Thị trường du lịch Việt Nam hiện nay

15/08/2021 06:10 (GMT+7)

Du lịch Việt Nam: Hành động thiết thực để phục hồi ngành du lịch sau dịch COVID-19

Hà Nội (TTXVN 15/8)

Hơn một năm qua, do tác động rộng lớn từ dịch COVID-19 mà du lịch Việt Nam đang phải đối mặt với những khó khăn chưa từng có. Hầu hết các công ty lữ hành buộc phải tạm ngừng hoạt động, hướng dẫn viên không có việc làm, cơ sở lưu trú, nhà hàng, dịch vụ vui chơi giải trí phải đóng cửa để cùng cả nước chung tay chống dịch. Tuy vậy, toàn ngành vẫn có những bước chuẩn bị nhất định để khôi phục hoạt động trở lại khi dịch bệnh được kiểm soát hoàn toàn.

Những việc làm này cũng góp phần tích cực thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và đảm bảo an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

* Hỗ trợ hướng dẫn viên du lịch vượt qua khủng hoảng

Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tổng số lượng hướng dẫn viên du lịch đã được cấp thẻ trên toàn quốc hiện nay là hơn 26.721 người. Trong đó có 16.965 hướng dẫn viên du lịch quốc tế, 8.743 hướng dẫn viên du lịch nội địa và 1.013 hướng dẫn viên du lịch tại điểm.

Do tác động của dịch COVID-19, thiệt hại của ngành du lịch trong năm 2020 ước tính là hơn 20 tỷ USD, khoảng 40-60% lao động ngành du lịch bị mất việc làm hoặc cắt giảm ngày công. Khoảng 95% doanh nghiệp lữ hành quốc tế ngừng hoạt động. Nhiều khách sạn phải đóng cửa, công suất sử dụng phòng có thời điểm chỉ đạt từ 10-15%. Sự ngưng trệ của hoạt động du lịch do dịch bệnh đã tác động sâu rộng tới các ngành liên quan và đời sống xã hội như hàng không, lưu trú, ăn uống.

Điều này cũng có nghĩa là rất nhiều người lao động trong ngành du lịch, nhất là các hướng dẫn viên đã gặp khó khăn vì không có việc làm do ảnh hưởng của dịch COVID-19 và họ cần được hỗ trợ kịp thời.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 23/2021/QĐ-TTg thực hiện Nghị quyết 68/NQ-CP về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch COVID-19, trong đó có hướng dẫn viên du lịch.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng ban bành công văn về việc triển khai thực hiện Quyết định số 23; Quyết định số 2222/QĐ-BVHTTDL công bố thủ tục hành chính hỗ trợ hướng dẫn viên du lịch bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19. Tổng cục Du lịch cũng có công văn hướng dẫn việc thực hiện chính sách hỗ trợ hướng dẫn viên du lịch gặp khó khăn; mở chuyên mục Chính sách hỗ trợ trên cổng thông tin điện tử (https://vietnamtourism.gov.vn/index.php/cat/3304) để cập nhật chính sách và kết quả triển khai hỗ trợ hướng dẫn viên du lịch của các địa phương.

Kinh phí hỗ trợ với hướng dẫn viên du lịch gặp khó khăn do đại dịch COVID-19 theo quy định tại điểm 9 Mục II, Nghị quyết số 68 là 3.710.000/đồng/người, theo phương thức chi trả một lần.

Trên cơ sở đó, đến nay, nhiều tỉnh, thành phố đã ban hành văn bản gửi các doanh nghiệp du lịch, hướng dẫn viên du lịch, hội hướng dẫn viên du lịch và các cơ quan liên quan để triển khai thực hiện như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Nghệ An, Bình Định, Hà Tĩnh, Phú Yên, Cần Thơ, Tiền Giang, Sóc Trăng, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh Một số địa phương đã nhận được hồ sơ đề nghị từ các hướng dẫn viên và nhanh chóng xem xét, có văn bản phê duyệt danh sách và kinh phí hỗ trợ hướng dẫn viên được cấp thẻ hành nghề bị ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Lê Phúc: Chính sách hỗ trợ trong Nghị quyết 68 của Chính phủ đã thể hiện sự quan tâm, đồng hành, hỗ trợ của Chính phủ đối với ngành du lịch, đặc biệt là đội ngũ hướng dẫn viên du lịch trước tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19.

Trong đó, đặc biệt về thủ tục hành chính đã được cắt giảm tối đa nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất. Thứ nhất là đơn giản hóa thủ tục đề nghị hỗ trợ, quy định 1 cửa tiếp nhận và giải quyết hồ sơ cho hướng dẫn viên du lịch là Sở quản lý du lịch ở địa phương. Hai là, đơn giản hóa hồ sơ đề nghị, chỉ gồm 2 loại (giấy đề nghị và hợp đồng lao động hoặc thẻ hội viên); tiếp theo là cắt giảm thời gian thẩm định chỉ còn 4 ngày. Cuối cùng là hình thức nhận hỗ trợ sẽ được trực tiếp chuyển vào tài khoản của hướng dẫn viên; nhận qua bưu điện hoặc trực tiếp.

Bên cạnh đó, theo Quyết định 23, khoảng thời gian nhận hồ sơ đề nghị hỗ trợ kéo dài 6 tháng (từ ngày 7/7/2021 đến hết ngày 31/1/2022), để hướng dẫn viên du lịch hoàn thiện hồ sơ, nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ.

Ông Lê Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: Đại dịch COVID-19 đã có tác động nặng nề tới hoạt động của ngành du lịch. Đáng lo ngại nhất là gần như tất cả các doanh nghiệp lữ hành đều tạm ngừng hoạt động. Khách sạn đóng cửa vì không có khách, rao bán hàng loạt. Nhân lực lao động trước thì không đủ để phục vụ khách, nay không có việc, thất nghiệp hoặc chuyển nghề. Việc rời bỏ nghề du lịch chuyển sang hoạt động trong lĩnh vực khác trong bối cảnh hiện nay khác biệt với biểu hiện nhảy việc thông thường trong lĩnh vực du lịch, trước đây người nhảy việc hầu như vẫn hoạt động trong ngành, chỉ chuyển từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác.

Tình trạng này dẫn đến việc thất thoát nhân lực trầm trọng đối với lĩnh vực du lịch và là một hiện tượng chưa từng có tiền lệ. Có lẽ chưa bao giờ, ngành du lịch gặp phải hiện trạng như hiện nay. Từ năm 2020, hàng trăm nghìn lao động đã phải xin trợ cấp thất nghiệp. Ngành du lịch hy vọng chính sách hỗ trợ của Chính phủ cho các hướng dẫn viên có thể hạn chế được sự chảy máu nhân lực đang diễn ra và giúp ngành vượt qua được cuộc khủng hoảng nhân lực phải đối diện trong tương lai.

* Chuẩn bị cho sự trở lại sau dịch COVID-19

Trong Nghị quyết 84, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, về du lịch được giao nhiệm vụ chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch đẩy mạnh hoạt động xúc tiến du lịch cấp quốc gia; phối hợp với các hiệp hội nghề nghiệp về du lịch xây dựng và triển khai Chương trình kích cầu du lịch nội địa; tăng cường truyền thông, quảng bá, tiếp thị, phát triển các sản phẩm mới để thu hút khách trong nước và quốc tế (trước mắt tập trung thu hút khách du lịch từ các quốc gia đã kiểm soát được dịch bệnh)...

Theo nhiều chuyên gia du lịch, đại dịch COVID - 19 đã làm thay đổi hoàn toàn từ nhận thức, cơ cấu thị trường, hệ thống dịch vụ... của mảng du lịch nước ngoài. Du lịch là ngành đầu tiên bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch nhưng cũng là một trong những ngành có khả năng sớm phục hồi. Trong tình hình thị trường du lịch nước ngoài và khách quốc tế gần như không thể khai thác được, thị trường du lịch nội địa đang trở thành chủ lực trong phục hồi của ngành du lịch Việt Nam.

Do đó, dù dịch COVID-19 ở nước ta đang diễn biến phức tạp nhưng ngành du lịch Việt Nam vẫn luôn nỗ lực chuẩn bị các điều kiện cần thiết nhất để phục hồi trở lại ngay khi dịch bệnh được kiểm soát. Một vấn đề mà các chuyên gia du lịch cho rằng cần phải thực hiện ngay từ giai đoạn này để đón đầu làn sóng du lịch sau COVID-19 là phải tiêm vaccine phòng bệnh cho những người làm trong ngành du lịch.

Ông Vũ Thế Bình, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho rằng, phải coi những người làm trong ngành du lịch là những chiến sỹ tuyến đầu trên mặt trận kinh tế. Do đó, cần nâng cao tỷ lệ tiêm vaccine phòng COVID-19 cho những người lao động trong ngành du lịch, trang bị cho họ vũ khí để họ hoạt động và khách du lịch khi đến Việt Nam cũng an tâm vì được bảo vệ an toàn.

Rất nhiều doanh nghiệp du lịch nêu ý kiến mong muốn du lịch sớm hồi phục, nhưng trước hết cần đẩy nhanh tốc độ tiêm vaccine toàn dân, tạo miễn dịch cộng đồng càng sớm càng tốt. Hiện đã có 1 số địa phương tiến hành tiêm vaccine cho lực lượng lao động trong ngành du lịch.

Ví dụ như tỉnh Quảng Ninh, đến nay tổng số liều vaccine phòng COVID-19 đợt V được tỉnh phân bổ tiêm cho lao động ngành du lịch là 6.853 liều, trong đó đã sử dụng 6.758 liều. Số lao động ngành du lịch toàn tỉnh đã được tiêm là 7.043 trong tổng số 8.338 người đăng ký (đạt 76%)... Ông Phạm Ngọc Thủy, Giám đốc Sở Du lịch cho biết, việc tiêm vaccine phòng COVID-19 là nhu cầu chính đáng, là giải pháp bền vững nhất để kiểm soát dịch bệnh, tạo nền tảng vững chắc, ổn định hoạt động du lịch nội tỉnh hiện nay và mở rộng ra các thị trường lớn hơn sau này.

Theo các chuyên gia, ngoài việc tiêm vaccine cho lực lượng lao động, các doanh nghiệp du lịch, đơn vị tạo ra sản phẩm cung ứng du lịch cần tạo ra những sản phẩm độc đáo, không đi theo lối mòn. Đặc biệt, thay vì như trước đây chỉ cạnh tranh về giá thì ngay bây giờ ngành du lịch phải thay đổi nhanh chóng và tập trung sâu sắc hơn về chất của sản phẩm...

Trong dự thảo Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025 và Chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 10 năm giai đoạn 2021- 2030 trong lĩnh vực du lịch đã đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp du lịch phục hồi trong bối cảnh tác động của dịch COVID-19 và phát triển du lịch trong 5 năm tới.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thiết kế Chương trình hành động phát triển du lịch giai đoạn 2021-2025 theo hướng đưa ra các giải pháp mang tính căn cơ để khắc phục sau khi dịch bệnh được đẩy lùi. Tiếp đến là thay đổi trong cách tư duy và tiếp cận. Đó là cơ cấu lại thị trường du lịch, tính toán để cân bằng lại thị trường khách quốc tế và nội địa để đi bằng hai chân, có tính bền vững, có trọng tâm, trọng điểm, có ưu tiên và lộ trình; không lựa chọn tỷ lệ lượt khách đến mà tính toán khả năng chi tiêu của khách khi đến, đóng góp cho phát triển kinh tế.../.

Thanh Giang

(Thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ)

Cơ cấu lại thị trường Du lịch: Chú trọng khách nội địa, nâng cao chất lượng dịch vụ

19/11/2020 | 17:34

Sáng 19/11 trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam 2020 (VITM 2020), Tổng cục Du lịch (Bộ VHTTDL) đã tổ chức Hội nghị về cơ cấu lại thị trường khách du lịch. Trong bối cảnh du lịch thế giới bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, các doanh nghiệp du lịch, nhà quản lý và các chuyên gia đều cho rằng, cần cơ cấu lại thị trường, chú trọng phát triển thị trường du lịch nội địa bằng chất lượng sản phẩm.

Phát triển du lịch nội địa để cân bằng cán cân du lịch

Thời gian vừa qua, du lịch Việt Nam đã có sự phát triển nhanh chóng cả về lượng khách và tổng thu từ du lịch. Giai đoạn 2015 - 2019, khách quốc tế lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam tăng từ 7,9 triệu lên 18 triệu (tăng gần 2,3 lần). Tốc độ tăng trưởng bình quân khách quốc tế đạt 22,7%/năm. Cũng trong thời gian trên, lượng khách nội địa từ 57 triệu lượt, lên 85 triệu lượt (tăng 1,5 lần). Tổng thu từ du lịch tăng từ 355 ngàn tỷ đồng lên 755 ngàn tỷ đồng (tăng 2,1 lần). Năng lực cạnh tranh du lịch Việt Nam tăng 12 bậc, từ xếp thứ 75 năm 2015 lên thứ 63 năm 2019.

Trong giai đoạn này, cần xây dựng thêm sản phẩm du lịch, tăng điểm đến hấp dẫn

Tuy nhiên, từ đầu năm 2020, du lịch là một trong những ngành kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch Covid-19. Theo dự báo của Tổ chức du lịch thế giới (UNWTO), năm 2020, lượng khách du lịch quốc tế trên toàn thế giới giảm khoảng 1,1 tỷ lượt khách, thiệt hại dịch Covid 19 cho ngành du lịch lên tới 1.100 tỷ USD, khoảng 100-120 triệu lao động trong ngành du lịch mất việc làm.

Ông Nguyễn Trùng Khánh- Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch cho biết: Dự báo sau dịch, xu hướng du lịch quốc tế có nhiều thay đổi. Du khách sẽ chú trọng hơn các yếu tố an toàn sức khỏe, bảo hiểm du lịch, vệ sinh, tránh các không gian đông đúc, tránh tiếp xúc, nhạy cảm đối với vấn đề chi phí và giá cả trong việc lựa chọn điểm đến; xu hướng đi du lịch gần trong nước hoặc trong khu vực, cắt ngắn thời gian các kỳ nghỉ, nhu cầu nhiều hơn đối với các kỳ nghỉ dưỡng trong các không gian mở, biệt lập, có các điều kiện vệ sinh an toàn đảm bảo cho việc phòng dịch.

Đối với du lịch Việt Nam, ngay sau khi đạt mức tăng trưởng kỷ lục vào tháng 1/2020, du lịch Việt Nam rơi vào khủng hoảng do dịch Covid-19 bùng phát. Năm 2020, dự kiến lượng khách quốc tế đến Việt Nam chỉ đạt 3,7 triệu lượt, giảm trên 80% so với năm 2019. Về khách nội địa, mặc dù Bộ VHTTDL cùng các địa phương, doanh nghiệp tổ chức nhiều chương trình kích cầu, giảm giá nhưng dự báo cũng giảm 50% so với năm 2020. Ngành du lịch Việt Nam thất thu khoảng 23 tỷ USD trong năm 2020 do ảnh hưởng của dịch Covid 19. Đến nay, khoảng 95% doanh nghiệp lữ hành quốc tế đã ngừng hoạt động. Công suất sử dụng phòng của nhiều khách sạn ở các thành phố lớn, các khu du lịch chỉ đạt từ 10-15%, nhiều khách sạn phải đóng cửa và cho nhân viên nghỉ việc. Ngành vận chuyển, hàng không quốc tế cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch. Đại dịch Covid-19 tác động sâu sắc và toàn diện, thay đổi toàn bộ chiến lược, kế hoạch và cấu trúc của ngành.

Trong bối cảnh này, vấn đề chính đặt ra là toàn ngành cần đánh giá lại, xem xét lại cơ cấu ngành, trong đó có cơ cấu thị trường khách, coi đây là cơ hội mở ra giai đoạn mới.

Theo báo cáo của Tổng cục Du lịch, cơ cấu thị trường du lịch Việt Nam khách nội địa chiếm 82,5%, khách quốc tế chiếm 17,5%. Về tổng thu từ khách nội địa và khách quốc tế: Giai đoạn 2015 2019, tỷ lệ tổng thu từ khách quốc tế và khách nội địa hầu như không thay đổi với tỷ lệ 55,7% thu từ khách quốc tế và khoảng 44,3% thu từ khách nội địa, mặc dù về số lượng, khách nội địa có số lượng gấp 4,7 lần số lượng khách quốc tế.

Đối với thị trường khách du lịch nội địa, giai đoạn 2015 - 2019 đã tăng thêm 28 triệu lượt khách, từ 57 triệu lên 85 triệu lượt, đóng góp đáng kể vào tổng thu của ngành du lịch, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của ngành hàng không và nhiều ngành kinh tế khác.

Ông Hà Văn Siêu, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam khẳng định, thị trường nội địa giữ vai trò cân đối hoạt động du lịch. Đặc biệt trong bối cảnh tác động của Covid-19, thị trường quốc tế hiện nay đang dừng lại, du lịch nội địa đã thích ứng tốt. Ngành du lịch cần tính toán xem cơ cấu của ngành trong giai đoạn mới như thế nào. "Câu chuyện phát triển cân đối vùng miền, đa dạng hóa thị trường, giảm phụ thuộc vào thị trường chủ yếu để ngành có đề kháng trước những rủi ro"- ông Hà Văn Siêu nhận định.

Toàn cảnh Hội nghị

Tăng chất lượng, khai thác điểm mới

Theo đại diện của Vietnam Airlines, trong thời gian ngắn hạn, du lịch khó có thể phục hồi mà phải 2-3 năm, thậm chí dài hơn nữa. Trước dịch Covid-19, mỗi năm có khoảng 9-10 triệu người Việt Nam đi du lịch nước ngoài. Dù số tiền chi tiêu từ lượng khách này chưa được ước tính nhưng nếu khảo sát, thu hút lượng khách này hướng đến du lịch nội địa, thì đây là lượng khách tiềm năng.

Cũng theo vị đại diện này, hiện sản phẩm du lịch của Việt Nam vẫn còn theo xu hướng truyền thống, trong giai đoạn này, cần xây dựng thêm sản phẩm du lịch, tăng điểm đến hấp dẫn.

"Cần có sản phẩm khuyến khích khách nội địa tốt hơn. Hiện nay du lịch Việt Nam vẫn theo xu hướng truyền thống. Cứ đi biển là nghĩ đến Đà Nẵng, Phú Quốc, Nha Trang; tour Tây Bắc thì Sapa, Hà Giang trong khi còn nhiều điểm khác hấp dẫn. Nếu không khai thác tốt các điểm khác thì du khách trong nước họ chỉ đi 1-2 lần 1 điểm. Vì vậy cần khai thác những điểm mới, tăng sự mới lạ, hấp dẫn tại các điểm đã quen thuộc để thu hút khách nội địa"- đại diện VN Airlines cho biết.

Đồng quan điểm này, ông Trần Hùng Việt- Chủ tịch Hiệp hội Du lịch TP HCM khẳng định: "Hiện giá của dịch vụ du lịch đang ở mức đáy, cung quá lớn so với cầu, nên khách hàng dễ dàng lựa chọn. Quan trọng để thu hút khách du lịch là sản phẩm có đáp ứng yêu cầu, có đáp ứng được chất lượng. Xu hướng hiện nay là du lịch nghỉ dưỡng, vì vậy, phải xây dựng các tour thiên về phục vụ xu hướng này và đáp ứng được nhu cầu của du khách, không vì giá rẻ mà chất lượng thấp đi".

Ý kiến này cũng được bà Trần Thị Nguyện, Giám đốc Tiếp thị tập đoàn Sungroup tán thành. Bà Trần Thị Nguyện cho biết, thị trường nội địa là thị trường quan trọng mà Sun hướng đến. Hiện nay, giá dịch vụ đã ở mức "dưới sàn", không còn gì để giảm nữa. Nhưng nhìn lại sản phẩm du lịch của mình, Tập đoàn Sungroup xác định, không giảm dịch vụ nữa mà nâng cao chất lượng, hướng đến đối tượng khách có điều kiện chi tiêu cao, họ không đồng tình với giá rẻ mà đòi hỏi sản phẩm phải có chất lượng, đẳng cấp, sự khác biệt./.

Hồng Hà