Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ
Xứ Nghệ bao gồm Nghệ An và Hà Tĩnh. Đường vô xứ Nghệ thật đẹp - cảnh sắc thiên nhiên hòa với sự mến khách - nghĩa tình - lòng người. Mỗi người con của xứ Nghệ xa quê nay trở về, lòng ai cũng nao nao khó tả. Mỗi du khách chưa một lần vô xứ Nghệ, nay có dịp nghĩ suy, chiêm ngưỡng, cảm xúc dâng trào.
| Đường vô Xứ Nghệ |
Thời Bắc thuộc, Nghệ An và Hà Tĩnh có cái tên chung là Hoan Châu; đời Lý - Trần là Nghệ An châu; năm 1490 đời vua Lê Thánh Tông, vùng đất này được gọi chung là xứ Nghệ. Năm 1831, vua Minh Mạng chia xứ Nghệ thành 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Sau đó sáp nhập gọi là An Tĩnh, rồi lại chia tách. Năm 1976, đất nước thống nhất, Nghệ An và Hà Tĩnh một lần nữa sáp nhập thành tỉnh Nghệ Tĩnh. Năm 1991, Nghệ Tĩnh lại chia tách thành Hà Tĩnh và Nghệ An. Dù tách hay nhập - trải qua nhiều thời kỳ, hàng trăm năm nay, cốt cách - văn hóa, lịch sử, phong tục tập quán Hà Tĩnh - Nghệ An vẫn là một xứ Nghệ “Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”; vùng đất của cá gỗ, áo tơi, một xứ Nghệ “quê choa” có kẹo cu đơ, nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn; nồi đất kho cá, cơm niêu chở đầy đường cái quan, để rồi “Đi mô cũng nhớ về Hà Tĩnh”, “Nghệ An Xô viết vẫn là Nghệ An”!
Phía Đông là “nước biếc”, đại dương bao la; phía Tây là “non xanh”, núi rừng trùng điệp. Nhiều đoạn núi hình vòng cung lan tận biển, tạo nên những danh lam thắng cảnh đẹp mê hồn. Địa linh nhân kiệt – vùng đất của những người con hiền tài. Dân Nghệ dù bám trụ hoặc ra đi, ở bất cứ phương trời nào cũng rất nghĩa tình, thông minh, cần cù, chịu thương chịu khó. Xứ Nghệ, do hoàn cảnh khách quan đã tạo nên cái sự “gàn”
trong tính cách của con người nơi đây. Người xứ Nghệ bám trụ đến cùng với cái nơi “thiên không thời, địa không lợi” - đất cằn đá sỏi, chưa mưa đã lụt, chưa nắng đã hạn, không cam chịu nghèo khó, gắng học hành đỗ đạt, góp sức mình dựng xây quê hương, đất nước!
Người ta nói, thời nào cũng vậy, dân Nghệ học giỏi, đỗ đạt cao, làm quan to, giữ nhiều trọng trách trong chính quyền. Dân Nghệ “học gạo”, học để mà đi, mà thoát thân. Chuyện cậu học trò nghèo ăn cơm cá gỗ, cũng là chuyện “học gạo” mà nên. Dân Nghệ trụ lại nơi “chôn nhau cắt rốn” hơn 4 triệu người; dân Nghệ tỏa muôn phương lập nghiệp cũng bằng phân nửa, vị chi cũng là 6-7 triệu, chứ có ít ỏi gì đâu. Ở TP Đà Lạt, từ năm 1920 đã có hẳn một làng cả mấy trăm nhân khẩu, trăm phần trăm là dân Đức Thọ. Nhà báo Nghiêm Sỹ Thái, công dân làng Nghệ xứ hoa đào tự hào: “Làng do quan đại thần triều đình Huế Phạm Khắc Hòe và cụ Nghiêm Trang lập ra, tồn tại hơn 9 thập niên mà vẫn rất Nghệ, cốt cách Nghệ”!
Các vùng miền khác trên cả nước, ở Bắc Mỹ và châu Âu, châu Á cũng hình thành nhiều làng xã, khu phố Nghệ tương tự. Ra đi, lập nghiệp, lập thân nơi xứ người, sự cố kết - tương thân tương ái tạo nên sức mạnh để người xứ Nghệ có cơ hội là phất lên thành triệu phú, tỷ phú. Trần Đình Trường, Trần Đình Chính, đứng đầu tập đoàn kinh doanh khách sạn, bất động sản tại Mỹ; Phạm Nhật Vượng là doanh nhân nổi tiếng xứ Bạch Dương… Việt kiều gốc Nghệ ở các quốc gia Đông Âu, Bắc Âu, Nam Âu và châu Á, châu Úc đông đảo. Nhiều người phát đạt thành triệu phú, tỷ phú, rồi chung tay góp sức xây dựng quê hương. Tạp chí Văn nghệ Quân đội có thời kỳ quá nửa nhà văn, nhà thơ quê Nghệ, bởi thế mới có biệt danh “Văn đội quân Nghệ”. Không chỉ nghiệp văn mà nghiệp báo cũng vậy, ước tính, hơn một phần tư nhà báo cả nước là người Nghệ An, Hà Tĩnh; gần 100 tổng biên tập, phó tổng biên tập và chức vụ tương đương trong số hơn 750 cơ quan báo chí cả nước. Giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, các nhà khoa học đầu ngành người xứ Nghệ cũng không ít, họ xa quê để cống hiến cho đất nước, để... thoát nghèo và làm rạng danh một vùng quê giàu truyền thống cách mạng, hiếu học.
Phạm Quốc Toàn [Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam]
Phạm Quốc Toàn [Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam]
Bài ca dao ba câu lục bát, dừng lại ở câu lục, một hiện tượng độc đáo, ít thấy trong thơ ca dân gian:
“Đường vô xứ Huế quanh quanhNon xanh nước biếc nhu tranh họa đồ.Ai vô xứ Huế thì vô…”
Có nhiều người cho rằng bài ca dao này nói về cảnh đẹp xứ Huế. Chưa đầy đủ. Không gian địa lí và không gian nghệ thuật được nói trong bài ca dao rộng lớn hơn nhiều.
Bạn đang xem: Đường vô xứ nghệ quanh quanh non xanh nước biếc như tranh họa đồ
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Xem chi tiết
Trong kho tàng ca dao, dân ca Việt Nam có rất nhiều những câu nói về vẻ đẹp của đất nước. Tiêu biểu như câu “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh. Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”. Vậy trong bài viết hôm nay chúng ta hãy cùng nhau phân tích cũng như tìm hiểu về vẻ đẹp của mảnh đất hình S qua hai câu ca dao này nhé!
Phân tích “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh. Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”
Trong kho tàng ca dao, dân ca, mảng đề tài về quê hương, đất nước chiếm một số lượng không hề nhỏ. Tình yêu quê hương, đất nước, con người và niềm tự hào là cảm xúc chủ đạo trong kho tàng ca dao, dân ca. Một trong số đó chính là hai câu ca dao:
“Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ.”
Hai câu ca dao ngắn ngủi nhưng đã thể hiện trọn vẹn vẻ đẹp của xứ Nghệ nói riêng và vẻ đẹp của đất nước Việt Nam nói chung.
Khung cảnh thiên nhiên mở ra trước mắt đọc giả như một bức tranh với nhiều gam màu sắc khác nhau: “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh”. Con đường đến với xứ Nghệ quê Bác “quanh quanh”. Điệp từ “quanh” như đang nhấn mạnh đến con đường quanh co đến với xứ Nghệ. Ai trong chúng ta đều biết đến xứ Nghệ với vẻ đẹp thiên nhiên lẫn con người. Thiên nhiên hữu tình còn con người nơi đây luôn thân thiết, gần gũi, trìu mến. Họ sống bằng tất cả những tình cảm chân thành, họ trao cho nhau những hành động, lời nói đầy thân mật. Với người dân nơi đây, họ coi trọng chữ tình hơn bao giờ hết. Không chỉ trọng chữ tình mà con người xứ Nghệ cũng vô cùng tài giỏi, tri thức. Đến với xứ Nghệ là đến với mảnh đất tình yêu, đến với mảnh đất của sự gần gũi. Bất kỳ ai khi đến Nghệ An đều cảm thấy không có cảm giác một chút xa lạ nào.
Câu ca dao như một lời nhắn nhủ, mời mọc các du khách hãy đến thăm xứ Nghệ để trải nghiệm, tận hưởng xứ sở của những câu thơ ca, của nhạc họa, của tình người đằm thắm, ngọt ngào. Đây cũng chính là cách thể hiện tình yêu và niềm tự hào về quê hương của người dân nơi đây.
Tiếp theo là đến câu ca dao “Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”. Câu thơ sử dụng biện pháp nhân hóa đầy mơ mông. “Non xanh nước biếc” – một bức tranh có đầy đủ cả núi, cả sông, có cả màu xanh của cây cối, núi rừng, có cả màu xanh của nước biếc. Ngoài việc sử dụng biện pháp nghệ thuật ra, câu ca dao đã có một sự kết hợp màu sắc vô cùng hoàn hảo. Có lẽ chúng ta sẽ hiếm thấy một bức tranh nào có cả hai màu xanh pha trộn vào nhau đến thế. Mỗi màu xanh tượng trưng cho một không gian khác nhau nhưng tựu chung lại vẫn là một bức tranh về xứ Nghệ vô cùng hoàn chỉnh.
Việc sử dụng biện pháp so sánh “như tranh họa đồ” cho thấy thiên nhiên xứ Nghệ đang hiện ra trước mắt người đọc giống như một bức tranh được họa lên, bức tranh “họa đồ”. Đây là một bức tranh đặc biệt bởi nó không chỉ được họa bằng màu sắc giữa cả những gam màu nóng và lạnh mà còn được họa bằng cả những câu từ mĩ miều, những biện pháp so sánh, nhân hóa, các tính từ miêu tả. Tất cả đã kết hợp cùng nhau để tạo nên một bức tranh họa đồ.
Chỉ với hai câu ca dao chúng ta đã có thể tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của xứ Nghệ thân thương. Nơi mà con người tài giỏi, trọng tình nghĩa. Nơi mà thiên nhiên là sự pha trộn giữa những gam màu sắc khác nhau. Bên cạnh đó, thông qua hai câu ca dao trên chúng ta cũng có thể thấy được vẻ đẹp của đất nước Việt Nam. Phong cảnh của mảnh đất hình chữ S vô cùng nên thơ trữ tình. Dải đất hình chữ S này luôn mang cho mình những nét rất riêng, khung cảnh thiên nhiên dù ở bất kỳ tỉnh thành nào cũng đẹp tựa như một bức tranh với nhiều màu sắc pha trộn vào nhau và điểm xuyết trong mỗi bức tranh hữu tình ấy chính là sự xuất hiện của con người. Thông qua câu ca dao trên nói riêng và kho tàng dân ca nói chung, chúng ta đều thấy vẻ đẹp của con người Việt Nam hiện lên một cách đẹp lạ thường nhưng lồng trong đó vẫn là những nét giản dị vốn có. Con người Việt Nam vẫn luôn hiện lên với vẻ đẹp khiêm tốn, là những người trọng tình nghĩa.
Nhận xét chung
Có thể nói, đất nước Việt Nam vô cùng đẹp, nó không chỉ đẹp trong từng câu văn, lời nói mà còn được thể hiện qua cả lời bài hát. Những nhà thơ, nhà văn hay những người sáng tác nhạc luôn muốn hòa mình vào tình yêu đất nước, đắm chìm trong vẻ đẹp hoang sơ, thơ mộng. Những vẻ đẹp mà mẹ thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta. Vẻ đẹp ấy luôn là thứ mà ta phải gìn giữ và lưu truyền cho cả ngàn đời sau để bất kỳ ai dù là lớn hay bé, chỉ cần là người Việt Nam đều tự hào, tôn vinh những vẻ đẹp hoang sơ, chân thực của mảnh đất hình chữ S này.
Như vậy, thông qua hai câu dao “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh. Non xanh nước biếc như tranh họa đồ”, chúng ta đã có thể cảm nhận được trọn vẹn vẻ đẹp xứ Nghệ. Vẻ đẹp của thiên nhiên, vẻ đẹp của con người đã kết hợp vô cùng tuyệt vời với những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu như nhân hóa, so sánh, điệp từ. Không chỉ có vậy mà thông qua đó, chúng ta còn cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên và con người mảnh đất hình chữ S nên thơ, trữ tình nay.