Mũi có rất nhiều mạch máu nhỏ bên trong nên dễ bị chảy máu mũi nếu mũi bị khô, hoặc thường xuyên ngoáy mũi. Tuy nhiên chảy máu cam không đáng lo ngại và có thể ngăn chặn và phòng ngừa bằng các cách sau đây.
Nguyên nhân gây chảy máu cam
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chảy máu cam. Chảy máu mũi đột ngột hoặc không thường xuyên hiếm khi nghiêm trọng. Nếu bạn bị chảy máu cam thường xuyên, bạn có thể gặp vấn đề nghiêm trọng hơn.
Không khí khô là nguyên nhân phổ biến nhất gây chảy máu cam. Sống trong khí hậu khô và sử dụng hệ thống sưởi trung tâm có thể làm khô màng mũi – là các mô bên trong mũi.
Tình trạng khô này gây ra đóng vảy bên trong mũi. Đóng vảy có thể ngứa hoặc bị kích ứng.
Dùng thuốc kháng histamin và thuốc thông mũi để điều trị dị ứng , cảm lạnh hoặc các vấn đề về xoang cũng có thể làm khô màng mũi và gây chảy máu cam. Xì mũi thường xuyên là một nguyên nhân khác gây chảy máu cam.
Các nguyên nhân phổ biến gây chảy máu cam bao gồm:
- Dị vật mắc kẹt trong mũi
- Chất kích ứng hóa học
- Dị ứng
- Chấn thương mũi
- Hắt hơi nhiều lần
- Ngoáy mũi
- Không khí lạnh
- Suy hô hấp cấp
- Liều lượng lớn aspirin
Các nguyên nhân khác của chảy máu cam bao gồm:
- Huyết áp cao
- Rối loạn chảy máu
- Rối loạn đông máu
- Ung thư
Hầu hết chảy máu cam không cần chăm sóc y tế. Tuy nhiên, bạn nên đến bệnh viện nếu chảy máu cam kéo dài hơn 20 phút hoặc xảy ra chảy máu sau một chấn thương. Đây có thể là dấu hiệu chảy máu mũi sau, tình trạng này nghiêm trọng hơn.
Làm cách nào để cầm máu khi bị chảy máu cam?
- Ngồi thẳng lưng và nghiêng người về phía trước
Nhiều lời khuyên cho rằng khi bị chảy máu cam nên ngả người ra sau để máu không chảy xuống mặt tuy nhiên điều này không hoàn toàn đúng. Cách tốt nhất là hơi nghiêng người về phía trước để ngăn máu chảy xuống cổ họng làm nghẹt thở hoặc nôn mửa ra máu. Tập trung thở bằng miệng thay vì bằng mũi và cố gắng giữ bình tĩnh.
Một số người sẽ dán bông hoặc dùng khăn giấy nhét mũi để cầm máu, điều này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng chảy máu vì kích thích các mạch máu quá mạnh. Thay vào đó hãy dùng khăn giấy hoặc khăn ẩm để thấm máu một cách nhẹ nhàng khi máu chảy ra từ mũi.
- Xịt thuốc thông mũi vào mũi
Thuốc xịt thông mũi có chứa thuốc làm thắt chặt mạch máu trong mũi. Điều này không chỉ giúp giảm viêm và giảm tắc nghẽn mà còn có thể cầm máu.
Bóp nhẹ phần thịt mềm của mũi dưới xương mũi trong khoảng 10 phút có thể giúp nén các mạch máu và cầm máu. Lưu ý không bóp mũi quá 10 phút vì có thể gây tái phát chảy máu.
Sau khi chảy máu cam nên làm gì?
Khi máu đã bớt chảy, vẫn nên chăm sóc mũi để ngăn ngừa chảy máu cam tái phát.
Ngoáy mũi thường xuyên có thể gây kích ứng màng mũi vì bạn vừa bị chảy máu cam.
Bạn có thể xì mũi để loại bỏ phần gỉ mũi do vết máu mũi đã khô. Tuy nhiên không nên xì mũi trong vòng 24 giờ sau khi chảy máu cam vì có thể làm cho mũi chảy máu lại.
- Không cúi đầu xuống quá lâu
Không cúi đầu xuống quá lâu vì có thể gây áp lực lên mũi đồng thời chỉ nên làm việc nhẹ nhàng từ 24 đến 48 giờ sau khi chảy máu cam.
Chườm túi đá bằng vải lên mũi có thể giúp thắt chặt các mạch máu đồng thời làm giảm viêm nếu bạn gặp chấn thương. Lưu ý không để túi đá quá 10 phút để tránh làm tổn thương da.
Phòng tránh chảy máu cam
Màng nhầy của mũi khô do hít phải không khí khô hoặc các nguyên nhân khác có thể gây kích ứng mũi hơn nữa và dẫn đến chảy máu cam. Nên giữ ẩm cho mũi bằng cách xịt nước mũi sinh lý khoảng 2 đến 3 giờ một lần.
Móng tay dài và sắc nhọn sẽ là kẻ thù số một đối với mũi, vô tình ngoáy mũi khi đang ngủ có khả năng cao sẽ dẫn đến chảy máu mũi. Vì vậy cần cắt gọn móng tay nhất có thể để tránh làm tổn thương mũi.
Máy tạo độ ẩm bổ sung độ ẩm cho không khí giúp mũi không bị khô, bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm không khí trong phòng ngủ để ngăn ngừa chảy máu cam.
Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Nội dung
- 1. Chảy máu cam là gì?
- 2. Nguyên nhân chảy máu cam
- 3. Chảy máu cam thường xuyên dấu hiệu bệnh gì?
- 4. Khi nào cần đi bệnh viện?
- 5. Làm cách nào để cầm máu khi bị chảy máu cam?
- 6. Phòng ngừa chảy máu cam
Chảy máu cam được phân thành 2 loại là chảy máu mũi trước và chảy máu mũi sau, trong đó chảy máu mũi trước là phổ biến
2. Nguyên nhân chảy máu cam
Chảy máu cam ở trẻ em cao gấp 2 lần so với người trưởng thành. Nguyên nhân là do sự vỡ các mạch máu trong mũi, gây ra tình trạng chảy máu. chảy máu cam thường xảy ra đột ngột và khó xác định nguyên nhân rõ ràng.
Một số nguyên nhân chảy máu cam:
- Thời tiết khô, lạnh hoặc quá nóng gây giãn mạch máu làm mạch máu mẫn cảm và dễ vỡ.
- Các nhiễm trùng gây viêm: viêm mũi, viêm xoang…
- Chấn thương vùng mặt, mũi: bị tác động vật lý vào mũi, tai nạn gãy xương mũi, gãy vách ngăn mũi, vỡ xương hàm,…
- Thói quen ngoáy mũi gây tổn thương niêm mạc và mạch máu mũi.
- Dị vật rơi lọt vào mũi
- Các khối u trong mũi: u mạch máu dưới mũi, polyp mũi thể chảy máu, u xơ vòm họng, ung thư vòm họng
- Bị cảm lạnh, dị ứng, xì mũi liên tục với cường độ mạnh.
- Bị các bệnh cấp tính: cúm, sởi, thủy đậu, thương hàn, sốt xuất huyết, sốt rét,…
- Bệnh về máu: xuất huyết giảm tiểu cầu vô căn, rối loạn chảy máu…
- Thiếu vitamin K, vitamin C giúp tăng cho độ bền của thành mạch.
- Sử dụng nhiều chất hóa học như cocain, aspirin, amoniac, thuốc kháng viêm, thuốc xịt mũi và một số thuốc gây dị ứng.
- Tăng huyết áp, xơ vữa mạch máu.
- Chảy máu mũi vô căn: khoảng 70% số bệnh nhân chảy máu mũi là vô căn [không tìm thấy nguyên nhân].
Ngoáy mũi mạnh rất dễ gây chảy máu.
3. Chảy máu cam thường xuyên dấu hiệu bệnh gì?
Các bác sĩ cảnh báo nếu chảy máu mũi thường xuyên, khó và lâu mới có thể tự cầm máu, đặc biệt là khi chảy máu mũi sau thì không nên chủ quan bởi đây có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nguy hiểm nào đó.
- Vẹo vách ngăn mũi
- Bệnh truyền nhiễm cấp tính: sốt tinh hồng nhiệt, sởi, sốt rét, sốt xuất huyết,…
- U lành tính trong mũi: Thường có trệu chứng đi kèm như thể trạng yếu, da xanh xao, mờ mắt, nổi u cục bất thường hoặc biến dạng mũi,…
- U ác tính: Có thể là bệnh ung thư vòm họng, kèm theo các triệu chứng khác như: loét, viêm nhiễm trong mũi và họng, sức khỏe suy giảm, cơ thể gầy sút…
- Viêm mũi: Một số bệnh gây viêm nhiễm khoang mũi như viêm mũi, viêm xoang… cũng có thể dẫn đến chảy máu mũi.
U xơ lành tính thường gây chảy máu mũi thường xuyên.
4. Khi nào cần đi bệnh viện?
Đa số trường hợp bị chảy máu cam đều lành tính và có thể tự khỏi mà không cần điều trị, không quá nguy hiểm song nếu có dấu hiệu sau thì bạn nên đi khám bệnh viện càng sớm càng tốt:
- Chảy máu mũi kéo dài sau khi bị chấn thương vùng đầu hoặc mặt.
- Máu mũi chảy kéo dài trên 20 phút và không thể cầm máu.
- Chảy máu mũi liên tục, xảy ra nhiều lần trong thời gian ngắn không rõ nguyên nhân.
- Chảy máu mũi kèm theo đau đầu, choáng váng, nôn nao.
- Chảy máu cam đi kèm với cơ thể xuất hiện nhiều vết bầm bất thường.
5. Làm cách nào để cầm máu khi bị chảy máu cam?
- Ngồi thẳng lưng và nghiêng người về phía trước: Cách tốt nhất là hơi nghiêng người về phía trước để ngăn máu chảy xuống cổ họng làm nghẹt thở hoặc nôn mửa ra máu. Tập trung thở bằng miệng và cố gắng giữ bình tĩnh.
- Không cầm máu quá mạnh: hãy dùng khăn giấy hoặc khăn ẩm để thấm máu một cách nhẹ nhàng khi máu chảy ra từ mũi.
- Xịt thuốc mũi: Thuốc xịt thông mũi có chứa thuốc có tác dụng co mạch máu trong mũi. Điều này không chỉ giúp giảm viêm và giảm tắc nghẽn mà còn có thể cầm máu.
- Bóp mũi: Bóp nhẹ phần thịt mềm của mũi dưới xương mũi trong khoảng 10 phút có thể giúp nén các mạch máu và cầm máu.
- Không cúi đầu xuống quá lâu: Cúi đầu xuống quá lâu có thể gây áp lực lên mũi. Nên làm việc nhẹ nhàng trong thời gian một vài ngày sau khi chảy máu cam.
- Chườm lạnh: Chườm túi đá bằng vải lên mũi có thể giúp co các mạch máu đồng thời làm giảm sưng nề, giảm viêm nếu gặp chấn thương. Lưu ý không để túi đá quá 10 phút để tránh làm tổn thương da.
Trong trường hợp nhẹ có thể chỉ sơ cứu tại chỗ mà không cần đưa đến cấp cứu tại bệnh viện. Tuy nhiên nếu thấy bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu bất thường như trụy mạch, da xanh nhợt, toát mồ hôi, thở khó…, thì cần đưa ngay đến bác sĩ để được cấp cứu kịp thời.
6. Phòng ngừa chảy máu cam
Chảy máu cam thường khó kiểm soát. Tuy nhiên có thể phòng ngừa tình trạng này bằng những cách sau đây:
- Kiểm soát tốt huyết áp.
- Tránh dùng các chế phẩm có chứa aspirin.
- Làm ẩm không khí trong nhà và tại nơi làm việc nếu có thể.
- Tránh các hóa chất, bụi hoặc mang khẩu trang.
- Hạn chế ngoáy mũi quá nhiều, quá mạnh hoặc tác động tiêu cực đến mũi, vùng mặt.
- Không nên ngồi điều hòa quá lâu, cần thường xuyên thay đổi không khí sinh hoạt và làm việc.
- Thường xuyên vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý, vệ sinh mũi đúng cách.
- Ăn uống đủ chất, đặc biệt là bổ sung đầy đủ vitamin C.
SKĐS - Y học cổ truyền gọi chảy máu cam là nục huyết, thường gặp ở trẻ em. Theo sách Hải Thượng Lãn Ông, “chứng thổ huyết nục huyết [chảy máu mũi] phần nhiều bởi hỏa...