Trong bài học trước các em đã được biết đến tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện. Tiếp theo trong bài này các em sẽ biết thêm về tác dụng Từ, tác dụng Hóa học và tác dụng Sinh lý của dòng điện.
Bạn đang xem: Tác dụng từ tác dụng hóa học và tác dụng sinh lí của dòng điện
Vậy tác dụng Từ, tác dụng Hóa học và Tác dụng Sinh lý của dòng điện thể hiện như thế nào? Tác dụng Hóa học của dòng điện được ứng dụng để làm gì trong thực tế? Tác dụng sinh lý của dòng điện có lợi hay có hại? chúng ta cùng đi tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây.
I. Tác dụng từ của dòng điện
* Tính chất từ của nam châm
• Nam châm có tính chất từ vì có khả năng hút các vật bằng sắt hoặc thép.
• Mỗi nam châm có 2 từ cực. Nam châm có khả năng làm quay kim nam châm.
* Nam châm điện
- Dùng dây dẫn mảnh có vỏ cách điện quấn nhiều vòng quanh 1 lõi sắt non, ta có một cuộn dây. Nối 2 đầu cuộn dây này với nguồn điện và công tác như hình 23.1 ta được 1 nam châm điện.
* Câu C1 trang 63 SGK Vật Lý 7: a] Đưa một đầu cuộn dây lại gần các đinh sắt nhỏ, các mẩu dây đồng hoặc nhôm. Quan sát xem có hiện tượng gì xảy ra khi công tắc ngắt và công tắc đóng.
b] Đưa một kim nam châm lại gần một đầu cuộn dây và đóng công tắc. Hãy cho biết, có gì khác nhau xảy ra với 2 cực của kim nam châm.
° Trả lời: a] Khi công tắc đóng, cuộn dây hút đinh sắt nhỏ. Khi ngắt công tắc, đinh sắt nhỏ rơi ra.
b] Đưa một kim nam châm lại gần một cuộn dây và đóng công tắc thì một cực của kim nam châm bị hút, cực kia bị đẩy. Khi đảo đầu cuộn dây, cực của nam châm lúc trước bị hút thì nay bị đẩy và ngược lại.
⇒ Kết luận:
1. Cuộn dây dẫn quấn quanh lõi sắt non có dòng điện chạy qua là nam châm điện.
2. Nam châm điện có tính chất từ vì nó có khả năng làm quay kim nam châm hoặc hút các vật bằng sắt hoặc thép.
* Tìm hiểu chuông điện
• Câu tạo của chuông điện, miếng thép được gắn với lá thép đàn hồi và khi công tác chưa đóng miếng sắt luôn tì sát vào tiếp điểm, như hình sau:
* Câu C2 trang 64 SGK Vật Lý 7: Khi đóng công tắc, có hiện tượng gì xảy ra với cuộn dây, với miếng sắt và với đầu gõ chuông?
° Trả lời: Khi đóng công tắc, dòng điện đi qua cuộn dây và cuộn dây trở thành nam châm điện. Khi đó cuộn dây hút miếng sắt làm cho đầu gõ chúng đập vào chuông, chuông kêu.
* Câu C3 trang 64 SGK Vật Lý 7: Ngay sau đó, mạch điện bị hở. Hãy chỉ ra chỗ hở mạch này. Giải thích tại sao miếng sắt khi đó lại trở về tì sắt vào tiếp điểm.
° Trả lời: Khi miếng sắt bị hút về đầu cuộn dây đồng thời làm cho chỗ tiếp điểm bị hở nên dòng điện trong mạch bị ngắt làm mất từ tính của cuộn dây, lá thép đàn hồi sẽ kéo miếng sắt trở về vị trí ban đầu tì vào tiếp điểm.
* Câu C4 trang 64 SGK Vật Lý 7: Tại sao chuông kêu liên tiếp chừng nào công tắc còn đóng?
° Trả lời: Khi miếng sắt tì vào tiếp điểm [nếu công tác K còn đóng] ⇒ mạch điện kín ⇒ cuộn dây hút miếng sắt ⇒ đầụ gõ chuông lại gõ vào chuông phát ra âm. Lúc này ở chỗ tiếp điểm bị hở, dòng điện trong mạch bị ngắt, cuộn dây bị mất từ tính, lá thép đàn hồi sẽ kéo miếng sắt trở về tì vào tiếp điểm, mạch điện kín. Như vậy có sự đóng ngắt mạch điện tự động và liên tục tại tiếp điểm nên chuông điện reo liên tục khi công tắc còn đóng.
• Đầu gõ chuông chuyển động làm chuông kêu liên tiếp đây là biểu hiện tác dụng cơ học của dòng điện. Các động cơ điện như quạt điện, máy bơm nước,.. hoạt động dựa trên tác dụng này của dòng điện
II. Tác dụng hóa học của dòng điện
* Bố trí thí nghiệm như hình 23.3
* Câu C5 trang 64 SGK Vật Lý 7: Quan sát đèn khi công tắc đóng và cho biết dung dịch muối đồng sunfat [CuSO4] là chất dẫn điện hay cách điện?
° Trả lời: Khi công tắc K đóng thì đèn sáng nên chứng tỏ có dòng điện chạy qua mạch [nghĩa là có dòng điện chạy qua dung dịch muối đồng] dung dịch muối đồng sunphat là chất dẫn điện.
* Câu C6 trang 64 SGK Vật Lý 7: Thỏi than nối với cực âm lúc trước đó có màu đen. Sau vài phút thí nghiệm nó được phủ một lớp màu gì?
° Trả lời: Phần thỏi than gắn vào cực âm của nguồn điện biến đổi dần từ màu đen sang màu hơi đỏ gạch [tức là được phủ một lớp mạ đồng]. Điều này chứng tỏ dòng điện có tác dụng hóa học.
⇒ Kết luận: Dòng điện đi qua dung dịch muối đồng làm cho thỏi than nối với cực âm được phủ một lớp đồng.
• Tác dụng hóa học của dòng điện được ứng dụng trong mạ điện như mạ đồng, mạ vàng, mạ kền [niken],.. để chống gỉ và làm đẹp.
III. Tác dụng sinh lý của dòng diện
• Nếu sơ ý để dòng điện đi qua cơ thể người thì dòng điện sẽ làm các cơ co giật, có thể làm tim ngừng đập, ngạt thở và thần kinh bị tê liệt. Đó là tác dụng sinh lý của dòng điện.
• Dòng điện có thể gây nguy hiểm tới tính mạng con người. Phải hết sức thận trọng khi dùng điện nhất là mạng điện trong gia đình. Tuy vậy trong y học, người ta có thể ứng dụng tác dụng sinh lí của dòng điện thích hợp để chữa một số bệnh.
Xem thêm: Kali Clorat Là Gì? Đặc Điểm, Tính Chất Và Ứng Dụng Của Kclo3 Là Gì
⇒ Như vậy tác dụng sinh lý của dòng điện thường là có hại và chỉ có lợi khi dùng với dòng điện [có cường độ] phù hợp trong y học.
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Sách Bài Tập Vật Lí 7 – Bài 23: Tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lý của dòng điện giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
A. các vụn nhôm.
B. các vụn sắt.
C. các vụn đồng.
D. các vụn giấy viết.
Lời giải:
Đáp án: B
Vì khi cho dòng điện chạy qua cuộn dây dẫn quanh lõi sắt non thì cuộn dây này là một nam châm điện nên nó hút các vụn sắt.
A. tác dụng nhiệt của dòng điện.
B. tác dụng từ của thỏi nam châm [ nam châm vĩnh cửu] gắn trong chuông điện.
C. tác dụng từ của dòng điện.
D. tác dụng hút và đẩy của các vật bị nhiễm điện.
Lời giải:
Đáp án: C
Vì trong chuông điện có cuộn dây dẫn quanh lõi sắt non, khi đóng công tắc cuộn dây trở thành nam châm hút miếng sắt, đầu gõ chuông đập vào chuông làm chuông kêu.
A. làm dung dịch này nóng lên.
B. làm dung dịch này bay hơi nhanh hơn.
C. làm biến màu của hai thỏi than nối với hai cực của nguồn điện được nhúng trong dung dịch này.
D. làm biến màu thỏi than nối với cực âm của nguồn điện được nhúng trong dung dịch này .
Lời giải:
Đáp án: D
Dòng điện khi đi qua dung dịch muối đồng sunfat làm biến màu thỏi than nối với cực âm của nguồn điện được phủ một lớp đồng.
Lời giải:
A. Ấm điện B. Quạt điện
C. Đèn LED D. Nồi cơm điện
Lời giải:
Đáp án: B
Vì động cơ điện của quạt điện hoạt động dựa trên tác dụng từ của dòng điện.
A. Tác dụng nhiệt B. Tác dụng phát sáng
C. Tác dụng từ D. Tác dụng hoá học
Lời giải:
Đáp án: C
Vì nam châm điện trong cần cẩu hoạt động được là do tác dụng từ của dòng điện tạo nên.
A. Tác dụng nhiệt. B. Tác dụng từ.
C. Tác dụng phát ra âm thanh. D. Rác dụng hoá học.
Lời giải:
Đáp án: C
Dòng điện không có tác dụng phát ra âm thanh.
A. Nối hộp với cực dương của nguồn điện rồi nhúng hộp ngập trong dung dịch muối bạc.
B. Nối hộp với cực âm của nguồn điện rồi nhúng hộp ngập trong dung dịch muối bạc.
C. Nối một thỏi bạc với cực âm của nguồn điện và nối hộp với cực dương của nguồn, rồi nhúng thỏi bạc và hộp ngập trong dung dịch muối bạc để cho dòng điện chạy qua dung dịch này.
D. Nối một thỏi bạc với cực dương của nguồn điện và nối hộp với cực âm của nguồn, rồi nhúng thỏi bạc và hộp ngập trong dung dịch muối bạc để cho dòng điện chạy qua dung dịch này.
Lời giải:
Đáp án: D
Để mạ bạc một cái hộp bằng đồng thì ta nối một thỏi bạc với cực dương của nguồn điện và nối hộp với cực âm của nguồn, rồi nhúng thỏi bạc và hộp ngập trong dung dịch muối bạc để cho dòng điện chạy qua dung dịch này.
A. Không sử dụng bất cứ một dụng cụ điện nào, vì dòng điện có thể gây nguy hiểm tới tính mạnh con người.
B. Sử dụng tuỳ ý mọi dụng cụ điện, không cần tránh việc dòng điện có thể đi qua cơ thể người.
C. Chỉ sử dụng dòng điện khi cần chữa một số bệnh.
D. Sử dụng các dụng cụ điện khi cần thiết và chú ý đảm bảo an toàn về điện.
Lời giải:
Đáp án: C
Chỉ sử dụng dòng điện khi cần chữa một số bệnh như: dùng xung điện thích hợp có thể làm tim ngừng đập hoạt động trở lại hay kích thích hoạt động của một số vùng thần kinh.
A. Máy tính cá nhân, quạt điện, rađiô, tivi.
B. Máy bơm nước, quạt điện, cần cẩu điện, chuông điện.
C. Điện thoại di động, máy tính bỏ túi, máy chụp ảnh tự động, chuông điện.
D. Bút thử điện, bóng đèn dây tóc, bàn là, lò sưởi điện.
Lời giải:
Đáp án: B
Máy bơm nước, quạt điện, cần cẩu điện, chuông điện hoạt động của chúng dựa chủ yếu vào tác dụng từ của dòng điện.
| a. Mọi cuộn dây dẫn khi có dòng điện đi qua đều trở thành nam châm điện. | Đ | S |
| b. Dòng điện đi qua bất cứ vật dẫn nào có tác dụng từ. | Đ | S |
| c. Dòng điện đi qua một chất có thể biến đổi chất ấy thành chất khác. | Đ | S |
| d. Bất cứ dòng điện nào đi qua cơ thể người đều nguy hiểm tới tính mạng. | Đ | S |
| e. Chuông điện kêu liên tục do dòng điện được đóng ngắt liên tục nhờ tác dụng nhiệt. | Đ | S |
| g. Cho dòng điện thích hợp đi qua cơ thể người có thể chữa được một số bệnh. | Đ | S |
| h. Dòng điện rất có ích lợi vì nó có nhiều tác dụng như tác dụng nhiệt, phát sáng, tác dụng từ, hoá học và sinh lí. | Đ | S |
Lời giải:
– Câu đúng [Đ]: g, h.
– Câu sai [S]: a, b, c, d, e.
|
1. Bóng đèn bút thử điện phát sáng là do 2. Có thể mạ một lớp kim loại cho bề mặt của các đồ vật là do 3. Cơ bị co khi có dòng điện đi qua là do 4. Bóng đèn dây tóc phát sáng là do 5. Chuông điện kêu liên tiếp là do |
a] tác dụng từ của dòng điện. b] tác dụng nhiệt của dòng điện. c] tác dụng hoá học của dòng điện. d] tác dụng phát sáng của dòng điện. e] tác dụng sinh lí của dòng điện. |
Lời giải:
1.d 2.c 3.e 4.b 5.a
Lời giải:
Khi đóng công tắc K thì bóng đèn Đ nhấp nháy, lúc sáng, lúc tắt là vì khi đóng công tắc K- mạch điện kín, dòng điện chạy qua bóng đèn làm cho đèn sáng, cùng lúc đó dòng điện chạy qua cuộn dây, cuộn dây trở thành nam châm điện hút miếng sắt, lúc đó miếng sắt và tiếp điểm bị hở → bóng đèn tắt → nam châm điện cũng bị ngắt, miếng sắt lại trở về tì vào tiếp điểm mạch kín, bóng đèn lại sáng. Hiện tượng xảy ra liên tục khi khoá K còn đóng.