Cơ quan sinh dục nữ bao gồm nhiều cơ quan quan trọng, trong đó có âm hộ. Âm hộ [hay cửa mình] là bộ phận bên ngoài của cơ quan sinh dục nữ. Âm hộ đóng vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản cũng như chức năng sinh lý cho phụ nữ. Vậy cấu tạo của âm hộ như thế nào để đảm nhận vai trò đặc biệt đó? Chức năng sinh sản cũng như sinh lý của âm hộ là gì? Âm hộ sẽ thay đổi như thế nào trong các giai đoạn cuộc đời của phụ nữ? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn đọc giải đáp những thắc mắc này.
1. Cấu tạo của âm hộ
Âm hộ gồm có những cấu trúc sau: gò mu, môi lớn, môi bé và tiền đình.
Gò mu
Đây là một mô nổi lên ở trước âm hộ. Gò mu liên tiếp phía trên với thành bụng, liên tiếp phía dưới với môi lớn và hai bên với nếp lằn bẹn. Ở dưới gò mu là một tổ chức mỡ rất dày. Đến tuổi dậy thì, lông mu bắt đầu mọc và bao phủ phần mu. Vì vậy, khu vực này còn được gọi là Ngọn đồi Vệ nữ.
Môi lớn [các nếp gấp phía ngoài]
Môi lớn là hai nếp da lớn giới hạn hai bên âm hộ, kéo dài xuống dưới từ gò Vệ nữ xuống vị trí trước hậu môn. Kích thước trung bình của môi lớn là khoảng 8 cm và rộng khoảng 2 cm. Nó ngăn cách với da đùi bởi một rãnh gọi là rãnh sinh dục đùi. Bờ trong của môi lớn là bờ tự do giới hạn nên khe âm hộ.
Hai môi lớn gặp nhau ở phía trước tạo thành mép môi trước, có nhiều lông mu che phủ. Đồng thời hai môi lớn gặp nhau ở phía sau tạo thành mép môi sau, cách hậu môn khoảng 3 cm.
Về cấu tạo, môi lớn gồm có da, lớp cơ trơn và một lớp mỡ dày có nhiều sợi chun đàn hồi.
Cùng với môi bé, môi lớn tạo thành lớp môi âm hộ có tác dụng che chắn bảo vệ toàn bộ phần trong của hệ sinh sản phụ nữ.
Môi bé [các nếp gấp phía trong]
Môi bé là hai nếp niêm mạc nhỏ, bề dài khoảng 5 cm và rộng 0,5 cm. Vị trí của môi bé là nằm sau môi lớn và ngăn cách với môi lớn bởi rãnh gian môi. Đầu trước của môi bé tách ra thành nếp nhỏ để bọc lấy âm vật hay còn gọi là mũ âm vật. Đầu sau của môi bé dính với bên đối diện để tạo thành một nếp khác gọi là hãm môi âm hộ.
Môi bé có sự khác biệt rất nhiều về kích thước, màu sắc và hình dạng đối với từng cá nhân. Một số người có thể còn có môi bé nhô ra cao hơn cả môi lớn hoặc môi bé bên to bên nhỏ. Tất cả đều hoàn toàn bình thường và không hề ảnh hưởng tới sức khỏe.
Tiền đình
Tiền đình âm đạo là một lõm giới hạn hai bên bởi mặt trong môi bé, phía trước là âm vật, phía sau là hãm môi âm đạo. Ở đáy tiền đình có lỗ ngoài niệu đạo, lỗ âm đạo, hành tiền đình và các lỗ tiết của các tuyến tiền đình lớn, bé.
Lỗ niệu đạo còn có tên gọi khác là cửa niệu đạo. Đây là chỗ thoát của nước tiểu từ bàng quang qua ống dẫn tiểu ra bên ngoài. Lỗ này nằm ngay trên cửa âm đạo và dưới âm vật tầm 2 cm.
Ở trinh nữ, lỗ dưới âm đạo được đậy bởi một nếp niêm mạch thủng ở giữa gọi là màng trinh. Màng trinh là một tấm màng mỏng nằm trong cửa âm đạo, cách cửa âm đạo từ 1 2 cm. Màng trinh không có tác dụng gì đặc biệt, ngoại trừ ý nghĩa là phần dư sót lại trong thời kỳ thai nhi phát triển. Tuy nhiên, tùy theo cấu tạo cơ thể mỗi người mà một số ít bạn gái khi sinh ra đã không có màng này.
2. Sự khác nhau của âm đạo, âm hộ, âm vật
Đây đều là những cấu trúc của bộ phận sinh dục nữ. Tuy nhiên, âm đạo, âm hộ hay âm vật dễ bị nhầm lẫn.
Âm đạo là cấu trúc có hình ống dài nối từ cửa mình bên ngoài vào tử cung tử cung bên trong. Đây là cấu trúc có tính đàn hồi rất cao. Cho phép âm đạo co giãn rất nhiều lần so với kích thước bình thường. Vì vậy, âm đạo đảm nhận vai trò trong việc quan hệ tình dục, mang thai và sinh nở.
Âm hộ như đã nói là cơ quan sinh dục bên ngoài. Bao gồm gò mu, môi lớn, môi bé và tiền đình. Âm hộ có chức năng bảo vệ những phần trong của cơ quan sinh dục cũng như tạo ra khoái cảm cho phụ nữ khi quan hệ tình dục.
Thật vậy, âm vật ở phụ nữ tương đương với dương vật ở nam giới. Tuy nhiên, kích thước của âm vật thì nhỏ hơn rất nhiều. Âm vật là một tạng cương như dương vật nằm ngay ở đầu trước khe âm hộ dưới khớp mu. Nó gồm quy đầu âm vật và mui âm vật, kết cấu từ một khối mô cứng khoảng 1,5 cm. Do tập trung khoảng 8.000 đầu dây thần kinh nên âm vật là cơ quan nhạy cảm nhất trên cơ thể người phụ nữ.
>> Vì đây là bộ phận nhạy cảm nên bạn cần chăm sóc cẩn thận và quan tâm đến các dấu hiệu bệnh lý dù là nhỏ nhất. Đọc thêm: Đau âm hộ lâu ngày liệu có thể tự điều trị?
3. Những sự thay đổi của âm hộ khi dậy thì, mang thai và mãn kinh
Giai đoạn dậy thì
Trong giai đoạn dậy thì, các cơ quan sinh sản bao gồm cả âm hộ sẽ liên tục biến đổi để đáp ứng với sự thay đổi estrogen và các nội tiết tố khác.
Phần xương mu sẽ mọc nhiều lông mu dày hơn. Môi bé phát triển và mở rộng hơn. Về tổng thể, màu sắc âm hộ ở lứa tuổi thiếu nữ đến trưởng thành có thể thay đổi. Từ hồng nhạt đến nâu đỏ hoặc nâu sẫm, tùy vào cơ thể của mỗi người.
Giai đoạn mang thai
Bạn biết không, nồng độ hormone estrogen và progesterone tăng lên sẽ tăng lên trong thai kỳ. Lúc này gia tăng lưu lượng máu đến âm đạo nhiều hơn, khiến cho âm hộ của bạn có thể bị sưng, đau. Màu da tại âm hộ và lỗ âm đạo có thể bị sẫm đi. Sự thay đổi nội tiết tố cũng gây ra sự mất cân bằng của nấm men và hệ vi khuẩn. Do đó, tỉ lệ nhiễm trùng âm hộ, âm đạo thường cao hơn đối ở phụ nữ mang thai.
Những sự thay đổi này thường sẽ dần trở về bình thường sau khi mẹ sinh bé ra nhé.
Giai đoạn mãn kinh
Phụ nữ đến giai đoạn mãn kinh thường bị suy giảm nồng độ estrogen, ảnh hưởng đến cơ quan sinh dục và đường tiết niệu. Theo thời gian, âm hộ, âm đạo có thể bị khô, teo, thiểu dưỡng, mất sự đàn hồi. Niêm mạc âm đạo trở nên mỏng hơn, khô hơn và dần mất đi sự đàn hồi. Estrogen giảm đi cũng khiến cho niêm mạc đường tiết niệu bị mỏng hơn.
4. Chức năng của âm hộ là gì?
Rõ ràng âm hộ đóng vai trò quan trọng đối với chức năng sinh sản, sinh lý của phụ nữ. Có thể kể đến như:
- Vai trò giúp che chắn, bảo vệ hệ thống cơ quan sinh dục, sinh sản của phụ nữ.
- Âm hộ cũng là nơi nhạy cảm của người phụ nữ giúp tạo cảm giác khi quan hệ tình dục. Khi được kích thích, chức năng của âm hộ là tiết ra các tuyến nhờn, tuyến dịch âm đạo giúp hỗ trợ cho quá trình quan hệ tình dục thuận lợi hơn.
- Các chất nhờn tiết ra từ các cơ quan bên trong âm hộ giúp làm sạch vùng kín, ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm, giúp bảo vệ âm đạo được sạch sẽ.
- Thông qua lỗ âm đạo, các bác sĩ phụ khoa có thể khám cơ quan sinh dục trong và ngoài của phụ nữ. Để đánh giá tình trạng sức khỏe phụ khoa, xác định cụ thể ngày rụng trứng.
5. Những lưu ý khi chăm sóc cửa mình
Những bệnh lý liên quan đến âm hộ [cửa mình] rất nhiều và thường gặp. Tuy bệnh có thể không nguy hiểm nhưng lại gây nhiều khó chịu, không thoải mái. Đồng thời, đây có thể là vấn đề nhạy cảm nên gây ra tâm lý mặc cảm. Vì vậy có thể gây giảm chất lượng cuộc sống.
Bởi vì phòng bệnh hơn chữa bệnh. Do đó, chị em phụ nữ cần trang bị những kiến thức cơ bản về việc chăm sóc cho vùng kín, cho cửa mình luôn sạch sẽ. Một số thông tin bạn cần biết như:
Vấn đề vệ sinh
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ hằng ngày. Đảm bảo vùng kín luôn khô ráo, không ẩm ướt.
- Sử dụng nước sạch vệ sinh vùng kín hằng ngày là đủ.
- Tránh các động tác thụt rửa âm đạo sâu bên trong.
- Cần lưu ý vệ sinh từ trên xuống, để tránh đẩy vi khuẩn thâm nhập ngược trở lại vùng kín.
- Không nên sử dụng những sản phẩm dễ kích ứng cho âm hộ. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo những dung dịch vệ sinh phụ nữ là an toàn cho vùng kín.
- Rửa sạch và lau khô âm hộ sau khi đi tiểu cũng như sau khi quan hệ tình dục để tránh những vấn đề viêm nhiễm cho vùng kín.
- Nên dùng loại giấy vệ sinh trắng không mùi để tránh gây kích ứng cho vùng kín.
- Quần lót không được quá chật, chất liệu không gây kích ứng. Nên sử dụng vải cotton để đảm bảo khô thoáng, thấm hút tốt. Tránh các chất tẩy rửa có mùi thơm, thuốc nhuộm, chất làm mềm vải và các sản phẩm chống bám khi giặt đồ lót để tránh kích ứng.
Vấn đề tình dục
Giữ một đời sống tình dục lành mạnh. Nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để phòng tránh các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
Khám phụ khoa định kỳ
- Nên tạo thói quen đi khám phụ khoa định kỳ. Khi khám phụ khoa định kỳ, bạn sẽ được tư vấn những cách chăm sóc vùng kín cũng như tầm soát những bệnh phụ khoa thường gặp.
- Khi có những vấn đề bất thường ở vùng kín, bạn cần được bác sĩ phụ khoa thăm khám và điều trị. Tránh trường hợp tự điều trị có thể gây bệnh tình trầm trọng hơn.
Như vậy, chúng ta đã cùng tìm hiểu những thông tin cơ bản về hình thể cũng như cấu tạo của âm hộ. Cũng như điểm qua một số thay đổi thú vị của âm hộ theo những giai đoạn phát triển của phụ nữ. Hy vọng bạn đọc đã có những kiến thức hữu ích từ bài viết. Nếu có bất kỳ thắc mắc về vấn đề sức khỏe, đừng ngần ngại chia sẻ cùng chúng tôi. Cảm ơn bạn luôn đồng hành cùng YouMed nhé!
Bác sĩ Nguyễn Thanh Xuân