Tìm và phân tích an dụ và hoán dụ trong các ví dụ sau
|
Ôn tập cuối học kì 1. Trả lời câu 15 trang 135 SGK Ngữ văn lớp 6 tập 1 Chân trời sáng tạo. Câu hỏi: Xác định ẩn dụ và hoán dụ trong những ví dụ sau: a. Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng b. Dưới trăng quyên đã gọi hè Đầu tường lửa lựu lập loè đơm bông. c. Nhớ đôi dép cũ nặng công ơn Yêu Bác lòng ta trong sáng hơn. Trả lời: a. Ẩn dụ hình ảnh mặt trời trong câu “Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng”. Đó là hình ảnh ẩn dụ cho đứa con. b. Ẩn dụ “lửa lựu”: hình ảnh khóm lựu đầu tường đã trổ hoa rực rỡ như ngọn lửa c. Hoán dụ :”dôi dép cũ” chỉ ình ảnh bác Hồ
Hoán dụ là gì, lấy ví dụ minh họa (Ngữ Văn 6)Trước khi bắt đầu bài học về hoán dụ mời các em lớp 6 tham khảo kiến thức cần thiết để học bài trên lớp hiểu hơn. Nội dung bên dưới sẽ bao gồm các thông tin bài học như khái niệm hoán dụ là gì, một số kiểu hoán vụ và lấy các ví dụ dễ hiểu nhất. Khái niệm hoán dụ và các ví dụHoán dụ là gìCó nhiều khái niệm khác nhau nhưng đều có điểm chung đó là hoán dụ gọi tên các sự vật, các hiện tượng hoặc khái niệm bằng tên sự vật, hiện tượng, khái niệm khác. Chúng đều có nhiều nét gần gũi với nhau nhằm mục đích làm cho sự diễn đạt tốt hơn. Các kiểu hoán dụThông thường có 4 kiểu hoán dụ thường gặp đó là: – Chỉ lấy 1 bộ phận để gọi toàn thể. – Lấy vật chứa đựng gọi vật bị chứa đựng. – Lấy dấu hiệu sự vật để gọi các sự vật. – Lấy những cái cụ thể để nói về cái trừu tượng. Để hiểu hơn từng kiểu hoán dụ khác nhau mời các em theo dõi một số ví dụ bên dưới. => Như vậy hoán dụ có tác dụng tăng sức gợi hình, gợi cảm giúp cho sự diễn đạt có tính hiệu quả cao. Ví dụ về hoán dụ– Anh ấy là một tay săn bàn có hạng trong đội bóng. => Kiểu 1:lấy 1 bộ phận để gọi toàn thể. – Nam – lớp trưởng lớp 6A là tay cờ vua cự phách của trường. => Kiểu 1:lấy 1 bộ phận để gọi toàn thể. – Anh ấy vừa bước vào, cả phòng đều ngọc nhiên. => Kiểu 2: Lấy vật chưa đựng để gọi vật bị chứa đựng. Trường hợp này “phòng” cũng nói về những người đang trong phòng. – Này, cô bé áo vàng kia ! => Kiểu 3:Lấy dấu hiệu sự vật để gọi các sự vật. Trong trường hợp này “áo vàng” để nói về những người mặc áo vàng. – Đội tuyển có một bàn tay vàng bắt bóng cực giỏi. => Kiểu 4: dùng cụ thể để nói về cái trừu tượng. ✅ Xem thêm >>> Tài liệu về hoán dụ và ví dụ minh họa Phân biệt hoán dụ và ẩn dụ thế nàoCác em sẽ hiểu hơnsự giống và khác nhau giữa ẩn dụ và hoán dụ. Điểm giống nhau của 2 phương pháp trên: – Đều là chuyển đổi tên gọi, dựa vào sự liên tưởng. – Đều có tác dụng tăng sức gợi hình gợi cảm cho diễn đạt hay hơn. Khác nhau: Về sự liên tưởng. – Ẩn dụ thường dựa vào sự liên tưởng tương đồng, có thể 2 sự vật, hiện tượng đó dù không liên quan đến nhau nhưng miễn sao chúng có điểm giống nhau vẫn dùng được biện pháp ẩn dụ. – Hoán dụ dựa vào liên tưởng gần gũi giữa sự vật, hiện tượng, chúng liên quan trực tiếp lẫn nhau. Ví dụ: Hoán dụ trong câu: “Áo chàm đưa buổi phân ly” => Người Việt Bắc trong cuộc sống thường mặc áo chàm. Khi tác giả dùng “áo chàm”giúp người đọc có sự liên tưởng, gần gũi ngay đến người Việt Bắc. Ẩn dụ trong đoạn thơ Viếng lăng Bác: “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng, Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.” (Viễn Phương) Tác giả dùng biện pháp ẩn dụ. Hình ảnh mặt trời để nói về Bác. Cả hai hình ảnh đều có điểm tương đồng đó là to lớn và vĩ đại. Nếu các em chưa rõ biện pháp ẩn dụ xem chi tiết bài họctại đây. Giải dạng bài tập phân tích biện pháp tu từĐối với dạng bài tập phân tích biện pháp tu từ, có 3 bước thực hiện như sau: – Nêu lên biện pháp tu từ được dùng trong câu/đoạn thơ. – Nêu rõ từ ngữ, hình ảnh ẩn dụ, hoán dụ, so sánh, nhân hóa… – Hiệu quả nghệ thuật biện pháp tu từ đang dùng: hình ảnh, từ ngữ ý nghĩa như thế nào? dùng cho đối tượng nào ?dùng biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ có lợi gì trong việc biểu đạt cảm xúc… Giải bài tập SGKCâu 1: Chỉ ra phép hoán dụ và nêu mối quan hệ các sự vật. a. – Làng xóm ta: vật chứa đựng – Người dân sống trong xóm làng: vật bị chứa đựng =>hoán dụ về mối quan hệ giữa vật chứa đựng và vật bị chứa đựng. b. – Cụ thể: “mười năm”, “trăm năm”. – Trừu tượng: không rõ con số. => Lấy cái cụ thể gọi cái trừu tượng. c. – Áo chàm: sự vật – Thay thế cho sự vật: con người Việt Bắc =>Phép hoán dụ: lấy bộ phận để gọi cái toàn thể d. – Trái đất: Vật chứa đựng – Nhân loại: Vật bị chứa đựng bên trong. => Tương tự câu 1.a đó là mối quan hệ giữa vật chứa đựng và vật bị chứa đựng Câu 2: Hoán dụ giống và khác gì so với ẩn dụ? Lời giải đã có bên trên. Mời các em theo dõi lại mục so sánh sự giống và khác của hoán dụ với ẩn dụ. Câu 3: Chính tả (tự làm trên lớp). Như vậy dafulbrightteachers.orgđã cung cấp những kiến thức liên quan đến hoán dụ và những ví dụ quan trọng giúp các em hiểu được biện pháp tu từ này.Hoán dụ và ẩn dụ rất nhiều học sinh nhầm lẫn vì vậy nên chú ý phân biệt nhất là trong các bài tập. ✅ Xem thêm >>> Tài liệu về hoán dụ và ví dụ minh họa Thuật Ngữ -
Hướng dẫn cách nhận biết và phân biệt hai biện pháp tu từ Ẩn dụ và Hoán dụ, cách làm dạng bài tập phân tích biện pháp tu từ trong tiếng Việt. Phân biệt Ẩn Dụ và Hoán dụẨn dụ:Thực chất Ẩn dụ là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên của sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình,gợi cảm cho sự diễn đạt. Hiểu nôm na ẩn dụ là biện pháp thay đổi tên gọi của một sự vật hiện tượng. Giữa sự vật được gọi tên( A) và sự vật bị ẩn đi ( B) có nét tương đồng nào đó. Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp: + Ẩn dụ hình thức – tương đồng về hình thức+ Ẩn dụ cách thức – tương đồng về cách thức + Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác – chuyển từ cảm giác này sang cảm giác khác, cảm nhận bằng giác quan khác. Hoán dụ:Thực chất Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng bằng tên của một sự vật, hiện tượng khác có quan hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt. + Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng So sánh ẩn dụ và hoán dụNhìn hai khái niệm trên đây, các em dễ nhầm lẫn ẩn dụ và hoán dụ. + Tác dụng của ẩn dụ và hoán dụ : Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho lời văn, biểu đạt cảm xúc Điểm khác biệt giữa Ẩn dụ và Hoán dụ + Cơ sở liên tưởng khác nhau: Ẩn dụ dựa vào sự liên tưởng tương đồng, tức là giữa A và B có điểm gì đó giống nhau, nên người ta dùng A để thay cho tên gọi B. Do đó, trong trường hợp này sự vật chuyển đổi tên gọi và sự vật được chuyển đổi tên gọi thường khác phạm trù hoàn toàn. Ví dụ :“Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông” [Truyện Kiều – Nguyễn Du]Ở đây hoa lựu màu đỏ như lửa, bởi vậy lửa ( A) được dùng làm ẩn dụ chỉ hoa lựu (B) Hoán dụ dựa vào sự liên tưởng tương cận ( gẫn gũi ) giữa các đối tượng. Mối quan hệ giữa tên mới (A) và tên cũ (B) là mối quan hệ gần kề Ví dụ :Đầu xanh có tội tình gì Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi” Đầu xanh : là bộ phận cơ thể người ( gần kề với người) , được lấy làm hoán dụ chỉ người còn trẻ ( ví dụ tương tự : đầu bạc- người già) Má hồng: chỉ người con gái đẹp Như vậy , các em có thể hiểu nôm na là : Ẩn dụ và hoán dụ cùng chung cấu trúc nói A chỉ B nhưng khác nhau: – Ẩn dụ: A và B có quan hệ tương đồng [giống nhau] – Hoán dụ: A và B có quan hệ gần gũi, hay đi liền với nhau. Cách làm dạng bài tập phân tích biện pháp tu từ ẩn dụ và hoán dụTrong đề đọc hiểu môn văn thường xuất hện câu hỏi : Tìm và phân tích biện pháp tu từ trong ngữ liệu trên Đối với dạng câu hỏi này, các em cần làm theo 3 bước sau đây : + Gọi tên biện pháp tu từ được sử dụng +Chỉ rõ từ ngữ, hình ảnh ẩn dụ hoặc hoán dụ ( tìm A) +Nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ : hình ảnh, từ ngữ ấy có ý nghĩa như thế nào? Nó được dùng để chỉ đối tượng nào ? ( tức là tìm B- sự vật chưa được nói đến ) Dùng ẩn dụ, hoán dụ như vậy có dụng ý gì trong biểu đạt cảm xúc, ý nghĩa?… Ví dụ minh hoạ : Bây giờ mận mới hỏi đào Vườn hồng đã có ai vào hay chưa Mận hỏi thì đào xin thưa Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào +Biện pháp ẩn dụ Áo nâu cùng với áo xanh Nông thôn cùng với thị thành đứng lên. +Biện pháp hoán dụ Xem thêm : Các biện pháp tu từ đã học Xem thêm :Tuyển tập bộ đề đọc hiểu ôn thi THPT Quốc gia ngữ văn
|
