Dù viêm dạ dày là căn bệnh không hề hiếm gặp, thế nhưng rất ít người có thể trả lời sự khác nhau giữa bệnh viêm dạ dày cấp và mãn tính. Tùy từng trường hợp sẽ có những cách chăm sóc và điều trị khác nhau, mức độ bệnh lẫn thời gian lành bệnh cũng có những khác biệt nhất định.
Bệnh viêm dạ dày nói chung là thuật ngữ chỉ tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày, từ đó xuất hiện những cơn đau vùng dạ dày. Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm dạ dày, phổ biến nhất là nguyên nhân dùng thuốc giảm đau thời gian dài [NSAID] và nhiễm khuẩn H.pylori. Dựa vào các triệu chứng, thời gian phát bệnh lẫn thời gian điều trị mà người ta chia viêm dạ dày thành 2 loại: viêm dạ dày cấp và mãn tính.
Viêm dạ dày cấp là tình trạng viêm hoặc sưng đột ngột ở niêm mạc dạ dày. Nó có thể là nguyên nhân gây ra cơn đau dữ dội, dai dẳng. Tuy nhiên cơn đau thường chỉ tạm thời và kéo dài trong thời gian ngắn. Sau khi sử dụng thuốc điều trị viêm dạ dày cấp và kết hợp thực đơn lành mạnh, triệu chứng của nó có thể thuyên giảm và biến mất.
Viêm dạ dày mạn tính [mãn tính] xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị viêm nhiều lần, thường xuyên trong thời gian dài. Lúc này, niêm mạc dạ dày bị thay đổi và mất một số loại tế bào bảo vệ. Hơn nữa, viêm dạ dày mạn tính từ lúc xuất hiện mầm bệnh đến lúc phát bệnh có thể sẽ mất rất lâu, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tiền ung thư dạ dày, thậm chí là ung thư khi không được điều trị.
Có thể thấy cấp tính và mãn tính là thuật ngữ chỉ về cường độ và mức độ bệnh viêm dạ dày. Tình trạng cấp tính thường khởi phát nhanh trong khi mạn tính có thể mất nhiều thời gian hơn. Mặt khác, tình trạng cấp tính có thể trở thành mạn tính nếu không kịp thời điều trị.
Việc xác định đó là viêm dạ dày cấp tính hay mạn tính sẽ phụ thuộc vào các xét nghiệm chẩn đoán. Các tế bào viêm cấp tính được gọi là tế bào bạch cầu hạt, tế bào bạch cầu đa nhân và được tìm thấy trong giai đoạn đầu của chấn thương, nhiễm trùng. Ngược lại, các tế bào viêm mạn tính là tế bào lympho, tế bào plasma, tế bào đơn nhân và một loạt tế bào đặc hiệu có liên quan đến phản ứng miễn dịch của thể.
Về nguyên nhân và triệu chứng của viêm dạ dày cấp và mạn tính, chúng có những điểm tương đồng rất rõ rệt.
Những nguyên nhân khiến người bệnh mắc phải viêm dạ dày cấp và mạn tính bao gồm:
- Hệ miễn dịch bị phá hủy tế bào dạ dày: được biết đến với tên gọi rối loạn tự miễn dịch [bệnh tự miễn]. Nó có thể làm tăng nguy cơ thiếu vitamin, thiếu máu và ung thư.
- Nhiễm khuẩn: phổ biến nhất và thường gặp nhất chính là nhiễm khuẩn Helicobacter Pylori [H.pylori] gây ra. Nó sẽ làm loét dạ dày, loét đường ruột hoặc ung thư.
- Kích thích bên ngoài: những tác nhân như dùng thuốc chống viêm steroid, rượu bia, ăn uống không lành mạnh có thể gây ra tình trạng xói mòn niêm mạc dạ dày, chảy máu dạ dày.
Viêm dạ dày mạn tính không phải lúc nào cũng thể hiện các triệu chứng. Tuy nhiên phần lớn sẽ có các biểu hiện từ nhẹ đến nặng, từ phổ biến đến ít thông dụng gồm:
- Ăn mất ngon
- Khó tiêu, đầy bụng
- Buồn nôn, nôn, nôn ra máu
- Đau phần thượng vị
- Phân đen, hắc ín
Các dấu hiệu viêm dạ dày cấp và mạn tính này cũng có thể được bắt gặp trong các triệu chứng bệnh khác. Vì vậy việc nhờ đến sự giúp đỡ của bác sĩ là điều cần thiết.
Khi cảm giác cơ thể có sự thay đổi đột ngột hoặc các triệu chứng đau dạ dày cấp và mạn tính này xuất hiện trong vòng 7-10 ngày, hãy sắp xếp để có cuộc hẹn với bác sĩ. Ngoài ra, phải gặp bác sĩ ngay lập tức khi có biểu hiện nôn ra máu, khó thở, bất tỉnh, đau dữ dội.
Bạn có thể kiểm soát các biến chứng của viêm dạ dày và phòng ngừa viêm dạ dày bằng cách theo dõi chế độ ăn uống và hạn chế mức độ căng thẳng. Chế độ ăn giàu dinh dưỡng, ít thức ăn cay xào và không uống rượu bia, chất kích thích sẽ tốt cho dạ dày nói riêng và sức khỏe nói chung của bạn.
Bên cạnh đó, dùng thuốc điều trị viêm dạ dày cấp và mạn tính theo chỉ định của bác sĩ cũng là điều cần thiết để ngăn ngừa tình trạng phát bệnh xảy ra. Cần cân nhắc đến việc thay thế các nhóm thuốc NSAID như naproxen, aspirin, ibuprofen bằng các loại thuốc khác có lợi cho bao tử hơn hoặc sử dụng kèm thêm thuốc kháng axit sau khi đã hỏi ý bác sĩ. Ngoài ra, việc uống thuốc NSAID cùng thức ăn, nước, sữa và không uống khi bụng đói có thể giảm thiểu tối đa sự kích ứng niêm mạc dạ dày của thuốc.
Đừng quên lập kế hoạch tái khám theo lịch hẹn và kiểm soát sức khỏe bằng cách rèn luyện thể thao, ngủ đủ giấc, không thức khuya để phòng ngừa viêm dạ dày cấp và mạn tính tái phát.
Trên đây là những thông tin tham khảo để giúp bạn đọc phân biệt viêm dạ dày cấp và mạn tính. ThuocDanToc.vn không đưa ra các chẩn đoán hay các phương pháp điều trị thay thế lời khuyên của bác sĩ chuyên môn.
Tìm hiểu chung về bệnh viêm dạ dày cấp
Bệnh viêm dạ dày cấp là gì?
Thuật ngữ trên đề cập đến tình trạng sưng và viêm đột ngột ở lớp niêm mạc dạ dày, dẫn đến cảm giác đau nghiêm trọng tại đây. Tuy nhiên, cơn đau dạ dày cấp này thường chỉ xuất hiện trong một khoảng thời gian ngắn.
Viêm dạ dày khác với tình trạng viêm dạ dày ruột. Viêm dạ dày chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến dạ dày, thường gây nôn và buồn nôn. Ngược lại, viêm dạ dày ruột có thể ảnh hưởng cả dạ dày và ruột. Bệnh này có thể khiến bạn bị tiêu chảy cùng với nôn và buồn nôn.
Mặt khác, dù tỷ lệ mắc viêm dạ dày mạn tính ở các nước đang phát triển đã giảm, nhưng tỷ lệ viêm dạ dày cấp vẫn còn cao.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng viêm dạ dày cấp là gì?
Phần lớn trường hợp, người bệnh sẽ không bộc lộ bất kỳ dấu hiệu đáng chú ý nào. Tuy vậy, cũng không ít người bắt gặp một số triệu chứng viêm dạ dày cấp với mức độ từ mức độ nhẹ đến nặng như:
- Chán ăn
- Khó tiêu
- Phân có màu đen
- Buồn nôn
- Nôn
- Nôn ra máu trông như bã cà phê
- Đau ở phần bụng trên
- Cảm giác no ở phần bụng trên sau khi ăn
Ngoài ra, đôi khi các dấu hiệu viêm dạ dày này cũng có thể liên quan đến các tình trạng sức khỏe khác, chẳng hạn như:
Do đó, bạn sẽ cần đến gặp bác sĩ để xác định đúng vấn đề đang diễn ra, đồng thời sớm có biện pháp can thiệp phù hợp.
Bạn cũng cần đến gặp bác sĩ nếu biểu hiện trên kéo dài một tuần hoặc lâu hơn. Đặc biệt, nếu bạn nôn ra máu, hãy lập tức đi cấp cứu ngay.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân viêm dạ dày cấp là gì?
Bệnh chủ yếu xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương, tạo điều kiện cho axit tiêu hóa gây kích ứng dạ dày. Các tác nhân đứng sau vấn đề này có thể kể đến như:
- Các loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid [NSAIDs] và corticosteroid
- Nhiễm vi khuẩn như H. pylori
- Uống rượu quá mức
Ngoài ra, đôi khi nguyên nhân viêm dạ dày cấp cũng có khả năng đến từ:
- Nhiễm virus
- Căng thẳng cực độ
- Rối loạn tự miễn, có thể làm cho hệ thống miễn dịch tấn công niêm mạc dạ dày
- Bệnh về tiêu hóa và rối loạn, như bệnh Crohn
- Trào ngược mật
- Sử dụng chất gây nghiện
Những ai có nguy cơ mắc bệnh?
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm dạ dày cấp thường bao gồm:
- Biến chứng phẫu thuật
- Suy gan
- Suy hô hấp
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Viêm dạ dày cấp có nguy hiểm không?
Tình trạng viêm lâu ngày ở lớp niêm mạc dạ dày có nguy cơ dẫn đến hàng loạt vấn đề nghiêm trọng như:
- Xuất huyết dạ dày
- Hẹp môn vị
- Mất nước
- Suy thận
Do đó, nếu bắt gặp bất kỳ triệu chứng viêm dạ dày cấp nào như trên, bạn nên mau chóng tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị hiệu quả, kịp thời.
Những kỹ thuật y tế giúp chẩn đoán viêm dạ dày cấp là gì?
Thông thường, bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi chi tiết để tìm hiểu về các triệu chứng bệnh. Sau đó, các chuyên gia sẽ tiến hành một số thủ thuật xét nghiệm nhằm đưa ra kết luận chẩn đoán, chẳng hạn như:
- Tổng phân tích tế bào máu [CBC] giúp kiểm tra sức khỏe tổng thể của bạn
- Xét nghiệm máu, hơi thở hoặc nước bọt giúp kiểm tra H. pylori
- Xét nghiệm phân giúp phát hiện tình trạng máu trong phân
- Nội soi giúp bác sĩ quan sát được niêm mạc dạ dày
- Sinh thiết mô dạ dày
- Chụp X-quang giúp bác sĩ xác định các vấn đề cấu trúc trong hệ tiêu hóa
Những phương pháp nào giúp điều trị viêm dạ dày cấp?
Trong một số trường hợp, bệnh viêm dạ dày cấp sẽ tự khỏi mà không cần điều trị. Thêm vào đó, chế độ ăn nhẹ [không có các thực phẩm kích thích] cũng có thể góp phần đẩy nhanh tốc độ phục hồi. Thực phẩm có ít axit tự nhiên, ít chất béo và ít chất xơ có thể được cơ thể dung nạp tốt nhất. Nếu bạn nôn liên tục, hãy thủ dùng các loại súp ấm.
Tuy nhiên, thực tế hầu hết người bệnh sẽ cần tiếp nhận phác đồ điều trị viêm dạ dày cấp cụ thể. Thời gian điều trị và phục hồi tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
Một số lựa chọn điều trị thường gặp gồm:
Thuốc
Thông thường, bác sĩ sẽ đề nghị kết hợp một số loại thuốc kê toa để điều trị viêm dạ dày cấp tính, ví dụ như:
- Các thuốc kháng axit có thể được sử dụng để trung hòa axit dạ dày.
- Thuốc kháng H2 làm giảm sản xuất axit dạ dày và có thể uống trong vòng 10 – 60 phút trước khi ăn.
- Thuốc ức chế bơm proton giúp ức chế sản xuất axit dạ dày. Các thuốc này chỉ nên được dùng một lần trong mỗi 24 giờ và không quá 14 ngày.
- Thuốc kháng sinh chỉ cần thiết nếu bạn bị nhiễm vi khuẩn, chẳng hạn như H. pylori.
Thuốc kháng sinh có thể được sử dụng kết hợp với chất ức chế bơm proton, thuốc kháng axit hoặc thuốc đối kháng H2. Phác đồ điều trị thường kéo dài từ 10 ngày đến 4 tuần.
Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên ngừng sử dụng bất kỳ loại thuốc kháng viêm không steroid NSAIDs hoặc corticosteroid nào để xem các triệu chứng bệnh có thuyên giảm không. Tuy nhiên, bạn không được tự ý ngừng dùng các thuốc này khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.
Thay đổi lối sống
Bạn có biết rằng việc thay đổi lối sống có thể giúp xoa dịu các cơn đau dạ dày cấp cũng như những triệu chứng khó chịu khác, chẳng hạn như:
- Hạn chế uống bia rượu
- Tránh những món ăn cay, chiên xào hoặc có nhiều axit
- Chia bữa chính thành nhiều bữa nhỏ
- Kiểm soát và giảm căng thẳng
- Tránh dùng các thuốc kích thích niêm mạc dạ dày như aspirin hoặc NSAIDs
Phòng ngừa
Những biện pháp nào giúp bạn phòng ngừa viêm dạ dày cấp?
Một số biện pháp sau sẽ giúp bạn phòng ngừa viêm dạ dày cấp tính:
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt trước khi ăn
- Nấu chín thức ăn
- Tránh hoặc hạn chế uống bia rượu
- Tránh hoặc không nên sử dụng các thuốc kháng viêm không steroid thường xuyên. Nếu phải dùng, bạn hãy uống thuốc cùng với thức ăn và nước để tránh các triệu chứng viêm dạ dày.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.