Lời mở đầu
Kỳ thi THPT Quốc gia được biết đến là kỳ thi quan trọng bậc nhất đối với sự nghiệp học tập của hầu hết các bạn học sinh vì nó đánh dấu việc các bạn hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông để bước tiếp lên bậc học đại học. Một trong những bài thi bắt buộc của kỳ thi này là bài thi Ngoại ngữ, với 8 dạng bài. Tuy được học sinh chọn lựa và đăng ký thi nhiều nhất, số liệu qua các năm cho thấy phổ điểm bài thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh của học sinh Việt Nam thường không cao và ở dưới mức trung bình. Cụ thể:
Năm 2020, điểm trung bình của tất cả các thí sinh vào khoảng 4,57. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 3,4.
Năm 2019, điểm trung bình của tất cả các thí sinh là 4,36. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 3,2.
Năm 2018, điểm trung bình của tất cả các thí sinh là 3,91. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 3,00.
Năm 2017, điểm trung bình của tất cả các thí sinh là 4.46. Điểm số có nhiều thí sinh đạt được nhất là 2,4.
Với mục đích giúp các bạn học sinh THPT – đặc biệt là các “sĩ tử” cuối cấp – có sự chuẩn bị tốt hơn trong kỳ thi quan trọng này, bài viết sau đây sẽ phân tích cấu trúc đề và hướng dẫn cách ôn luyện cho các dạng bài trong đề thi THPT Quốc Gia môn Tiếng Anh.
Giới thiệu về bài thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh
Kỳ thi THPT Quốc gia do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức hằng năm, bắt đầu từ năm 2015, nhằm mục đích xét tốt nghiệp Trung học Phổ thông và Tuyển sinh Đại học, Cao đẳng và kết quả của kỳ thi được hầu hết các trường đại học, cao đẳng trên cả nước chấp nhận.
Khi tham dự kỳ thi, thí sinh được quyền lựa chọn tổ hợp thi dựa trên năng lực và nguyện vọng cá nhân, song dù đăng kí tổ hợp xét tuyển nào, thí sinh đều phải làm 4 bài thi bao gồm 3 bài thi độc lập bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên hoặc Khoa học xã hội.
Trong đó, bài thi môn Tiếng Anh nói riêng và Ngoại ngữ nói chung gồm có 50 câu trắc nghiệm, với tổng thời gian làm bài là 60 phút. Để đảm bảo tính công bằng và tránh gian lận, bộ đề thi có tất cả 24 mã, giữa các mã đề có sự khác nhau nhất định chứ không đơn thuần là đổi thứ tự, vị trí của các câu và các đáp án. Khi làm bài, thí sinh tô đáp án vào phiếu trả lời trắc nghiệm được phát bởi giám thị.
Một số tổ hợp xét tuyển bao gồm môn Tiếng Anh: A01 [Toán – Lý – Anh], B08 [Toán – Sinh – Anh], D01 [Toán – Văn – Anh], D07 [Toán – Hóa – Anh],…
Các dạng bài thường gặp trong đề thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh
Từ năm 2015 đến nay, cấu trúc đề thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh duy trì ổn định với 50 câu trắc nghiệm, xoay quanh 8 dạng bài sau
Tham khảo đề thi chính thức và đề thi minh họa [được công bố bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo] từ năm 2015 đến nay [năm 2020], ta có thể thấy được cấu trúc đề và phân bố điểm của các dạng bài trong đề thi THPT Quốc gia như sau
STT | Các dạng bài | Số câu | Điểm |
1 | Ngữ âm | 4 | 0.8 |
2 | Chọn từ để hoàn thành câu | 15 | 3.0 |
3 | Chọn từ để hoàn thành đoạn văn | 5 | 1.0 |
4 | Tình huống giao tiếp | 2 | 0.4 |
5 | Tìm từ đồng nghĩa – trái nghĩa | 4 | 0.8 |
6 | Tìm lỗi sai trong câu | 3 | 0.6 |
7 | Tìm câu đồng nghĩa – Kết hợp câu | 5 | 1.0 |
8 | Đọc – hiểu | 12 | 2.4 |
TỔNG | 50 | 10.0 |
Biểu đồ thể hiện điểm của các dạng bài tính theo phần trăm [%]
Nhận xét:
Các dạng bài trong đề thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh phong phú, đa dạng. Đề thi có độ phủ kiến thức cao, đánh giá được nhiều kiến thức – kĩ năng của học sinh.
Hai dạng bài chiếm nhiều dung lượng và điểm số nhất trong đề thi là Chọn từ hoàn thành câu và Đọc – hiểu. Do đó, bên cạnh việc ôn luyện những dạng bài khác, người học nên dành nhiều thời gian hơn cho việc ôn tập tốt và luyện tập thành thạo hai dạng bài này để có thể tối ưu hóa điểm số của mình.
Dạng bài Ngữ âm
Dạng bài Ngữ âm [Phonetics] bao gồm 2 phần: Phát âm [Pronunciation] và Trọng âm [Stress], trong đó:
Các câu hỏi về phát âm yêu cầu thí sinh chọn từ có phần gạch chân phát âm khác so với các từ còn lại. Kiến thức về phát âm đuôi -s/es, phát âm -d/-ed thường xuyên xuất hiện trong phần này, do đó, cần nắm chắc hai quy tắc phát âm này để tránh mất điểm.
Ví dụ:Mark the letter A, B, C, D on your answer sheet to indicate the word whose underlined part differs from the other three in pronunciation. [Chọn chữ cái A, B, C, D tương ứng với từ có phần gạch chân phát âm khác so với các từ còn lại.]
Question 1. A. cloudsB. costsC. painsD. farms
[Trích Đề thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh năm 2020]
Đáp án:B. costs
Giải thích: Ở đáp án B, từ “cost” [/kɒst/] có âm tận cùng là âm /t/ – một âm vô thanh nên khi thêm đuôi -s thì sẽ được phát âm là /s/, còn ở các đáp án còn lại đuôi -s được phát âm là /z/.
Question 2. A. supported B. approached C. noticed D. finished
[Trích Đề thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh năm 2015]
Đáp án:A. supported
Giải thích: Ở đáp án A, từ “support” [/səˈpɔːt/] có âm tận cùng là âm /t/ nên khi đuôi -ed thì đuôi này sẽ được phát âm là /ɪd/, còn ở các đáp án còn lại đuôi -ed được phát âm là /t/.
Các câu hỏi về trọng âm yêu cầu thí sinh chọn từ có vị trí trọng âm khác so với các từ còn lại.
Ví dụ: Mark the letter A, B, C, or D on your answer sheet to indicate the word that differs from the other three in the position of the primary stress in each of the following questions. [Chọn chữ cái A, B, C, D tương ứng với từ có vị trí trọng âm khác so với các từ còn lại.]
Question 1: A. practiseB. includeC. arriveD. accept
[Trích Đề thi tốt nghiệp THPT môn Tiếng Anh năm 2020]
Đáp án: A. practise
Giải thích: Ở đáp án A, trọng âm rơi vào âm tiết thứ nhất còn ở các đáp án khác, trọng âm rơi vào âm tiết thứ hai của từ.
Đọc thêm:
Phân tích và chữa các lỗi phát âm của người học Anh ngữ
Quy tắc đánh trọng âm và ứng dụng giải đề thi THPT Quốc Gia
Dạng bài Chọn từ để hoàn thành câu
Dạng bài Chọn từ để hoàn thành câu chiếm đến 30% số điểm của bài thi. Đây là dạng bài có độ phủ kiến thức cao. Để hoàn thành tốt những câu hỏi này, học sinh cần:
Nắm chắc những chủ điểm ngữ pháp quan trọng như Sự hòa hợp giữa chủ ngữ – động từ
Thì động từ, dạng động từ
Mệnh đề quan hệ – Mệnh đề quan hệ rút gọn
So sánh hơn, so sánh nhất, so sánh kép
Mạo từ A/ An/ The
Câu ước, câu điều kiện, câu trực tiếp – gián tiếp
Câu hỏi đuôi
Có vốn từ vựng tốt.
Ví dụ: Mark the letter A, B, C, or D on your answer sheet to indicate the correct answer to each of the following questions. [Chọn chữ cái A, B, C, D tương ứng đáp án phù hợp cho mỗi câu hỏi sau.]
Question 1. The teacher entered the room while the students ________ their plan for the excursion.
A. discussB. were discussingC. discussedD. are discussing
[Trích đề thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh 2019]
Đáp án: B. were discussing
Giải thích: Câu hỏi thuộc phần kiến thức Ngữ pháp về Thì quá khứ tiếp diễn [diễn đạt hành động đang xảy ra trong quá khứ thì có hành động khác xen vào]. Ở đây, việc các bạn học sinh thảo luận [“discuss”] là việc đang xảy ra trong quá khứ, việc cô giáo bước vào [“entered the room”] là việc xen vào, vậy nên ta phải chia động từ “discuss” ở thì Quá khứ tiếp diễn: “were discussing”.
Question 2. It’s time he acted like a _______ adult and stop blaming others for his wrongdoings.
A. responsibleB. sociableC. believableD. suitable
[Trích đề thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh 2019]
Đáp án: A. responsible
Giải thích:
A. responsible [adj] = có trách nhiệm
B. sociable [adj] = thích giao tiếp
C. believable [adj] = có thể tin tưởng được
D. suitable [adj] = phù hợp
Căn cứ vào nghĩa của câu, ta thấy đáp án A là thích hợp nhất. Dịch cả câu: “Đã đến lúc anh ấy cư xử như một người lớn có trách nhiệm và ngừng đổ lỗi cho người khác.” Đây là câu hỏi kiểm tra vốn từ vựng của thí sinh.
Đọc thêm: Cải thiện từ vựng nhờ việc học Danh sách từ [Wordlist]
Dạng bài Chọn từ để hoàn thành đoạn văn
Dạng bài chọn từ để hoàn thành đoạn văn, hay còn gọi là bài đọc điền từ vào chỗ trống, bài đọc “đục lỗ” là một trong những phần khó của đề thi THPT Quốc gia môn Tiếng Anh, do đây là một dạng bài có độ phủ kiến thức cao, tương tự như dạng bài chọn từ để hoàn thành câu.
Đáp án: 25.B26.D. 27.D. 28.A. 29.A
Tổng kết
Bên cạnh các dạng bài nói trên, đề thi THPT Quốc Gia môn tiếng Anh còn tập trung xoay quanh các loại câu hỏi nào? Mời bạn đọc đón xem tiếp phần sau của series “Cách làm 8 dạng bài trong đề thi tiếng Anh THPT Quốc Gia [P.2]”
Lê Hiền Trang