Câu 1: Trang 29 sgk ngữ văn 7 tập 2Tìm trong các ví dụ dưới đây những câu đặc biệt và câu rút gọn.a. Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến.[Hồ Chí Minh]b. Đứng trước tổ dế, ong xanh khẽ vỗ cánh, uốn mình, giương cặp răng rộng và nhọn như đôi gọng kìm, rồi thoắt cái lao nhanh xuống hang sâu. Ba giây... Bốn giây... Năm giây... Lâu quá![Vũ Tú Nam]c. Sóng ầm ầm đập vào những tảng đá lớn ven bờ. Gió biển thổi lồng lộng. Ngoài kia là ánh đèn sáng rọi của một con tàu. Một hồi còi.[Nguyễn Trí Huân]d. Chim sâu hỏi chiếc lá:- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời bạn cho tôi nghe đi!- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.
[Trần Hoài Dương]
Xem lời giải
Giải câu 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 trang 22 Sách bài tập [SBT] Ngữ Văn 7 tập 2. Theo em, vì sao câu “Bắt được dế đại tướng quân” không phải là câu đặc biệt ?. Soạn bài Câu đặc biệt SBT Ngữ Văn 7 tập 2 –
Bài tập
1 – 3: Bài tập 1,2,3 trang 29, SGK.
4*. Tìm câu đặc biệt trong đoạn trích sau đây và cho biết tác dụng của nó.
Từ đêm hôm bị bắt đến nay, […] không lúc nào anh thôi nghĩ đến vợ con, […] Vợ anh. Người vợ trẻ tuổi ấy mới làm bạn với anh được ngót hai năm.
[Ngọc Hoàn]
5. Trong đoạn trích sau đây, những câu nào là câu đặc biệt ? Chúng được sử dụng nhằm mục đích gì ?
Mọi người lên xe đã đủ. Cuộc hành trình tiếp tục. Xe chạy giữa cánh đồng hiu quạnh. Và lắc. Và xóc.
[Trần Cư]
6. Đọc đoạn văn sau đây :
Ra hai đứa trẻ ranh biết rằng tôi đã ra kề cửa tổ, nên chúng xiên lưỡi dao chắn lối sau lưng tôi. Thằng thì làm việc, thằng thì ngồi gõ cái ống bơ, mồm kêu thòm thòm, giả cách làm trống ngũ liên. Chúng làm như chúng đi bắt cướp. Bí quá, tôi đành liều, nhảy choàng ra ngay.
– Anh em ơi ! Dế cụ ! Dế cụ !
– Ha ! Ha ! Đại tướng dế! Bắt được dế đại tướng quân.
– Nó to đến bằng bốn con ve sầu.
– Dế cụ mà lị.
[Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí]
a] Hãy tìm câu đặc biệt trong đoạn văn trên.
b] Hãy cho biết tác dụng của những câu đặc biệt đó.
7. Theo em, vì sao câu Bắt được dế đại tướng quân không phải là câu đặc biệt ?
Gợi ý làm bài
1. Để giải được bài tập này, HS cần có kiến thức cả về câu đặc biệt lẫn câu rút gọn, đặc biệt là phải hiểu được sự khác nhau giữa chúng.
Về hình thức, câu đặc biệt là loại câu không được cấu tạo theo mô hình chủ ngữ – vị ngữ, còn câu rút gọn được cấu tạo theo mô hình này, nhưng chủ ngữ, vị ngữ, hoặc đôi khi cả hai đã bị lược bỏ vì mục đích nhất định [xem Ghi nhớ, trang 15, SGK].
Về mặt tác dụng, câu đặc biệt và câu rút gọn có những tác dụng riêng [xem Ghi nhớ, trang 29, SGK].
Áp dụng những hiểu biết trên đây để phân tích các ví dụ đã cho, ta sẽ thấy, chẳng hạn trong đoạn a, không có câu đặc biệt mà chỉ có một số câu rút gọn [ví dụ : Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy, …] ; ngược lại, ở đoạn b chỉ có câu đặc biệt mà không có câu rút gọn [ví dụ : Ba giây.. Lâu quá !].
2. Về tác dụng của câu đặc biệt và câu rút gọn, HS cần xem lại phần Ghi nhớ trong SGK.
3. Bài tập này đòi hỏi sự sáng tạo của HS. Các em có thể mở đầu đoạn văn bằng một câu đặc biệt có tác dụng giới thiệu địa điểm hoặc thời gian của cảnh vật được miêu tả.
4*. Những gợi ý sau đây có thể giúp các em giải đúng bài tập này :
– Trong đoạn trích đã cho, có một câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ – vị ngữ.
– Cần đối chiếu với bốn tác dụng của câu đặc biệt đã được giới thiệu ở SGK [xem Ghi nhớ, trang 29], để biết câu đặc biệt mà em tìm được có tác dụng gì.
5. Trong đoạn đã dẫn, có hai câu đặc biệt, được dùng để liệt kê các hiện tượng gắn với hành trình của chiếc xe.
a] Để tìm câu đặc biệt trong đoạn trích, HS cần ghi nhớ : Câu đặc biệt là loại câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ – vị ngữ.
b] Có thể lập bảng như ở trang 28, SGK để thấy được tác dụng của những câu đặc biệt trong đoạn, ví dụ :
| Tác dụng Câu đăc biệt | Bộc lộ cảm xúc | Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vât, hiện tượng | Xác định thời gian, nơi chốn | Gọi đáp |
| Anh em ơi ! | + | |||
| Dế cụ ! | + | |||
| Ha! | + | |||
| Đại tướng dế! | + | |||
| Dế cụ mà lị. | + |
6. Câu đặc biệt và câu rút gọn nhìn bề ngoài có vẻ giống nhau : Chúng đều không có đầy đủ hai thành phần chính của câu là chủ ngữ và vị ngữ.
Tuy nhiên, về bản chất chúng khác nhau : Câu đặc biệt là câu không cấu tạo theo mô hình chủ ngữ – vị ngữ, còn câu rút gọn là câu được cấu tạo theo mô hình chủ ngữ – vị ngữ nhưng một thành phần đã được rút gọn. Dựa vào ngữ cảnh, có thể khôi phục được thành phần đã được rút gọn đó.
7. Câu “Bắt được dế đại tướng quân” là câu đã được rút gọn thành phần chủ ngữ. Dựa vào ngữ cảnh, có thể khôi phục được chủ ngữ đã rút gọn ấy, chẳng hạn :
“Chúng mình bắt được dế đại tướng quân.”
- Tải app VietJack. Xem lời giải nhanh hơn!
Bài giảng: Câu đặc biệt - Cô Trương San [Giáo viên VietJack]
Câu đặc biệt là câu không có cấu tạo theo mô hình chủ ngữ- vị ngữ.
Câu đặc biệt thường dùng để:
- Xác định thời gian, nơi chốn diễn ra sự việc được nói tới trong đoạn
- Liệt kê, thông báo về sự tồn tại của sự vật, hiện tượng
- Bộc lộ cảm xúc, gọi đáp
Bài 1: Xác định các câu đặc biệt và tác dụng của nó trong các ví dụ dưới đây:
a, Hai chân Nhẫn quàng lên cổ. Quên cả đói, quên cả rét. Con Tô cũng dài bụng ra chạy theo. Song càng đuổi thì càng mất hút. Nhẫn lại tức điên lên.
b, Đói và lạnh! Mệt và sợ. Nó hớt hãi chạy băng qua khỏi cánh rừng đầy khói lửa bom đạn.
c, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
d, Học ăn, học nói, học gói, học mở.
e, Những con ong chăm chỉ hút mật từ nhụy trong vườn. Một phút…hai phút…ba phút.. rồi bốn phút…Nhiều quá!
g, Tôi dậy từ canh tư. Còn tối đất, cố đi mãi trên đá đầu sư, ra thấu đầu mũi đảo.
Gợi ý trả lời
Câu đặc biệt: c, d, e
Bài 2: Chỉ ra sự khác nhau giữa câu đặc biệt với câu rút gọn.
Gợi ý trả lời
Phân biệt câu rút gọn và câu đặc biệt
Câu rút gọn: thực tế là câu đơn có đầy đủ thành phần chính. Tùy thuộc vào ngữ cảnh để xác định được thành phần còn lại là thành phần nào, và khôi phục thành phần đã bị rút gọn.
Câu đặc biệt: không được cấu tạo theo cấu trúc CN- VN, chỉ đơn thuần là một từ, một cụm từ.
Xem thêm tài liệu Ngữ văn lớp 7 phần Tiếng Việt và Tập làm văn chọn lọc, hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn lớp 7 hay khác:
- Hỏi bài tập trên ứng dụng, thầy cô VietJack trả lời miễn phí!
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 7 có đáp án
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k9: fb.com/groups/hoctap2k9/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Các bài Soạn văn lớp 7 siêu ngắn được biên soạn bám sát câu hỏi sgk Ngữ Văn lớp 7 Tập 1, Tập 2 giúp bạn dễ dàng soạn bài Ngữ Văn 7 hơn.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.