Theo phóng viên TTXVN tại Tokyo, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản [JCER] vừa công bố báo cáo Dự báo Kinh tế châu Á Trung hạn, trong đó dự báo Việt Nam có thể trở thành nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2023 và sẽ vượt qua vùng lãnh thổ Đài Loan [Trung Quốc] về GDP vào năm 2035.
Với tiêu đề “Châu Á trong dịch COVID-19: Nước nào sẽ nổi lên,” báo cáo của JCER đánh giá các tác động của dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 và dự báo sự tiến bộ của các nền kinh tế châu Á so với các nền kinh tế khác trên thế giới.
Trong báo cáo này, JCER đưa ra hai kịch bản về tác động của dịch COVID-19 gồm: kịch bản tiêu chuẩn và kịch bản dịch COVID-19 sẽ trở nên tồi tệ hơn.
Trong kịch bản tiêu chuẩn, JCER giả định dịch COVID-19 chỉ là sự kiện nhất thời giống như động đất và sẽ không ảnh hưởng tới các cấu trúc kinh tế trong giai đoạn trung hạn.
Với giả định như vậy, JCER dự báo năm 2020, chỉ có các nền kinh tế Trung Quốc, Việt Nam và Đài Loan vẫn duy trì tăng trưởng dương.
GDP của Ấn Độ có thể giảm hơn 10%, trong khi Philippines có thể giảm 8%. Các nền kinh tế Hong Kong [Trung Quốc], Thái Lan, Canada, Malaysia và Singapore đều đang đối mặt với nguy cơ suy thoái với tốc độ hơn 6%.
Vào năm 2029, quy mô của nền kinh tế Trung Quốc sẽ vượt Mỹ, và năm 2035 khoảng cách giữa hai nền kinh tế có thể tương đương với quy mô của nền kinh tế Nhật Bản.
Vào năm 2035, quy mô của nền kinh tế Trung Quốc, bao gồm cả Hong Kong, sẽ đạt 41.800 tỷ USD, chỉ thấp hơn một chút so với quy mô của nền kinh tế Mỹ và Nhật Bản cộng lại [42.300 tỷ USD].
Trung Quốc sẽ trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2023, và thu nhập bình quân đầu người ở nước này có thể đạt 28.000 USD/năm vào năm 2035, tương đương với con số hiện nay của Đài Loan.
[ADB nâng mức tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2020 lên 2,3%]
Tuy nhiên, con số đó vẫn thấp hơn so với mục tiêu 30.000 USD/năm mà Chính phủ Trung Quốc đã đặt ra.
Trong khi đó, Việt Nam có thể vẫn sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 6% vào năm 2035 nhờ xuất khẩu tăng mạnh.
Điều này sẽ giúp Việt Nam vượt qua Đài Loan về quy mô nền kinh tế vào năm 2035 và trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 Đông Nam Á sau Indonesia.
Việt Nam sẽ trở thành nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2023, với thu nhập bình quân đầu người khoảng 11.000 USD.
Kịch bản nghiêm trọng hơn giả định dịch COVID-19 sẽ tồi tệ hơn, không chỉ gây tổn hại cho nền kinh tế hiện nay mà còn ảnh hưởng tới quá trình đô thị hóa, sự mở cửa thương mại và chi tiêu cho hoạt động nghiên cứu và phát triển [R&D] cũng như nhiều nhân tố khác, làm suy yếu tiềm năng tăng trưởng trong giai đoạn trung hạn của nhiều quốc gia.
Trong kịch bản này, vào năm 2035, tốc độ tăng trưởng của Mỹ, Việt Nam, Singapore và các quốc gia khác sẽ thấp hơn so với kịch bản tiêu chuẩn, chủ yếu do sự đình trệ về trao đổi thương mại. Trong khi đó, Trung Quốc sẽ hầu như không bị ảnh hưởng và vẫn trỗi dậy mạnh mẽ.
JCER dự báo trong kịch bản này, Trung Quốc sẽ vượt qua Mỹ về quy mô của nền kinh tế vào năm 2028, sớm hơn 1 năm so với kịch bản chuẩn.
Vào năm 2035, khoảng cách giữa hai nền kinh tế này sẽ nới rộng, và quy mô của nền kinh tế Trung Quốc, bao gồm cả Hong Kong, sẽ lên tới 41.800 tỷ USD, cao hơn một chút so với quy mô của nền kinh tế Mỹ và Nhật Bản cộng lại [41.600 tỷ USD].
Trong khi đó, quy mô của nền kinh tế Việt Nam vào năm 2035 sẽ vẫn nhỏ hơn của Đài Loan./.
Nhờ giữ ổn định giá trị đồng tiền trong nhiều năm qua nên niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào VND khá cao, không còn hiện tượng đầu tư, “đô la hóa” gây nhiễu loạn thị trường ngoại hối.
Kim ngạch xuất nhập khẩu không phụ thuộc nhiều vào tỷ giá
Phân tích về việc điều hành tỷ giá khi Việt Nam mở rộng hoạt động xuất nhập khẩu, TS. Nguyễn Đức Độ cho rằng, kể từ năm 2016 đến nay, Việt Nam điều hành tỷ giá dựa trên sự biến động của một rổ tiền tệ. Do đó, tỷ giá giữa VND và USD biến động cùng chiều với USD-Index, nhưng với biên độ hẹp hơn. Cách điều hành này giúp tỷ giá ngoại tệ của Việt Nam có được sự ổn định trong ngắn hạn, nhưng không mất đi sự linh hoạt trong dài hạn.
Trong nhiều năm qua, tỷ giá VND/USD chỉ biến động trong khoảng 1-2%/năm, nhưng trong 9 tháng năm 2022, chỉ số USD đã tăng khá mạnh, tỷ giá VND/USD cũng đã tăng 3-4%. Mặc dù vậy, tình hình xuất nhập khẩu từ đầu năm đến nay của Việt Nam vẫn rất tốt.
Trong 9 tháng năm 2022, cả nước xuất siêu 6,52 tỷ USD dù nhiều đồng tiền trên thế giới mất giá mạnh. Rõ ràng, kim ngạch xuất nhập khẩu tại Việt Nam đã không còn phụ thuộc nhiều vào tỷ giá như trước, mà nhờ vào năng lực sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, cũng như nhờ vào tổng cầu trên thế giới, tổng cầu vẫn mạnh thì xuất khẩu vẫn tốt.
Theo TS. Nguyễn Đức Độ, với nền kinh tế vĩ mô, lạm phát thấp và tỷ giá ổn định sẽ khuyến khích các dòng vốn trong và ngoài nước đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh để đạt tăng trưởng cao. Trong bối cảnh kiểm soát lạm phát là khả thi, NHNN có thể ưu tiên mục tiêu ổn định tỷ giá nhiều hơn. Bởi khi can thiệp trên thị trường ngoại hối, khó khăn lớn nhất không phải ở vấn đề thiếu ngoại tệ hay phải giảm dự trữ ngoại hối, mà là giải pháp để NHNN phải thu VND về và khiến lãi suất tăng lên.
“Nên khi lãi suất tiền gửi VND tăng, người dân và doanh nghiệp sẽ giảm tình trạng găm giữ ngoại tệ, giúp cho việc can thiệp trên thị trường ngoại hối trở nên thuận lợi hơn. Vì thế, động thái tăng lãi suất điều hành của NHNN vào cuối tháng 9 vừa qua có ý nghĩa nhiều hơn đến việc ổn định thị trường ngoại hối”, TS. Nguyễn Đức Độ nêu rõ.
Thị trường tỷ giá và lãi suất sẽ ổn định trở lại trong năm 2023?
Nhìn nhận về diễn biến tỷ giá và lãi suất trong thời gian tới, TS. Nguyễn Đức Độ cho hay, việc điều hành tỷ giá, diễn biến của tỷ giá tại Việt Nam sẽ tiếp tục phụ thuộc vào sức mạnh đồng USD trên thị trường quốc tế và tình hình lạm phát. Nên nếu tỷ giá còn biến động mạnh, thì NHNN có thể sẽ “mạnh tay” can thiệp để giá USD trong năm nay không vượt mức 24.000 VND/USD.
Thực tế cho thấy, Việt Nam vẫn có nhiều lợi thế để ổn định tỷ giá, chẳng hạn như xuất siêu ở mức cao, dự trữ ngoại hối và nguồn kiều hối lớn, giải ngân vốn đầu tư nước ngoài [FDI] cũng khả quan… Hơn nữa, nhờ giữ ổn định giá trị đồng tiền trong nhiều năm qua nên niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào VND khá cao, không còn hiện tượng đầu tư, “đô la hóa” gây nhiễu loạn thị trường ngoại hối.
“Sang năm 2023, việc điều hành tỷ giá và lãi suất có thể sẽ thuận lợi hơn năm 2022, do tình hình lạm phát, sức mạnh đồng USD trên thị trường thế giới có thể đạt đỉnh. Điều này giúp các ngân hàng trung ương giảm bớt tần suất tăng lãi suất, sức ép lên thị trường tiền tệ trong nước sẽ thấp hơn. Do đó, NHNN sẽ giảm giá USD, đẩy mạnh mua vào USD, giúp thị trường tỷ giá và lãi suất ổn định trở lại”, TS. Nguyễn Đức Độ nhận định.
Lạm phát trong năm 2022 ở mức dưới 4% có thể đạt được
Theo TS. Nguyễn Đức Độ, trong nửa đầu năm 2022, lạm phát tại Việt Nam và nhiều nước khác trên thế giới đều chịu tác động từ sự gia tăng mạnh của giá năng lượng. Tuy nhiên, tình hình lạm phát quốc tế có khả năng đã đạt đỉnh, nên trong những tháng còn lại của năm 2022 sẽ không ảnh hưởng nhiều đến lạm phát trong nước. Ngoài ra, giá lương thực, thực phẩm, giá nguyên vật liệu, giá năng lượng… tại Việt Nam đang giữ ổn định nhờ việc chủ động được nguồn cung, nên vừa tránh lạm phát, vừa không bị đứt gãy chuỗi cung ứng như tại một số nước.
Mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm 2022 ở mức dưới 4% có thể đạt được. Tại Việt Nam, kiểm soát lạm phát là gốc rễ của ổn định kinh tế vĩ mô và giữ vững giá trị đồng tiền. Nếu áp lực lạm phát không còn nhiều, thì lãi suất điều hành có thể không còn tăng.