Cách so sánh 2 tác phẩm văn học

Đề Thi Việt - Diễn đàn tài liệu học tập lớp nhất Việt Nam

Thảo luận trong 'Môn ngữ văn lớp 12' bắt đầu bởi Bông Bưởi, 15/1/18.

Lượt xem: 36,503

[Bạn phải Đăng nhập hoặc Đăng ký để trả lời bài viết.]

Tags: dạng đề so sánh văn học, so sánh văn học, thi THPT Quốc gia môn Văn

Đề Thi Việt - Diễn đàn tài liệu học tập lớp nhất Việt Nam

Liên hệ những phần đặc biệt với nhau

Trong đề thi Đại học, có những năm đề thi được ra với câu 5 điểm đơn giản với việc phân tích trọng tâm một tác phẩm, tuy nhiên cũng có nhiều năm, hai tác phẩm được đặt cạnh nhau để đưa ra một số tiêu chí so sánh. Với những đề thi như thế này, sĩ tử nên có sự chuẩn bị thật tốt trong quá trình ôn luyện. Đề thi dưới dạng so sánh hai tác phẩm thường sẽ liên hệ tới sự tương đồng hoặc đối lập. Do đó trong quá trình học, khi được làm quen với một tác phẩm, bạn nên đánh dấu lại những đoạn có thể so sánh được với các tác phẩm khác. Đó có thể là những đoạn trích dẫn quan trọng, đoạn mở đầu hoặc kết thúc, một hình ảnh “then chốt” của cả bài. Ví dụ như hình ảnh “cái lò gạch cũ bỏ không” ở đoạn cuối của “Chí Phèo” [Nam Cao] có thể được so sánh với hình ảnh “đám người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới” trong “Vợ nhặt” [Kim Lân],…

Đặt vào mối quan hệ của tác giả

Những tác giả văn xuôi lớn với phần tiểu sử được viết thành bài riêng thường là những tác giả có hai đến ba tác phẩm được đưa vào chương trình chuẩn trên lớp. Do các tác phẩm cùng một tác giả đều chịu một phong cách nên chúng có thể được đặt cạnh nhau để so sánh và rút ra sự chuyển biến trong nhận thức của tác giả, hay nét chung nhất về nội dung và nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong các bài,… Đây cũng là một điểm mà các bạn nên lưu ý khi ôn thi, do vậy, học và ghi nhớ phong cách tác giả là một điều thiết yếu để áp dụng so sánh các tác phẩm, không chỉ cùng tác giả mà còn tác giả này với tác giả khác.

Đặt vào cùng thời kì sáng tác

Hai tác phẩm văn học cùng thời kì sáng tác với nhau sẽ dễ dàng đặt cạnh nhau để so sánh. Theo chương trình học của sách giáo khoa, các tác phẩm văn xuôi hoặc thơ được sắp xếp theo từng thời kì, từng giai đoạn lịch sử. Qua mỗi giai đoạn khác nhau, văn học Việt Nam lại mang một đặc điểm riêng biệt. Vì thế, các tác phẩm dù có đa dạng do phong cách của tác giả, ít nhiều cũng sẽ mang điểm chung, và những điểm chung này sẽ có nhiều khả năng được sử dụng để xây dựng thành các đề bài. Trong quá trình học, bạn có thể sắp xếp chuyên đề theo tác giả, hoặc theo thời kì lịch sử để tiện cho việc so sánh văn học.

Tuân theo nguyên tắc trình bày

Nhiều sĩ tử khá lúng túng trong việc tìm ra cách trình bày dạng văn so sánh, vì việc phân tích không chỉ một mà đến hai tác phẩm, nếu như không được đưa vào bài một cách khoa học sẽ rất dễ gây ra sự rối hoặc loãng bài viết. Dàn ý khái quát phần thân bài của dạng bài so sánh thường là:

•    Phân tích, làm rõ đặc điểm đề bài yêu cầu của lần lượt hai tác phẩm.

•    So sánh, đưa ra nét tương đồng hay khác biệt giữa hai tác phẩm về hình thức và nội dung.

•    Lý giải sự tương đồng hay khác biệt đó.

Trong quá trình viết bài, sĩ tử có thể có sự sáng tạo cho riêng mình để nâng cao chất lượng bài viết. Tuy nhiên, đối với những bạn còn yếu về môn Văn, thì việc tuân theo nguyên tắc trình bày sẽ đảm bảo cho bạn sự mạch lạc trong cấu trúc bài, từ đó bài viết sẽ được đánh giá cao hơn so với những bài có nhiều ý nhưng lại có cấu trúc không rõ ràng.

Tóm lại, dạng đề so sánh giữa hai tác phẩm thực sự khó hơn các dạng đề phân tích bình thường, và tùy theo yêu cầu đề bài, các sĩ tử nên cố gắng viết làm sao không chỉ để hay, mà quan trọng hơn phải đúng và đầy đủ. Đó cũng là yêu cầu của một đề Văn Đại học để đạt được điểm số một cách chắc chắn.

Mong rằng bài viết này sẽ giúp ích nhiều  cho các bạn trong quá trình ôn thi Đại học môn Văn. Chúc các bạn thành  công!

Trung tâm Gia sư Đức Minh

So sánh 2 nhân vật được đánh giá là dạng bài khiến nhiều bạn học sinh lúng túng trong quá trình ôn thi đại học môn văn. Vậy để giúp các bạn dễ dàng hơn trong quá trình học Ngữ văn 12 mời các bạn tham khảo bài viết Cách làm dạng đề so sánh hai nhân vật trong tác phẩm văn học dưới đây.

***Xem thêm: Hướng dẫn phân tích 1 tác phẩm văn học

MỞ BÀI:

Có thể mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp, tuy nhiên cần lưu ý cần có những ý sau đây:

– Giới thiệu 2 tác giả, 2 tác phẩm đang được đề cập

-Nêu vấn đề cần làm rõ [yêu cầu của đề bài] 

THÂN BÀI:

– Sử dụng nhiều thao tác lập luận đối sánh, đặt nhân vật thứ nhất đối sánh với nhân vật thứ 2 và trong một mối tương quan nhất định [chủ yếu sử dụng thao tác phân tích để làm rõ] và ngược lại.

*Chú ý bám sát vấn đề nghị luận

-So sánh – chỉ ra nét tương đồng và khác biệt của 2 nhân vật được đối chứng

-Lý giải sự khác biệt đó [Dựa vào hoàn cảnh, không gian thời gian, cách xử lý của nhân vật, phong cách của tác giả,..]

KẾT BÀI:

• Kết luận lại vấn đề nghị luận và nêu đánh giá của cá nhân

Bài tập cụ thể:

Cảm nhận của anh/chị về những vẻ đẹp của nhân vật người vợ nhặt [Vợ nhặt – Kim Lân] và nhân vật người đàn bà hàng chài [Chiếc thuyền ngoài xa – Nguyễn Minh Châu].

MỞ BÀI

Dẫn dắt vào vấn đề, giới thiệu tác giả, tác phẩm

Kim lân được mệnh danh là cây bút của nông thôn. Ông thường hay hướng ngòi bút của mình khắc họa cuộc sống của người dân quê chất phác cùng những hoàn cảnh đặc biệt để bộc lộ ra phẩm chất, tính cá thể của mỗi nhân vật. Thành công trong thể loại truyện ngắn, “Vợ nhặt” là tác phẩm độc đáo và xuất sắc đại diện cho cho phong cách thơ của Kim Lân. Tác phẩm thể hiện niềm tin mãnh liệt vào phẩm chất tốt đẹp của những con người bình dị trong nạn đói thê thảm. 

Trong thời kỳ chống Mỹ, nói về cây bút tiên phong, tiêu biểu cho thể loại truyện ngắn không thể không kể đến Nguyễn Minh Châu. “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm tiêu biểu viết về lần giáp mặt của một nghệ sĩ với cuộc sống đầy nghịch lý của một gia đình hàng chài, qua đó thể hiện lòng xót thương, nỗi lo âu đối với con người và những trăn trở về trách nhiệm của người nghệ sĩ.

[Lưu ý học sinh nên lựa chọn ý để đưa vào bài viết, nội dung trên chỉ mang tính chất liệt kê khái quát]

THÂN BÀI

1.Đối với “Vợ nhặt”

Tuy không được miêu tả chi tiết nhưng “vợ nhặt” được đánh giá là linh hồn của tác phẩm, là chất xúc tác cho các hoàn cảnh và hoạt động diễn ra cũng là nhân vật có sự diễn biến, thay đổi khiến người đọc ấn tượng. Nhân vật được khắc họa một cách sống động và thể hiện rõ được sự khác biệt giữa vẻ ngoài và tính cách tâm hồn.

– Vẻ đẹp tiềm ẩn đáng quý:

+ Ẩn bên trong sự vất vưởng, một cuộc sống trôi dạt à lòng ham sống, khao khát được sống mãnh liệt của một người con gái

+ Phía sau vẻ nhếch nhác, dơ dáng, lại là một người biết điều, ý tứ.

+ Bên trong vẻ chao chát, chỏng lỏn, lại là một người phụ nữ hiền hậu, đúng mực, biết lo toan.

2.Người đàn bà hàng chài

Đây là nhân vật bao hàm rất nhiều cung bậc cảm xúc. Tác giả đã rất thành công trong việc khắc họa nội tâm nhân vật, là sự hy sinh, nhẫn nhịn vì con, là lòng bao dung vị tha của người phụ nữ.

– Nét đẹp tiềm ẩn:

Bên trong sự nhuốc nha của ngọại hình, đằng sau sự cam chịu của những bạo hành gia đình đó là:

+Một tấm lòng nhân hậu, vị tha, độ lượng, giàu đức hi sinh.

+Một người có khát vọng hạnh phúc, can đảm, cứng cỏi.

+Một người phụ nữ thấu hiểu, sâu sắc lẽ đời.

3.Sự đối sánh của 2 nhân vật

Cả 2 nhân vật được đặt trong một hoàn cảnh éo le thể hiện thân phận nhỏ bé, không có tiếng nói cùng hoàn cảnh lam lũ, bất hạnh. Họ là những nạn nhân của hoàn cảnh, của những định kiến và góc khuất của xã hội. Nhưng qua đó đều thể hiện được những vẻ đẹp tiềm ẩn của người phụ nữ Việt Nam

– Khác biệt:

– Người “vợ nhặt” được khắc họa là hình ảnh người con gái trong nạn đói thế kỉ đặc biệt hơn đó là hình ảnh nàng dâu mới về. Nhân vật được đặt trong một tình huống vừa éo le vừa hóm hỉnh thể hiện khao khát sống mạnh mẽ.

– “Người đàn bà hàng chài” đó là người phụ nữ chịu thương chịu khó, là người mẹ tần tảo với gánh nặng mưu sinh nhưng cũng là một người đàn bà với hoàn cảnh bất hạnh – nạn nhân của bạo lực gia đình.

4.Lý giải sự khác biệt:

+ Vẻ đẹp khuất lấp của người vợ nhặt được đặt trong quá trình phát triển, biến đổi từ thấp đến cao[cảm hứng lãng mạn], trong khi đó người đàn bà chài lưới lại tĩnh tại, bất biến như một hiện thực nhức nhối đang tồn tại[cảm hứng thế sự-đời tư trong khuynh hướng nhận thức lại]

+ Sự khác biệt giữa quan niệm con người giai cấp [Vợ nhặt] với quan niệm con người đa dạng, phức tạp[ Chiếc thuyền ngoài xa] đã tạo ra sự khác biệt này

[có thể có thêm nhiều ý khác, tùy thuộc mức độ phân hóa của đề thi]

KẾT BÀI

– Khái quát những nét giống nhau và khác nhau tiêu biểu.

– Có thể nêu những cảm nghĩ của bản thân.

Trong quá trình là bài, học sinh hoàn toàn có thể sáng tạo và đưa ra những quan điểm cá nhân tuy nhiên qua điểm đó không được quá gay gắt hay mang tính tiêu cực đến người đọc hoặc thể hiện sai tinh thần của tác phẩm.

Hy vọng bài viết trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn trong cách làm bài của dạng bài này. Cùng lưu lại để có thể hoàn thành bài thi một cách tốt nhất nhé!