Văn hoá doanh nghiệp vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi doanh nghiệp. Trong giai đoạn hiện nay, với xu thế toàn cầu hoá và sự giao thoa giữa các nền văn hoá đang diễn ra với tốc độ ngày càng cao thì văn hóa doanh nghiệp càng cần được chú trọng xây dựng và phát triển. Do đó, việc nhìn nhận sự khác biệt về văn hoá doanh nghiệp phương Đông và phương Tây sẽ giúp cho các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nhìn nhận được những mặt yếu kém, phát huy những mặt mạnh đồng thời học hỏi những kinh nghiệm quý giá từ những nền kinh tế phát triển.
Văn hoá doanh nghiệp vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi doanh nghiệp. Trong giai đoạn hiện nay, với xu thế toàn cầu hoá và sự giao thoa giữa các nền văn hoá đang diễn ra với tốc độ ngày càng cao thì văn hóa doanh nghiệp càng cần được chú trọng xây dựng và phát triển. Do đó, việc nhìn nhận sự khác biệt về văn hoá doanh nghiệp phương Đông và phương Tây sẽ giúp cho các doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế nhìn nhận được những mặt yếu kém, phát huy những mặt mạnh đồng thời học hỏi những kinh nghiệm quý giá từ những nền kinh tế phát triển. Dựa trên một số hình ảnh của nghệ sĩ Yang Liu trong bộ ảnh East Meets West với nhiều góc nhìn hài hước, thú vị của tác giả khi sinh sống ở Châu Âu, bài viết xin phân tích một số sự khác biệt trong văn hoá doanh nghiệp phương Đông và phương Tây để chúng ta tham khảo và có sự chiêm nghiệm của riêng mình. Với màu đỏ đại diện cho văn hoá doanh nghiệp phương Đông, màu xanh đại diện cho văn hoá doanh nghiệp phương Tây.
1. Thời gian
Đúng giờ là yếu tố rất được tôn trọng trong các cuộc gặp gỡ, các buổi làm việc ở phương Tây, đặc biệt là các nước phát triển. Các thương nhân phương Tây rất xem trọng chuyện giờ giấc, rất đúng hẹn và ít khi trễ giờ trong các buổi làm việc. Nếu họ hẹn bạn 12 giờ bắt đầu làm việc thì có nghĩa là chắc chắn 12 giờ sẽ bắt đầu. Bởi sự chậm trễ được hiểu là bất lịch sự, thiếu quan tâm, coi thường khách hàng, đối tác hoặc thể hiện sự kém cỏi trong việc sắp xếp thời gian.
Trong văn hoá doanh nghiệp phương Đông, thời gian có thể co giãn, khó kiểm soát và phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Ở phương Đông, việc đi trễ một chút hoặc lùi thời hạn một cũng cũng không trở thành vấn đề lớn, miễn có sự đồng thuận giữa các bên. Vì vậy, nếu có cuộc hẹn gặp với khách hàng, đối tác phương Tây, chúng ta phải tính trước thời gian đi lại và trừ hao thời gian tắc nghẽn giao thông để chúng ta đến làm việc đúng giờ. Nếu không may bị muộn 10 -15 phút thì nên gọi điện thoại báo trước và xin lỗi, và nếu có thể, cho biết lý do.
2. Phong cách làm việc
Văn hoá doanh nghiệp phương Tây đề cao cái Tôi, năng lực cá nhân, cá tính riêng Con người cá nhân được khuyến khích sống tự do, thẳng thắn, độc lập không chỉ trong suy nghĩ mà trong cả hành động. Bởi họ quan niệm mỗi cá nhân là một hạt nhân của xã hội, mục tiêu của doanh nghiệp phải gắn liền với mục tiêu của cá nhân, đem lại lợi ích cho cá nhân. Nhưng đôi khi, chủ nghĩa cá nhân bị hiểu khá tiêu cực ở văn hoá phương Đông, khi chủ nghĩa cá nhân được nhìn nhận tương đồng với chủ nghĩa vị kỷ.
Người phương Đông trân trọng chủ nghĩa tập thể, không đề cao sự độc lập, tách rời khỏi tập thể. Mọi cá nhân đều chịu sự chi phối của tập thể, phải luôn biết hòa nhập với môi trường xung quanh để tạo nên sự hài hòa. Mục tiêu của cá nhân trong công việc phải gắn liền với mục tiêu của tập thể, đem lại lợi ích cho tập thể. Vì vậy, ở phương Đông, một doanh nghiệp được đánh giá là một tập thể tốt, đáng tin cậy thì có lợi thế cạnh tranh hơn trong việc tuyển dụng nguồn lực.
3. Phong cách quản lý
Trong thế giới phương Tây, sếp cũng là người đi làm kiếm sống như nhân viên, chỉ có điều cấp bậc, tầm nhìn và lương bổng của sếp cao hơn một chút. Mối quan hệ giữa lãnh đạo và nhân viên tương đối bình đẳng. Khi lãnh đạo đưa ra một vấn đề thì tất cả mọi người phải đưa ra ý kiến để giải quyết vấn đề đó; đồng thời các nhân viên đều được trao quyền để thực hiện công việc của tổ chức và tự chịu trách nhiệm về kết quả cho công việc của mình. Sự thành công của doanh nghiệp ở phương Tây chủ yếu dựa trên các yếu tố như năng suất làm việc, tính năng động của các nhân viên.
Ở phương Đông, sếp có một vị thế rất cao, cách biệt khá lớn so với nhân viên; quyền lực tập trung chủ yếu vào nhà lãnh đạo. Nhà lãnh đạo trong doanh nghiệp phương Đông sẽ quyết định cần làm cái gì, làm như thế nào và người thực hiện. Do đó, trách nhiệm của người lãnh đạo ở phương Đông tương đối lớn, cấp bậc lãnh đạo càng cao thì khả năng gây ảnh hưởng đến nhiều nhân viên trong tổ chức càng lớn. Sự thành công của doanh nghiệp phương Đông thường chủ yếu quyết định bởi năng lực của người lãnh đạo.
Quả thật, văn hoá doanh nghiệp phương Tây và phương Đông, chỉ mới phân tích ở một vài khía cạnh, đã cho thấy sự khác biệt rõ rệt. Thực tế, trong bối cảnh sự giao thoa giữa văn hóa doanh nghiệp phương Đông và phương Tây đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ, sự khác biệt trên càng ngày càng giảm dần, vẫn có doanh nghiệp phương Đông thực thi tốt việc đúng giờ trong hội họp và các cuộc hẹn, tôn trọng năng lực và cá tính cá nhân đồng thời cởi mở trong quan hệ giữa nhân viên và lãnh đạo... Việc phân tích sự khác biệt giữa văn hoá doanh nghiệp phương Đông và phương Tây chỉ là cách để giúp cho chúng ta có cái nhìn rõ hơn trong mối quan hệ tương đối, từ đó có những nhận thức và hành xử hợp lý trong các môi trường văn hoá doanh nghiệp khác nhau.