Những thuận lợi và khó khăn khi dạy bộ sách Cánh Diều lớp 2

Ngày 24/10, sở GD&ĐT TP.HCM đã tổ chức hội thảo đề bàn về một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy học lớp 1 theo chương trình, sách giáo khoa mới. Thời gian chủ yếu trong buổi làm việc, hơn 200 đại biểu là giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục (ban giám hiệu, lãnh đạo phòng GD&ĐT địa phương) và các bậc phụ huynh đã được nghe các báo cáo tham luận.

Theo cô Đặng Thị Kiều Diễm Dung, giáo viên lớp 1, trường Tiểu học Hòa Bình (quận 1), chương trình giáo dục phổ thông mới được bộ GD&ĐT quy định học 2 buổi/ngày đối với bậc tiểu học.

Riêng đối với môn tiếng Việt, chương trình cũ quy định thời lượng dành cho môn tiếng Việt lớp 1 là 350 tiết (10 tiết/tuần), trong khi chương trình mới dành thời lượng 420 tiết (12 tiết/tuần) cho môn tiếng Việt lớp 1, tăng 70 tiết nhằm giúp cho học sinh lớp 1 sớm đọc thông viết thạo, có công cụ để học tốt các môn học khác.

“Tuy nhiên, tổng số âm chữ và vần không thay đổi so với trước đây (29 chữ cái và khoảng 140 vần). Nếu tính một tuần có 5 buổi hoặc ngày học thì số tiết trung bình là 2,4 tiết/buổi hoặc ngày học. Cả 5 bộ SGK đều thiết kế thời gian dành cho học bài mới tối đa là 10 tiết/tuần (2 tiết/ngày). Cuối mỗi tuần hoặc mỗi nhóm vần đều bố trí các tiết thực hành, ôn tập hỗ trợ học sinh rèn luyện kỹ năng”, cô Dung phân tích.

Là đơn vị đang sử dụng SGK của bộ Cánh Diều, cô Dung cũng thừa nhận, nội dung trong sách còn nhiều chữ. Số lượng chữ trong một số bài đọc còn nhiều, khiến việc khai thác hết ý nghĩa câu chuyện đối với một số học sinh còn hạn chế. Thậm chí, còn một vài ngữ liệu và hình ảnh chưa phù hợp với đối tượng học sinh.

“Nhưng đó chỉ là một vài bài, không nhất thiết phải thay đổi cả tập sách. Về giải pháp của chúng tôi, quan trọng là họp tổ chuyên môn. Mọi người cùng thảo luận, trình bày đề xuất để tìm cách dạy, cách tổ chức bài học cho phù hợp hơn cho từng đối tượng học sinh.

Nếu ngữ liệu trong sách chưa phù hợp, chúng tôi sẽ lấy nội dung tương tự ở các bộ sách khác (Chân trời sáng tạo, Kết nội tri thức) để giảng dạy, cho vừa sức với học sinh”, cô Dung nói.

Giáo viên phải chủ động trong việc tổ chức bài dạy, hoạt động trải nghiệm cho học sinh.

Còn cô Trần Thị Hạnh Dương, giáo viên lớp 1, trường Tiểu học Võ Văn Tần (quận 6) cho rằng, người dạy học cần có tư duy cởi mở hơn. Từ đó, cần tổ chức hoạt động luyện tập thực hành theo nhóm, trò chơi tập thể kết hợp sử dụng thiết bị dạy học trong tiết học nhiều hơn để học sinh được giao tiếp, phát huy năng lực.

Đồng thời, cô Dương nhấn mạnh về việc sử dụng thiết bị dạy học. Giáo viên có thể lựa chọn thiết bị dạy học của môn học này để sử dụng cho môn học khác sao cho phù hợp.

“Trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học, thiết bị đồ dùng dạy học là một trong những điều kiện cơ bản không thể thiếu để giáo viên, học sinh thực hiện mục tiêu dạy học. Hơn nữa thiết bị đồ dùng dạy học tạo điều kiện trực tiếp cho học sinh huy động mọi năng lực hoạt động nhận thức, tiếp cận thực tiễn, nâng cao khả năng tự học, rèn luyện kỹ năng học tập và thực hành”, cô Dương chỉ ra.

1. Ưu điểm

– Kênh hình đẹp, phong phú (VD: Sách Toán tập 1 trang 10, 12…)

– Kênh chữ rõ ràng, phù hợp với học sinh lớp 2.

– Các mạch kiến thức của môn Toán đảm bảo chương trình tổng thể GDPT 2018.

– Mạch kiến thức đầy đủ và dàn trải từ dễ đến khó. Nộ dung các dạng bài phong phú và đa dạng.

– Có các dạng bài tập phát triển phẩm chất yêu nước (VD: Tìm vị trí tỉnh Bình Thuận trên bản đồ trang 130; Đường cao tốc Bắc Giang – Lạng Sơn trang 5….) giúp các em biết vị trí địa lý của đất nước ta.

– Các trò chơi sau mỗi tiết học phong phú và được hướng dẫn rất cụ thể (VD: Trò chơi Các bạn đi đâu trang 26; trò chơi với bảng cộng, bảng trừ trang 46 và 67….)

– Có các bài thực hành và trải nghiệm để tổng hợp lại kiến thức bảng cộng, bảng trừ (VD: Bài Chơi cắm cờ trang 81)

– Phần kiến thức mới được hệ thống rất cụ thể giúp GV, HS, CMHS có thể hướng dẫn cho các em dễ dàng hơn (VD: Phép cộng có tổng là số tròn chục có vẽ các khối hình vuông để HS dễ nhận ra số hàng chục và đơn vị)

– Phần kiến thức mới có kế thừa các kiến thức mà HS đã được học ở lớp 1 được thể hiện qua bài 9 cộng với một và 8 cộng với một số trang 40, 4.

– Sách đã kết hợp liên môn nhầm phát triển năng lực ngôn ngữ và giao tiếp toán học (VD: Câu 10 trang 49)

– Có các dạng bài ước lượng với các số đo đại lượng (VD: Tìm hiểu về chiều cao của một số cây xung quanh nhà em ở trang 37, tìm hiểu về chiều cao cây ở trường em trang 36)

– Có một số bài thu thập, sắp xếp các số liệu trang 99, 100.

– Mỗi bài có phần chốt kiến thức mới giúp học sinh ghi nhớ.

– Có những bài toán phát huy tư duy học sinh rất hay (bài 3/tr.26, bài 7/tr.33, bài 3/tr.80, bài 3/tr.97, bài6/104…)

– Ngoài việc học toán các em còn được biết các địa danh nổi tiếng, các ngành nghề, các sản vật vùng miền trong đất nước (bài 5/86, bài 5/84, trang 105, 110, 112, …)

– Tích hợp liên môn Tự nhiên và xã hội, Lịch sử và Địa lí, Nghệ thuật

– Bài tập đa dạng, phong phú vui nhộn lôi cuốn học sinh phát huy tối đa các năng lực, phẩm chất của HS

– Trò chơi sinh động, hấp dẫn người học giúp học sinh vừa học vừa chơi nhưng rất hiệu quả.

2. Hạn chế

– Bài Ước lượng đầu tiên số lượng mà HS phải ước lượng hơi nhiều (VD: Bài ước lượng trang 11, 12)

– Hình vẽ chưa phù hợp với nội dung của đề toán (Câu 1a trang 20)

– Có những bài kênh chữ xuất hiện nhiều (bài phép nhân trang 19). Các kí hiệu nhiều và chú thích khá dài

– Nên có hướng dẫn hai cách xem giờ (7 giờ sáng, 7 giờ tối hay 19 giờ) cho rõ ràng để vận dụng thực tế tốt hơn.

– Các hoạt động trong một giờ học được xây dựng trên các hoạt động chính:

* Cùng học và thực hành

+ Cùng học

+ Thực hành

* Luyện tập

* Vận dụng nâng cao

+ Vui học

+ Thử thách

+ Khám phá

+ Đất nước em

+ Hoạt dộng ở nhà

– Trong mỗi hoạt động chính đó thì có rất nhiều hoạt động nhỏ đa dạng, sinh động lôi cuốn học sinh hoàn thành nhiệm vụ học tập qua đó hình thành các năng lực phẩm chất một cách đầy đủ theo đúng mục tiêu đề ra.

– Bài học còn đưa ra các hoạt động giúp học sinh gắn kết kiến thức toán học với thực tiễn cuộc sống.

– Ngoài ra trong bài còn khéo léo đưa các hoạt động nhằm giúp học sinh biết địa danh lịch sử văn hóa đất nước nhằm hình thành phẩm chất yêu nước ở học sinh (rất khó trong toán học)

Bộ sách toán lớp 2 Cánh Diều là một trong 3 bộ sách giáo khoa hiện hành, được biên soạn với nội dung GDPT mới đã được Bộ GDĐT phê duyệt để sử dụng trong việc giảng dạy tại trường tiểu học hiện nay. 

Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua việc học toán lớp 2 sách Cánh Diều đã có nhiều bổ sung và sửa đổi mới để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập cho các bé. Vậy những điểm mới đó là gì? Hãy cùng Monkey tìm hiểu rõ hơn ngay trong bài viết này nhé.

Đôi nét về sách học toán lớp 2 Cánh Diều?

Bộ sách giáo khoa Cánh Diều lớp 2 nói chung, bộ sách toán nói riêng được xuất bản bởi NXB Đại Học Sư Phạm Hà Nội kết hợp với NXB Đại Học Sư Phạm TPHCM và Công ty Đầu Tư Xuất Bản – Thiết Bị GDVN cùng nhau thực hiện.

Đây được biết đến là một trong 3 bộ sách giáo khoa lớp 2 hiện hành, cùng với toán lớp 2 Kết Nối Tri Thức và toán lớp 2 Chân Trời Sáng Tạo. Nội dung sách được biên soạn dựa trên chương trình GDPT mới được Bộ GDĐT áp dụng trong cấp tiểu học và giảng dạy cho học sinh lớp 2.

Bộ sách học toán lớp 2 Cánh Diều cũng chia thành 2 tập là tập 1 và tập 2 để các bé có thể theo học thành 2 kỳ đúng với quy trình giảng dạy tiểu học hiện nay.

Nội dung trong bộ sách giáo khoa này được triển khai dựa trên triết lý “Mang cuộc sống vào bài học”, đề cao định hướng hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực cho các bé để qua đó giúp các bé biết cách ứng dụng toán học vào thực tiễn hiệu quả hơn.  

Cụ thể, chương trình học toán lớp 2 sách Cánh Diều sẽ bám sát theo 4 chủ đề của chương trình sách cũ năm 2018 chính là:

• Ôn tập các kiến thức lớp 1
• Cộng trừ (có nhớ) trong phạm vi 100
• Phép nhân và phép chia
• Cộng, trừ các số trong phạm vi 1000

Những điểm đổi mới về quy trình dạy toán lớp 2 sách Cánh Diều

Bộ sách Cánh Diều nói chung, toán lớp 2 nói riêng được đánh giá là rất đặc biệt trong lần sửa đổi, bổ sung và cải cách trong năm học 2021 – 2022 này.

Sự đặc biệt ấy được thể hiện rõ ràng trong từng trang sách, với tâm huyết và đầu tư công phu của tác giả, biên tập viên và các họa sĩ mỹ thuật. Cụ thể, quy trình dạy toán lớp 2 Cánh Diều sẽ có nhiều điểm đổi mới như:

Đưa thực tiễn vào trong các bài học toán

Chương trình GDPT mới hiện nay đã có nhiều thay đổi về phương pháp dạy học, chuyển từ việc giáo dục nặng về việc truyền thụ kiến thức sang việc phát triển năng lực, phẩm chất cho các bé từ lúc còn nhỏ.

Chính vì vậy, nội dung sách toán lớp 2 Cánh Diều cũng được thay đổi dựa trên phương pháp này để xây dựng nội dung một cách bài bản, từ kiến thức tổng thể đến hoạt động giáo dục và đặc biệt quan trọng là gắn liền với thực tiễn.

Đúng như mục tiêu đặt ra của tác giả bộ sách Cánh Diều toán lớp 2 đặt ra chính là “mang cuộc sống vào bài học – đưa bài học vào cuộc sống”.

Chính vì vậy, các bé khi được học toán lớp 2 theo bộ sách giáo khoa này sẽ có nhiều bài học thực hành hơn được lồng ghép và tách biệt với lý thuyết, để đảm bảo các bé sẽ vừa nắm được kiến thức lý thuyết, vừa có thể áp dụng được chúng trong thực tiễn hàng ngày.

Để qua đó có thể góp phần giúp khơi dậy niềm yêu thích môn toán, sự sáng tạo, tư duy và thông minh của các bé ngay từ nhỏ. Cũng như giúp học sinh có tính chủ động hơn khi học và tìm ra được năng lực của các bé.

Bên cạnh đó, bộ sách này còn tạo điều kiện hỗ trợ giáo viên thay đổi phương pháp giảng dạy, kiểm tra bằng việc tạo một không gian mở trong mỗi bài học toán.

Qua đó trong các tiết học, giáo viên sẽ có nhiều cách dạy học toán tích cực hơn thông qua việc cho các bé cùng nhau thảo luận nhóm, tổ chức các trò chơi giải toán, cùng nhau giải quyết các khó khăn trong học tập….

Chưa kể, các bài học, chủ đề học toán lớp 2 sách Cánh Diều cũng được mô tả đầy đủ những yêu cầu cần đạt được theo chương trình GDPT mới đặt ra một cách linh hoạt, để phù hợp với năng lực học của các bé.

Theo như chia sẻ của tổng chủ biên tập khoa toán, của bộ SGK Cánh Diều, trẻ ở độ tuổi này còn khá ham chơi, thiếu sự kiên nhẫn và tập trung để có thể tự mày mò nên phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực sẽ gặp nhiều khó khăn.

Chính vì vậy, sách giáo khoa Cánh Diều toán lớp 2 mới này sẽ dành cho các bé nhiều thời gian để tự học, tự làm, tự tìm hiểu kiến thức dưới sự hướng dẫn của thầy cô, gia đình để từ đó phát huy tối đa năng lực của bé tốt nhất.

Học toán lớp 2 sách Cánh Diều sẽ giảm lượng bài tập so với sách giáo khoa hiện hành

Điểm đổi mới tiếp theo của bộ SGK Cánh Diều, đặc biệt là môn toán lớp 2 chính là việc giảm thiểu lượng bài tập hơn. Bởi vì các tác giả của cuốn sách này chú trọng nhiều hơn trong việc giải quyết các vấn đề toán học mà các bé đang gặp phải.

Chính vì vậy, nội dung sách được tuyển chọn cẩn thận cả về phương diện sư phạm và cả toán học dựa trên những học vấn cốt lõi. Vậy nên, lượng bài tập so với sách giáo khoa hiện hành sẽ được tinh giản xuống 50%.

Đặc biệt, việc tinh giản nội dung, bài tập ở sách giáo khoa toán lớp 2 Cánh Diều nhưng vẫn đáp ứng những yêu cầu đầy đủ mà chương trình GDPT mới đưa ra.

Cách sắp xếp các hoạt động kiến thức toán lớp 2

Ngoài việc thay đổi phương pháp giáo dục, nội dung thì cách sắp xếp các hoạt động kiến thức toán lớp 2 trong bộ sách giáo khoa Cánh Diều cũng có nhiều điểm mới như:

• Hoạt động kiến thức được dàn trải đều từ dễ đến khó, để phù hợp với năng lực học của các bé.
• Mỗi bài học đều được xây dựng thành những chuỗi hoạt động học tập được sắp xếp chỉn chu theo tiến trình rõ ràng hướng đến việc hỗ trợ các bé tự tìm tòi, khám phá, thực hành, phát hiện và vận dụng kiến thức toán học vào thực tế tùy vào từng trình độ của các bé.
• Mỗi bài học toán lớp 2 sách Cánh Diều gồm các hoạt động cơ bản như: Hình thành kiến thức mới, luyện tập, vận dụng.
• Hoạt động bài tập toán được chia thành 2 loại: Ký hiệu màu xanh bao gồm các bài tập luyện tập, thực hành và nâng cao kiến thức trực tiếp. Và ký hiệu màu da cam sẽ đưa ra các bài tập, trò chơi để giải quyết các bài toán mang tính chất thực tế hơn.
• Cuối mỗi chủ đề, bài học sẽ có thời gian để các bé tham gia các hoạt động trải nghiệm, thực hành và vận dụng kiến thức toán học vào thực tiễn tốt hơn.

Tìm hiểu thêm: Review sách toán lớp 2 Kết Nối Tri Thức có gì đổi mới trong phương pháp dạy toán cho bé

Đánh giá ưu nhược điểm khi học toán lớp 2 Cánh Diều

Là một trong những bộ sách giáo khoa hiện hành, nhưng nhiều chuyên gia, giáo viên, phụ huynh, học sinh đánh giá sách có những ưu và nhược điểm như:

Ưu điểm

• Nội dung bài học có nhiều hình ảnh, màu sắc rõ ràng, phong phú. Font chữ to, rõ để các bé dễ đọc, dễ hiểu.
• Nội dung bài học được phân chia thành những chủ đề, từng bài kiến thức rõ ràng bám sát chương trình GDPT mới. Mạch kiến thức dàn đều từ dễ đến khó. Cấu trúc bài tập logic và hợp lý hơn.
• Trong bài học luôn kết hợp với kiến thức thực tế giúp các bé phát triển năng lực bản thân hiệu quả. VD: Thực hành cân đồ vật /77
• Nội dung kiến thức mới được thể hiện khoa học và cụ thể hơn. VD: Phép cộng, trừ có nhớ trong phạm vi 100/ 58,60.
• Trong các bài toán luôn có hình ảnh kèm theo kênh chữ để các bé dễ hình dung.
• Mỗi bài học luôn có phần chốt kiến thức mới để các bé ghi nhớ và nâng cao học lực hơn.
• Cuối mỗi chủ đề các bé sẽ được tham gia các hoạt động thú vị trong việc vận dụng kiến thức toán vào thực tiễn.
• Tích hợp liên môn với nhau như tự nhiên và xã hội, nghệ thuật, địa lí, lịch sử.
• Bài tập toán đa dạng để có thể phát huy năng lực của các bé.
• Mỗi bài học được hướng dẫn rất kỹ các kiến thức về thời gian, các số trong phạm vi 1000.

Nhược điểm

• Có nhiều bài học kênh chữ nhiều dễ gây rối mắt. VD: trang 42,43
• Số lượng bài tập toán lớp 2 khá nhiều (có tiết 6 bài tập)
• Bài tập ước lượng số hơi nhiều, cùng với nhiều chồng sách khó đếm để tính toán. VD trang 7
• Các dạng bài tập chưa phong phú, có nhiều dạng bài lặp đi lặp lại như tính, tính nhẩm, điền số, điền dấu.
• Hình ảnh minh họa chưa phù hợp với nội dung bài tập. VD: bài 6/53
• Sử dụng nhiều từ ngữ vùng miền (bọ rùa, gà mái mơ, gà mái ri,…)
• Còn đặt nặng thực hành với những bài tập thiên về kỹ năng viết, chưa cân đối với bài tập thông qua trò chơi để rèn luyện kỹ nói, giao tiếp…

Ngoài việc học kiến thức trên trường học, bố mẹ có thể nâng cao kiến thức toán học cho bé tốt hơn có thể tham khảo ứng dụng Monkey Math.

Đây là ứng dụng học toán bằng tiếng Anh theo chương trình GDPT mới cho trẻ Mầm non & Tiểu học số 1 Việt Nam. Ứng dụng này sẽ áp dụng phương pháp dạy học tích cực, học thông qua trò chơi và làm bài tập với sách bổ trợ.

Hứa hẹn, với hình ảnh minh họa sống động, cùng nội dung kiến thức được đúc kết bám sát chương trình học của bé, để qua đó giúp con xây dựng nền tảng toán học, hỗ trợ việc học trên lớp hiệu quả hơn khi kết hợp với sách giáo khoa Cánh Diều.

Kết luận

Trên đây là tổng hợp những thông tin giúp mọi người hiểu rõ hơn về sách toán lớp 2 Cánh Diều hơn. Mặc dù còn nhiều nhược điểm nhưng nội dung giảng dạy trong sách đã có nhiều đổi mới theo đúng định hướng phát triển năng lực, phẩm chất, cũng như áp dụng đúng mục tiêu đưa toán học vào thực tế nhiều hơn.