Xã hội ngày nay đã chứng kiến không biết bao nhiêu trường hợp thương tâm do trẻ bị lệch lạc giới tính, thậm chí bị xâm phạm tình dục hoặc có thai ở tuổi vị thành niên. Rất nhiều trong đó đều gây ra do trẻ không có một kiến thức giới tính nhất định hay không biết cách bảo vệ bản thân trước những nguy hiểm và cạm bẫy gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm sinh lý của trẻ. Nhiều phụ huynh cho rằng độ tuổi còn nhỏ thì không cần cho con biết những điều này vì chúng là không cần thiết. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh rằng giáo dục giới tính cần phải được dạy cho bé từ sớm và đừng để đến lúc xảy ra những hậu quả khôn lường thì đã muộn.
Tất nhiên, những kiến thức giới tính dành cho trẻ nhỏ thường ở mức độ đơn giản và nhẹ nhàng nhưng vẫn có đủ sự quan trọng và ảnh hưởng tốt đến lứa tuổi và nhận biết cơ bản nhất đối với các bé. Ở lứa tuổi còn nhỏ, bố mẹ chỉ cần dạy cho trẻ biết cách phân biệt giới tính khác nhau giữa con trai và con gái, hay có những hoạt động phù hợp với giới tính của mình và không cho người khác có những tiếp xúc cơ thể với bé ở những chỗ nhạy cảm. Ở nước ngoài, đặc biệt là các nước đang phát triển, vấn đề giáo dục giới tính cho trẻ được quan tâm rất nhiều và áp dụng cho trẻ từ khi còn rất nhỏ, có thể là từ lúc trẻ bắt đầu biết nhận thức cho đến lứa tuổi mầm non. Và phương pháp này đều được các chuyên gia trên thế giới nhận định là phương pháp giáo dục con vô cùng thông minh. Vậy tại sao ở Việt Nam, bố mẹ còn e ngại hay lúng túng khi nói về vấn đề này với con mình.
Đã đến lúc thay đổi quan điểm về vấn đề này, đặc biệt khi bé đến độ tuổi 4 – 5 tuổi, nhiều bé đã biết đặt ra những câu hỏi về giới tính của mình thì bố mẹ đừng nên né tránh hay nói dối vòng vo với bé, hãy giải thích từ từ cho bé hiểu và giáo dục bé về vấn đề này qua những sự vật xung quanh cuộc sống hàng ngày, hay đơn giản nhất đó là thông qua những trò chơi, những món đồ chơi thông minh để hướng bé đến những nhận thức rõ ràng về những gì phù hợp với giới tính của mình và được trang bị những kiến thức quan trọng nhất. Trẻ con thì luôn yêu thích được chơi vì vậy khi chơi với bé, nếu bố mẹ áp dụng những bài học giới tính trong đó thì sẽ hiệu quả hơn rất nhiều và được bé ghi nhớ lâu hơn. Dù là cách nào thì cũng cần dựa trên nền tảng yêu thương và mong muốn đem đến những gì tốt nhất dành cho bé, cũng không nên quá áp đặt hay cứng nhắc dành cho con mình.
Trò chơi học cách phân biệt giới tính giữa con trai và con gái
Bố mẹ có thể dạy bé những kiến thức về sự khác nhau về con trai và con gái qua những trò chơi đơn giản mà bé sẽ có thể thích thú và yêu thích. Thông qua những hoạt động trong cuộc sống hàng ngày, bố mẹ có thể dạy cho bé biết về bé trai và bé gái sẽ khác nhau như thế nào từ những điều đơn giản nhất như các bộ phận trên cơ thể bé sẽ khác với giới tính khác, hay con trai thì sẽ để tóc ngắn, mặc quần áo đơn giản, còn con gái thì thường để tóc dài, thích mặc quần áo, váy nhiều màu sắc... Để bé có những kiến thức phân biệt giới tính ở độ tuổi còn nhỏ, bố mẹ có thể mua cho bé những bộ đồ chơi như búp bê, thú bông hay những mô hình nhân vật trong bộ đồ chơi LEGO vừa giúp bé có thể phân biệt đâu là con trai đâu là con gái vừa có thể sáng tạo với những câu chuyện trong trò chơi giúp bé phát triển trí thông minh một cách tối đa.
Lựa chọn đồ chơi phù hợp với giới tính của mình
Khi bước vào độ tuổi biết nhận thức, bé sẽ thường thiên về thích chơi những món đồ chơi phù hợp với giới tính, sở thích của mình. Như các bé trai thì thường thích chơi những trò chơi siêu nhân, ô tô, anh hùng, robot... còn bé gái thì thường thích chơi những trò chơi nhẹ nhàng như búp bê, nấu ăn, nhà hàng... Dù là trò chơi nào thì bố mẹ cũng nên chọn cho bé những món đồ chơi an toàn tốt cho cả sự phát triển trí não của trẻ và cả tốt cho sự phát triển về giới tính của bé nữa. Một số loại đồ chơi thông minh rất đa dạng về chủng loại và có những thể loại dành cho bé trai và bé gái mà bố mẹ có thể tham khảo đó là đồ chơi xếp hình lego, đồ chơi lắp ráp, bộ đồ chơi mô hình...
Phối hợp với nhà trường khi cho bé chơi ở lớp
Trẻ thường có thể nhận biết rõ nhất về giới tính của mình khi tiếp xúc với các bạn cùng trang lứa, đặc biệt khi đến lớp, từ lứa tuổi mầm non trẻ đã có thể được dạy sự khác biệt giữa con trai và con gái như thế nào. Vì vậy, bố mẹ có thể quan tâm và tìm hiểu chương trình giáo dục giới tính ở trường mầm non để giúp bé vừa có nhận thức phù hợp với lứa tuổi của bé vừa có thể vui vẻ, hòa động cùng bạn bè.
Ngày nay, hầu hết các bậc phụ huynh đều hiểu được sự cần thiết của việc giáo dục giới tính cho trẻ. Tuy nhiên không phải ai cũng biết cách giáo dục giới tính cho trẻ như thế nào là phù hợp, dễ hiểu và hiệu quả nhất. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ cách giáo dục giới tính cho trẻ từ đồ chơi với các hoạt động vui chơi thú vị.
Vì sao nên sử dụng đồ chơi trong cách giáo dục giới tính cho trẻ?
Đối với trẻ nhỏ, ba mẹ cần dạy cho trẻ biết cách phân biệt giới tính giữa bạn nam và bạn nữ cũng như có các hoạt động vui chơi phù hợp với giới tính của mình. Bên cạnh đó, ba mẹ cần dạy trẻ nhận biết các vùng nhạy cảm trên cơ thể và không cho người khác đụng vào.
Nhìn chung, những kiến thức về giới tính ở trẻ lứa tuổi mầm non thường ở mức độ đơn giản, nhẹ nhàng nhưng phải có đủ sự quan trọng và ảnh hưởng tốt đến trẻ. Dù áp dụng cách giáo dục giới tính nào cho trẻ, ba mẹ cũng cần dựa trên nền tảng yêu thương, mong muốn mang đến những điều tốt đẹp nhất cho con, và không nên quá áp đặt hay cứng nhắc.
Trong khi đó, đồ chơi được xem là người bạn đồng hành thân thiết của trẻ ngay từ nhỏ. Và bất cứ đứa trẻ nào cũng luôn hào hứng với đồ chơi cùng các hoạt động vui chơi thú vị. Vì vậy, ba mẹ có thể lồng ghép những bài học giáo dục giới tính cho trẻ. Cách giáo dục giới tính cho trẻ này sẽ giúp trẻ ghi nhớ lâu hơn và ứng dụng hiệu quả hơn trong các tình huống thực tế.
Ba mẹ áp dụng cách giáo dục giới tính cho trẻ bằng đồ chơi như thế nào?
Dạy trẻ cách phân biệt giới tính giữa con trai và con gái
Ba mẹ hãy giúp bé phân biệt sự khác nhau về giới tính giữa con trai và con gái với những kiến thức đơn giản như bộ phận trên cơ thể, hay con gái thường để tóc dài, thích mặc váy nhiều màu sắc, con trai thì tóc ngắn, quần áo đơn giản hơn... Ba mẹ có thể sử dụng những bộ đồ chơi búp bê, thú bông, hay các mô hình nhân vật để bé phân biệt đâu là con trai, đâu là con gái. Bé cũng có thể cùng các bạn búp bê sáng tạo những câu chuyện hấp dẫn để phát triển trí thông minh và trí tưởng tượng.
Chọn đồ chơi phù hợp với sở thích của trẻ
Bắt đầu từ 2 tuổi trở lên, trẻ đã có sự phát triển nhận thức nhất định. Và trẻ cũng có những cá tính và sở thích riêng khi lựa chọn đồ chơi. Mặc dù theo quan niệm hiện đại về đồ chơi ngày nay không còn phân chia rạch ròi giữa đồ chơi bé trai và bé gái, nhưng nhìn chung sở thích đồ chơi của bé cũng có xu hướng thiên về giới tính của mình. Chẳng hạn ba mẹ có thể thấy các bé gái thường thích chơi các món đồ chơi búp bê, nấu ăn, nhà hàng... Còn các bé trai lại mê mẩn với các món đồ chơi siêu nhân, ô tô, rô bốt, siêu anh hùng...
Dù là dòng đồ chơi nào, ba mẹ cũng nên lựa chọn cho bé đồ chơi hợp sở thích, độ tuổi và mang tính giáo dục để tạo sự hứng thú và giúp bé phát triển tốt nhất về trí tuệ, thể chất. Bên cạnh đó, đồ chơi cần đảm bảo an toàn, không chứa chất độc hại, không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Phối hợp với nhà trường khi cho trẻ chơi ở lớp
Trẻ nhỏ có thể nhận biết và phân biệt rõ ràng về giới tính của mình khí vui chơi và tiếp xúc với các bạn cùng trang lứa. Đặc biệt ở lứa tuổi mầm non, trẻ sẽ được dạy về sự khác biệt giữa bạn trai và bạn gái như thế nào. Vì vậy, ba mẹ cần thường xuyên phối hợp với nhà trường để tìm hiểu các chương trình giáo dục giới tính cho trẻ. Từ đó giúp trẻ vừa có nhận thức đúng đắn, hiệu quả về các kiến thức giới tính vừa có thể chơi đùa vui vẻ, hòa đồng cùng các bạn.
Những cách dạy giáo dục giới tính cho trẻ trên đây hi vọng sẽ giúp ba mẹ có thêm nhiều thông tin hữu ích. Ba mẹ hãy luôn kiên nhẫn và đồng hành cùng con để giúp con phát triển toàn diện cả thể chất lẫn trí tuệ. Đừng quên theo dõi mục Cẩm nang Đồ chơi của Mykingdom để xem thêm nhiều bài viết hữu ích nhé.
MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tàiTrẻ em chính là những chủ nhân tương lai của đất nước, là khởi nguồn cho mọisự phát triển, quyết định đến sự hưng thịnh, sự tiến bộ của một đất nước.Mộtđất nước không thể vững mạnh, không thể sánh ngang với tầm phát triển củathế giới nếu những nhân lực tạo nên sự phát triển ấy yếu kém. Bởi vậy, đầu tưcho giáo dục luôn là quốc sách hàng đầu đối với mỗi quốc gia.Bậc học mầm non là bậc thang đầu tiên đưa trẻ tiến tới sự phát triển toàndiện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiêncủa nhân cách con người. Đây cũng chính là bậc thang quan trọng nhất để trẻchuẩn bị cho chặng đường dài sắp tới. Bởi thế việc giáo dục trẻ đúng cách vàtoàn diện ngay khi trẻ bước vào bậc học mầm non là việc làm vô cùng quantrọng và cần được quan tâm. Những tác động giáo dục đúng đắn trong thời kìnày sẽ là những mảng màu đẹp tạo nên một bức tranh nhân cách toàn diện chotrẻ. Để làm được điều đó ta không thể không quan tâm đến việc “giáo dụcgiới tính” cho trẻ.Ngay khi trẻ ra đời thông tin đầu tiên mà người ta muốn biếtthường là thông tin về giới tính: “trai” hay “gái”. Ngay lập tức trẻ sẽ được đặtcho một cái tên phù hợp với giới tính đó, được chuẩn bị những đồ dùng phùhợp với giới tính và ngay bản thân trẻ cũng sẽ có những tò mò về chính giớitính của mình. “Trẻ sẽ có những hành động đúng bắt đầu từ việc trẻ nhận thứcđúng về giới tính của mình. Là một bé trai chứ không phải một bé gái vàngược lại”[9,tr.112]. Như vậy ta có thể khẳng định tầm quan trọng của việcgiáo dục giới tính cho trẻ. Nhận thức được điều này rất nhiều nước trên thếgiới đã chú trọng tới việc giáo dục giới tính cho trẻ ngay từ khi trẻ mới lànhững “bé mầm non”.Tại Anh, trẻ mầm non phải đươc giáo dục giới tính. Điều này được quyđịnh cụ thể là khi trẻ 5 tuổi trẻ sẽ bắt đầu được học về giới tính như một mônhọc bắt buộc cho đến khi tốt nghiệp trung học cơ sở. Bất kể là trường cônglập hay tư thục đều phải có môn học này. Chính phủ yêu cầu điều này trongchương trình giảng dạy[11].1Tại Malaysia, trẻ em học giới tính từ khi lên 4. Malaysia là một trongnhững nước đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á thực hiện công tác phổ cập giáodục cho trẻ em từ năm 4 tuổi. Chương trình học của các bé sẽ do Bộ phát triểnphụ nữ gia đình và cộng đồng, Bộ giáo dục, các chuyên gia và các tổ chức phichính phủ biên soạn[11].Tại Thuỵ Điển, giáo dục giới tính cho trẻ thông qua truyền hình đượctriển khai từ năm 1942[11].Tại Hà Lan: Cả nhà trò chuyện về giới tính trong bữa ăn thậm trí các vấnđề về chuyển đổi giới tính, lưỡng tính hay đồng tính cũng được nói đến rấtnhiều ở quốc gia này[11].Tuy nhiên ở Việt Nam, giáo dục giới tính vẫn là một vấn đề luôn bị“né tránh” và được xem là “tế nhị”, thậm trí suy nghĩ này còn tồn tại ởngay cả các trường mầm non - nơi trực tiếp tổ chức các hoạt động giáodục cho trẻ.Điều này buộc chúng ta phải đặt ra một câu hỏi rằng: “Liệutrẻ đã được hưởng một sự giáo dục toàn diện và trọn vẹn”. Giáo dục giớitính cũng là một đề tài được rất nhiều những nhà khoa học lựa chọn vànghiên cứu tuy nhiên cũng chưa có nghiên cứu nào về việc giáo dục giớitính cho trẻ cụ thể ở một độ tuổi. Với trẻ mầm non, 5 - 6 tuổi là độ tuổitrẻ đủ lớn để lĩnh hội những kiến thức và những kĩ năng giáo dục giớitính một cách đầy đủ nhất vì đây là độ tuổi “ trưởng thành” nhất của bậchọc mầm non Vì thế em lựa chọn “Một số biện pháp giáo dục giới tínhcho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trường mầm non” làmđề tài cho khoáluận của mình với hi vọng sẽ có thêm những hiểu biết về một vấn đềđang rất được quan tâm - giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.2. Mục đích nghiên cứuNghiên cứu một số biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6tuổitrong trường mầm non.3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu3.1. Khách thể nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi3.2. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ mẫugiáo 5-6 tuổitrong trường mầm non.4. Giả thuyết khoa học2Việc áp dụng một số biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6tuổi tại các trường mầm non sẽ góp phần tạo nên một môi trường giáo dụctoàn diện, tạo tiền đề cho sự phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ, góp thêmphần nhỏ vào việc chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ,tạo ra những thế hệtương lai đáp ứng những yêu cầu của xã hội.5. Nhiệm vụ nghiên cứu- Nghiên cứu một số vấn đề lý luận liên quan đến giáo dục giới tính chotrẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trường mầm non.- Nghiên cứu thực trạng việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổitrong trường mầm non.- Đề xuất một số biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổitrong trường mầm non.6. Phạm vi nghiên cứu- Nội dung: Thông qua hoạt động học của trẻ trong trường mầm non, màtrọng tâm là hình thức “tiết học”.- Địa bàn nghiên cứu:Một số trường mầm non Huyện Kiến Thuỵ, HuyệnAn Lão, Huyện Tiên Lãng Thành phố Hải Phòng.7. Phương pháp nghiên cứu7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luậnĐọc tài liệu, khái quát hoá những vấn đề liên quan đến giáo dục giới tínhcho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:Phiếu anket, trao đổi, đàmthoại, quan sát[ Nghiên cứu thực trạng vấn đề giáo dục giới tính cho trẻ mẫugiáo 5-6 tuổi tại các trường mầm non].7.3. Phương pháp thống kê toán học:Xử lí các số liệu nghiên cứu8. Cấu trúc khóa luậnNgoài phần mục đích, kết luận, khuyến nghị khoá luận gồm 3 chương:Chương 1: Một số vấn đề lý luận liên quan đến giáo dục giới tính chotrẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trường mầm non.3Chương 2: Thực trạng của việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6tuổi thông qua hoạt động học của trẻ trong trường mầm non.Chương 3: Một số biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6tuổi thông qua hoạt động học trong trường mầm non.CHƯƠNG 1MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN GIÁO DỤC GIỚI TÍNHCHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI TRONG TRƯỜNG MẦM NON41.1. Một số công trình liên quan đến vấn đề nghiên cứuGiáo dục giới tính là một đề tài nhận được rất nhiều sự quan tâm của cácnhà khoa học trong nước cũng như trên thế giới. Có thể kể đến những côngtrình nghiên cứu cụ thể sau:1.1.1.Trên thế giớiNgay từ khi xuất hiện con người đã có nhu cầu nhận thức thế giới, trong đócó cả việc nhận thức về chính bản thân mình. Nhận thức về giới tính cũng là mộttrong số những vấn đề mà con người luôn muốn khám phá, tìm hiểu. Chính bởiđiều này mà giáo dục giới tính luôn là một đề tài tốn rất nhiều giấy mực và côngsức của các nhà khoa học. Đây không phải là một vấn đề mới, bằng chứng chođiều đó chính là rất nhiều những nghiên cứu về giáo dục giới tính đã đựơc bảovệ và công bố. Thế nhưng những khám phá mới lạ về vấn đề này vẫn chưa baogiờ dừng lại, giáo dục giới tính vẫn là một đề tài nóng và là một mảnh đất màumỡ được cá nhà khoa học lựa chọn để nghiên cứu. Xét về những nghiên cứukhoa học về giáo dục giới tính trên thế giới ta có thể kể đến như:Wihelm Reich [24/3/1897-3/11/1957]- Một nhà khoa học nổi tiếngngười Úc]- đã khẳng định rằng: Việc giáo dục giới tính ở thời kì của ông làmột trò lừa bịp, tập trung vào sinh học trong khi che đậy sự kích thích, khêugợi, là cái mà các cá nhân tới tuổi dậy thì quan tâm nhất. Reich thêm rằngviệc này khiến ông cảm thấy mơ hồ về cái mà ông tin là một nguyên tắc cơbản tâm lý học: “Rằng mọi lo lắng và khó khăn bắt nguồn từ các sinh lực tìnhdục không được thoả mãn”[6, tr.84].Maccoby [một nhà khoa học nổi tiếng người Mỹ] khi nói về giáo dụcgiới tính ông lại đi sâu vào việc phân tích các nhận định truyền thống của cácnền văn hoá về giới tính. Ông đã khẳng định rằng: rất nhiều những nhận địnhcủa các nền văn hoá về giới tính là không có cở sở thực tiễn cụ thể[2]Nhận định củacác nềnvăn hoá1. Nữ giới có tính xã hội hơnnam giớiThực tiễnỞ cả hai giới tính đề quan tâm như nhau đếnkích thích xã hội, đến đáp ứng các củng cố xã52. Phụ nữ dễ bị lay chyển hơnnam giới3. Phụ nữ có sự tự đánh giáthấp hơn nam giới4. Phụ nữ làm tốt những thaotác đơn giản, lặp đi lặp lại,trong khi nam giới nổi bậttrong những thao tác đòi hỏitrí tuệ cao5. Nam giới lý trí hơn phụ nữ6. Phụ nữ không có động cơthành đạthội và thu lợi ngang nhau khi học hỏi môhình xã hội. Có những độ tuổi con trai dànhnhiều thời gian cho bạn hơn con gái.Phần lớn các nghiên cứu về tính dễ bị laychuyển không chỉ ra sự khác biệt. Tuy nhiên,đôi khi con trai dễ tiếp nhận những giá trịnhóm hơn con gái, mặc dù những giá trị nàyxung đột với giá trị của bản thân.Hai giới rất giống nhau trong bình diện tựđánh giá trong suốt giai đoạn thanh thiếuniên. Sự khác biệt sau này giữa hai giới tínhcó lẽ là sự phản ánh của việc nam giới cónhiều tự do hơn và được khuyến khích giữvai phương tiện.Những bằng chứng đã thấy không ủng hộkhẳng định này. Cả hai giới tính đều làm tốtthao tác học hỏi cơ bản lẫn thao tác trí tuệ cao.Sự khác biệt về khả năng trí tuệ giữa hai giớitính rất nhỏ. Họ không khác biệt nhau trongcác test về phân tích và lôgic.Không tồn tại một sự khác biệt nào cả. Sở dĩtồn tại này tồn tại một cách dai dẳng vì haigiới tính hướng tới mục tiêu thành đạt kháchẳn nhau.Goldberg, một nhà khoa học khác của Mỹ, khi nghiên cứu về giáo dụcgiới tính ông đã lựa chọn vấn đề: “Tác động của quan điểm truyền thống đốivới sự khác biệt của giới tính” là đề tài của mình. Ông đã nghiên cứu rất sâuvề tác động của những quan điểm truyền thống tới gia đình và nhà trườngcũng như đến suy nghĩ của chính những bạn trẻ về vấn đề giới tính. Theo đóởcác gia đình, bố mẹ thường góp phần tạo nên sự khác biệt giới tính về nănglực và tự nhận biết của giới trẻ thông qua sự phân biệt đối xử giữa con trai vàcon gái. Còn ở tại trường học, thầy cô cũng có niềm tin dựa trên mẫu giới tínhvề khả năng của con trai và con gái trong những bộ môn khác nhau. Đối vớichính các bạn trẻ khi đánh giá một vấn đề, ví dụ như đánh giá tác phẩm này6của ai, các bạn trẻ đều dựa trên nhận định rằngnhững tác phẩm được viết donam tác giả có chất lượng cao hơn các tác phẩm được viết do nữ tác giả[8].1.1.2.Tại Việt NamKhông chỉ trên thế giới, ở Việt Nam cũng đã có rất nhiều những nghiêncứu về giáo dục giới tính:Khi nghiên cứu về vấn đề giáo dục giới tính, bác sĩ Hồ Đắc Duy đã chỉra rằng: Học được sự hoà hợp đó là mục đích của giáo dục giới tính. Giáo dụcgiới tính là dạy cho người ta biết các bí quyết về sự hoà hợp giữa âm vàdương, biết các khái niệm thế nào là nam thế nào là nữ [giới tính], khái niệmvề tình dục và nhân cách, để cho con người phát triển một cách toàn diện.Giáo dục giới tính là một khoa học nghệ thuật dạy cho con người có đạo đứcvà hành vi lành mạnh, xây dựng một nhân cách phù hợp với mong muốn củaxã hội và hình thành mối quan hệ có trách nhiệm trong tình bạn cũng nhưtrong tình yêu[10].Trong cuốn “Tâm lý học phát triển”, tiến sĩ Nguyễn Văn Đồng khi nóivề giáo dục giới tính ông cho rằng: Giới tính là do di truyền tạo ra. Có ba loạigiới tính: nam, nữ và lưỡng tính. Ông nghiên cứu sâu về chuẩn mực vai giớitrong xã hội, những khác biệt tâm lí giữa các giới tính, nhận định truyền thốngcủa các nền văn hoá về giới tính cũng như sự tác động của quan điểm truyềnthống đối với sự khác biệt của giới tính[4].Trong cuốn sách “Giáo dục giới tính cho trẻ em” của các tác giả Bùi ThịThơm – Nguyễn Thị Vân Anh – Phạm Mai Hương do NXB Văn Hoá ThôngTin đã chỉ ra sự cần thiết của việc giáo dục giới tính cho trẻ. “Đó là một việclàm quan trọng, cần được quan tâm, không thể lảng tránh và ảnh hưởng đếntương lai của trẻ” đồng thời các tác giả cũng đã đưa ra một số những biệnpháp giáo dục giới tính cho trẻ như: Hãy là bạn của trẻ trước khi trở thànhmột nhà giáo dục trẻ, những điều trẻ muốn biết hãy để trẻ biết, sử dụng đồchơi để giáo dục giới tính cho trẻ, tất cả mọi người toàn xã hội hãy cùngchung tay giáo dục giới tính cho trẻ…[6, tr.56].1.2. Khái niệm7- Biện pháp:Biện pháp là cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể[5, tr. 38]- Giới tính:+ Giới tính là thuật ngữ chỉ sự khác nhau giữa nam và nữ về mặt sinhhọc, do di truyền tạo ra[5, tr. 79].+Giới tính là một quá trình kết hợp và pha trộn những đạc điểm di truyềnhọc của sinh vật, thường dẫn đến kết quả là sự chuyên môn hoá thành giốngđực và giống cái[6, tr. 80].- Giáo dục giới tính:+ Giáo dục giới tính là một thuật ngữ miêu tả việc giáo dục về giải phẫusinh dục, sinh sản, quan hệ tình dục, sức khoẻ sinh sản, quan hệ tình cảm,quyền sinh sản và các trách nhiệm tránh thai, các thái độ khác nhau của tìnhdục loài người. Những cách giáo dục giới tính thông thường là thông qua chamẹ, những người chăm sóc, các chương trình trường học và các chiến dịchsức khoẻ cộng đồng [5, tr 83].+ Giáo dục giới tính là dạy cho người ta biết các bí quyết về sự hoà hợpgiữa âm và dương, biết các khái niệm về tính dục và nhân cách, để cho conngười phát triển một cách toàn diện[6, tr. 85].- Biện pháp giáo dục giới tính:Biện pháp giáo dục giới tính là cách thực hiện, cách tiến hành, cách thựchiện việc giáo dục giới tính[5, tr.35].1.3. Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ 5-6 tuổiTrẻ mẫu giáo 5-6 tuổi là giai đoạn cuối cùng của trẻ em lứa tuổi mầmnon. Ở giai đoạn này những cấu tạo tâm sinh lí đặc trưng của con người tiếptục phát triển mạnh[7].Về sinh lí:- Về cân nặng: Trung bình mỗi tháng trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tăng từ 100-150g.- Về chiều cao: Trung bình mỗi tháng trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tăng từ 1-1,5 cm.- Hệ tiêu hoá của trẻ đã hoàn thiện, trẻ bắt đầu thay răng.- Các hành động của trẻ đã bắt đầu có sự khéo léo, linh hoạt. Đã có sựphối hợp linh hoạt nhịp nhàng giữa các bộ phận trên cơ thể.- Não của trẻ đạt khoảng 1250-1300gVề tâm lí[7]8- Ở độ tuổi này trẻ đã sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạthàng ngày: Trẻ đã nắm vững ngữ âm và ngữ điệu khi sử dụng tiếng mẹ đẻ, đãcó sự phát triển mạch lạc trong ngôn ngữ của trẻ.- Trẻ đã có sự xác định ý thức bản ngã và tính chủ định trong hoạt độngtâm lí.- Khuynh hướng, nhu cầu, hứng thú, thị hiếu thẩm mĩ của trẻ ngày càngmở rộng.- Hoạt động tư duy của trẻ ở lứ tuổi này tồn tại theo hai kiểu: Tư duytrực quan hành động và tư duy trực quan hình tượng.1.4. Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi1.4.1. Một số tiêu chí đánh giá việc trẻ có những hiểu biết về giới tính- Trẻ biết được giới tính của mình và của người khác.- Trẻ biết lựa chọn trang phục phù hợp với giới tính của mình.- Trẻ biết lựa chọn những trò chơi, vai chơi, đồ dùng, phù hợp với giớitính của mình.- Trẻ biết một vài sự khác biệt giữa mình và bạn khác giới [ngoại hình,trang phục, tính cách…].- Trẻ biết phân biệt nơi sinh hoạt đúng với giới tính của mình.- Trẻ có những sở thích, ước mơ phù hợp với giới tính của mình.- Trẻ có những ứng xử phù hợp với bạn khác giới.- Trẻ biết vệ sinh, chăm sóc bảo vệ những bộ phận của cơ thể.1.4.2. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáotrong trường mầm non- Gia đình:Gia đình chính là chiếc nôi chăm sóc và giáo dục đầu tiên củatrẻ. Cha mẹ chính là những người thầy đầu tiên của trẻ. Trẻ mầm non lànhững “con chim non” vô cùng non nớt, nó sẽ gãy cánh và không thể bay xanếu thiếu sự yêu thương, đùm bọc, chở che và giáo dục của gia đình. Vì thếgia đình chính là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến sự giáo dục giới tính cho trẻ.Cha mẹ là những tấm gương, là người thực hiện và mang đến những bài họcvề giới tính đầu đời cho trẻ[10].- Giáo viên mầm non:Đối với trẻ mầm non, ngoài gia đình thì giáo viênmầm non có thể coi là người mẹ thứ hai của trẻ. Thời gian thức chủ yếu củatrẻ là ở trường mầm non. Giáo viên mầm non là người trực tiếp chăm sóc và9tổ chức các hoạt động giáo dục cho trẻ, hay nói cách khác giáo viên mầm nonlà người chỉ đường, dẫn lối, định hướng cho những suy nghĩ ban đầu của trẻ.Vì thế giáo viên mầm non chính là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc giáodục giới tính cho trẻ ở trường mầm non, là người tổ chức các hoạt động giáodục giới tính cho trẻ ở trường mầm non, tuyên truyền phổ biến các biện phápgiáo dục giới tính cho trẻ, tạo điều kiện cho sự nhận thức về giới tính cho trẻmầm non.- Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mầm non: Trẻ mầm non chính là chủ thểtiếp nhận việc giáo dục giới tính. Do đó những đặc điểm tâm sinh lí của trẻcũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đếnviệc giáo dục giới tính cho trẻ.Trẻ mầm non là lứa tuổi luôn ham thích, tò mò, mong muốn khám phá về thếgiới xung quanh. Cơ thể trẻ có những sự nhanh nhạy đối với các sự vật, sựviệc, hiện tượng. Những đặc điểm tâm sinh lí của trẻ sẽ là những điều kiệntiên quyết, tiền đề để thực hiện những biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ[4].- Cơ sở vật chất phục vụ cho việc giáo dục giới tính cho trẻ: Để có thể tổchức tốt các hoạt động giáo dục giới tính cho trẻ thì sự trang bị đầy đủ về cơsở vật chất là yếu tố mang tính quyết định. Cơ sở vật chất chính là nhữngphương tiện mang giáo dục giới tính đến với trẻ. Cơ sở vật chất ở đây làtrường mầm non, lớp học, đồ dùng, đồ chơi, phương tiện giáo dục, kinh phíđể tổ chức chương trình, ngày hội, ngày lễ, các hoạt động để giáo dục giớitính cho trẻ.1.4.3.Một số con đường giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi1.4.3.1. Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động vui chơiVui chơi là hoạt động đặc trưng của trẻ ở trường mầm non,là hoạt động chủđạo của trẻ mầm non. Vui chơi chính là cuộc sống của trẻ.Hoạt động vui chơi là một trong những phương tiện giáo dục giới tính chotrẻ mẫu giáo. Hoạt động vui chơi là phương tiện mở rộng, củng cố chính xác hoánhững biểu tượng của trẻ về giới tính. Hoạt động vui chơi là phương tiện giúp trẻlĩnh hội tri thức mới. Trong khi thực hiện các hành động chơi, thao tác chơi , trẻ10nhận ra được một vài đặc tính quen thuộc, một vài kiến thức về giới tính, cũng làcơ hội để trẻ luyện tập những kiến thức về giới tính mà trẻ đã biết. Giáo viênmầm non có thể giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua việc tổchức các trò chơi cho trẻ:+ Trò chơi đóng vai theo chủ đề: Khi tổ chức trò chơi đóng vai theo chủ đề,cô cho trẻ nhập vào các vai chơi: Ông bà, bố mẹ, dì chú, chú thím, anh trai, chịgái, em trai em gái,…cho trẻ trải nghiệm những những vai chơi thông qua nhữnggiao tiếp, những ứng xử, những đồ dùng đồ chơi phù hợp với giới tính của mình.Khi trải nghiệm các vai chơi trẻ nhận biết được giới tính của vai chơi mình đangđảm nhận, trẻ nhận biết được giới tính của các vai chơi khác từ đó trẻ biết lựachọn đồ dùng đồ chơi phù hợp, có những hành động chơi phù hợp với giới tínhcủa vai chơi đó và có những ứng xử phù hợp với những vai chơi khác. Điều đóhình thành ở trẻ những biểu tượng rõ ràng về giới tính cho trẻ.+ Trò chơi học tập: Trò chơi học tập thường được giáo viên tổ chức trongcác giờ học cho trẻ. Giáo viên giáo dục giới tính cho trẻ thông qua các nhiệm vụchơi yêu cầu trẻ thực hiện, trong các trò chơi học tập khác nhau giáo viên có thểgiáo dục giới tính cho trẻ một cách khác nhau, cụ thể: Chia trẻ làm hai đội chơibạn trai và bạn gái để thi đua thực hiện một nhiệm vụ chơi cụ thể của trò chơihọc tập như thi đua nhặt lôtô hành động đúng, thi đua trả lời những câu đố ởtrong các ô cửa bí mật, thi đua hái quả,…, bạn trai thực hiện một nhiệm vụ chơikhác và bạn gái thực hiện một nhiệm vụ chơi khác nhau trong cùng một trò chơihọc tập ví dụ: Bạn trai hái quả màu xanh và bạn gái hái quả màu đỏ, bạn trai lấychiếc mũ lưỡi trai bạn gái lấy chiếc mũ vành,...[giáo dục trẻ khả năng nhận biếtgiới tính của trẻ]+ Trò chơi vận động: Khi tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ, giáo viêncó thể giáo dục giới tính cho trẻ thông qua các hình thức tổ chức: Chia đội bạntrai và bạn gái thi đua với nhau [Giáo dục trẻ khả năng nhận biết giới tính củamình và bạn khác], thông qua nhiệm vụ vận động giáo viên đặt ra cho trẻ: Bạntrai phải bật xa qua con suối màu xanh và bạn gái phải bật xa qua con suối màu11vàng trong trò chơi vận động bật xa hái quả, bạn trai làm bánh xe to bên ngoài vàbạn gái làm bánh xe nhỏ bên trong trong trò chơi vận động bánh xe quay,…,thông qua các hành động chơi mà trẻ phải thực hiện để thực hiện các nhiệm vụvận động: Các bạn trai nắm tay nhau chạy thành 1bánh xe to bên ngoài, bạn nữnắm tay nhau chạy thành một bánh xe nhỏ bên trong trong trò chơi bánh xequay; bạn trai chạy lại và giật đuôi thằn lằn của bạn nữ đội khác trong trò chơivận động thằn lằn đứt đuôi,…+ Trò chơi xây dựng: Khi tổ chức trò chơi xây dựng cho trẻ giáo viên cóthể giáo dục giới tính cho trẻ thông qua các chủ đề xây dựng giáo viên gợi ý chotrẻ thực hiện: Bạn trai xây dựng sân vận động đá bóng, bạn nữ xây dựng siệu thị,…thông qua việc phân công nhiệm vụ cho trẻ trong trò chơi: Bạn trai làm cácbác thợ xây, bạn nữ giúp đỡ các bạn trai đi đến các cửa hàng mua các vật liệuxây dựng để các bạn nam xây dựng,…1.4.3.2. Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua sinh hoạt hàngngàyChế độ sinh hoạt hàng ngày có ý nghĩa giáo dục giới tính đối với trẻ. Do sựthường xuyên lặp lại các thao tác, các hoạt động trong một thời gian nhất định nênkhi kết hợp việc giáo dục giới tính trong sinh hoạt hàng ngày làm cho trẻ nắmđược những kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo về giới tính. Giáo viên có thể giáo dục giớitính cho trẻ thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày cụ thể trong các thời điểm:+ Đón trẻ: Khi đón trẻ giáo viên có thể giáo dục giới tính cho trẻ thông quaviệc trò chuyện với phụ huynh về việc giáo dục giới tính cho trẻ, trò chuyện vớitrẻ về các vấn đề về giới tính hoặc các bài thơ, bài hát có nội dung giáo dục giớitính cho trẻ.+ Thể dục sáng: Giáo viên có thể giáo dục giới tính cho trẻ thông qua việccho trẻ tập bài thể dục sáng với lời bài hát có nội dung giáo dục giới tính cho trẻnhư bài hát bạn trai bạn gái.+ Các giờ học: Giáo viên có thể giáo dục giới tính cho trẻ thông qua các giờhọc giáo dục giới tính cho trẻ như giờ học phát triển nhận thức tìm hiểu về bạn12trai-bạn gái, thông qua việc lồng ghép giáo dục giới tính với các nội dung của cácgiờ học khác.+ Hoạt động ngoài trời: Khi cho trẻ hoạt động ngoài trời giáo viên có thể tổchức các trò chơi vận động kết hợp với việ giáo dục giới tính cho trẻ: Trò chơi vậnđộng bánh xe quay [Các bạn trai nắm tay nhau làm bánh xe to bên ngoài, bạn gáinắm tay nhau làm bánh xe nhỏ bên trong], trò chơi thằn lằn đứt đuôi [Trẻ của độibên này phải quan sát thật nhanh để chạy thật nhanh và giật đuôi thằn lằn của mộtbạn khác giới của đội khác],…+ Hoạt động chơi ở các góc: Giáo viên có thể giáo dục giới tính cho trẻthông qua nội dung chơi ở các góc: Góc gia đình [Trẻ đóng vai ông bà, bố mẹ, chịgái anh trai, em trai em gái,…trẻ thể hiện các vai chơi phù hợp với giới tính củamình], góc xây dựng [Bé trai xây dựng các sân vận động bóng đá, bé gái xâydựng siêu thị để bán hàng], góc nghệ thuật [bạn trai vẽ những đồ dùng của các bạntrai, bạn gái vẽ đồ dùng của các bạn gái],…+ Ăn trưa: Trước khi trẻ ăn trưa giáo viên có thể tổ chức cho trẻ đọc lại cácbài thơ hoặc hát những bài hát có nội dung giáo dục giới tính mà trẻ đã được họchoặc giáo viên có thể cho trẻ làm quen với những bài thơ, những bài hát có nộidung giáo dục giới tính thông qua việc cho trẻ nghe những bài thơ những bài hátđó trên máy tính.+ Ngủ trưa: Trước khi trẻ vào giấc ngủ giáo viên có thể cho trẻ nghe nhữngbài hát nhẹ nhàng có nội dụng giáo dục giới tính cho trẻ như: Bạn trai bạn gái, tianắng hạt mưa,…+ Ăn quà chiều, hoạt động chiều: Trước khi trẻ ăn quà chiều, khi tổ chứchoạt động chiều cho trẻ giáo viên có thể tổ chức cho trẻ đọc lại các bài thơhoặc hát những bài hát có nội dung giáo dục giới tính mà trẻ đã được họchoặc giáo viên có thể cho trẻ làm quen với những bài thơ, những bài hát cónội dung giáo dục giới tính thông qua việc cho trẻ nghe những bài thơ nhữngbài hát đó trên máy tính.13+ Trả trẻ: Khi trả trẻ giáo viên có thể giáo dục giới tính cho trẻ thông quaviệc trò chuyện với trẻ về giới tính hoặc các bài thơ, bài hát có nội dung giáodục giới tính cho trẻ, trao đổi với phụ huynh về những vấn đề giáo dục giớitính cho trẻ.Giáo dục giới tính thông qua sinh hoạt hàng ngày giúp trẻ lĩnh hội nhữngkiến thức mới và luyện tập những kiến thức đã được biết về giới tính của trẻ mộtcách thường xuyên, liên tục, tự nhiên và hiệu quả.1.4.3.3. Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua tổ chức cácngày hội, ngày lễViệc tổ chức ngày hội, ngày lễ đối với trẻ mầm non có ý nghĩa vô cùngquan trọng, góp phần không nhỏ vào việc giáo dục nói chung, giáo dục giớitính nói riêng và làm giàu cho tâm hồn trẻ thơ những tình cảm tốt đẹp. Giáodục giới tính thông qua việc tổ chức ngày hội ngày lễ làm trẻ luôn hào hứng,vui mừng, phấn khởi khi tiếp thu những kiến thức về giới tính được lồng ghéptrong các hoạt động của ngày hội ngày lễ.Đặc biệt đây cũng chính là cơ hội tốt cho việc tuyên truyền, quảng báviệc giáo dục giới tính cho trẻ đến các lực lượng khác của xã hội như: phụhuynh trẻ, các cấp chính quyền địa phương,…tạo nên mối quan hệ thắt chặtvà tạo nên sự đồng nhất trong việc giáo dục giới tính cho trẻ. Thông qua việctổ chức các ngày hội ngày lễ giáo viên có thể kết hợp việc giáo dục giới tínhcho trẻ:+ Để chuẩn bị cho lễ hội, cô giáo cho trẻ luyện tập những bài hát hoặcnhững bài hát múa có nội dung giáo dục giới tính: Tia nắng hạt mưa, bạntrai-bạn gái,…+ Kết hợp giáo dục giới tính cho trẻ trong các ngày hội, ngày lễ: Cho trẻchơi các trò chơi có nội dung giáo dục giới tính cho trẻ: Các trò chơi vận độngcó kết hợp nội dung giáo dục giới tính [Thằn lằn đứt đuôi, bánh xe quay]trong ngày hội bé khoẻ-bé ngoan, các câu hỏi về giới tính để trẻ trả lời trongqua các phần thi trả lời câu hỏi của trẻ trong các hội thi,..14+ Thông qua ngày hội ngày lễ giáo viên có thể tuyên truyền với phụhuynh về các nội dung giáo dục giới tính cho trẻ, phương pháp hình thức giáodục giới tính cho trẻ.1.4.3.4. Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt độnghọca/Khái niệm hoạt động họcHoạt động học là quá trình tiếp thu tri thức và kĩ năng. Người học tiếnhành hoạt động học nhằm lĩnh hội tri thức, kinh nghiệm xã hội biến thànhnăng lực của bản thân tạo nên một cấu trúc tâm lí mới, năng lực mới[6].Hoạt động học của trẻ mẫu giáo chính là quá trình giáo viên tổ chứchướng dẫn tạo điều kiện để trẻ lĩnh hội khám phá, tìm hiểu thế giới xungquanh còn trẻ là người tích cực chiếm lĩnh kiến thức, kĩ năng cần thiết choviệc học tập sau này của trẻ[6].b/Đặc điểm hoạt động học của trẻ mẫu giáoHoạt động học tập nói chung mang tính bắt buộc nhưng hoạt động họccủa trẻ mẫu giáo không mang tính chất bắt buộc. Lứa tuổi mẫu giáo là lứatuổi kì diệu. Trẻ rất hiếu động, tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới tựnhiên và xã hội[6].Khác với người lớn trẻ học trong khi chơi, trẻ lĩnh hội các tri thức tiềnkhoa học [tri thức tiền khái niệm] trong trường mầm non theo phương châm“chơi mà học, học mà chơi”. Do vậy, chơi giữ vai trò là hoạt động chủ đạocủa trẻ trong các hoạt động ở trường mầm non.Bên cạnh đó các yếu tố của hoạt động học tập cũng đã xuất hiện dù mớiở dạng sơ khai. Giữa hoạt động học tập và hoạt động vui chơi chưa có ranhgiới thật rõ ràng.Ngôn ngữ và tư duy là phương tiện rất quan trọng cho việc học của trẻ.Nhờ có ngôn ngữ và tư duy trong quá trình giao tiếp với mọi người xungquanh trẻ lĩnh hội, tiếp thu được các kinh nghiệm, trẻ biết cách kết hợp cáckiến thức mới vào vốn kiến thứ vốn có của trẻ để làm phong phú thêm hiểubiết của mình[9].15Trẻ rất cần sự hiểu biết, tôn trọng, sự khích lệ, ủng hộ của những ngườigần gũi như cha mẹ, anh chị, giáo viên, bạn bè. Cần có sự cân bằng giữa cáchoạt động do trẻ lựa chọn và do giáo viên lên kế hoạch hướng dẫn.c/ Giáo dục giới tính cho trẻ thông qua hoạt động họcViệc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động học là conđường giải quyết tập trung nhất những vấn đề nhận thức của trẻ. Việc giáo dụcgiới tính cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động học được tiến hành thông quahai hình thức: hoạt động học trên tiết học và hoạt động học mọi lúc, mọi nơi.Việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo thông qua hoạt động học của trẻmẫu giáo thông qua tiết học là hình thức giáo dục giới tính cho trẻ thông quacác tiết học có chủ đích, học dưới sự hướng dẫn, gợi mở và điều khiển củagiáo viên, trẻ là chủ thể tích cực tham gia hoạt động học tập. Hoạt động họctập có kế hoạch theo chủ định của giáo viên giúp trẻ hệ thống và chính xáchoá dần những biểu tượng mà chúng lĩnh hội được trong cuộc sống hàng ngàyvà trong các hoạt động tự do của chúng ở trường mầm non. Trẻ học qua việcsử dụng tất cả các giác quan của chúng, qua nhiều trải nghiệm phối hợp cácgiác quan. Việc giáo dục giới tính cho trẻ thông qua hình thức tiết học đượcgiáo viên tổ chức nhằm cung cấp một cách có hệ thống, chính xác, rõ ràngnhững kiến thức về giới tính mà giáo viên xác định cần mang đến chotrẻ.Giáo viên có thể giáo dục giới tính cho trẻ thông qua hình thức tiết họcbằng cách xây dựng các tiết học giáo dục giới tính chuyên biệt hoặc lồngghép nội dung giáo dục giới tính trong tất cả các giờ học khác. Xây dựng cáctiết học giáo dục giới tính chuyên biệt cho trẻ là việc giáo viên xây dựng mộttiết học với nội dung trọng tâm là giáo dục giới tính cho trẻ, trong tiết học đógiáo cung cấp cho trẻ những kiến thức và kĩ năng về giới tính: Đặc điểm bạntrai, đặc điểm bạn gái, nhận biết giới tính của mình, nhận biết giới tính củangười khác, sự khác biệt giữa bạn trai và bạn gái, cách chăm sóc giữ gìn vệsinh thân thể,…Lồng ghép nội dung giáo dục giới tính trong tất cả các giờ họckháclà việc giáo viên kết hợp các kiến thức và kĩ năng giáo dục giới tính cho16trẻ với nội dung của tiết học nhưng vẫn không làm mất đi trọng tâm của tiếthọc.Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo thông qua các tiết học là hình thứcquan trọng để mang đến cho trẻ những kiến thức chính xác và phong phú vềgiới tính cho trẻ mầm non.Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo thông qua hình thức học tập mọi lúcmọi nơi: Việc học của trẻ khác với hoạt động học của học sinh, trẻ có thể họcmột cách ngẫu nhiên ở mọi lúc mọi nơi, thông qua tất cả các hoạt động khácnhau: Hoạt động vui chơi, hoạt động ngày hội ngày lễ, hoạt động giao tiếp,thông qua chế độ sinh hoạt hàng ngày….Trẻ mẫu giáo có thể học mọi lúc,mọi nơi, chúng tiếp thu kiến thức, kĩ năng qua chơi, qua giao tiếp, qua sự trảinghiệm và khám phá thế giới xung quanh. Đây chính là “học mà chơi, chơimà học của trẻ mầm non”[12].Khi giáo dục giới tính cho trẻ thông qua hoạt động học giáo viên mầmnon có thể giáo dục trẻ các bộ phận trên cơ thể của trẻ, những đặc điểm vềgiới tính của mình, điểm khác biệt giữa bé trai và bé gái, những ứng xử phùhợp với bạn khác giới, phân biệt những nơi sinh hoạt phù hợp với giới tính,trang phục của bạn trai, bạn gái,…Những nội dung này được giáo viên thựchiện thông qua việc xây dựng các chủ đề giáo dục giới tính, lồng ghép trongcác chủ đề khác, cho trẻ luyện tập những nội dung trẻ đã được học mọi lúcmọi nơi,…Có rất nhiều con đường để giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo nhưnggiáo dục giới tính cho trẻ thông qua hoạt động học là con đường hiệu quả nhấtvì hoạt động học là hoạt động giải quyết tập trung nhất những vấn đề về nhậnthức cho trẻ.Tiểu kết chương 1Giáo dục giới tính là một đề tài được nói đến rất nhiều trong các nghiêncứu của các nhà khoa học. Mỗi nhà khoa học cho ta một góc nhìn, một khíacạnh khác về vấn đề giáo dục giới tính. Những luận điểm và những khám phá17của các nhà nghiên cứu sẽ là những công cụ đắc lực hỗ trợ cho những nghiêncứu tiếp theo về vấn đề giáo dục giới tính.Những đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi cùng những yếu tốảnh hưởng đến sự giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo sẽ là những căn cứ đểxây dựng những biện pháp có tính khả thi cao, góp phần vào việc mang lạinhững nhận thức đúng đắn về giới tính đến với trẻ.Một số tiêu chí đánh giá việc trẻ có những hiểu biết về giới tính:- Trẻ biết được giới tính của mình và của người khác.- Trẻ biết lựa chọn trang phục phù hợp với giới tính của mình.- Trẻ biết lựa chọn những trò chơi, vai chơi, đồ dùng, phù hợp với giớitính của mình.- Trẻ biết một vài sự khác biệt giữa mình và bạn khác giới [ ngoại hình,trang phục, tính cách,…].- Trẻ biết phân biệt nơi sinh hoạt đúng với giới tính của mình.- Trẻ có những sở thích, ước mơ phù hợp với giới tính của mình.- Trẻ có những ứng xử phù hợp với bạn khác giới.- Trẻ biết vệ sinh, chăm sóc bảo vệ những bộ phận của cơ thể.`Một số con đường giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi:- Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động vui chơi- Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua sinh hoạt hàng ngày- Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua tổ chức cácngày hội, ngày lễ.- Giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động họcCó nhiều con đường để giáo dục giới tính cho trẻ, trong đó hoạt độnghọc mà trọng tâm là “tiết học” giữ vai trò quan trọng nhất vì hoạt động học làhoạt động giải quyết tập trung nhất những vấn đề về nhận thức cho trẻ, là conđường hiệu quả nhất để hình thành những kiến thức và kĩ năng về giới tínhcho trẻ.18CHƯƠNG 2THỰC TRẠNG CỦA VIỆC GIÁO DỤC GIỚI TÍNHCHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG HỌCCỦA TRẺ TRONG TRƯỜNG MẦM NON2.1. Vài nét về cơ sở được nghiên cứuĐể tìm hiểu về thực trạng của việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6tuổi thông qua hoạt động học em đã tiến hành điều tra tại một số cơ sở giáo dục:Trường Mầm non Thuận Thiên- Xã Thuận Thiên, Huyện Kiến Thuỵ,Thành phố Hải Phòngcó 37 cán bộ, giáo viên. Trường Mầm non Thuận Thiêncó 14 lớp: 4 lớp 5 tuổi, 4 lớp 4 tuổi, 3 lớp 3 tuổi, 3 lớp nhà trẻ với tổng số trẻlà 370 cháu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc cấpthành phố.Trường Mầm non Hữu Bằng- Xã Hữu Bằng, Huyện Kiến Thuỵ, Thànhphố Hải Phòngcó 43 cán bộ giáo viên. Trường Mầm non Hữu Bằng có 15lớp: 5 lớp 5 tuổi, 5 lớp 4 tuổi, 4 lớp 3 tuổi, 1 lớp nhà trẻ với tổng số trẻ là 450cháu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu tiên tiến cấp huyện.Trường Mầm non Thuỵ Hương - Xã Thuỵ Hương, Huyện Kiến Thuỵ,Thành phố Hải Phòngcó 33 cán bộ giáo viên. Trường Mầm non Thuỵ Hươngcó 11 lớp: 3 lớp 5 tuổi, 3 lớp 4 tuổi, 3 lớp 3 tuổi, 2 lớp nhà trẻ với tổng số trẻlà 320 cháu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc cấpthành phố.19Trường Mầm non Hùng Thắng - Xã Hùng Thắng, Huyện Tiên Lãng,Thành phố Hải Phòngcó 41 cán bộ giáo viên. Trường Mầm non Hùng Thắngcó 15 lớp: 5 lớp 5 tuổi, 4 lớp 4 tuổi, 4 lớp 3 tuổi, 2 lớp nhà trẻ với tổng số trẻlà 410 cháu. Trường đã nhiều năm liền đạt danh hiệu tiên tiến của Huyện,được Uỷ Ban Nhân Dân thành phố tặng danh hiệu tập thể lao động xuất sắc,tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên vững mạnh, chi bộ liên tục đạt “Trongsạch-vững mạnh”.Trường Mầm non Chiến Thắng - Xã Chiến Thắng, Huyện An Lão,Thành phố Hải Phòngcó 35 cán bộ giáo viên. Trường Mầm non Chiến Thắngcó 12 lớp: 3 lớp 5 tuổi, 3 lớp 4 tuổi, 4 lớp 3 tuổi, 2 lớp nhà trẻ với tổng số trẻlà 350 cháu. Trường đã 10 năm liền đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc cấpHuyện, nhiều năm đạt danh hiệi “Tập thể cán bộ trong sạch vững mạnh”.2.2. Khái quát quá trình điều tra thực trạng2.2.1. Mục đích nghiên cứu thực trạngNghiên cứu thức trạng của việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổitrong một số trường mầm non để đề xuất biện pháp giáo dục giới tính cho trẻ.2.2.2. Đối tượng điều tra- 100 giáo viên mầm non.- 150 trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.2.2.3. Thời gian điều tra: 6 tháng [từ ngày 6/9/2015 đến ngày 6/3/2016].2.2.4. Nội dung điều traĐể nghiên cứu thực trạng của việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6tuổi thông qua hoạt động học của trẻ ở trường mầm non tác giả đã nghiên cứunhững nội dung sau:- Mức độ biểu hiện về hiểu biết về giới tính của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.- Mức độ hiểu biết của giáo viên về vấn đề giáo dục giới tính cho trẻmẫu giáo 5-6 tuổi- Những biện pháp mà giáo viên đã sử dụng trong việc giáo dục giớitính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.- Những thuận lợi và khó khăn mà giáo viên đã gặp phải trong quá trìnhtiến hành các hoạt động giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.202.2.5. Phương pháp điều tra:Tác giả đã sử dụng các phương pháp:Quan sát, dự giờ, điều tra bằngphiếu hỏi, anket, đàm thoại.2.2.6. Kết quả điều tra2.2.6.1. Hiểu biết của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi về giới tính21Bảng 2.1: Bảng đánh giá mức độ hiểu biết của trẻ về giới tínhSTTSố trẻ biếtBiểu hiệnN%1Trẻ nhận biết được giới tính của mình146/15097,332Trẻ có những sở thích phù hợp với giới tínhcủa mình133/15088,663Trẻ biết lựa chọn trang phục phù hợp vớigiới tính của mình143/15095,334Trẻ xác định được giới tính của người khác147/150985Trẻ biết được sự khác biệt giữa mình vànhững người bạn khác giới33/150226Trẻ có những ứng xử phù hợp với nhữngngười bạn khác giới51/150347Trẻ lựa chọn những trò chơi, đồ chơi phùhợp với giới tính của mình84/15056Kết quả điều tra ở bảng 2.1 cho thấy:- Trẻ xác định được giới tính của người khác đạt kết quả cao nhất: 98%.- Trẻ nhận biết được giới tính của mình đạt kết quả cao thứ 2 với97,33%.- Phần lớn trẻ đã biết lựa chọn trang phục phù hợp với giới tính của mìnhvới kết quả là 95,33%.- Trẻ cũng đã có những sở thích phù hợp với giới tính của mình với kếtquả là 88,66%.- Trẻ đã biết lựa chọn những trò chơi phù hợp với giới tính của mìnhchiếm 56%.- Một số trẻ có những ứng xử phù hợp với những người bạn khác giớivới kết quả là 34%.22- Một số trẻ đã biết được sự khác biệt giữa mình và bạn khác giới chiếm22%.Tuy nhiên nhận thức của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi về giới tính còn một sốtồn tại như:- Một số trẻ vẫn chưa xác định được giới tính của người khác chiếm 2%.- Một số trẻ chưa nhận biết được giới tính của mình chiếm 2,67%.- Một số trẻ chưa biết lựa chọn trang phục phù hợp với giới tính củamình chiếm 4,67%.- Số trẻ không xác định được những sở thích phù hợp với giới tính củamình chiếm 11,34%.- Số trẻ không lựa chọn được những trò chơi phù hợp với giới tính củamình chiếm 44%.- Phần lớn trẻ chưa có những ứng xử phù hợp với bạn khác giới với kếtquả là 66%.- Số trẻ chưa biết được sự khác biệt giữa mình và bạn khác giới là 78%.Dựa theo những gì đã phân tích ở trên ta có thể thấy những hiểu biết củatrẻ về giới tính vẫn còn rất nhiều những hạn chế, mặc dù đối tượng trẻ đượcđiều tra ở đây là trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, là đối tượng “trưởng thành” nhất củabậc học mầm non. Những hiểu biết của trẻ về vấn đề giới tính chỉ là nhữngkiến thức cơ bản như : Xác định giới tính của người khác, nhận biết được giớitính của mình, biết lựa chọn những trang phục phù hợp với giới tính và cónhững sở thích phù hợp với giới tính của mình. Trẻ vẫn rất mơ hồ trong việclựa chọn những trò chơi phù hợp với giới tính, có những ứng xử phù hợp vớibạn khác giới.232.2.6.2. Hiểu biết của giáo viên về ý nghĩa của việc giáo dục giới tính cho trẻmẫu giáo 5-6 tuổiBảng 2.2: Bảng tổng hợp ý kiến của giáo viên về ý nghĩa của việc giáo dụcgiới tính đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổiSTTNội dungSố giáo viênchọnN%1Giúp trẻ có những sở thích phù hợp với giới tínhcủa mình81/100812Giúp trẻ biết lựa chọn những trang phục phù hợpvới giới tính của mình93/100933Trẻ có những hành động chăm sóc, giữ gìn vệ sinh,bảo vệ các bộ phận trên cơ thể của mình65/100654Ý kiến khác31/10031Qua bảng 2.2 ta thấy giáo viên đã nhận thức về ý nghĩa của việc giáo dụcgiới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi như sau:- Giúp trẻ biết lựa chọn những trang phục phù hợp với giới tính của mình[chiếm 93%].- Giúp trẻ có những sở thích phù hợp với giới tính của mình [chiếm81%].- Trẻ có những hoạt động chăm sóc, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ các bộ phậntrên cơ thể của mình[chiếm 65%].- Có những ý kiến khác là 3%Như vậy, giáo viên cũng đã có những hiểu biết về về ý nghĩa của việcgiáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tuy nhiên những hiểu. Tuynhiên vẫn còn một số giáo viên vẫn chưa xác định được một số ý nghĩa trọngtâm của việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi như: Giúp trẻ cónhững sở thích phù hợp với giới tính của mình [Số giáo viên không lựa chọn24là 19 giáo viên / 100 giáo viên, chiếm 19%], giúp trẻ biết lựa chọn nhữngtrang phục phù hợp với giới tính của mình[Số giáo viên không lựa chọn là 7giáo viên / 100 giáo viên, chiếm 7%, trẻ có những hoạt động chăm sóc, giữgìn vệ sinh, bảo vệ các bộ phận trên cơ thể của mình [số giáo viên không lựachọn là 35 giáo viên / 100 giáo viên, chiếm 35%].Giáo viên mầm non cho rằng ý nghĩa lớn nhất của việc giáo dục giới tínhđối với trẻ mầm non là việc giúp trẻ lựa chọn được những trang phục phù hợpvới giới tính của mình. Đây là ý nghĩa rõ ràng, dễ thấy nhất của trẻ mầm non,khi có những hiểu biết về giới tính trẻ có thể tự lựa chọn cho mình một bộtrang phục thật hợp, trẻ cũng sẽ có những sở thích phù hợp với giới tính củamình khi trẻ đã có những hiểu biết nhất định về giới tính. Một ý nghĩa quantrọng của việc giáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đó là trẻ có nhữnghành động chăm sóc, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ các bộ phận trên cơ thể của mìnhthì hầu hết các giáo viên lại không nhận thức được ý nghĩa quan trọng này,điều này xuất phát từ những hiểu biết chưa đầy đủ về giới tính của giáo viên.Giáo viên mới chỉ nhìn thấy những ý nghĩa nổi của việc giáo dục mà chưa cósự liên hệ giữa việc giáo dục giới tính cho trẻ với chính bản chất trong cáchành động của trẻ. Những hiểu biết về giới tính mà trẻ có được sẽ được trẻchuyển vào bên trong, hình thành nên những cảm xúc yêu thương, trân trọngcơ thể của mình và từ đó có những hành động chăm sóc, giữ gìn vệ sinh, bảovệ các bộ phận trên cơ thể.Như vậy tồn tại lớn nhất về hiểu biết của giáo viên về ý nghĩa của việcgiáo dục giới tính đối với trẻ mầm non đó chính là việc chưa nhìn thấy nhữngý nghĩa có tính bản chất, có tính vận dụng mà chủ yếu là giáo viên nhìn thấynhững ý nghĩa dễ thấy, những ý nghĩa bề nổi của việc giáo dục giới tính vớitrẻ mầm non.Ngoài ra, còn có những ý kiến khác của giáo viên về ý nghĩa của việcgiáo dục giới tính cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi: Giúp trẻ có những hành động25