TS Nguyễn Văn Nông
Học thuyết PPP
Một rổ hàng hóa tương tự ở Việt Nam= 3.500.000 VND
1 NDT = 3500 VND
1.1. Học thuyết ngang giá sức mua [PPP] dạng tuyệt đối
1.1.1. Định nghĩa
Biểu hiện tương quan sức mua giữa hai đồng tiền tại một thời điểm
Theo quy luật ngang giá sức mua [PPP] dạng tuyệt đối, ta thấy thuyết PPP là sự phát
triển của quy luật một giá.
Trong điều kiện thị trường cạnh tranh hoàn hảo, giá của một hàng hóa bán ở bất kỳ
quốc gia nào cũng sẽ như nhau nếu được tính bằng một đồng tiền chung. Và nếu có một
sự chênh lệch trong giá cả khi được tính bằng một đồng tiền chung thì mức cầu sẽ dịch
chuyển để các giá cả này trở nên cân bằng.
Ví dụ 4:
Nếu cùng một sản phẩm được Mỹ và Việt Nam sản xuất mà giá ở Việt Nam thấp
hơn khi được tính bằng một đồng tiền chung , cầu của sản phẩm này sẽ tăng ở Việt Nam
và giảm đi ở Mỹ.
Vì vậy, giá thực tế tính ở mỗi nước hoặc tỷ giá hối đoái có thể điều chỉnh lại hoặc
2 nhân tố này bị tác động đồng thời. Cả hai lực này sẽ làm cho giá của các sản phẩm sẽ
giống nhau khi được tính bằng một đồng tiền chung.
Tuy nhiên, trên thực tế, sự hiện hữu của chi phí vận chuyển, thuế nhập khẩu và hạn
ngạch có thể ngăn cản quy luật ngang giá sức mua tuyệt đối.
1.1.2. Công thức học thuyết sức mua [PPP] dạng tuyệt đối
Nếu đẳng thức Pi = S * P*i là đúng cho mọi hàng hoá và dịch vụ, thì khi tính giá một
rổ hàng hoá và dịch vụ giống nhau ta cũng có:
Với:
4
Học viên: Nguyễn Đăng Xuân Bách
TS Nguyễn Văn Nông
S
Học thuyết PPP
tỷ giá giao ngay
P là giá rổ hàng hoá và dịch vụ ở trong nước
P* là giá rổ hàng hoá và dịch vụ ở nước ngoài
Ý nghĩa học thuyết ngang giá sức mua[PPP] dạng tuyệt đối: Giải thích tại một thời
điểm, tại sao tỷ giá của một đồng tiền nhất định so với một đồng tiền này là cao, còn với
đồng tiền khác là thấp.
1.1.3. Ưu điểm và nhược điểm học thuyết ngang giá sức mua[PPP] dạng tuyệt
đối
Ưu điểm
Giải thích sự thay đổi tỉ giá một cách đơn giản.
Nhược điểm
Độ chính xác khó kiểm chứng vì rổ hàng hoá ở mỗi quốc gia là khác nhau và tỉ
trọng hàng hoá trong rổ hàng hoá cũng khác nhau.
Chỉ dựa trên giá cả của một hàng hóa cụ thể mà đưa ra kết luận chung cho cả nền
kinh tế
Dựa trên giả định về thị trường cạnh tranh hoàn hảo [trên thực tế vẫn tồn tại chi phí
vận chuyển, thuế, hạn ngạch
Chi phí vận chuyển, những hạn chế trong lưu chuyển hàng hóa [thuế nhập khẩu,
hạn ngạch], hỗ trợ xuất khẩu gây khó khăn cho kinh doanh chênh lệch giá nhằm
đảm bảo PPP
Sự phân biệt về giá cả do cạnh tranh không hoàn hảo [độc quyền...]
Chỉ tính đến hàng hóa tham gia vào ngoại thương [tradable goods]
Cách đo lường chỉ số giá cả giữa các nước khác nhau
Kết luận:
5
Học viên: Nguyễn Đăng Xuân Bách
TS Nguyễn Văn Nông
Học thuyết PPP
Học thuyết ngang giá sức mua [PPP] dạng tuyệt đối chỉ là mô hình lý thuyết áp dụng
cho trường hợp cạnh tranh hoàn hảo và không thể áp dụng như là mô hình lý thuyết để
dự đoán tỷ giá.
1.2. Học thuyết ngang giá sức mua [PPP] dạng tương đối
1.2.1. Định nghĩa
Biểu hiện sự thay đổi của PPP qua thời gian, dẫn đến sự thay đổi của tỷ giá. Thông
thường kỳ hạn là 1 năm.
Học thuyết ngang giá sức mua [PPP] dạng tương đối đã khắc phục những nhược điểm
của PPP tuyệt đối, PPP tương đối xem xét mối quan hệ giữa giá cả các quốc gia trong
điều kiện của thị trường không hoàn hảo với đủ các yếu tố: chi phí vận chuyển, thuế quan
và hạn ngạch, đồng thời dùng chỉ số giá đại diện cho giá cả hàng hóa mỗi nước. Học
thuyết PPP chỉ ra rằng, tỷ giá giữa hai đồng tiền bất kỳ sẽ điều chỉnh để phản ánh những
thay đổi trong mức giá cả giữa hai nước
Hình thức tương đối của lý thuyết này là một hình thức khác giải thích cho khả năng
bất hoàn hảo của thị trường như chi phí vận chuyển, thuế quan và hạn ngạch. Hình thức
này công nhận rằng do các bất hoàn hảo của thị trường, giá cả của những sản phẩm giống
nhau ở các nước khác nhau sẽ không nhất thiết bằng nhau khi được tính bằng một đồng
tiền chung.
Do các yếu tố của thị trường không hoàn hảo nên giá cả của những sản phẩm giống
nhau ở các nước khác nhau có thể không bằng nhau khi tính bằng một đồng tiền chung.
Tỷ lệ thay đổi trong giá cả sản phẩm giống nhau ở các nước khác nhau sẽ phần nào
giống nhau khi được tính bằng một đồng tiền chung, miễn là chi phí vận chuyển và các
hàng rào mậu dịch là không thay đổi.Tuy nhiên, theo hình thức này, tỷ lệ thay đổi trong
giá cả sản phẩm sẽ phần nào giống nhau khi được tính bằng một đồng tiền chung, miễn là
chi phí vận chuyển và các hàng rào mậu dịch không thay đổi.
6
Học viên: Nguyễn Đăng Xuân Bách
TS Nguyễn Văn Nông
Học thuyết PPP
1.2.2. Công thức học thuyết ngang giá sức mua [PPP] dạng tuyệt đối
Giả sử
ΔS tỉ lệ phần trăm tỉ giá thay đổi sau một năm
ΔP tỉ lệ phần trăm thay đổi giá cả trong nước
ΔP* tỉ lệ phần trăm thay đổi giá cả ở nước ngoài
Ta có:
Ví dụ 5: lạm phát ở Việt Nam là 10%, lạm phát ở Mỹ là 4% sau 1 năm, S là tỉ giá giao
ngay:
Vậy, đồng USD tính bằng VND tăng giá 5,77%
Nhận xét: Quốc gia nào có tỉ lệ lạm phát cao thì đồng tiền nước đó sẽ giảm giá trong
tương lai.
Ví dụ 6:
Giả sử:
Nếu S = 20.000 VND/$, giá lúa sẽ là:
lúa Mỹ
lúa Việt Nam
Ở Mỹ
200$
220$
Ở Việt Nam
4.000.000 VND 4.400.000 VND
Nếu S = 22.000 VND/$, giá lúa sẽ là:
lúa Mỹ
lúa Việt Nam
Ở Mỹ
200$
200$
Ở Việt Nam
4.400.000 VND 4.400.000 VND
Như vậy, lúa Việt Nam tăng giá 4.400.000 VND/tấn, lúa Mỹ vẫn ở giá 200
USD/tấn, tỷ giá cũ là 20.000 VND/USD, thì lúc đó thuyết ngang giá sức mua PPP nói
rằng tỷ giá sẽ được điều chỉnh theo hướng giảm giá đồng VND, tức là bằng 22.000
7
Học viên: Nguyễn Đăng Xuân Bách