I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Quần thể
- Quần thể là tập hợp những cá thể cùng loài, cùng chung sống trong 1 khoảng không gian nhất định tại 1 thời điểm đang xét, có khả năng duy trì nòi giống.
- Xét về mặt di truyền, người ta phân biệt:
+ Quần thể tự phối
+ Quần thể giao phối
2. Đặc trưng di truyền của quần thể.
Mỗi 1 quần thể có 1 vốn gen đặc trưng:
- Vốn gen là tập hợp tất cả các alen của các gen khác nhau có trong quần thể ở 1 thời điểm xác định.
- Biểu hiện của vốn gen: thông qua tần số alen và tần số kiểu gen.
+ Tần số alen [tần số tương đối của alen]: được tính bằng tỉ lệ giữa số alen được xét đến trên tổng số alen thuộc 1 locut trong quần thể hay bằng tỉ lệ phần trăm số giao tử mang alen đó trong quần thể.
+ Tần số kiểu gen: được xác định bằng tỉ lệ số cá thể mang gen đó trên tổng số cá thể.
3. Quần thể tự phối [nội phối]
- Các thực vật tự thụ phấn, động vật tự thụ tinh
- Đặc điểm của quần thể tự phối:
+ Quần thể tự phối có quá trình tự phối làm cho quần thể dần dần phân hóa thành các dòng thuần có kiểu gen khác nhau.
+ Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối biến đổi qua các thế hệ theo hướng làm giảm dần tỉ lệ dị hợp, tăng dần tỉ lệ đồng hợp nhưng tần số các alen không đổi. Cuối cùng, các tỉ lệ đồng hợp cũng chính là tần số của các alen.
+ Sự chọn lọc trong các dòng thuần của quần thể không có hiệu quả.
+ Các quần thể tự phối đều giảm sự đa dạng di truyền.
- Thành phần kiểu gen của quần thể tự phối:
+ Nội phối là sự giao phối giữa các kiểu gen đồng nhất với nhau. Trong quá trình nội phối, tần số gen với mỗi kiểu giao phối là khôn giống nhau như trong trường hợp ngẫu phối.
+ Giả sử: cấu trúc di truyền của quần thể là D [AA] : H [Aa] : R [aa].
Gọi H0 là tỉ lệ dị hợp trong quần thể ban đầu, Hn là tỉ lệ dị hợp trong quần thể ở thế hệ thứ n.
Ta có: tỉ lệ dị hợp tử sau mỗi thế hệ bằng 1 nửa tỉ lệ dị hợp tử thế hệ trước
=> H1 = ½ H0 ; H2 = ½ H1 ; H3 = ½ H2 ; ….. ; Hn = ½ Hn-1
=> Hn = 1/ 2n H0
Khi n→¥ => lim 1/ 2n = 0
=> Trong quần thể tự phối, thành phần dị hợp tử sẽ diễn ra sự phân li, trong đó các cá thể đồng hợp AA và aa được tạo ra với tần số ngang nhau trong mỗi thế hệ. Khi đó, cấu trúc di truyền của quần thể là:
[D + H/2] AA : [R + H/2] aa
*Các dạng bài tập:
Dạng 1: Xác định sự thay đổi tần số, kiểu gen dị hợp sau n thế hệ tự thụ phấn.
Dạng 2: Xác định sự thay đổi tần số các kiểu gen trong quần thể sau n thế hệ tự thụ phấn.
- Thế hệ ban đầu có cấu trúc di truyền là:
d AA : h Aa : r aa
- Sau n thế hệ, cấu trúc di truyền của quần thể là:
[d + [1 - 1/2n]. h/2] AA : 1/2n Aa : [r + [1 - 1/2n]. h/2] aa
II. CÁC DẠNG BÀI TẬP
Bài 1:
Thế nào là thành phần kiểu gen của một quần thể?
Tần số tương đối các alen của một gen là gì? Hãy nêu các ví dụ để minh họa.
Hướng dẫn giải
a] Thành phần kiển gen: Còn gọi là cấu trúc di truyền hoặc tần số kiểu gen. Đó là tỉ lệ giữa các loại kiểu gen khác nhau của một gen được tổ hợp từ các alen của gen đó.
Ví dụ: Thành phần kiểu gen của một quần thể đối với một gen là 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa nghĩa là trong tổng số cá thể của quần thể, loại kiểu gen AA chiếm 36%, Aa chiếm 48% và aa chiếm 16%.
b] Tần số tương đối các alen của một gen: Là tỉ lệ các loại giao tử mang alen khác nhau của gen đó, tính trạng tổng số giao tử được sinh ra.
+ Một quần thể có cấu trúc di truyền là:
p2 [AA] : 2pq[Aa] : q2[aa] thì p[A] + q[a] = 1.
+ p[A] = p2 + pq; q[a] = q2 + pq = 1 - p[A]
Ví dụ: Trong quần thể có cấu trúc di truyền như mục b1, thì:
p[A] = 0,36 + [0,48 : 2] = 0,6
q[a] = 1 - 0,6 = 0,4
Nghĩa là trong quần thể trên, loại giao tử đực cũng như giao tử cái mang alen A chiếm 60%, mang alen a chiếm 40%.
Page 2
Preview
I. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM 1. Quần thể - Quần thể là tập hợp những cá thể cùng loài, cùng chung sống trong 1 khoảng không gian nhất định tại 1 thời điểm đang xét, có khả năng duy trì nòi giống. - Xét về mặt di truyền, người ta phân biệt: + Quần thể tự phối + Quần thể giao phối 2. Đặc trưng di truyền của quần thể. Mỗi 1 quần thể có 1 vốn gen đặc trưng: - Vốn gen là tập hợp tất cả các alen của các gen khác nhau có trong quần thể ở 1 thời điểm xác định. - Biểu hiện của vốn gen: thông qua tần số alen và tần số kiểu gen. + Tần số alen [tần số tương đối của alen]: được tính bằng tỉ lệ giữa số alen được xét đến trên tổng số alen thuộc 1 locut trong quần thể hay bằng tỉ lệ phần trăm số giao tử mang alen đó trong quần thể. + Tần số kiểu gen: được xác định bằng tỉ lệ số cá thể mang gen đó trên tổng số cá thể. 3. Quần thể tự phối [nội phối] - Các thực vật tự thụ phấn, động vật tự thụ tinh - Đặc điểm của quần thể tự phối: + Quần thể tự phối có quá trình tự phối làm cho quần thể dần dần phân hóa thành các dòng thuần có kiểu gen khác nhau. + Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối biến đổi qua các thế hệ theo hướng làm giảm dần tỉ lệ dị hợp, tăng dần tỉ lệ đồng hợp nhưng tần số các alen không đổi. Cuối cùng, các tỉ lệ đồng hợp cũng chính là tần số của các alen. + Sự chọn lọc trong các dòng thuần của quần thể không có hiệu quả. + Các quần thể tự phối đều giảm sự đa dạng di truyền. - Thành phần kiểu gen của quần thể tự phối: + Nội phối là sự giao phối giữa các kiểu gen đồng nhất với nhau. Trong quá trình nội phối, tần số gen với mỗi kiểu giao phối là khôn giống nhau như trong trường hợp ngẫu phối. + Giả sử: cấu trúc di truyền của quần thể là D [AA] : H [Aa] : R [aa]. Gọi H0 là tỉ lệ dị hợp trong quần thể ban đầu, Hn là tỉ lệ dị hợp trong quần thể ở thế hệ thứ n. Ta có: tỉ lệ dị hợp tử sau mỗi thế hệ bằng 1 nửa tỉ lệ dị hợp tử thế hệ trước => H1 = ½ H0 ; H2 = ½ H1 ; H3 = ½ H2 ; ….. ; Hn = ½ Hn-1 => Hn = 1/ 2n H0 Khi n→¥ => lim 1/ 2n = 0 => Trong quần thể tự phối, thành phần dị hợp tử sẽ diễn ra sự phân li, trong đó các cá thể đồng hợp AA và aa được tạo ra với tần số ngang nhau trong mỗi thế hệ. Khi đó, cấu trúc di truyền của quần thể là: [D + H/2] AA : [R + H/2] aa *Các dạng bài tập: Dạng 1: Xác định sự thay đổi tần số, kiểu gen dị hợp sau n thế hệ tự thụ phấn. Dạng 2: Xác định sự thay đổi tần số các kiểu gen trong quần thể sau n thế hệ tự thụ phấn. - Thế hệ ban đầu có cấu trúc di truyền là: d AA : h Aa : r aa - Sau n thế hệ, cấu trúc di truyền của quần thể là: [d + [1 - 1/2n]. h/2] AA : 1/2n Aa : [r + [1 - 1/2n]. h/2] aa II. CÁC DẠNG BÀI TẬP Bài 1: Thế nào là thành phần kiểu gen của một quần thể? Tần số tương đối các alen của một gen là gì? Hãy nêu các ví dụ để minh họa. Hướng dẫn giải a] Thành phần kiển gen: Còn gọi là cấu trúc di truyền hoặc tần số kiểu gen. Đó là tỉ lệ giữa các loại kiểu gen khác nhau của một gen được tổ hợp từ các alen của gen đó. Ví dụ: Thành phần kiểu gen của một quần thể đối với một gen là 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa nghĩa là trong tổng số cá thể của quần thể, loại kiểu gen AA chiếm 36%, Aa chiếm 48% và aa chiếm 16%. b] Tần số tương đối các alen của một gen: Là tỉ lệ các loại giao tử mang alen khác nhau của gen đó, tính trạng tổng số giao tử được sinh ra. + Một quần thể có cấu trúc di truyền là: p2 [AA] : 2pq[Aa] : q2[aa] thì p[A] + q[a] = 1. + p[A] = p2 + pq; q[a] = q2 + pq = 1 - p[A] Ví dụ: Trong quần thể có cấu trúc di truyền như mục b1, thì: p[A] = 0,36 + [0,48 : 2] = 0,6 q[a] = 1 - 0,6 = 0,4 Nghĩa là trong quần thể trên, loại giao tử đực cũng như giao tử cái mang alen A chiếm 60%, mang alen a chiếm 40%.
You are using an out of date browser. It may not display this or other websites correctly.
You should upgrade or use an alternative browser.
- Thread starter thanhthao
- Start date Jul 22, 2021
Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối và ngẫu phối
Bài viết hôm nay Cunghocvui xin giới thiệu với các bạn vềLý thuyết và bài tập cấu trúc di truyền của quần thể SGK!
I. Các định nghĩa
Quần thể được biết đến là một tập hợp xác định các cá thể có cùng loài, có chung môi trườngsống cũng như tồn tại trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm xác định ở hiện tại và có khả năng sinh ra con cũng như đẻ cái để có thể duy trì nòi giống.
- Các đặc trưng nổi bât của di truyền trongquần thể:
- Vốn gen được thể hiện đặc trưng cho từng cá thể trong loài.
- Tần số alen: được xác định bằng tần số alen chia cho tổng số hiện hữu trong cá thể.
- Tần số kiểu gen của quần thể: được xác định bằng số cá thể cá biệt cho 1 loại hình gen chia cho tổng thể các cá thể tồn tại của loài.
II. Các dạng cấu trúc di truyền
1. Tự phối
Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối qua các thế hệ:
- Sự biến đổi cấu trúc di truyền quần thể tự phối qua các thế hệ:
| Quần thể xuất phát | 0% AA | 100% Aa | 0% aa |
| F1 | 25% AA | 50% Aa | 25% aa |
| F2 | 37.5% AA | 25% Aa | 37.5% aa |
| F3 | 43.75% AA | 12.5% Aa | 43.75%aa |
| ... | |||
| Fn | [1 - 1/2n]/2 %AA | 1/2n%Aa | [1 - 1/2n]/2 %aa |
Công thức tổng quát cho tần số kiểu gen ở thế hệ thứ n của quần thể tự thụ phấn là:
+ Tần số KG:\[AA=[1-\dfrac{1}{2}^n]/2\]
+ Tần số KG:\[Aa=\dfrac{1}{2}^n\]
+ Tần số KG:\[aa=[1-\dfrac{1}{2}^n]/2\]
Kết luận:
Cấu trúc di truyền quần thể tự phối biến đổi qua các thế hệ theo hướng giảm dần tỉ lệ thể dị hợp, tăng dần tỉ lệ thể đồng hợp.
2. Ngẫu phối
- Đối với các loài động vật, hiện tượng các cá thể có cùng quan hệ huyết thống giao phối với nhau thì được gọi là giao phối gần
- Cấu trúc di truyền quần thể giao phối gần sẽ biến đổi theo hướng tăng tần số kiểu gen đồng hợp tử và giảm tỉ lệ kiểu gen dị hợp tử
Cấu trúc di truyền của quần thể ngẫu phối thay đổi như thế nào qua các thế hệ: Ngẫu phối thường biến đổi linh hoạt theo các đời F của giống thực vật, càng về sau thì mức độ biến động càng lớn, thể hiện độ đa dạng hóa mà ngẫu phối đem lại.
- Các bằng chứng tiến hóa
- Học thuyết Lamac và học thuyết Đacuyn
Quần thể sinh vật được gọi là ngẫu phối khi các cá thể trong quần thể lựa chọn bạn tình để giao phối một cách hoàn toàn ngẫu nhiên.
1.2 Đặc điểm di truyền quần thể ngẫu phối
Trong quần thể ngẫu phối, các cá thể có kiểu gen khác nhau kết đôi với nhau một cách ngẫu nhiên.Ngoài ra, trong quần thể, một gen có thể có rất nhiều alen khác nhau.
Tạo nên một lượng biến dị di truyền rất lớn trong quần thể làm nguồn nguyên liệu cho quá trình tiến hóa và chọn giống.
Quần thể ngẫu phối trong những điều kiện nhất định có thể duy trì tần số các kiểu gen khác nhau trong quần thể một cách không đổi. Như vậy, một đặc điểm quan trọng của quần thể ngẫu phối là duy trì được sự đa dạng di truyền của quần thể.
1.3 Trạng thái cân bằng di truyền quần thể
Nội dung định luật Hacđi - Vanbec
Trong một quẩn thể ngẫu phối kích thước lớn, nếu như không có các yếu tố làm thay đổi tần số alen thì thành phần kiểu gen của quần thể sẽ duy trì không đổi từ thế hệ này sang thế hệ khác theo đẳng thức p2+2pq+q2=1
Ví dụ: Trong quần thể, xét 1 gen chỉ có 2 loại alen là A và a
pA:tần số của alen trội; qa: tần số của alen lặn vàpA+qa=1
p2: tần số kiểu gen AA; 2pq: tần số kiểu gen Aa và q2là tần số kiểu gen aa
Điều kiện để quần thể đạt trạng thái cân bằng di truyền
- Quần thể phải có kích thước lớn.
- Các cá thể trong quần thể phải giao phối với nhau một cách ngẫu nhiên.
- Các cá thể có kiểu gen khác nhau phải có sức sống và khả năng sinh sản như nhau [không có chọn lọc tự nhiên].
- Đột biến không xảy ra hay có xảy ra thì tần số đột biến thuận phải bằng tần số đột biến nghịch.
- Quần thể phải được cách ly với các quần thể khác [không có sự di nhập gen giữa các quần thể].
⇒Trong các điều kiện này thì điều kiện các cá thể trong quần thể phải giao phối với nhau một cách ngẫu nhiên là điều kiện cơ bản nhất.
Mặt hạn chế của định luật
- Trên thực tế, một quần thể trong tự nhiên rất khó có thể đáp ứng được tất cả các điều kiện nêu trên nên tần số alen và thành phần kiểu gen liên tục bị biến đổi.
- Một quần thể có thể cân bằng về thành phần kiểu gen của một gen này nhưng lại có thể không cân bằng về thành phần kiểu gen của một gen khác.
Ý nghĩa của định luật Hacđi - Vanbec
Về mặt lý luận
- Định luật Hacđi - Vanbec giải thích vì sao trong tự nhiên có những quần thể duy trì trạng thái ổn định trong thời gian dài.
- Trong tiến hoá, sự duy trì, kiên định những đặc điểm đạt được có ý nghĩa quan trọng chứ không phải chỉ có sự phát sinh các đặc điểm mới có ý nghĩa.
Về mặt thực tiễn
- Dựa vào công thức Hacđi - Vanbec, có thể từ tỷ lệ kiểu hình suy ra tỷ lệ kiểu gen và tần số tương đối các alen, ngược lại, từ tần số tương đối của alen đã biết có thể dự tính tỷ lệ các kiểu gen và kiểu hình.
- Nắm được thành phần kiểu gen của một số quần thể có thể dự đoán tác hại của các đột biến gây chết, đột biến có hại, hoặc khả năng gặp những đồng hợp tử mang đột biến có lợi.
Quảng cáo
CẤU TRÚC DI TRUYỀN CỦA QUẦN THỂ TỰ THỤ PHẤN VÀ GIAO PHỐI GẦN
1. Khái niệm
Quần thể tự phốilà quần thể mà trong đó các cá thểkhông có sự giao phối ngẫu nhiênvới nhau, con được sinh rado quá trình tự thụ phấn [hay giao phối cận huyết]. Đây là dạng đặc trưng hầu như chỉ có ởquần thể thực vật.
Quần thể tự phối làm cho quần thể dần phân thành các dòng thuần chủng có KG khác nhau.
- Cấu trúc DT của quần thể tự phối biến đổi qua các thế hệ theo hướng giảm dần tỉ lệ dị hợp và tăng dần tỉ lệ đồng hợp, nhưng không làm thay đổi tần số alen
2. Đặc trưng di truyền của quần thể tự phối:
Sự thay đổi thành phần kiểu gen của quần thể tự phối qua các thế hệ:
+ Trong quá trình tự phối liên tiếp qua nhiều thế hệ:tần số các alen không thay đổi, chỉ có tần số các kiểu gen thay đổi.+ Sự tự phối làm cho quần thể có số cá thể dị hợp ngày càng giảm dần, số cá thể đồng hợp ngày càng tăng dần, quần thể dần dần bị phân thành các dòng thuần có kiểu gen khác nhau, làm giảm tính đa dạng của sinh vật.
Loigiaihay.com
- Quần thể là gì?
Giải bài tập câu hỏi thảo luận trang 68 SGK Sinh học 12
- Giả sử ta có 1 quần thể cây đậu Hà lan gồm toàn cây dị hợp tử Aa. Xác định thành phần kiểu gen [tỉ lệ các kiểu gen AA: Aa: aa] của quần thể qua các thế hệ tự thụ phấn bằng cách điền tiếp các số liệu vào bảng 16 dưới đây:
Giải bài tập câu hỏi thảo luận trang 69 SGK Sinh học 12
- Tại sao Luật Hôn nhân và gia đình lại cấm không cho người có họ hàng gần [trong vòng 3 đời] kết hôn với nhau?
Giải bài tập câu hỏi thảo luận trang 70 SGK Sinh học 12
- Bài 1 trang 70 SGK Sinh 12
Giải bài tập Bài 1 trang 70 SGK Sinh 12
- Bài 2 trang 70 SGK Sinh 12
Giải bài tập Bài 2 trang 70 SGK Sinh 12
Quảng cáo
Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Sinh lớp 12 - Xem ngay
Báo lỗi - Góp ý
18/09/2020 1,344
Câu hỏi Đáp án và lời giải
Câu Hỏi:
Cấu trúc di truyền của quần thể tự phối có những đặc điểm nào sau đây?[1] Đa dạng và phong phú về kiểu gen.[2] Quần thể bị phân hóa dần thành những dòng thuần có kiểu gen khác nhau.[3] Tần số thể dị hợp giảm và tần số thể đồng hợp tăng qua các thế hệ.[4] Tần số alen thường không thay đổi qua các thế hệ.
Phương án đúng là:
A. [1], [2] và [3]
B. [2], [3] và [4]
C. [2] và [3]
D. [1], [2] và [4]
Câu hỏi trong đề: Trắc nghiệm Sinh 12 bài 17: Cấu trúc di truyền của quần thể [tiếp theo]
Đáp án và lời giải
đáp án đúng: B
Nguyễn Hưng [Tổng hợp]
Báo đáp án sai Facebook twitter
- Các quần thể thực vật tự thụ phấn, các quần thể động vật lưỡng tính tự thụ tinh và các quần thể động vật giao phối cận huyết [hay giao phối gần] thuộc về quần thể tự phối.
- Quần thể tự phối bao gồm những dòng thuần có kiểu gen khác nhau.
- Sự chọn lọc trong các dòng thuần của quần thể thường không có hiệu quả.
- Sự tự phối làm cho số quần thể có số cá thể dị hợp ngày càng giảm dần, số cá thể đồng hợp ngày càng tăng dần, quần thể dần dần bị phân thành các dòng thuần có kiểu gen khác nhau, làm giảm tính đa dạng của sinh vật.
- Thế hệ ban đầu P: gồm100% cá thể có kiểu gen Aa.
- Sau 1 thế hệ tự phối: F1:
\[\frac{1}{4}AA:\frac{1}{2}Aa:\frac{1}{4}aa\]
- Sau 2 thế hệ tự phối: F2:
\[\left[\frac{1}{4}+\frac{1}{4}\cdot\frac{1}{2}\right]AA:\left[\frac{1}{2}\cdot\frac{1}{2}\right]Aa:\left[\frac{1}{4}+\frac{1}{4}\cdot\frac{1}{2}\right]aa\]
- Sau n thế hệ tự phối: Fn:
\[\left[\frac{1-\left[\frac{1}{2}\right]^n}{2}\right]AA:\left[\frac{1}{2}\right]^nAa:\left[\frac{1-\left[\frac{1}{2}\right]^n}{2}\right]aa\]
- Thế hệ ban đầu P: có tần số các kiểu gen: \[x [AA] + y [Aa] + x [aa] = 1\]
- Sau n thế hệ tự phối: Fn:
\[\left[x+y\left[\frac{1-\left[\frac{1}{2}\right]^n}{2}\right]\right]AA:\left[y\left[\frac{1}{2}\right]^n\right]Aa:\left[z+y\left[\frac{1-\left[\frac{1}{2}\right]^n}{2}\right]\right]aa\]