Mới đây khi phát biểu trước hội nghị trực tuyến Artrifical Interligence Journey, Tổng thống Liên bang Nga Vlađimir Putin đã nói: “AI không bao giờ thay thế được con người. Vâng, máy móc cũng như nhiều phương tiện hiện đại khác sẽ kiểm tra con người ở một mức độ to lớn, nhưng rốt cuộc con người luôn cần phải kiểm soát những phương tiện kỹ thuật đó”.
Việc phát triển AI đang được đẩy nhanh, nhưng loài người vẫn có những thứ, vẫn làm những việc không có gì thay thế được. Vai trò của AI trong việc sáng tạo - sáng tác đặt ra những dự báo, những sự quan tâm đặc biệt. Hãng Lognitive Pilot đi đầu trong phát triển phần mềm ở Nga và Đông Âu cho biết: AI bắt đầu thay thế con người ở lĩnh vực sáng tạo - sáng tác. Một bức tranh do trí tuệ AI vẽ ra được hãng Christies bán đấu giá vào năm 2018 được 432.000 USD, trong lúc rất nhiều họa sĩ khó bán được tác phẩm của mình! Khi mà những cảm xúc có thể mô phỏng, có thể mô hình hóa bằng những thuật toán tương ứng thì cũng có thể đưa vào chương trình của AI và chúng sẽ được tái tạo hệt như mới. Bằng cách đó AI có khả năng với những xúc cảm; có thể vẽ tranh, làm thơ, soạn nhạc... Rõ ràng loài người đang tạo ra và cũng đang nhường bước cho AI sự sáng tạo một cách tự nguyện mà không có sự khiên cưỡng nào ở đây cả. Khi tổ chức cuộc đấu giá tranh, hãng Christies không hề có áp lực nào lên nhà tổ chức cũng như những người tham gia cuộc đấu giá. Mà ở đây là sự ngưỡng mộ, sự thích thú trước một tác phẩm nghệ thuật không phải do con người mà do sản phẩm gián tiếp của con người tạo ra, đó là AI. Điều đáng quan tâm là trong vòng mấy năm lại đây AI đã tạo ra một xu hướng về nhu cầu săn tìm những tác phẩm nghệ thuật do AI tạo ra, đến nỗi có nhà bình luận nghệ thuật đã thốt lên: “Không gian dành cho con người trong lĩnh vực nghệ thuật đang bị thu hẹp lại bởi sự cạnh tranh của Ai!”.
Vẫn biết cho đến nay sự sáng tạo, những biểu hiện cảm xúc đã trở thành thuật toán, duy chỉ có tâm hồn là chưa bằng cách nào thổi vào AI được. Ngay con người cũng chưa hiểu hết và chưa lý giải được sự đa dạng của tâm hồn cơ mà. Chúng ta sống trong cộng đồng mà các thể hiện “tâm hồn nồng hậu”, “tâm hồn nhạt nhẽo”, “tâm hồn đồng điệu”… những cái vô hình đó của mỗi cá thể trí tuệ chưa có thuật toán nào sao chép được. Thật ra cho đến nay AI vẫn đang vận hành trên cơ sở của một đề tài khoa học – kỹ thuật, mà sự tạo lập phần mềm về thần kinh của thuật toán thì mới đến mức tự phát triển và tự học tập, chứ AI chưa có thể tự nghĩ ra và thể hiện vào đời sống một “tâm hồn”. Vấn đề tâm hồn đối với con người cũng đang là một bí ẩn, đang phải nhờ đến “đấng thần tiên”, đến “thần thánh”. Điều mà con người chưa lý giải được và có lẽ khó mà lý giải được với tính vô hình, phong phú và đa dạng của nó… thì làm sao có thể lập trình được cho AI!
Vấn đề là đến nay, khi con người bắt đầu mô hình hóa AI thì mới vỡ nhẽ ra là tính nhân loại của loài người cũng có lĩnh vực chưa được biết đến. Cho đến sự tiến hóa như hiện nay, loài người cũng chưa hiểu hết mọi thứ sắp đặt ra sao mà cứ liên tiếp xảy ra việc này việc khác… Cho nên, qua việc khai sinh ra AI mới giúp con người nhận thức thêm được chính mình, mới thấy rằng sự hạn chế hiểu biết nảy sinh ra trong lịch sử loài người cho đến nay như chiến tranh, dịch bệnh, thiên tai… là do chưa hiểu đầy đủ chưa xử lý đúng về mối quan hệ nhân quả giữa nhân loại với nhân loại và nhân loại với thiên nhiên…
Như vậy mới thấy “lỗ hổng” trong sự hiểu biết bản thân của loài người, thế thì làm sao loài người có thể tạo ra cái mà mình chưa hiểu biết! Con người tạo ra AI là sự sao chép những hoạt động của con người với sự thâu tóm dữ liệu thông tin nhân loại có thể chính xác đến mức lập trình. Nhưng không nên nhầm lẫn giữa AI và siêu thông minh, siêu trí tuệ. Bất kỳ ở lĩnh vực nào đó của hoạt động con người, trong đó có lĩnh vực sáng tạo - sáng tác AI đều làm được, nhưng đó là cái hiện tại với những thông tin đã có, còn khi dòng thông tin mới hàng ngày ập đến, bất thường chưa hề có trong kho dữ liệu của loài người thì ai mà biết được trước, lúc đó thì chỉ trí tuệ con người mới đủ sáng tạo để xử lý, còn AI thì làm gì đã có thời gian và cơ sở để con người lập trình cho. Con người đang lo cho mình và tự sáng tạo ra để có cái mới, để xử lý kịp tình hình, còn những công cụ ảo do con người tạo ra thì chưa kịp có thông tin và khi nó có thì sự việc đã qua rồi. Chưa nói đến là AI không bao giờ có tâm hồn được như con người bởi con người không thể truyền tâm hồn vào AI được. Đó là vấn đề mà AI và con người khác nhau, cũng từ đó để có thể khẳng định, dù AI phát triển đến đâu thì cũng không thể theo kịp và thay thế cho sự vận hành của trí tuệ con người luôn sáng tạo, trong đó có việc sáng tạo ra AI.
Trí tuệ nhân tạo đang phát triển nhanh chóng, và dự kiến sẽ thay đổi cách con người làm việc – khiến một số công việc trở nên lỗi thời, đồng thời mở ra những cơ hội mới.
Theo ông Alex Jenkins, giám đốc Trung tâm Sáng tạo Khoa học Dữ liệu Tây Úc thuộc Đại học Curtin, thế giới sắp sửa bị biến đổi hoàn toàn bởi AI.
“Công nghệ đang phát triển vô cùng nhanh chóng,” ông nói.
“Chúng ta hiện đang ở bước nhảy vọt về tính năng khi các công cụ này trở nên vô cùng hữu ích trong việc sáng tạo nội dung mới và trò chuyện theo cách của con người. Vì vậy, chúng tôi thực sự bắt đầu thấy những công cụ này hoạt động theo cách có thể so sánh với khả năng của con người.
“Cuối cùng, những công cụ này có thể sẽ trở nên thông minh hơn hầu hết mọi người và có nhiều năng lực hơn hầu hết mọi người. Đó là một tương lai thú vị và nguy hiểm.”
ChatGPT là gì?
Một công cụ AI thực sự đã gây chấn động thế giới trong những tháng gần đây do khả năng tạo ra văn bản theo cách thức giống như con người.
ChatGPT của OpenAI ra mắt công chúng vào tháng 11/2022, và kể từ đó đã gây ra các cuộc tranh luận, bao gồm việc
, cũng như tiềm năng của nó trong các lĩnh vực từ y học đến luật và các loại công việc mà nó có thể thay thế con người.
“ChatGPT là một ví dụ đáng kinh ngạc về sự phát triển của một tập hợp các mô hình AI được gọi là ‘large language model’. Những mô hình này hoạt động bằng cách lấy một lượng lớn văn bản từ internet và từ sách vở, đồng thời tiếp thu kiến thức và xây dựng sự hiểu biết về thế giới, sau đó sáng tạo ra nội dung mới,” ông Jenkins giải thích.
Ông Jenkins cho biết những công cụ này đã xuất hiện được một thời gian, nhưng các phiên bản trước đó “không hiểu” con người đang nói về điều gì.
“Nhưng giờ đây với ChatGPT, chúng tôi thấy những mô hình này đã đạt đến mức mà bạn có cảm giác như đang nói chuyện với con người, có cảm giác như bạn đang nói chuyện với một hệ thống hiểu được ý định của bạn và những gì bạn muốn đạt được từ công cụ.”
ChatGPT's successor, ChatGPT-4, is set to launch in 2023. Source: NurPhoto / Getty
ChatGPT-4, phiên bản tiếp theo của ChatGPT, sẽ ra mắt trong năm 2023 và được kỳ vọng sẽ là một yếu tố làm thay đổi cuộc chơi.
“Nó sẽ giống như ChatGPT, nhưng thậm chí còn có nhiều khả năng hơn. Và nó sẽ gây tác động đáng kể đối với lực lượng lao động và toàn bộ nền kinh tế,” ông Jenkins nói.
“Đây có lẽ sẽ là cuộc cách mạng công nghệ lớn nhất mà chúng ta từng chứng kiến trong nhiều năm qua. Nó chắc chắn vĩ đại như sự chuyển đổi từ điện thoại di động sang điện thoại thông minh và sự ra đời của Internet.”
AI sẽ thay thế những công việc nào?
Các công cụ AI đặt ra mối đe dọa ngay lập tức và ngày càng gia tăng đối với nhiều loại công việc, từ viết quảng cáo đến nhập và quản lý dữ liệu.
Ông Jenkins ước tính khoảng 20-30% công việc văn phòng “có khả năng thay đổi trong vài năm tới” do sự phát triển của AI.
“Nếu tôi là một người viết quảng cáo, tôi sẽ tìm cách làm quen với ChatGPT càng sớm càng tốt,” ông nói.
“Tôi không tin rằng một người viết quảng cáo — trừ khi họ là người viết quảng cáo sáng tạo nhất thế giới — có thể cạnh tranh với những gì mà ChatGPT cung cấp trong lĩnh vực đó,
“Nếu bạn là cây bút nổi tiếng nhất thế giới và có thứ hạng cao, thì có lẽ bạn vẫn ổn vào lúc này. Nhưng đối với phần lớn lực lượng lao động, họ sẽ cần phải thích nghi để sử dụng những công cụ này ngay hôm nay.”
Ngay cả nghề luật sư cũng có thể bị đe doạ bởi cuộc cách mạng AI. Lần đầu tiên, một “trợ lý pháp lý AI” do công ty DoNotPay phát triển sẽ ra biện hộ cho một thân chủ trước toà vào tháng tới.
Theo một báo cáo do công ty nghiên cứu McCrindle có trụ sở tại Sydney công bố hồi năm ngoái, các công việc đang bị loại bỏ do sự gia tăng của tự động hóa và trí tuệ nhân tạo bao gồm nhân viên nhập dữ liệu, thư ký hành chính và điều hành, nhân viên kế toán và nhân viên tính bảng lương.
“Nghe có vẻ khắc nghiệt nhưng hầu hết mọi thứ có thể tự động hóa sẽ được tự động hóa. Và tôi nghĩ việc mọi người sợ hãi và lo lắng về điều đó là điều tự nhiên,” bà Ashley Fell đến từ McCrindle nói với
.
“Nhược điểm lớn là AI sẽ thay thế các công việc truyền thống do con người thực hiện, như chúng ta đã thấy cách đây vài năm với các máy check-out tự động tại sân bay và trung tâm mua sắm.”
Những công việc nào sẽ an toàn trước sự phát triển của AI?
Theo báo cáo của McCrindle, các công việc đang có nhu cầu ngày càng cao bao gồm các nhà khoa học dữ liệu và nhà phân tích dữ liệu, chuyên gia AI và machine learning cũng như chuyên gia dữ liệu lớn.
Một số công việc khác cũng sẽ an toàn trước cuộc cách mạng AI.
“Chúng ta sẽ không thay thế sự tương tác giữa người với người bằng những công cụ AI này. Chúng không có khả năng làm những việc như vậy,” ông Jenkins nói.
Bà Fell cho biết những người đang tìm cách bảo vệ nghề nghiệp của họ trước tác động của AI nên tập trung vào những công việc đòi hỏi “kỹ năng độc đáo của con người”.
“Khi chúng tôi nghĩ về tương lai của công việc và các loại công việc hoặc ngành nghề có nguy cơ bị tự động hoá thay thế, chúng tôi nghĩ rằng đó là những loại nhiệm vụ hoặc công việc lặp đi lặp lại, yêu cầu kỹ năng thấp, hoặc không yêu cầu những kỹ năng độc đáo của con người như tư duy sáng tạo, tư duy phê phán, sự đồng cảm, lòng trắc ẩn, khả năng lãnh đạo, những kỹ năng mềm đó, những thứ không thể dễ dàng sao chép hoặc lặp lại,” bà nói.
Làm thế nào để tận dụng tối đa AI?
Lời khuyên của ông Jenkins dành cho những người lao động đang lo lắng về tác động của AI là hãy đón nhận công nghệ này thay vì sợ hãi nó.
“Thay vì sợ hãi công nghệ, hãy bắt đầu sử dụng nó ngay lập tức và hiểu điểm mạnh cũng như điểm yếu của nó… hãy sử dụng công nghệ để phát huy thế mạnh, đặc điểm cá nhân và chuyên môn của bạn,” ông nói.
“Một cách để nghĩ về công nghệ này là bạn là người quản lý và AI là nhân viên của bạn. Phải tốn công một chút để tìm ra cách tốt nhất để khiến nhân viên tạo ra những sản phẩm tốt nhất và nhiều nhất cho tập thể.
“Vì vậy, hãy bắt đầu tưởng tượng như là bạn có một trợ lý. Đó là cách tốt nhất để những người quan tâm đến công nghệ hiểu được công việc của họ có thể thay đổi như thế nào.”
Những người lao động ngày nay và trong tương lai sẽ phải “học tập suốt đời” để bắt kịp với sự thay đổi của công nghệ.
“Học tập suốt đời đang được thúc đẩy chủ yếu bởi tự động hóa [sự phát triển của robot, phân tích dữ liệu, phần mềm thông minh hơn], toàn cầu hóa [mức độ lớn hơn của việc thuê ngoài và tăng trưởng trong các nền tảng kỹ thuật số] và thực tế nhân khẩu học [chẳng hạn như dân số già đi, mọi người sống lâu hơn và nghỉ hưu trễ hơn],” cáo của McCrindle viết.
“Điều này đòi hỏi một tư duy mới và tăng cường tập trung vào việc đào tạo và rèn luyện các kỹ năng. Đã qua rồi cái thời mà học đại học từ một đến bốn năm là đủ. Thay vào đó, người lao động sẽ ngày càng cần phát triển thói quen làm mới các kỹ năng hiện có và học hỏi những kỹ năng mới.”
Các chính phủ và cơ quan quản lý trên khắp thế giới cũng có vai trò chính trong việc bảo đảm rằng toàn xã hội được hưởng lợi từ cuộc cách mạng AI.
“Nếu chúng ta có các mô hình AI là mã nguồn mở và có thể được sử dụng và xây dựng bởi bất kỳ ai, thì tất cả chúng ta với tư cách là một xã hội đều có cơ hội hưởng lợi từ mô hình này,” ông Jenkins nói.
“Nếu các mô hình được giữ kín bởi các công ty tư nhân, thì chúng ta có nguy cơ bị phụ thuộc vào các công ty này và một lượng lớn của cải sẽ được tạo ra bởi một số ít người.”
Trí tuệ AI có thể thay thế con người không?
Thực tế là trí tuệ nhân tạo không thể thay thế hoàn toàn các kỹ năng và khả năng của con người, bởi vì con người có những đặc điểm riêng như khả năng linh hoạt, sáng tạo và cảm nhận. Chúng ta cần nhận thức được rằng trí tuệ nhân tạo chỉ là một công cụ hỗ trợ và cần phải được sử dụng một cách khôn ngoan và đúng đắn.
Những công việc mà AI không thể thay thế con người?
Dưới đây là chi tiết những công việc mà AI không thể thay thế:.
Bác sĩ phẫu thuật và chuyên gia chăm sóc sức khỏe. ... .
Luật sư ... .
Giám đốc điều hành, các vị trí lãnh đạo. ... .
Nghiên cứu và phát triển khoa học. ... .
Nhà trị liệu và cố vấn. ... .
Giảng dạy và Giáo dục. ... .
Nhà văn. ... .
Người tổ chức sự kiện..
Trí tuệ nhân tạo AI sẽ khiến nhiều lao động mất việc làm trong tương lai?
Trí tuệ nhân tạo [AI] sẽ biến đổi nền kinh tế toàn cầu. Nhưng cần bảo đảm rằng nó mang lại lợi ích cho nhân loại. Theo dự báo của Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế [IMF], Kristalina Georgieva, có tới 40% việc làm sẽ bị ảnh hưởng bởi AI, đặc biệt là ở các nước phát triển.
Hãy cho biết trí tuệ nhân tạo phát triển máy móc có thể hoàn toàn thay thế con người hay không tại sao?
Lời giải: - Khi trí tuệ nhân tạo phát triển, máy móc không thể hoàn toàn thay thế con người. - Vì: + Tuy có những Rô-bốt được phát triển trí thông minh nhân tạo để đọc các tín hiệu cảm xúc, nhưng chúng không thể thay thế con người, nhất là trong các tình huống phức tạp.