Python hiện là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất thế giới. Python đặc biệt phổ biến trong cộng đồng nghiên cứu. Tuy vậy Python không bị giới hạn trong nghiên cứu mà còn là một ngôn ngữ lập trình đa mục đích sử dụng trong phát triển nhiều loại ứng dụng.
Nhu cầu học Python hiện đang rất lớn. Nhiều đơn vị đào tạo thậm chí lựa chọn Python làm ngôn ngữ dạy nhập môn lập trình.
Tự học ICT xin giới thiệu tập tài liệu hướng dẫn tự học lập trình Python cơ bản này.
Tại sao nên học lập trình Python?
Ngôn ngữ lập trình Python do Guido van Rossum phát triển từ những năm 1990. Cho đến nay ngôn ngữ này đã trải qua nhiều thay đổi và được đón nhận rộng rãi.
Hiện nay Python là môt trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất thế giới. Dù có nhiều bảng xếp hạng khác nhau, Python luôn đứng trong top ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất cùng với C và Java. Thêm vào đó, mức độ phổ biến của Python đang có xu hướng tăng.
Python phổ biến không chỉ trong phát triển ứng dụng mà còn cả trong nghiên cứu khoa học. Với nhiều đặc điểm quan trọng, Python được cộng đồng khoa học sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như IoT, Data Science. Không nhiều ngôn ngữ lập trình có thể so sánh với Python về khía cạnh này.
Nhu cầu việc làm liên quan đến lập trình Python rất lớn. Nhiều công ty sử dụng Python như Google, IBM, EA Games.
Do vậy, việc giảng dạy ngôn ngữ Python đã được nhiều đơn vị đào tạo công nghệ thông tin đưa vào từ rất sớm. Một số nơi sử dụng Python khi dạy nhập môn lập trình.
Như vậy, nếu còn đang băn khoăn, hãy yên tâm khi học lập trình Python.
Một số đặc điểm của ngôn ngữ lập trình Python
Ngôn ngữ Python hướng tới sự đơn giản, ngắn gọn, súc tích. Cú pháp của Python đơn giản hơn nhiều so với các ngôn ngữ như C/C++/Java/C#. Chương trình viết bằng Python thường ngắn gọn dễ đọc. Mã nguồn Python gần với ngôn ngữ tự nhiên. Vì vậy, ngôn ngữ Python thường được chọn cho các khóa học nhập môn lập trình.
Python là ngôn ngữ lập trình đa năng mạnh mẽ. Python cho phép phát triển nhiều loại ứng dụng [desktop, web] và hỗ trợ nhiều xu hướng lập trình khác nhau [lập trình hàm, lập trình hướng đối tượng]. Vì vậy, Python là một lựa chọn tốt cho dù làm ngôn ngữ thứ nhất cũng như ngôn ngữ thứ hai.
Python có một cộng đồng đông đảo và tích cực. Là một ngôn ngữ phổ biến, Python có rất nhiều công cụ, thư viện hỗ trợ và tài liệu trợ giúp do cộng đồng đóng góp. Gần như bất kỳ vấn đề gì bạn quan tâm đều đã có giải pháp. Vì vậy việc học và sử dụng Python vô cùng tiện lợi.
Python là một ngôn ngữ kịch bản [script] và hoạt động dựa trên trình thông dịch [interpreter]. Do đó Python có thể được sử dụng ở chế độ tương tác [Interactive mode] hoặc chế độ kịch bản [script mode]. Về điểm này Python rất gần với cách sử dụng của MatLab. Do vậy Python được sử dụng rộng rãi trong nghiên cứu khoa học.
Python hoạt động đa nền tảng. Bạn có thể viết và chạy chương trình Python trên cả Windows, Mac và Linux. Việc cài đặt Python trên các hệ điều hành cũng rất đơn giản. Python thậm chí được cài đặt sẵn trên hầu hết các distrubtion của Linux.
Phiên bản của Python và tài liệu học lập trình
Phiên bản mới nhất của Python là 3.8. Tuy nhiên có chút phức tạp về phiên bản của Python.
Khi Python 3 ra đời [2008], Python 2 vẫn tiếp tục được phát triển riêng rẽ cho đến năm 2010 [phiên bản 2.7] và hỗ trợ đến 2020. Python 2.7 là phiên bản Python 2 cuối cùng. Như vậy là hiện nay đang có hai “loại” Python riêng: Python 2 và Python 3.
Lưu ý rằng, Python 2.x và Python 3.x không tương thích nhau. Nghĩa là code viết trong Python 2.x có thể không chạy với Python 3.x và ngược lại.
Mặc dù phần lớn các tài liệu lập trình Python hiện nay là dành cho Python 3.x, bạn vẫn có thể gặp phải các tài liệu hướng dẫn dành cho Python 2.x.
Để dễ dàng phân biệt tài liệu dành cho phiên bản nào, hãy nhìn vào cách viết của hàm print. Hàm print dùng để xuất dữ liệu ra màn hình console. Trong Python 2.x, print là một statement, còn trong Python 3.x, print[] là một hàm. Do vậy cách sử dụng print là khác nhau:
- Trong Python 2.x: print 'Hello world from Python'
- Trong Python 3.x: print['Hello world from Python']
Đối tượng học lập trình Python
Python là ngôn ngữ lập trình dành cho nhiều loại đối tượng, từ người chưa từng học lập trình cho đến lập trình viên muốn học một ngôn ngữ thứ hai. Tùy đối tượng mà cách thức giới thiệu nội dung có thể tương đối khác biệt.
Khóa học này không hướng tới các bạn học nhập môn lập trình.
Thay vào đó, khóa học này hướng tới các bạn đã từng học một ngôn ngữ lập trình và muốn chuyển sang học Python làm ngôn ngữ thứ hai. Khóa học này sẽ không tập trung vào trả lời câu hỏi “là cái gì”. Thay vào đó khóa học tập trung trả lời “dùng như thế nào trong Python”.
Do vậy các bài học không tập trung vào giải thích các khái niệm cơ bản của lập trình [như biến, hằng, biểu thức, cấu trúc điều khiển, v.v.]. Thay vào đó các bài học hướng vào giải thích cách sử dụng của các thành phần của ngôn ngữ cũng như so sánh với tính năng tương đương ở ngôn ngữ khác.
Khóa học này cũng chứa một số nội dung liên quan đến lập trình hướng đối tượng. Bạn nên biết trước những khái niệm cơ bản của lập trình hướng đối tượng [như class, object, inheritance, v.v.] trước khi học các bài liên quan. Các bài học không giải thích lại chi tiết về các khái niệm này.
Là một trong những ngôn ngữ lập trình tốt nhất để học và sử dụng, không có gì lạ khi hàng triệu lập trình viên mới tập trung vào tìm hiểu Python. Hầu như không có rào cản ngăn người dùng tiếp cận và sử dụng Python trên các hệ điều hành lớn. Điều này cho phép bạn xây dựng dự án từ trang web đến game PC và nhiều hơn nữa.
Cách sử dụng Python trên Windows
Python thường được tìm thấy dưới dạng cài đặt sẵn trên macOS và Linux. Người dùng Windows sẽ phải trải qua quá trình cài đặt Pytron trước khi bắt đầu sử dụng ngôn ngữ lập trình này cho các dự án của mình. Dưới đây là những gì bạn cần để học cách sử dụng Python trên Windows.
Mục Lục bài viết:
1. Hướng dẫn cài đặt Python trên Windows.
2. Hướng dẫn chạy các dự án Python trên Windows.
3. Hướng dẫn cài đặt các mô-đun Python bổ sung.
Vì Python không được cài đặt sẵn trên Windows, do đó bạn sẽ cần cài đặt nó. Hiện tại có hai phiên bản Python là Python 3 và Python 2. Vì lý do tương thích, bạn có thể phải cài đặt và sử dụng Python 2 với phần mềm Python cũ hơn.
Tuy nhiên, hỗ trợ cho phiên bản Python 2 [Python 2.7] cuối cùng kết thúc vào năm 2020, vì vậy, ở giai đoạn này, có lẽ tốt nhất là bạn nên cài đặt Python 3. Bạn thực hiện như sau:
Tải Python mới nhất tại đây: Download Python
- Sau khi hoàn thành quá trình download, bạn mở Python installer. Bạn sẽ nhìn thấy một menu trình cài đặt rất dễ sử dụng, với các tùy chọn để chạy trình cài đặt với cài đặt tự động hoặc tùy chỉnh nó trước khi cài đặt và sử dụng Python.
Tuy nhiên, trước khi đưa ra lựa chọn, bạn tích vào tùy chọn Add Python to PATH nằm ở phía dưới cửa sổ để thêm Python vào biến môi trường PATH của bạn. Điều này sẽ giúp cho việc mở Python từ dòng lệnh hoặc PowerShell dễ dàng hơn, đơn giản bằng cách gõ Python thay vì đường dẫn đầy đủ.
- Khi bạn đã sẵn sàng để bắt đầu cài đặt và sử dụng Python trên Windows, hãy click vào tùy chọn Install Now để cài đặt Python bằng cách sử dụng các cài đặt mặc định, hoặc Customize Installation để thực hiện thay đổi trước khi quá trình cài đặt bắt đầu.
- Nếu chọn tùy chỉnh việc cài đặt, bạn sẽ được cùng cấp một vài menu bổ sung. Trình đơn Optional Features hiển thị nhiều tính năng và sẽ được cài đặt cùng với Python, bao gồm tài liệu sử dụng Python. Các tính năng có dấu tích sẽ được cài đặt, do đó bạn có thể bỏ dấu tích ở bất kỳ tính năng nào để không cài đặt chúng, sau đó nhấn nút Next để tiếp tục.
- Trong trình đơn Advanced Options, bạn sẽ có thể tùy chỉnh các Python sẽ được cài đặt để sử dụng. Bạn có thể bỏ qua hầu hết những cài đặt này, mặc dù bạn có lẽ sẽ muốn chọn Install for all users nếu PC của bạn có nhiều tài khoản người dùng.
Bạn cũng có thể chọn điểm cài đặt tùy chỉnh cho cài đặt Python của mình bên dưới mục Customize Install Location. Click Install để bắt đầu quá trình cài đặt.
- Nếu cài đặt thành công, bạn sẽ nhìn thấy màn hình Install was successful. Nếu tùy chọn này xuất hiện, bạn click vào nút Disable path length limit. Điều này là để bỏ qua giới hạn 260 ký tự cho độ dài đường dẫn thư mục và file. Nếu không, bạn click vào nút Close để hoàn thành.
2. Hướng dẫn chạy các dự án Python trên Windows
Sau khi Python đã được cài đặt, bạn sẽ có thể thoải mái sử dụng Python để chạy phần mềm Python hiện có hoặc bắt đầu phát triển các dự án Python của riêng mình. Bạn sẽ cần một Python IDE để có thể bắt đầu viết mã cho các dự án Python, chẳng hạn như IDLE có sẵn mà bạn có thể mở từ Windows Start menu.
Để chạy mã Python, bạn sẽ cần sử dụng trình thông dịch Python. Đây là một phần mềm chuyển đổi mã Python và thực thi nó đúng cách trên máy tính Windows. Bạn sẽ cần mở một cửa sổ dòng lệnh hoặc PowerShell để có thể sử dụng trình thông dịch.
- Để mở cửa sổ PowerShell, bạn click chuột phải vào Windows Start Menu và chọn Windows PowerShell để bắt đầu.
- Nếu đã thêm Python vào biến môi trường PATH trong quá trình cài đặt, bạn sẽ có thể chạy trình thông dịch bằng cách nhập python hoặc py trong cửa sổ terminal. Nếu không, bạn sẽ cần sử dụng đường dẫn đầy đủ tới trình thông dịch Python để có thể khởi chạy nó.
- Trình thông dịch cho phép bạn nhập Python code và chạy nó theo cách thủ công. Chẳng hạn như, print["Hello World"] sẽ trả về Hello World, được xuất bởi trình thông dịch.
- Điều này tuyệt vời để thử nghiệm và học Python, nhưng trình thông dịch Python cũng được sử dụng để chạy các file dài hơn với Python code, cũng như phần mền Python được biên dịch.
Bạn có thể làm việc đó bằng cách nhập python filename.py hoặc py filename.py tại cửa sổ PowerShell, thay thế filename.py bằng file Python của bạn. Sử dụng tương đương với filename.pyc để chạy các tệp Python đã biên dịch với phần mở rộng tệp PYC.
- Nếu bạn không chắc chắn về bất cứ điều gì trong khi đang sử dụng Python, thì hãy nhập help[] để tải tiện ích trợ giúp. Bạn có thể tìm thấy một danh sách các mô-đun có sẵn bằng cách nhập modules, chủ đề bằng cách nhập topics, từ khóa bằng cách nhập keywords, và biểu tượng bằng cách nhập symbols. Sau khi hoàn thành, bạn nhập quit để thoát khỏi tiện ích trợ giúp và quay lại trình thông dịch.
- Để đóng trình thông dịch Python và quay trở lại cửa sổ PowerShell tiêu chuẩn, bạn nhập exit[] và ấn Enter.
3. Hướng dẫn cài đặt các mô-đun Python bổ sung
Nhiều dự án Python được xây dựng để tận dụng các mô-đun khác - phần mềm được chia sẻ mà các dự án có thể sử dụng để tiết kiệm thời gian thay vì phí thời gian nghĩ về thứ đã có rồi. Bạn có thể tìm thấy và cài đặt các mô-đun bổ sung bằng cách sử dụng PIP [Python Package Index].
Bạn sẽ cần cài đặt Python PIP đầu tiên trước khi có thể bắt đầu, mặc dù nếu bạn đã cài đặt Python 3.4 hoặc mới hơn, nó sẽ được cài đặt sẵn trừ khi bạn đã loại bỏ tùy chọn trong cấu hình cài đặt trước của Python..
Bạn có thể sử dụng PIP để cài đặt mô-đun mới bằng cách mở cửa sổ PowerShell và nhập pip install package-name hoặc python -m pip install package-name, thay thế package-name với tên của một gói mô-đun bạn cài đặt. Có thể tìm kiếm các gói để cài đặt với công cụ tìm kiếm tại trang web PIP.
Với hướng dẫn chi tiết được chia sẻ ở trên, bạn không cần phải chuyển sang Linux hoặc máy Mac để có thể tìm hiểu về ngôn ngữ lập trình thân thiện với người mới bắt đầu này. Khi đã biết cách sử dụng Python trên Windows, bạn sẽ có thể học cách sử dụng nó để phục vụ cho sở thích và đam mê của mình. Để có cái nhìn khách quan về Python và JavaScript, các bạn tham khảo bài viết so sánh Python và JavaScript tại đây.
Python là ngôn ngữ lập trình dễ học, mạnh mẽ và linh hoạt. Python không có sẵn trên hệ điều hành Windows. Do đó, bạn sẽ cần cài đặt nó trước khi có thể sử dụng. Trong bài viết này,Taimienphi.vn sẽ hướng dẫn bạn toàn bộ quá trình cài đặt và sử dụng Python trên Windows.
LAMBDA là gì? Visual Studio Code hiện đã hỗ trợ sử dụng PySpark với Big Data Clusters trên SQL Server 2019 Cách sử dụng iMessage trên máy tính Windows Cách sử dụng DISM để quản lý cập nhật tính năng trên Windows 10 WhatsApp cho Windows 10 hiện có sẵn trên Windows Store Cách tạo báo cáo lịch sử sử dụng Wifi, WLAN trên Windows 10