ cao sẽ tấn công virus và ngăn chặn quá trình nhân đôi của chúng. Trong đợt dịch lần thứ 4 tại TPHCM, Viện Y dược học Dân tộc TPHCM đã áp dụng điều trị theo phương pháp Đông - Tây y kết hợp, trong đó phương pháp xông hơi cho bệnh nhân và nhân viên y tế được đánh giá ngăn ngừa và tiêu diệt virus SARS-CoV-2 rất hiệu quả.

Tuy nhiên, TS Trương Thị Ngọc Lan cho rằng, nhiều người dân xông chưa đúng cách, có người xông 2-3 lần/ngày bằng việc nấu một nồi nước xông và xông toàn thân. Trong khi đó, người mắc Covid-19, cơ thể đang rất mệt mỏi, suy nhược, ra mồ hôi nhiều, cần nhiều oxy để thở, nếu xông toàn thân sẽ dễ bị mất nước, khó thở, dễ chóng mặt và có khi choáng váng, ngất xỉu.

Do đó, với những người mắc Covid-19, chống chỉ định xông toàn thân mà chỉ nên xông mũi, họng. Thời gian xông mũi nên thực hiện trong 10-20 phút với 2 lần/ngày. Người bệnh cũng không nên lạm dụng xông quá nhiều lần, có thể làm cơ thể phản ứng, co thắt lại. Đặc biệt, phương pháp xông chỉ thực hiện ở người lớn, các bệnh nhân có triệu chứng nhẹ đến trung bình của bệnh Covid-19. Tuyệt đối chống chỉ định xông cho những bệnh nhân có triệu chứng nặng, khó thở… Việc xông hơi cũng không nên thực hiện đối với trẻ em, người già yếu, có bệnh mãn tính, suy nhược cơ thể. 

Các chuyên gia y tế cũng cảnh báo, việc xông mũi, họng với gừng, sả… có tác dụng sát khuẩn đường hô hấp, hỗ trợ làm giảm nhẹ triệu chứng và là một phương pháp thư giãn, nhưng nếu lạm dụng quá nhiều lần trong một ngày sẽ dễ làm tổn thương niêm mạc đường thở, mất khả năng bảo vệ tự nhiên của cơ thể trước tác nhân gây nhiễm trùng từ bên ngoài. Bên cạnh đó, nguy cơ bị bỏng, ngất xỉu có thể xảy ra trong quá trình xông.

MINH NAM

Xông hơiHội Đông y TPHCMTrương Thị Ngọc Lan lạm dụng xông hơi trị Covid-19

Xông bằng dược liệu

Nguyên liệu gồm: hoắc hương, sả, chanh, bạc hà, húng quế, gừng, tỏi, lá bưởi, kinh giới, tía tô, tràm gió,... Theo đó, có thể dùng 1 loại dược liệu hoặc phối hợp nhiều loại dược liệu, mỗi loại 200g - 400g, tuỳ theo diện tích phòng.

Cách làm: cho dược liệu vào nồi, đổ nước ngập dược liệu, đậy nắp nồi, đun sôi lăn tăn, mở nắp để hơi nước bão hòa tinh dầu khuếch tán ra không gian phòng, tiếp tục đun sôi nhỏ thêm 30 phút, đóng cửa phòng khoảng 20 phút. Ngày làm hai lần, sáng và chiều.

Xông bằng tinh dầu

Nguyên liệu gồm: tinh dầu hoắc hương, sả, chanh, bạc hà, hương nhu, bưởi, tràm, quế,... được cơ quan có thẩm quyền cấp phép lưu hành [mua tại các nhà thuốc có uy tín].

Cách làm: tùy theo diện tích phòng [10 - 40m2], lấy lượng tinh dầu phù hợp [2 - 4ml], hòa tan tinh dầu trong ethanol 75%, lắc đều, cho vào bình xịt phun sương, xịt quanh phòng, đóng cửa phòng khoảng 20 phút, ngày xịt 2 đến 3 lần.

Lưu ý, cả hai phương pháp này không được xông trực tiếp vào người, chỉ xông cả phòng hoặc xông mặt. Nếu xông cả người sẽ mất nước và điện giải.

Đặc biệt, không xông tinh dầu trong phòng ngủ có trẻ em dưới 30 tháng tuổi, trẻ em có tiền sử co giật do sốt cao, động kinh, người có dị ứng với tinh dầu.

Ngoài trẻ em, người già yếu, mắc bệnh mãn tính, suy nhược cơ thể cũng không được tùy tiện xông hơi một mình mà cần người hỗ trợ. Trong quá trình xông nếu thấy khó thở, tức ngực, choáng váng hay bất cứ dấu hiệu bất thường nào, cần ngừng ngay.

Số ca bệnh Covid-19 đã tăng lên nhanh chóng, nhiều trường hợp F0 triệu chứng nhẹ có thể tự điều trị tại nhà dưới sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ. Cũng vì thế mà nhiều phương pháp chữa Covid-19 tại nhà được lan truyền, trong đó có phương pháp xông hơi. Song thực tế, bị Covid-19 xông hơi có tốt không?

1. Xông hơi có phải là biện pháp chữa bệnh tốt?

Trong y học cổ truyền, xông hơi là biện pháp hỗ trợ trong việc chữa bệnh đã xuất hiện từ lâu và được đánh giá hiệu quả cao. Ở phương pháp này, nhiệt cùng các tinh chất dược liệu tốt kết hợp sẽ làm giãn nở lỗ chân lông, tăng tiết mồ hôi, hạ nhiệt cơ thể, từ đó làm giảm các triệu chứng bệnh như: sốt, cơ thể mệt mỏi, đau thân mình,...

Nhiều người cho rằng xông hơi giúp diệt virus Covid-19

Đặc biệt trong bệnh cảm lạnh và viêm hô hấp thông thường, phương pháp xông hơi được áp dụng phổ biến và được đánh giá hiệu quả tốt. Tuy nhiên, muốn đạt hiệu quả tốt và an toàn, cần phải xông hơi như sau:

Xông hơi vào mùa đông

Mùa đông với khí hậu lạnh và điều kiện tốt áp dụng xông hơi, giúp tăng tiết mồ hôi làm nhẹ cơ thể và hạ sốt. Ngược lại vào mùa hè, khí hậu nóng đã khiến bạn tiết nhiều mồ hôi, nếu xông hơi lâu có thể khiến cơ thể mất nước, thậm chí bị rối loạn điện giải nguy hiểm.

Xông hơi hiệu quả với các bệnh ngoại cảm phong hàn hoặc nhiễm tà độc

Với các bệnh này, xông hơi có tác dụng tăng tiết mồ hôi, loại bỏ độc khí ra khỏi cơ thể và từ đó chữa khỏi bệnh.

Xông hơi giúp tăng tiết mồ hôi, tốt cho bệnh ngoại cảm phong hàn

Các trường hợp mắc bệnh khác, xông hơi vừa đủ có thể làm nhẹ cơ thể, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn nhưng không phải là phương pháp đặc hiệu đẩy lùi bệnh. Do đó, không nên quá lạm dụng hoặc chỉ điều trị bằng xông hơi.

2. Bác sĩ tư vấn: Bị Covid-19 xông hơi có tốt không?

Thực tế hiện nay, rất nhiều người mắc Covid-19 đã thực hiện xông hơi tại nhà thường xuyên với nhiều loại tinh dầu, thảo dược khác nhau. Thậm chí nhiều người lạm dụng phương pháp này, xông hơi thường xuyên nhiều lần trong ngày với hi vọng tiêu diệt virus nhanh chóng.

Mặc dù được công nhận là phương pháp hỗ trợ chữa bệnh tốt, nhất là với các bệnh về đường hô hấp như nhiễm Covid-19 nhưng Bộ Y tế khuyến cáo, người dân cần biết xông hơi đúng cách và đúng trường hợp.

Cơ chế gây bệnh Covid-19 hoàn toàn khác với các bệnh ngoại cảm phong hàn thường áp dụng xông hơi, virus xâm nhập trực tiếp vào cơ thể, cư trú ở niêm mạc đường hô hấp nên quan niệm “xông hơi diệt virus” là hoàn toàn sai lầm.

Quan niệm xông hơi diệt virus là sai lầm

Theo Đông y, bệnh nhân Covid-19 có sốt không ra mồ hôi, nếu xông hơi sẽ làm bệnh nặng hơn. Ngược lại nếu sốt và ra mồ hôi, có thể xông hơi để làm nhẹ cơ thể và từ đó giảm sốt. Nhưng hầu hết bệnh nhân bị Covid-19 chữa trị tại nhà không xác định được mình sốt ra mồ hôi hay không nên đặc biệt phải thận trọng khi áp dụng xông hơi.

Ngoài ra, nhiễm Covid-19 là bệnh về đường hô hấp nên trong thời gian nhiễm bệnh, nếu xông hơi chỉ xông vùng hô hấp, không xông toàn thân và trực tiếp vào người.

Các chuyên gia Y học cổ truyền cho biết, trong thời gian nhiễm bệnh, xông hơi có thể gây nguy hiểm nhưng khi đã âm tính với Covid-19, người bệnh nên thực hiện phương pháp này. Xông hơi sẽ giúp người bệnh hồi phục sức khỏe nhanh chóng, loại bỏ tà khí độc ra khỏi cơ thể.

Như vậy, với bệnh nhiễm Covid-19, xông hơi chỉ là phương pháp điều trị hỗ trợ và cần được áp dụng đúng cách, vẫn phải điều trị và theo dõi theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Nếu có dấu hiệu bệnh nặng như khó thở, sốt cao không dứt, người co giật,... thì cần phải thông báo cho cán bộ y tế hoặc đưa đến bệnh viện cấp cứu, việc tự xử lý trong các trường hợp này có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

3. Hướng dẫn cách xông hơi đúng khi bị Covid-19-10

Bệnh nhân Covid-19, người đã âm tính hoặc người khỏe mạnh có thể xông hơi phòng bệnh bằng thảo dược theo khuyến cáo của Bộ Y tế như sau:

Xông phòng để hạn chế sự lây lan của virus

3.1. Xông phòng ở và nơi làm việc để hạn chế sự lây lan của virus Covid-19

Phương pháp này sử dụng tinh dầu hoặc thuốc có khả năng phương hương hóa thấp, dùng cho môi trường kín để ngăn cản sự phát triển, lây lan vi khuẩn. Cách xông hơi như sau:

Phương pháp 1

Nguyên liệu sử dụng: húng quế, bạc hà, sả, chanh, hoắc hương, lá bưởi, gừng, tràm gió, kinh giới, tía tô,... Có thể dùng độc lập hoặc kết hợp nhiều loại dược liệu, sử dụng lượng từ 200 - 400g mỗi loại tùy theo diện tích phòng xông.

Cách thực hiện: Cho dược liệu vào nồi, đổ ngập nước, đậy nắp và đun sôi để lửa nhỏ. Sau đó mở nắp cho hơi nước đã bão hòa tinh dầu khuếch tán trong không gian phòng. Đóng cửa phòng trong 20 phút, duy trì xông hơi và để lửa nhỏ trong 30 phút.

Chỉ nên xông phòng 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và chiều.

Phương pháp 2

Nguyên liệu: Tinh dầu hoắc hương, bạc hà, sả, chanh, bưởi, tràm, quế,... nguyên chất, được thẩm định chất lượng bởi cơ quan có thẩm quyền.

Liều dùng: Diện tích phòng từ 10 - 40 m2 dùng lượng 2 - 4ml tinh dầu, hòa tan với ethanol 75%, lắc đều và cho vào bình xịt. Dùng bình xịt phun sương xịt quanh phòng, xịt ngày từ 2 - 3 lần. Sau khi xịt đóng cửa phòng khoảng 20 phút để tinh dầu khuếch tán tốt trong không khí.

3.2. Sát khuẩn tại vùng mũi họng

Virus Covid-19 cư trú gây bệnh ở đường hô hấp, do đó sát khuẩn loại bỏ virus là rất quan trọng. Không nên xông hơi trực tiếp vào người và đường hô hấp vì hơi nóng cùng tinh dầu có thể làm tổn thương niêm mạc hô hấp rất nguy hiểm.

Dùng dung dịch xịt họng diệt virus vùng mũi họng

Bộ Y tế khuyến cáo phương pháp sát khuẩn vùng mũi họng đúng cách là dùng dung dịch có nguồn gốc dược liệu có tác dụng tuyên phế lợi họng, thuốc cổ truyền để súc họng, xịt mũi họng, xông mũi họng,...

3.3. Phương pháp xông tỏi

Phương pháp xông tỏi được GS.TS. Trương Việt Bình - Nguyên giám đốc Học viện Y dược học cổ truyền khuyến cáo như sau:

• Dùng 1 củ tỏi lột sạch vỏ, đâm nhuyễn và để yên trong khoảng 5 phút để thu được chất alisil. Sau đó dùng nước sôi đổ vào, xông vùng mặt, có thể dùng thêm gừng sống, sả và trùm khăn xông mặt mũi họng hầu.

• Sau khi xông 10 - 15 phút, người bệnh cần tránh ra gió, lau khô mặt, cố gắng hít thở mạnh để chất alisil khuếch tán trong hệ hô hấp và phổi. Chỉ áp dụng phương pháp này 1 lần mỗi ngày vào buổi chiều.

Hi vọng qua bài viết này, bạn đọc đã biết được bị Covid-19 xông hơi có tốt không và áp dụng phương pháp này đúng cách, an toàn khi không may nhiễm phải virus Covid-19. Nếu có thắc mắc khác, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn.