Bệnh cong vẹo cột sống là bệnh nguy hiểm, không chỉ ảnh hưởng đến vẻ ngoài của bệnh nhân, gây mất tự tin, cản trở giao tiếp xã hội mà còn khiến bệnh nhân đau đớn, ảnh hưởng tới tim, phổi.
Chính vì vậy, khám chữa bệnh cong vẹo cột sống sớm với bác sĩ chuyên khoa Cột sống là vô cùng cần thiết.
Cong vẹo cột sống là gì?
Cong vẹo cột sống là bệnh lý thường gặp ở cả người lớn và trẻ em. Với nhiều người, bệnh diễn biến âm thầm, không có những triệu chứng đặc biệt khiến bệnh nhân khó phát hiện. Khi nhận ra thì bệnh đã nặng khiến việc điều trị trở nên khó khăn, thậm chí cần phải phẫu thuật để điều trị.
Cong vẹo cột sống là tình trạng cong của cột sống sang một bên của trục cơ thể và vẹo xoay của các thân đốt sống theo trục của mặt phẳng ngang, các đốt sống bị cong sang một bên hoặc xoay phức tạp. Thông thường, đường cong có hình chữ S hoặc chữ C.
Đây là bệnh lý phổ biến với trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên, bệnh cũng có thể gặp phải ở cả người trưởng thành. Tỉ lệ mắc bệnh và mức độ cong vẹo cột sống ở các bé gái cao hơn các bé trai.
Vẹo cột sống là dị tật phổ biến ở cột sống hiện nay. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh vẹo cột sống có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm như ảnh hưởng tới các cơ quan khác, dị dạng thân hình, rối loạn tư thế.
Tình trạng vẹo cột sống đang ngày một tăng lên, ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển cơ thể của trẻ nhỏ, cản trở chiều cao, có thể gây biến dạng khung ngực, khung chậu, tác động xấu tới tim, phổi.
Các dạng cong vẹo cột sống thường gặp
Có nhiều dạng cong vẹo cột sống khác nhau, trong đó một số dạng thường gặp gồm:
Vẹo cột sống bẩm sinh
Cong vẹo cột sống bẩm sinh là tình trạng khiếm khuyết về độ cong ở mặt phẳng đứng ngang của cột sống từ khi trẻ mới sinh ra. Cứ 10.000 trẻ sơ sinh thì sẽ có 1 trẻ mắc cong vẹo cột sống bẩm sinh. Bệnh ít gặp hơn so với cong vẹo cột sống ở tuổi vị thành niên nhưng cũng gây ra nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
Cong vẹo cột sống bẩm sinh thường đi kèm với nhiều dị tật khác bất thường khác ở thận, bàng quang. Biểu hiện ban đầu của cong vẹo cột sống là khối cơ quanh 2 bên cột sống không bằng nhau, nếu để dẫn đến tình trạng lệch vai thì bệnh đã tiến triển nặng.
Vẹo cột sống bẩm sinh là bệnh lý không thể phòng ngừa và cũng khá khó điều trị. Dị tật cột sống bẩm sinh có diễn tiến nhanh, đặc biệt khi trẻ bước vào tuổi dậy thì. Tuy nhiên, bệnh thường diễn ra âm thầm, không gây đau đớn nên trẻ nhỏ và cha mẹ thường không chú tâm.
Vẹo cột sống khởi phát sớm
Vẹo cột sống khởi phát sớm là tình trạng bệnh cong vẹo cột sống xuất hiện trước tuổi dậy thì. Thông thường, vẹo cột sống khởi phát sớm không có nguyên nhân cụ thể. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ nhỏ khoảng dưới 10 tuổi, gây ra tình trạng vai, hông không đều, đầu nghiêng.
Vẹo cột sống tự phát
Vẹo cột sống tự phát hay còn gọi là vẹo cột sống vô căn là loại biến dạng cột sống thường gặp nhất trong nhóm bệnh lý cong vẹo cột sống. Biến dạng cột sống xuất hiện trong quá trình lớn lên và phát triển của trẻ. Bệnh diễn biến nhanh nhất ở độ tuổi dậy thì, từ 12-14 tuổi với bé gái và 13-15 tuổi ở bé trai.
Bên cạnh cong vẹo cột sống, bệnh nhân có thể gặp các biến dạng về xương sườn, khung chậu và tổng thể cơ thể.
Vẹo cột sống ở người lớn
Cong vẹo cột sống ở người lớn về bản chất có nguyên nhân là sự biến dạng cột sống từ thời thanh thiếu niên. Ngoài ra, trong quá trình thoái hóa cột sống theo thời gian, các khớp xương và đĩa đệm suy yếu, áp lực tạo ra bởi sự thoái hóa có thể gây ra cong vẹo cột sống.
Cong vẹo cột sống ở người trưởng thành có nhiều triệu chứng hơn so với cong vẹo cột sống ở trẻ em do thoái hóa đĩa đệm gây ra thoát vị chèn ép lên các rễ thần kinh.
Vẹo cột sống thần kinh cơ
Vẹo cột sống thần kinh cơ xảy ra do các dây thần kinh và cơ bắp không thể duy trì cột sống, ảnh hưởng đến tủy sống, não và hệ thống cơ bắp.
- Tình trạng thần kinh xảy ra khi có tổn thương dây thần kinh, tổn thương não do chấn thương, tai nạn, bệnh tật, ảnh hưởng tới con đường thần kinh cơ bắp từ não tới tủy sống.
- Tình trạng cơ bắp như teo cơ cột sống, loạn dưỡng cơ Duchenne ngăn chặn các cơ hoạt động dẫn đến tình trạng vẹo cột sống.
Nguyên nhân cong vẹo cột sống
Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh cong vẹo cột sống, trong đó các nguyên nhân tự phát ở tuổi vị thành niên chiếm đến 85% số ca mắc bệnh. Lứa tuổi thường mắc bệnh là 10-15.
Vẹo cột sống bẩm sinh
Di truyền: Bố hoặc mẹ bị cong vẹo cột sống bẩm sinh có thể di truyền tới con cái
Yếu tố ảnh hưởng khi mang thai:
- Bào thai phát triển quá nhanh, không kịp thích ứng với cơ thể người mẹ, bị chèn ép gây ra cong vẹo cột sống
- Người mẹ tiếp xúc với hóa chất, thuốc, thực phẩm độc hại có nguy cơ gây dị tật đến thai nhi
- Ngôi thai không dịch chuyển hoặc bào thai bị tác động mạnh trong quá trình mang thai
- Cổ tử cung hẹp lúc sinh chèn ép cột sống của trẻ
- Cấu tạo xương sống bất thường bẩm sinh
- Cấu tạo não và tủy sống bất thường
Cong vẹo cột sống ở trẻ em
- Trẻ nhỏ được cho tập đứng, tập đi quá sớm
- Trẻ bị cong vẹo cột sống do thiếu bàn ghế ngồi học, kích thước bàn ghế không phù hợp với lứa tuổi, sự sắp xếp không đúng cách, trẻ ngồi học ở nơi thiếu ánh sáng…
- Lao động quá sớm, tư thế lao động bị gò bó như gánh, vác, đội, cõng hoặc bế nách em nhỏ, đeo cặp sách quá nặng so với tuổi và không đều hai bên vai.
- Trẻ nghiêng vẹo trong quá trình học tập, rèn luyện, sinh hoạt, lao động [ví dụ như trẻ phải nghiêng người về chỗ có ánh sáng do thiếu ánh sáng].
- Do bệnh về cơ, còi xương, suy dinh dưỡng, tai nạn.
- Đa số trẻ dưới 3 tuổi bị vẹo cột sống bẩm sinh hay liên quan đến các bệnh lý khác đều khó điều trị và tiên lượng nặng hơn. Khoảng 20% trẻ vẹo cột sống ở độ tuổi thiếu nhi [từ 3 – 10 tuổi] có nguyên nhân từ các bệnh lý khác kèm theo, phần lớn chưa tìm ra nguyên nhân.
- Sau 10 tuổi, đa số trẻ vẹo cột sống vô căn diễn biến nặng cho đến tuổi trưởng thành. Tuổi càng nhỏ, nguyên nhân bệnh lý kèm theo càng nhiều, càng khó điều trị. Bệnh nhân đến khám càng muộn, vẹo cột sống càng nặng thì phẫu thuật điều trị càng nguy hiểm.
Cong vẹo cột sống ở người trưởng thành
- Nguyên nhân vô căn: Vẹo cột sống ở người trưởng thành có thể là là quá trình tiếp diễn của bệnh từ thời thanh thiếu niên. Có nhiều trường hợp độ cong của cột sống thay đổi khi còn nhỏ và tiến triển nặng thêm khi người bệnh trưởng thành mà không rõ lí do.
- Vẹo cột sống do thoái hóa còn gọi là vẹo cột sống mới khởi phát. Bệnh nhân mắc bệnh ở tuổi trưởng thành do tình trạng thoái hóa cột sống, đĩa đệm và viêm khớp mặt sống và sụp lún các đốt sống. Cơn đau do bệnh thoái hóa khiến bệnh nhân phải thay đổi dáng đứng, ngồi cho phù hợp, lâu dần gây ảnh hưởng cấu trúc và mấu khớp ban đầu, gây ra cong vẹo cột sống.
Xem thêm bài viết:
Triệu chứng Cong vẹo cột sống
Bệnh cong vẹo cột sống có thể nhận biết thông qua các dấu hiệu điển hình như:
- Gai đốt sống không thẳng hàng
- Hai vai lệch, không bằng nhau, bên cao bên thấp
- Xương bả vai nhô ra bất thường, khoảng cách từ 2 mỏm xương đến bả vai không bằng nhau
- Độ rộng hẹp giữa thân và hai tay khác nhau
- Xương sườn lồi lên, rõ hơn so với bên còn lại, thắt lưng mất cân đối
- Vị trí của hông bất thường, chân dài chân ngắn
- Cơ thể lệch sang một bên, đầu không ở giữa hai vai
Vẹo cột sống ở trẻ sơ sinh không có triệu chứng đau vì dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên, người trưởng thành bị vẹo cột sống có thể có nhiều triệu chứng khác nhau, nhiều trường hợp gây mất chức năng vận động.
Hậu quả của Cong vẹo cột sống
Cong vẹo cột sống có nguy hiểm không? là câu hỏi của rất nhiều người. Bệnh có diễn tiến từ từ, nhiều người không để ý cho đến khi bệnh trở nặng và gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.
Trước hết, cong vẹo cột sống gây ra ảnh hưởng về ngoại hình của người bệnh, gây mất cân đối, rối loạn tư thế, dị dạng cơ thể, hạn chế hoạt động, khiến bệnh nhân tự ti, mặc cảm trong cuộc sống.
Cong vẹo cột sống trong các trường hợp nặng gây ảnh hưởng đến các cơ quan khác như xẹp xương sườn khiến ngực lép, xẹp phổi làm giảm dung tích phổi, hạn chế sức thở gây suy hô hấp, dẫn đến suy tim, phù nề, khó thở, biến dạng khung xương chậu ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản của nữ giới.
Nếu không được can thiệp và điều trị sớm, bệnh sẽ trở thành dị tật, gây khó khăn trong việc điều trị dứt điểm và kéo dài thời gian cũng như làm tăng thêm chi phí chữa cong vẹo cột sống.
Điều trị vẹo cột sống ở người lớn và trẻ em
Bệnh cong vẹo cột sống cần được khám và điều trị sớm nhất có thể, không nên chủ quan, kéo dài bệnh. Bệnh nhân lo ngại dịch bệnh hoặc chưa có thời gian đi khám trực tiếp tại các bệnh viện, phòng khám có thể thăm khám với bác sĩ Cột sống từ xa để được tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.
Chẩn đoán Cong vẹo cột sống
Vẹo cột sống được chẩn đoán bằng X-quang đứng ở toàn bộ cột sống từ phía sau và bên cạnh giúp bác sĩ đo đạc được độ cong bất thườngcủa cột sống.
Chụp cộng hưởng từ MRI cột sống thường được chỉ định cho những bệnh nhân có ít triệu chứng hoặc có triệu chứng đau lan xuống chân để kiểm tra các tổn thương do chèn ép thần kinh.
Cũng như chụp MRI, chụp cắt lớp vi tính CT cho hình ảnh rõ nét giúp bác sĩ đánh giá tình hình của những bệnh nhân có triệu chứng ở chân hoặc các dấu hiệu về tổn thương dễ hoặc dây thần kinh.
Cách chữa bệnh cong vẹo cột sống
Bệnh cong vẹo cột sống có thể chữa được, đặc biệt là phát hiện ở giai đoạn sớm. Có nhiều phương pháp điều trị bệnh cong vẹo cột sống, phù hợp với tình trạng của mỗi bệnh nhân.
Nẹp cột sống
Nẹp cột sống chữa cong vẹo là phương pháp an toàn, không xâm lấn giúp giảm đau đớn bằng cách hỗ trợ cột sống từ phía bên ngoài, đồng thời ổn định cấu trúc của ống sống. Đây là phương pháp điều trị được nhiều người lựa chọn để thay thế cho phẫu thuật trong các trường hợp không thể thực hiện phẫu thuật do thể trạng yếu và các lí do khác.
Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu chữa cong vẹo cột sống được áp dụng trong những trường hợp bệnh nhẹ, giúp bệnh nhân duy trì tư thế đúng, tránh phải phẫu thuật. Mục đích của vật lý trị liệu trong điều trị bệnh vẹo cột sống là:
- Điều chỉnh biến dạng trong 3 mặt phẳng: Đứng dọc, đứng ngang và nằm ngang
- Hỗ trợ tư thế đúng, tăng sức mạnh cơ
- Kiểm soát các hoạt động, tăng cường vận động của cột sống
- Gia tăng dung tích phổi
Tùy thuộc vào tình trạng của từng người mà bệnh nhân sẽ được tư vấn những bài tập phù hợp. Bệnh nhân có thể luyện tập thường xuyên góp phần nâng cao hiệu quả điều trị cong vẹo cột sống tại nhà.
Xem thêm bài viết:
Phẫu thuật
Phẫu thuật chữa cong vẹo cột sống thường được chỉ định trong các trường hợp bệnh nặng, không thể điều trị bảo tồn bằng các phương pháp mang nẹp, vật lí trị liệu, kéo nắn, kích thích điện. Bệnh nhân cần thực hiện phẫu thuật khi:
- Cột sống lệch nghiêm trọng với tình trạng bệnh ngày càng nặng hơn
- Đau lưng dữ dội, các biện pháp giảm đau không có hiệu quả
- Các dây thần kinh trong cột sống bị kích thích, chèn ép
Trên đây là những chia sẻ của BookingCare về bệnh cong vẹo cột sống. Hy vọng bài viết sẽ mang lại những thông tin hữu ích cho bạn đọc và người thân. Ngoài ra, bạn đọc cũng có thể tham khảo thêm các bài viết khác về Bệnh Cột sống tại chuyên mục Cẩm nang của BookingCare.