Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Đam mỹ [tiếng Trung: 耽美; bính âm: Dānměi] là một thể loại tiểu thuyết của Trung Quốc. Nó bắt nguồn từ xu hướng văn học và nghệ thuật tư sản được gọi là chủ nghĩa thẩm mỹ phổ biến ở Tây Âu vào cuối thế kỷ 19. Thuật ngữ "Đam mỹ" [たんび] xuất phát từ Nhật Bản, ban đầu đề cập đến chủ nghĩa thẩm mỹ. Từ thập niên 2000, nó được sử dụng để chỉ những bộ tiểu thuyết nói về tình yêu đồng tính nam ở Trung Quốc.
Đam mỹ không được sử dụng trong việc phân loại thể loại truyện tranh Trung Quốc; và không như Yaoi trong tiếng Nhật, đam mỹ cũng không được sử dụng để chỉ phim hoạt hình và phim người đóng chuyển thể từ các tác phẩm đam mỹ.[cần dẫn nguồn]
Đã có những ý kiến lo ngại về tác hại của dòng truyện này, bởi chúng có nội dung sáo mòn, vô bổ, thậm chí thô tục, phản cảm. Do ảnh hưởng tâm lý bởi dòng truyện này, nhiều bạn trẻ đắm chìm vào những câu chuyện tình yêu ảo tưởng, trở nên phi thực tế, có cái nhìn tiêu cực trước thực tại. Thậm chí có những cô gái trở nên mê muội, lý tưởng hóa tình yêu đồng tính, dẫn tới tôn thờ chủ nghĩa độc thân [không muốn kết hôn với nam giới] hoặc có những hành vi lệch lạc giới tính [muốn gần gũi người đồng giới để bắt chước theo truyện][1].
Nhân vật[sửa | sửa mã nguồn]
Nhân vật chính trong Đam mỹ là nam, trong một vài trường hợp hiếm hoi câu chuyện sẽ được kể dưới góc nhìn của nhân vật nữ. Nhân vật trong Đam mỹ được chia ra là Công và Thụ; trong tiếng Trung Quốc, "công" có nghĩa là cho đi, "thụ" mang nghĩa nhận lấy.[cần dẫn nguồn]
Thường thì đa số các độc giả nữ thích đọc tiểu thuyết dưới góc nhìn của nhân vật thụ hơn, khi đó tiểu thuyết đó sẽ được gọi là "chủ thụ", trong trường hợp câu chuyện được kể dưới góc nhìn của nhân vật công nó sẽ được gọi là truyện "chủ công". Thông thường, công sẽ mang nhiều nét nam tính hơn thụ và thường là người chủ động trong mối quan hệ. Ngoài ra còn có "hỗ công/thụ", vừa đóng vai trò là công và thụ trong mối quan hệ.[cần dẫn nguồn]
Các nhân vật trong đam mỹ luôn đẹp trai, nồng nhiệt và táo bạo. Các câu chuyện thường có cốt truyện hay và khung cảnh đẹp kỳ lạ, phi thực tế. Dòng truyện này được những độc giả trẻ ưa thích vì nó làm thoả mãn tâm lý muốn trải qua những cuộc phiêu lưu kỳ lạ mà các bậc phụ huynh của họ không hiểu được.[2]
Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]
Đam mỹ [tiếng Nhật: たんび, tanbi], tên đầy đủ là "Tanbishugi" [耽美主義, "đam mỹ chủ nghĩa"], một phái văn học sớm xuất hiện từ những năm 1909 - 1913 của thế kỉ XX cùng với sự xuất hiện của cơ quan ngôn luận là nguyệt san tạp chí Subaru ["Sao Mão", còn có thể gọi là "Tao Đàn"], trong giai đoạn nền văn học hiện đại Nhật Bản hưng thịnh với sự nở rộ của nhiều trường phái, khuynh hướng chống chủ nghĩa tự nhiên. Trường phái này "vị nghệ thuật, đề cao thẩm mỹ và nhục cảm theo phong cách chủ nghĩa tượng trưng và chủ nghĩa duy mỹ phương Tây", được xem là một phân hệ của chủ nghĩa lãng mạn và thường được định danh là khuynh hướng tân lãng mạn Nhật Bản hay trường phái duy mỹ. Một lượng lớn tiểu thuyết thời kỳ này chịu ảnh hưởng, nhưng đến sau năm 1960, từ "đam mỹ" dần dần thoát ly ý nghĩa ban đầu, biến thành đại từ xưng hô thống nhất cho một lớp tiểu thuyết.
Manga du nhập vào Trung Quốc đại lục sớm nhất là khoảng giữa những năm 1990; [truyện tranh Nhật Bản]] khi ấy tràn ngập thị trường Trung Quốc, một vài trong số đó, như "Keguiyinuo" và "Tokyo Babylon" có nội dung đồng tính nhắm vào phụ nữ trẻ.[2] Những tiểu thuyết đam mỹ đầu tiên được phổ biến ở các vùng duyên hải phía Nam.[2] Nhờ sự phổ biến của Internet, fan nữ đã lập các trang web về đam mỹ để chia sẻ truyện tranh cũng như các bộ truyện. Nhiều fan nữ đọc các tác phẩm đam mỹ sau đó đã trở thành tác giả viết truyện cho các nhà xuất bản chuyên biệt.
Đam mỹ và phong trào LGBT[sửa | sửa mã nguồn]
Hầu hết fan của truyện đam mỹ đều dị tính, họ không quan tâm nhiều đến cộng đồng LGBT trong cuộc sống thực. Một vài fan đam mỹ hầu như không biết mỗi chữ cái trong "LGBT" có nghĩa là gì. Một số ít những fan đam mỹ ủng hộ các quyền của gay nhưng lại nói là họ không có hứng thú tham gia vào các sự kiện diễu hành.[2]
Đam mỹ tại Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]
Tiểu thuyết Đam mỹ Trung Quốc lần đầu xuất hiện tại Việt Nam vào khoảng năm 2007, tính đến hiện tại hầu hết Đam mỹ được dịch và đăng trên mạng Internet Việt Nam, được dịch từ những người không biết tiếng Trung.[cần dẫn nguồn]
Do ảnh hưởng từ dòng tiểu thuyết này, hiện nay giới trẻ còn dùng từ "đam mỹ" để chỉ mối quan hệ đồng tính nam bên cạnh "đồng tính", "gay", "bê đê", "tomgirl" ["bóng lộ"].[cần dẫn nguồn]
Đam mỹ Việt là một thể loại tiểu thuyết đồng tính do các tác giả người Việt Nam viết [thường là các hủ nữ: nữ giới ủng hộ tình yêu đồng tính nam] mang văn phong Trung Quốc, bị ảnh hưởng sâu bởi văn hóa và ngôn ngữ Trung Quốc. Cũng có nhiều truyện do các fan nữ của các nhóm nhạc nam [thường là nhóm nhạc thần tượng Hàn Quốc, Trung Quốc và Đài Loan] viết về thần tượng của họ. Thể loại này gọi là fan-fiction.[cần dẫn nguồn]
Xuất bản[sửa | sửa mã nguồn]
Trước năm 2013, tất cả các tác phẩm đam mỹ tại Việt Nam đều là dịch chui, tự đăng trên mạng và in lậu.[cần dẫn nguồn]
Ngày 14 tháng 2 năm 2013, từ nền tảng phát hành tiểu thuyết ngôn tình trước đó, "Tình yêu của đau dạ dày" của tác giả Điệp Chi Linh là cuốn tiểu thuyết đam mỹ đầu tiên được phát hành hợp pháp tại Việt Nam. Dù có nhiều cuốn được đánh giá là thiếu chuyên nghiệp trong dịch thuật nhưng đam mỹ vẫn là thể loại văn học được một bộ phận giới trẻ tìm đọc. Trước đó, cũng có một số truyện gay do tác giả Việt Nam sáng tác được xuất bản như: Không lạc loài [Lê Hoài Anh], Đời Callboy [Nguyễn Ngọc Thạch], Tôi là gay [Angry Chuột], Mẹ ơi, con đồng tính [Nguyễn Ngọc Thạch, Võ Chí Dũng]...[cần dẫn nguồn]
Gần đây, chủ đề yêu đương đồng tính cũng được nhiều nhà làm phim khai thác. Một số bộ phim có thể kể đến như "My sky - Bầu trời của Khánh", "Tao không xa mày", "Mẹ chồng chàng dâu",... hay gần đây nhất, bộ phim Thưa mẹ con đi của tác giả Nhi Bùi, được đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh đã được công chiếu ở Việt Nam và chiếu thương mại ở Đài Loan từ ngày 14/3/2019[3].
Chỉ trích[sửa | sửa mã nguồn]
Theo 1 thống kê trên mạng, có đến một nửa [49,4%] độc giả của dòng truyện này ở Việt Nam chỉ dưới 15 đến 18 tuổi, và 37% độc giả trong độ tuổi 18 - 22 tuổi. Như vậy, học sinh trung học phổ thông đang là đối tượng chính của dòng truyện này, trong khi chúng ẩn chứa nhiều yếu tố độc hại, đáng kể nhất là những đoạn miêu tả cụ thể, thô tục những cảnh yêu đương, thậm chí là quan hệ tình dục bừa bãi giữa những người đồng tính[4]
Theo ông Bùi Việt Thắng - giảng viên khoa Văn học và Ngôn ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội, dòng truyện này có ảnh hưởng không tốt đến thị hiếu của độc giả. Xa hơn, nếu để dẫn đến mức "nghiện" hay mê muội thế giới đam mỹ, thì có thể gây ra những biểu hiện lệch lạc về tâm lý[1].
Năm 2015, dòng truyện đam mỹ đã bị Cục Xuất bản - In và Phát hành [Bộ Thông tin - Truyền thông] cảnh báo. Cục đã gửi các Nhà xuất bản yêu cầu "không đăng ký xuất bản các đề tài truyện ngôn tình, đam mỹ; lựa chọn mua bản quyền, dịch và xuất bản các xuất bản phẩm có nội dung lành mạnh, phù hợp với thuần phong, mỹ tục Việt Nam" với lí do: "Thời gian gần đây, một số nhà xuất bản đã xuất bản nhiều xuất bản phẩm ngôn tình, đam mỹ [phần lớn là của nước ngoài], nội dung sáo mòn, vô bổ, thậm chí thô tục, phản cảm, bị thu hồi". Ông Hoàng Trọng Hiển, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh đoàn Hải Dương nhận xét: "Vì tò mò nên nhiều người trẻ tìm đến thể loại tiểu thuyết đam mỹ. Do chưa có hiểu biết sâu sắc nên nhiều bạn đọc bị mất phương hướng, từ đó dẫn tới nhận thức méo mó về tình yêu, cuộc sống, đánh tráo khái niệm nhân văn và trái với thuần phong mỹ tục Việt Nam".[5]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Hủ nữ
- Truyện slash - thể loại tương tự của Mỹ
- Yaoi - thể loại tương tự của Nhật Bản
- Shonen ai
- Yuri [thể loại]
- Làn sóng Hoa ngữ
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b Cảnh giác với truyện về tình yêu đồng giới
- ^ a b c d Anna Leach [24 tháng 9 năm 2012]. “The truth about Danmei [Sự thật về Đam mỹ]”. Truy cập ngày 6 tháng 3 năm 2018.
- ^ “"Thưa mẹ con đi" chiếu ở Đài Loan”.
- ^ Sự thật gây “sốc” về những “kẻ nghiện ngôn tình”
- ^ Lỗi chú thích: Thẻ sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên haiduong.tintuc.vn