Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi tiếng Trung

Hãy luôn nhớ cảm ơnvote 5*
nếu câu trả lời hữu ích nhé!

- Đây là câu tục ngữ mà ông cha nhắn nhủ về cách giáo dục con cái. Dạy con cái thì cần phải nghiêm khắc, sử dụng đòi roi để mong con cái tốt hơn. Còn ghét sẽ nói những câu ngọt bùi để nâng đỡ, tâng bốc khiến cho bạn không thấy được khuyết điểm của mình.

1. Dân gian có câu "yêu cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi". Câu này thường dùng khi nói về quan điểm giáo dục trẻ nhỏ. Trong đời sống, lối ứng xử "yêu cho roi cho vọt…" có thể thấy ở mọi nơi, không chỉ có trong mối quan hệ giữa bề trên với người ít tuổi, cũng không chỉ có trong đời sống giáo dục ở gia đình, nhà trường. Trong nhiều trường hợp, sự lợi - hại, hay - dở từ cách ứng xử "yêu cho roi cho vọt…" có khi được quyết định bởi cách thức, thái độ tiếp nhận/nhìn nhận của những người liên quan. Chuyện yêu ghét gắn với cách thức phê bình - tiếp nhận phê bình bao giờ cũng tạo hệ quả, hệ lụy xấu và có thể rất xấu nếu thái độ thiếu khách quan ở mức trầm trọng. Năm nay, chỉ tính trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật - giải trí đã có bao chuyện liên quan cần bàn. Chẳng hạn như khi nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 lên tiếng về lớp ca sĩ trẻ, cho cả những người hát giỏi "xơi" roi phê bình. Có nhiều người cụ thể và cả những người tự thấy bóng dáng của mình trong lời của vị nhạc sĩ cao niên, cuối cùng chỉ rõ một Đàm Vĩnh Hưng "bật" lại cha chú. Trong cuộc tranh luận nảy lửa trên mặt báo, nhiều người đứng về phía bác Nguyễn Ánh 9 - tức cho rằng lời phê bình của ông là đúng, là cần thiết; Đàm Vĩnh Hưng nghĩ khác nên mới "cãi thầy", khó chịu vì có người "dám" dạy dỗ mình. Mới ít tuần trước, khi nhạc sĩ Quốc Trung trả lời phỏng vấn về "nhạc sến" - cách nói quy ước về một dạng nhạc, không hẳn là nên hiểu như khi được định danh trong từ điển, độc giả đã ném về phía Quốc Trung một "cơn mưa đá" dù trong thực tế có thể đã có chuyện "diễn dịch" lời của nhạc sĩ này. Cách đây ít ngày, trong đêm bán kết của cuộc thi âm nhạc The Voice, cũng Quốc Trung đã cho thí sinh Hà Linh - người trước đó luôn được tán thưởng với phần trình diễn của mình - "ăn roi" phê bình. Anh nói, đại ý dù là phê bình hay khen ngợi thì cũng đều có chung mục đích là mong thí sinh hoàn thiện sau mỗi vòng thi. Hà Linh cần biết cách tiếp nhận những lời khen và cả những lời phê phán, cách phản ứng tiêu cực trước những lời phê bình sẽ gây bất lợi cho cô trên con đường hoạt động nghệ thuật sau này. Lần này, khi "ra roi" lần thứ hai, Quốc Trung đã nhận được sự đồng thuận của rất nhiều người, kể cả người ở trong đội của Hà Linh… Từng có ý kiến là nhiều người Việt duy tình, thích khen mà không thích chê, khi ở cương vị của người cần phải góp ý với ai đó thì khó tránh thái độ nể nang, dĩ hòa vi quý, không động chạm đến lợi ích riêng thì đều có thể "chín bỏ làm mười". Cái lối nhường nhịn (có khi là nhẫn nhịn) chưa hẳn thể hiện sự cố ý "ghét thì cho ngọt cho bùi", nhưng rõ ràng là gây cản trở cho quá trình phát triển cá nhân (tất nhiên là theo nghĩa tích cực). Tuần trước, tại một hội thảo khoa học được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, chủ đề liên quan đến tình hình văn học, nghệ thuật sau 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, PGS.TS Nguyễn Hồng Vinh cho rằng một số văn nghệ sĩ vẫn còn tâm lý e dè, ngại bộc lộ chính kiến. Báo chí tổng hợp ý kiến đại biểu khác, trong đó có ý là hàm lượng chất xám và tính chuyên nghiệp trong phê bình bị xem nhẹ, đã xuất hiện lối phê bình cảm tính, không đủ để kích thích sự sáng tạo. Nhận định này không mới, như nhạc sĩ Dương Thụ từng nhận xét rằng có nhiều người không quen phê bình, lo ngại bị phê bình nên hiệu quả phê bình không tới. 2. Năm 2011, khi có chuyện một người bố bắt con quỳ gối lết trên một quãng đường dễ đến nửa cây số ở một tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên chỉ vì cậu bé mải chơi game, đã có một số diễn đàn đề cập đến cách giáo dục con của vị nọ, người đồng tình, người chê bai. Một năm sau đó, khi rộ lên chuyện một thầy giáo cho trẻ "xơi" roi, vấn đề "yêu cho roi…" lại được nêu lên một lần nữa. Nhiều người đã đặt câu hỏi rằng, liệu cái lối dạy dỗ con trẻ khắc nghiệt có còn phù hợp trong xã hội hiện đại? Sau này, khi nói lại chuyện trên, trong một bối cảnh tuy khác nhưng có sự tương đồng, có người nói rằng sự tranh luận ồn ào nói trên thực ra là không cần thiết. Sự nghiêm khắc trong việc giáo dục con người thì ở thời nào cũng cần như nhau, vấn đề là nghiêm tới mức nào, biểu hiện cụ thể ra sao, có đi quá phạm vi cần thiết/cho phép hay không, chứ có gì mà phải tranh luận nảy lửa là cần thiết hay không, có phù hợp hay không trong xã hội hiện đại. Dân gian đã có sự đúc kết khác, chẳng hạn như "thuốc đắng dã tật", "cá không ăn muối cá ươn" - ý chỉ người không biết tiếp nhận sự dạy dỗ, góp ý đúng, không biết tự sửa mình thì khó mà khá được trên đường đời. Soi vào thực tế, với văn học nghệ thuật và cả những mặt công tác khác nữa, không có được sự nhìn nhận trung thực khách quan về phê bình, không có cách tiếp nhận phê bình đúng đắn thì đã là chịu thiệt thòi rồi, nếu thiếu đi cả sự phê bình, góp ý thường xuyên về điều hay, sự dở của mình, sự thua thiệt hẳn còn lớn gấp bội. Rõ ràng là một xã hội tiến bộ không thể thiếu sự phê và tự phê bình, không thể thiếu sự góp ý đối với những vấn đề được quan tâm rộng rãi. Vấn đề chỉ là các cá nhân hiểu và thực hiện việc đó như thế nào mà thôi. Về vấn đề này, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng viết, giản dị mà dễ hiểu: "Khuyết điểm cũng như chứng bệnh. Phê bình cũng như uống thuốc. Sợ phê bình cũng như giấu bệnh, không dám uống thuốc. Để đến nỗi bệnh ngày càng nặng, không chết cũng "la lết quả dưa", "Tự phê bình rồi để sửa chữa, để tiến bộ cho nên phải thật thà, phải triệt để mới có kết quả. Nếu chỉ làm cho qua chuyện, chỉ có hình thức thì vô ích". 3. "Yêu cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi". Câu nói ấy đơn giản là sự đúc kết cách thức ứng xử giữa con người nói chung với nhau, giữa người lớn với con trẻ nói riêng, tất nhiên là dựa trên quy chuẩn đạo đức được toàn xã hội thừa nhận. Những gì vượt chuẩn là không phù hợp, thậm chí là không thể chấp nhận được. Phê bình và tự phê bình là điều cần được con người hiểu đúng, thực hành đúng, tốt nhất là với tinh thần cầu thị, chân thành. Lời phê bình trung thực, đúng đắn thường không có bóng dáng của sự định kiến, không vụ lợi hay hàm ý triệt hạ, nó được đưa ra dựa trên sự đánh giá khách quan có nhờ tri thức và sự hiểu biết, sự tôn trọng chuẩn mực chung được cộng đồng thừa nhận và tuân thủ, đích đến là sự tiến bộ chung. Nói vậy có nghĩa giá trị của phê bình phụ thuộc vào thái độ, động cơ, hành vi phê bình có đúng hay không, và phụ thuộc vào thái độ tiếp nhận nó. Trong thực tế hiện nay, có thể thấy bóng dáng tinh thần phê bình và thái độ tiếp nhận phê bình thiếu chuẩn mực. Trong công sở nói chung, một lời góp ý bình thường trong cuộc họp có sự tham dự của số đông người phê bình và số đông trong sáng thì được đón nhận một cách bình thường. Nhưng nếu không trong sáng về tư duy và tình cảm thì lời góp ý lại là đòn đánh nhau vì lợi ích cá nhân. Và thái độ phê bình không đàng hoàng, mà trong đó le lói mục đích nhằm hạ uy tín, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của ai đó thì câu chuyện lại không phải là "yêu cho roi cho vọt". Những bài bình luận/phê bình một tác phẩm điện ảnh, một đạo diễn, một nhạc sĩ, ca sĩ... cũng vậy: Nếu vô tư, thẳng thắn thì sự phê bình tác phẩm là điều cần thiết cho nền văn học nghệ thuật phát triển; ngược lại mượn phê bình tác phẩm như một công cụ đả kích vì mục đích triệt hạ cá nhân thì lại dẫn đến phá hoại. Đối với người nhận phê bình thì sao? Người "bị" hay "được" phê bình thường phản ứng "từ mặt" thay vì tranh luận đúng mực nhằm làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật, làm rõ đúng sai - điều giúp cho cả phía phê bình và đối tượng tiếp nhận có cơ hội "lớn lên". Mà những phản ứng ngược ngày càng diễn ra nhiều hơn, phổ biến hơn. Những phản ứng ngược đó có thể dẫn đến hệ lụy xấu, chẳng hạn như thủ tiêu ý thức phê bình, dẫn đến một lối ứng xử "an toàn" ngay cả khi nhận thấy sự sai. Cách thức ấy không giúp ích cho sự phát triển chung và của cá nhân, không thể tạo động lực nhằm thúc đẩy các quan điểm tiến bộ.

Phê bình và tự phê bình là một vấn đề lớn, đòi hỏi được ý thức đúng nhằm tạo động lực thúc đẩy giá trị. Tuy nhiên, phê bình và tự phê bình cũng như tiếp nhận sự phê bình cũng phải có "nghệ thuật", không phải thích là phê, phê lấy được hoặc không phải là thứ phê bình kiểu ve vuốt; và sự tiếp nhận phê bình không phải là những phản ứng thái quá theo lối trả đũa hoặc tiếp nhận phê bình một cách giả tạo. Nhận thức ấy sẽ hình thành trong số đông trước hết nhờ giáo dục, một lề lối giáo dục khơi gợi sự hình thành nền tảng nhận thức và hành vi, và sau đó là nhờ những bài học về phê bình và tự phê bình rõ ý nghĩa xã hội trong đời sống thực tế.

Câu tục ngữ “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi” ý muốn nói lời mật ngọt chưa chắc đã là tốt, còn những lời khó nghe chưa chắc đã là xấu.

Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi tiếng Trung

Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi” đây là một câu tục ngữ không còn quá xa lạ gì với cuộc sống của chúng ta. Trên đời này có những chuyện chính mắt thấy, tai nghe là như vậy nhưng khi suy ngẫm lại kỹ càng bạn mới có thể hiểu được bản chất của sự việc.

Những kẻ nói lời mật ngọt chưa chắc đã thật lòng với bạn cũng như những người luôn nói lời khó nghe, chê trách bạn chưa chắc đã muốn dìm hàng bạn. Khi bạn ngẫm kĩ lại sẽ hiểu, có những người chỉ muốn bạn tốt lên hàng ngày.

Câu tục ngữ này gồm hai câu nói đối lập nhau đó là thương và ghét. Hiểu một cách đơn giản thì ai thương bạn sẽ hay dùng những lời răn đe, dùng roi để dạy bạn, còn người ghét bạn thì lại dùng những lời mật ngọt dành cho bạn. Câu tục ngữ này muốn khuyên chúng ta những lời mật ngọt chưa chắc đã là tốt, còn người luôn tỏ ra hộc hằn với bạn chưa hẳn đã là xấu.

Mật ngọt chết ruồi

Ai mà chẳng thích nghe những lời hay ý đẹp, những lời mật ngọt ong bướm thế nhưng không phải ai cũng muốn chúng ta tốt lên. Có những người vì muốn nịnh bợ chúng ta thế nên luôn nói ra những lời khen để chúng ta vui vẻ, thực tế sau lưng ta họ vô cùng căm ghét và không muốn làm bạn cùng ta.

Cuộc sống đúng là đôi khi cũng cần những lời mật ngọt để xoa dịu trái tim yếu mềm thế nhưng không phải lúc nào dùng lời nói mật ngọt cũng đã là tốt. Đôi khi cần phải dùng roi, dùng biện pháp mạnh thì mới có tính răn đe.

Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi tiếng Trung

Tất nhiên là một lời chê thật lòng còn đáng quý hơn hàng trăm lời khen giả tạo, ví như hôm nay bạn mặc một chiếc váy ra ngoài đường, bạn liền đi hỏi những người xung quanh xem nó có phù hợp với bạn hay không? Nhiều người vì sợ mất lòng thế nên đã vờ khen cho bạn vui nhưng thực tế thì chiếc váy đó không hề phù hợp với bạn. Còn người thật lòng muốn bạn mặc đồ xinh đẹp họ thẳng thừng nói rằng chiếc váy đó không hề phù hợp với bạn.

Một ví dụ cũng vô cùng gần gũi với cuộc sống của chúng ta chính là bố mẹ thường dạy con cái bằng roi, bằng những lời nói vô cùng nặng nề. Thực tế thì bố mẹ nào cũng muốn con cái mình tốt lên thế nên những đòn roi ấy cũng chỉ là một cách giáo dục để con cái tốt lên từng ngày mà thôi. Khi đánh con, con đau 1 thì bố mẹ đau 10, phận làm phụ huynh ai cũng muốn con cái mình trưởng thành. Vậy nên sẽ có một lúc nào đó, bạn cảm thấy thật khó chịu vì lúc nào bố mẹ cũng tỏ ra học hằn với bạn, thật ra vì muốn tốt cho bạn thế nên bố mẹ lúc nào cũng rèn cho bạn tính kỷ luật.

Ngọt ngào đôi khi chỉ là cái bẫy

Những kẻ sở khanh rất hay nói lời ngọt ngào với các cô gái nhẹ dạ cả tin, khi chúng ta đã trao trọn niềm tin cho hắn thì hắn sẽ thoải mái lừa tình chúng ta. Sau khi đã đạt được mục đích, hắn ta sẽ đá bạn ngay lập tức. Vậy nên các cô gái cần nên cẩn trọng với những người vừa gặp bạn đã toàn nói những lời ngọt ngào, đôi khi đó chỉ là cái bẫy đợi bạn nhảy vào mà thôi.

Trong chuyện tình yêu, đôi khi chúng ta cũng cần có một chút ngọt ngào để nuôi dưỡng tình cảm. Thế nhưng chúng ta cần sự thực tế nhiều hơn là những lời hứa mãi không bao giờ thực hiện. Có những chuyện tình cảm chỉ toàn là hứa hẹn về tình yêu màu hồng, thực tế bỗng hóa thành dối lừa khiến cho chúng ta đau đớn hơn bao giờ hết.

Trên đời này chuyện bất ngờ gì cũng có thể xảy ra

Nhiều người vì mải mê nghe những lời mật ngọt mà bị kẻ gian lừa gạt lúc nào không biết, vậy mới nói đôi khi những lời mật ngọt chỉ nên nghe mà không nên tin. Vì biết đâu đó chỉ là người khác đang lừa gạt bạn.

Có những người lúc nào cũng muốn bạn tốt lên thế nên họ sẽ nghiêm khắc với bạn, sẽ tạo cho bạn những áp lực. Thế nhưng sau này khi nhìn lại, bạn mới cảm thấy biết ơn vì họ đã nghiêm khắc với bạn, nếu không có nghiêm khắc thì làm sao bạn có thể tập trung vào điều mình muốn làm chứ? Vậy nên đôi khi bố mẹ sẽ nghiêm khắc, sẽ nói những lời khó nghe để giúp bạn tiến bộ. Đừng vì điều đó mà ghét bỏ bố mẹ. Bởi vì không ai yêu thương con cái bằng bố mẹ, khi trưởng thành rồi chúng ta sẽ nhận ra bố mẹ luôn muốn mang những điều tốt đẹp nhất đến cho con cái, luôn yêu thương bạn.

Lời kết

Trên đây là bài viết phân tích câu tục ngữ “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi” sẽ giúp bạn đọc hiểu được nghĩa và bài học rút ra từ câu tục ngữ trên. Cảm ơn bạn đọc đã luôn quan tâm vào theo dõi Reader trong thời gian vừa qua, hãy cùng đón đọc những bài viết mới nhất từ Reader nhé!