Giáo án văn 6 sách Chân trời sáng tạo theo vọng văn 5512

STT

MỤC TIÊU

MÃ HÓA

NĂNG LỰC ĐẶC THÙ : Đọc viết- nói và nghe

1

Nhận biết được văn bản kể chuyện gì, có những nhân vật nào, ai là người được chú ý nhất, những chi tiết nào đáng nhớ.

Đ1

2

Nêu được trình tự diễn ra của các sự việc và mối quan hệ của các sự việc ấy; mở đầu và kết thúc truyện có gì đặc biệt.

Đ2

3

Nhận biết được chủ đề truyện; chỉ ra được sự liên quan của chủ đề ấy với cuộc sống hiện nay và bản thân các em.

Đ3

4

Nhận biết được các đặc điểm riêng của thể loại truyện truyền thuyết: nhận biết được các sự kiện lịch sử liên quan đến câu chuyện được kể; chỉ ra được tác dụng của những chi tiết hoang đường, kì ảo.

Đ4

5

Biết cảm nhận, trình bày ý kiến của mình về các nhân vật/ tuyến nhân vật trong truyền thuyết ; biết thể hiện thái độ và quan điểm cá nhân tại sao lại yêu hoặc ghét nhân vật trong văn bản.

N1

6

Có khả năng kể lại một truyền thuyết bằng lời văn theo hình thức nói

N2

7

Nghe ý kiến bạn trình bày và tóm tắt được nội dung trình bày của người khác.

N3

8

Nói nghe tương tác: Biết tham gia thảo luận trong nhóm nhỏ về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất, biết đặt câu hỏi và trả lời, biết nêu một vài đề xuất dựa trên các ý tưởng được trình bày trong quá trình thảo luận

N4

9

Có khả năng tạo lập một văn bản tự sự: kể lại một truyền thuyết bằng lời văn của mình.

V1

NĂNG LỰC CHUNG: GIAO TIẾP VÀ HỢP TÁC, GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

10

- Biết được các công việc cần thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ nhóm được GV phân công.

- Hợp tác khi trao đổi, thảo luận về vấn đề giáo viên đưa ra.

GT-HT

11

Biết thu thập và làm rõ các thông tin có liên quan đến vấn đề; biết đề xuất và chỉ ra được một số giải pháp giải quyết vấn đề [ở cấp độ phù hợp với nhận thức và năng lực HS cấp THCS].

GQVĐ

PHẨM CHẤT CHỦ YẾU: TRÁCH NHIỆM, TRUNG THỰC, NHÂN ÁI

12

- Tự hào về truyền thống lịch sử dân tộc, bồi dưỡng tinh thần yêu nước, trách nhiệm bảo vệ đất nước.

-Bồi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn qua tìm hiểu các lễ hội truyền thống dân tộc.

- Luôn có ý thức rèn luyện bản thân để có lối sống tích cực, hướng thiện.

YN

TN

TT

NA

- Tìm những chi tiết kể về sự ra đời của Gióng [bình thường/ khác thường]?

- Nhận xét về những chi tiết ấy? Suy nghĩ gì về nguồn gốc của Gióng?

Chi tiết

Cảm nhận về ý nghĩa chi tiết

Nghệ thuật xây dựng

a.Tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc

b.Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt

c.Bà con góp gạo nuôi Gióng

d.Gióng vươn vai trở thành tráng sĩ

đ.Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

e.Giặc tan, Gióng cởi bỏ giáp sắt rồi bay về trời

Sự kiện

Long Quân cho mượn gươm

Long Quân đòi gươm

Hoàn cảnh lịch sử

.

.

Cách thức hành động

.

.

Ý nghĩa

.

.

PHIẾU HỌC TẬP 04: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Bài tập 1,2,3,4, 5 trong Sách giáo khoa

Bài tập 1

Bài tập 2

Bài tập 3

Bài tập 4

Bài tập 5

Nhóm 1

Nhóm 2

Nhóm 3

Nhóm 4

Cá nhân

STT

Các công đoạn, hạng mục

Quy định [thể lệ cuộc thi]

1

Lấy lửa, chuyền lửa, nhóm lửa

2

Chế biến gạo

Xay giã giần sàng thành gạo trắng

3

Đun nấu làm chín cơm

4

Thời gian

Trong khoảng một giờ rưỡi

5

Chất lượng

Gạo trắng, cơm dẻo, không cháy

Nội dung bài học

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Vận dụng cao

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1.Văn bản Thánh Gióng

2. Văn bản Sự tích Hồ Gươm

Thực hành đọc hiểu: Bánh trưng bánh giầy

Đọc kết nối chủ điểm: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

IV. VIẾT

V. NÓI VÀ NGHE

- Nhận diện thể loại truyền thuyết.

- Nắm vững được các sự kiện chính, tóm tắt cốt truyện, nắm vững hệ thống nhân vật.

- Chỉ ra được các chi tiết kì ảo hoang đường của truyền thuyết.

- Tìm được các thông tin có liên quan đến nội dung, sự kiện

- Phân tích vẻ đẹp tính cách của nhân vật của các truyện dân gian.

- Lí giải được ý nghĩa tác dụng của các chi tiết hoang đường, kì ảo trong truyền thuyết.

- Chỉ ra sự kiện lịch sử được nói đến trong truyền thuyết; hiện thực đời sống và ước mơ, bài học mà nhân dân gửi gắm qua các truyện.

- Chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của các thông tin.

- Nhận xét về hội thi và vẻ đẹp con người Việt Nam.

- Hiểu được khái niệm và nhận diện được từ đơn, từ phức [từ ghép, từ láy].

- Đánh giá nội dung và nghệ thuật của các truyện.

- Nêu quan điểm / suy nghĩ riêng về nội dung, ý nghĩa của các truyện.

- So sánh các nhân vật trong các truyện SGK với các nhân vật trong các truyền thuyết đã được đọc.

-Rút ra những bài học và liên hệ, vận dụng vào thực tiễn cuộc sống của bản thân.

-Kết nối được bài học nhân dân gửi gắm trong truyện,

Lập kế hoạch về một hoạt động tập thể [Hội thi, cuộc chơi]

- Tóm tắt nội dung chính của một văn bản bằng sơ đồ tư duy.

- Thảo luận nhóm nhỏ về một vấn đề có giải pháp thống nhất.

- Kể lại một cách sáng tạo một truyện truyền thuyết đã học, đã đọc

- Vẽ tranh, sáng tác thơ, theo chủ đề của các truyện.

- Nói trước lớp bài văn tự sự.

-Viết các bài văn kể chuyện

- Trình bày những kiến giải riêng, phát hiện sáng tạo về các chi tiết tiêu biểu trong văn bản.

- Biết tự đọc và khám phá các giá trị của một văn bản cùng thể loại chủ điểm.

- Vận dụng kiến thức đã học để hình thành lối sống tich cực, biết yêu những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc.

Mức độ

Tiêu chí

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Thiết kế sơ đồ tư duy về các truyền thuyết trong SGK.

[3 điểm]

Sơ đồ tư duy chưa đầy đủ nội dung

[1 điểm]

Sơ đồ tư duy đủ nội dung nhưng chưa hấp dẫn.

[2 điểm]

Sơ đồ tư duy đầy đủ nội dung và đẹp, khoa học, hấp dẫn.

[3 điểm]

Vẽ tranh về một nhân vật trong truyền thuyết [3 điểm]

Các nét vẽ không đẹp và bức tranh còn đơn điệu về hình ảnh, màu sắc.

[1 điểm]

Các nét vẽ đẹp nhưng bức tranh chưa thật phong phú.

[2 điểm]

Bức tranh với nhiều đường nét đẹp, phong phú, hấp dẫn.

[3 điểm]

Thiết kế một kịch bản [sân khấu hóa] về một đoạn văn bản trong các truyện truyền thuyết.

Kịch bản đúng hướng nhưng chưa đầy đủ nội dung , diễn viên chưa nhập vai tốt.

[1- 2 điểm]

Kịch bản đủ nội dung nhưng chưa hấp dẫn, các diễn viên diễn có ý thức diễn xuất nhưng chưa tạo được ấn tượng sâu . [3 điểm]

Kịch bản đầy đủ nội dung và hấp dẫn, cuốn hút người đọc, diễn viên diễn xuất tốt, mang lại cảm xúc cho người xem.

[4 điểm]

Hoạt động học

Mục tiêu

Nội dung dạy học trọng tâm

PP/KTDH chủ đạo

Phương án đánh giá

HĐ 1: Khởi động

Kết nối tạo tâm thế tích cực.

Huy động, kích hoạt kiến thức trải nghiệm nền của HS có liên quan đến truyện truyền thuyết.

- Nêu và giải quyết vấn đề

- Đàm thoại, gợi mở

- Đánh giá qua câu trả lời của cá nhân cảm nhận chung của bản thân;

- Do GV đánh giá.

HĐ 2: Khám phá kiến thức

Đ1,Đ2,Đ3,Đ1,

N1,N2,N3,N4,

GT-HT,GQVĐ

I.Tìm hiểu chung về truyện truyền thuyết.

II. Đọc hiểu văn bản.

1.Thánh Gióng

2. Sự tích Hồ Gươm

III. Đọc kết nối chủ điểm: Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân

IV. Thực hành Tiếng Việt

V. Thực hành đọc hiểu: Bánh chưng, bánh giầy

VI.Viết: Tóm tắt nội dung chính của một văn bản bằng sơ đồ tư duy.

VII. Nói và nghe: Thảo luận nhóm nhỏ về một vấn đề có giải pháp thống nhất.

Đàm thoại gợi mở; Dạy học hợp tác [thảo luận nhóm, thảo luận cặp đôi]; Thuyết trình; Trực quan;

Đánh giá qua sản phẩm qua hỏi đáp; qua phiếu học tập, qua trình bày, rubric do GV và HS đánh giá

-Đánh giá qua quan sát thái độ của HS khi thảo luận do GV đánh giá

HĐ 3: Luyện tập

Đ3,Đ4,GQVĐ

Thực hành bài tập luyện kiến thức, kĩ năng

Vấn đáp, dạy học nêu vấn đề, thực hành.

Kỹ thuật: động não

- Đánh giá qua hỏi đáp; qua trình bày do GV và HS đánh giá

- Đánh giá qua quan sát thái độ của HS khi thảo luận do GV đánh giá

HĐ 4: Vận dụng

N2, V1,GQVĐ

Liên hệ thực tế đời sống để hiểu, làm rõ thêm thông điệp của văn bản.

Đàm thoại gợi mở; Thuyết trình; Trực quan.

Đánh giá qua sản phẩm của HS, qua trình bày do GV và HS đánh giá.

- Đánh giá qua quan sát thái độ của HS khi thảo luận do GV đánh giá.

Hướng dẫn tự học

Tự học

Giao nhiệm vụ, hướng dẫn để học sinh tự tìm tòi, mở rộng để có vốn hiểu biết sâu hơn.

Tự học

- Đánh giá qua sản phẩm theo yêu cầu đã giao.

- GV và HS đánh giá

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

* Bước 1. GV giao nhiệm vụ: yêu cầu HS đọc phần Tri thức đọc hiểu trong SGK trang 17, 18 để nêu những hiểu biết về thể loại.

+ Khái niệm của truyện truyền thuyết?

+ Đặc điểm truyện truyền thuyết?

+ Phân loại?

- HS đọc Tri thức đọc hiểu trong SGK và tái hiện lại kiến thức trong phần đó.

* Bước 2. HS trình bày cá nhân.

* Bước 3. Các HS khác nhận xét.

*Bước 4. GV nhận xét và chuẩn kiến thức

- GV nhấn mạnh về nhân vật trong truyện và cốt truyện nói chung để HS nắm vững kiến thức về truyện trước khi tìm hiểu về truyện ở bài học này cũng như các bài học tiếp theo.

- GV chiếu cho HS xem một số hình ảnh về truyền thuyết.

I. Tìm hiểu chung về truyện truyền thuyết.

1. Khái niệm

- Truyện truyền thuyết là loại truyện dân gian, có yếu tố hoang đường, kì ảo, kể về các sự việc và nhân vật liên quan đến lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc phong tục, cảnh vật địa phương theo quan niệm của nhân dân.

2. Đặc điểm:

a, Cách xây dựng nhân vật.

- Nhân vật thường có đặc điểm khác lạ về lai lịch, phẩm chất, tài năng, sức mạnh

- Thường gắn với sự kiện lịch sử và có công lao lớn đối với cộng đồng.

- Được cộng đồng truyền tụng và tôn thờ.

b. Cốt truyện.

Thường xoay quanh công trạng, kì tích của nhân vật mà cộng đồng truyền tụng, tôn thờ.

-Thường sử dụng yếu tố kì ảo nhằm thể hiện tài năng, sức mạnh khác thường của nhân vật.

- Cuối truyện thường gợi nhắc dấu tích xưa còn lưu lại đến hiện tại.

c. Phân loại:

+ Truyền thuyết thời Hùng Vương - thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam. Đặc điểm: gắn với việc giải thích nguồn gốc dân tộc và công cuộc dựng nước, giữ nước thời đại vua Hùng.

+ Truyền thuyết của các triều đại phong kiến. Đặc điểm: bám sát lịch sử hơn, và sử dụng ít yếu tố hoang đường, kì ảo hơn các truyền thuyết thời Hùng Vương.

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP

[1] GV hướng dẫn cách đọc: Đọc rõ ràng, rành mạch, nhấn giọng ở những chi tiết kì lạ.

- HS đọc.

- Nhận xét cách đọc của HS.

- Tìm hiểu chú thích SGK.

[2] Nêu bố cục của văn bản?Có thể chia theo cách khác?

- HS phát biểu ý kiến

- Tổ chức cho HS trao đổi ý kiến, nhận xét, bổ sung?

- GV tổng hợp ý kiến, kết luận

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

- Bước 1. GV giao nhiệm vụ:

+ Truyện xảy ra thời nào? Kể về chuyện gì? Nhân vật nào nổi bật?

+ Nêu những sự kiện chính của truyện.

+ Hãy kể tóm tắt truyện từ 5-7 câu?

- Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:

+Tổ chức cho HS thảo luận.

+ GV quan sát, khích lệ HS.

- Bước 3.Báo cáo, thảo luận:

+ Tổ chức trao đổi, trình bày nội dung đã thảo luận.

+ HS nhận xét lẫn nhau.

- Bước 4.GV nhận xét và chuẩn kiến thức.

1. Hướng dẫn đọc và tìm hiểu chú thích

- Đọc

- Tìm hiểu chú thích và giải thích từ khó

[ SGK-T15, 16, 17, 18]

2. Bố cục văn bản: Văn bản chia làm 4 phần

- Phần 1: Từ đầu đến đặt đâu nằm đấy [Sự ra đời của Thánh Gióng]

- Phần 2: Tiếp đếncứu nước[Sự lớn lên của Thánh Gióng]

- Phần 3: Tiếp đến...bay lên trời [Thánh Gióng đánh giặc và về trời]

- Phần 4: Còn lại [ các dấu tích còn lại]

3. Nhân vật và sự việc:

- Nhận vật chính: Thánh Gióng

- Truyền thuyết Thánh Gióng liên quan đến sự thật lịch sử ở thời đại Hùng Vương:

+ Đã có những cuộc chiến tranh ác liệt diễn ra giữa dân tộc ta và giặc ngoại xâm từ phương Bắc.

+ Người Việt thời bấy giờ đã chế tạo ra vũ khí bằng sắt, thép.

+ Người Việt cổ đã cùng đoàn kết đứng lên chống giặc ngoại xâm, dùng tất cả các phương tiện để đánh giặc.

- Sự việc chính:

[1] Sự ra đời kì lạ

[2]Tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc

[3] Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt

[4] Gióng vươn vải trở thành tráng sĩ

[5] Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

[6] Gióng bay về trời

Đọc hiểu chi tiết văn bản [Suy ngẫm và phản hồi]

THẢO LUẬN THEO BÀN:

- Bước 1.GV giao nhiệm vụ:

+ Đọc thầm phần1 của văn bản truyện: từ đầu đến nằm đấy.

+ Thảo luận nhóm bàn, thời gian 5 phút: Hoàn thành phiếu HT 01:

Tìm những chi tiết kể về sự ra đời của Gióng[bình thường/ khác thường]? Nhận xét về những chi tiết ấy? Suy nghĩ gì về nguồn gốc của Gióng?

- Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:

+Tổ chức cho HS thảo luận.

+ GV quan sát, khích lệ HS.

- Bước 3.Báo cáo, thảo luận:

+ Tổ chức trao đổi, trình bày nội dung đã thảo luận.

+ HS nhận xét lẫn nhau.

- Bước 4.GV nhận xét và chuẩn kiến thức:

Theo quan niệm của dân gian, đã là bậc anh hùng thì phi thường, kì lạ trong mọi biểu hiện, kể cả lúc mới được sinh ra. Điều đó thể hiện sự kì vọng vào những việc làm có ý nghĩa của người đó.

1.Sự ra đời của Thánh Gióng

- Sự bình thường:

Con hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và phúc đức.

- Sự khác thường:

+ bà mẹ ướm vết chân lạ, về thụ thai.

+ mười hai tháng sau sinh một cậu bé ....

+ lên ba vẫn không biết nói, biết cười, chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

-> Sự ra đời của Thánh Gióng kì lạ, khác thường. Nhưng Gióng xuất thân bình dị, gần gũi - người anh hùng của nhân dân.

Chi tiết

Cảm nhận về ý nghĩa chi tiết

Nghệ thuật xây dựng

a.Tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc

b.Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt

c.Bà con góp gạo nuôi Gióng

d.Gióng vươn vai trở thành tráng sĩ

đ.Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

e.Giặc tan, Gióng cởi bỏ giáp sắt rồi bay về trời

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

- Bước 1.GV giao nhiệm vụ: HS thảo luận nhóm, hoàn thành phiếu học tập số 02. Thời gian: 05 phút

- Bước 2.HS thực hiện nhiệm vụ.

+Tổ chức cho HS thảo luận.

+ GV quan sát, khích lệ HS

- Bước 3.Báo cáo, thảo luận:

+ Tổ chức trao đổi, trình bày nội dung đã thảo luận.

Nhóm 1: Trình bày ý a.

Liên hệ tới một số tấm gương trong lịch sử: tuổi nhỏ trí lớn: Trần Quốc Toản, Kim Đồng, Lê Văn Tám, Võ Thị Sáu...

Nhóm 2: Trình bày ý b.

Nhóm 3: trình bày ý c

Nhóm 4: trình bày ý d, đ

Cá nhân trả lời ý e:

+ Câu chuyện kết thúc bằng sự việc gì?

- Vì sao tan giặc Gióng không về triều để nhận tước lộc lại bay về trời?

HS nhận xét lẫn nhau.

- Bước 4. Chuẩn kiến thức

2. Sự lớn lên của Thánh Gióng

a.Tiếng nói đầu tiên, Gióng xin đi đánh giặc.

+ Ca ngợi lòng yêu nước tiềm ẩn...

+ Nguyện vọng, ý thức tự nguyện đánh giặc cứu nước, yêu nước tạo khả năng kì lạ.

+ Sức mạnh tự cường và niềm tin chiến thắng.

b. Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, áo giáp sắt.

-> Vũ khí lợi hại

Chi tiết thể hiện mơ ước có vũ khí thần kỳ . Đó còn là thành tựu văn hoá, kĩ thuật thời Hùng Vương. Nhân dân đã có sự tiến bộ, đã rèn sắt, đúc đồng phục vụ nhu cầu cuộc sống và chống giặc.

c. Bà con dân làng góp gạo nuôi Gióng.

->Tinh thần đoàn kết cộng đồng. Đánh giặc cứu nước là ý chí, sức mạnh toàn dân.

Gióng lớn lên bằng cơm gạo của nhân dân. Sức mạnh của Gióng là sức mạnh của cả cộng đồng, toàn dân chung sức, đồng lòng đánh giặc. Đó là tinh thần đoàn kết dân tộc.

3. Thánh Gióng đánh giặc và bay về trời

a.Vùng dậy vươn vai biến thành tráng sĩ.

sự lớn dậy phi thường về thể lực của Gióng để đáp ứng yêu cầu cứu nước.

- Gióng mặc áo giáp sắt, cầm roi sắt, cưỡi ngựa sắt ... đánh hết lớp này đến lớp khác.

Đó là vẻ đẹp dũng mãnh của người anh hùng theo cái nhìn lí tưởng hoá của nhân dân.

- Roi sắt gãy, Gióng nhổ những bụi tre bên đường đánh giặc.

Gióng không chỉ đánh giặc bằng vũ khí hiện đại [sắt] mà bằng cả vũ khí thô sơ, bằng cỏ cây, hoa lá của đất nước.

b.Gióng bay về trời.

Người anh hùng vô tư, trong sáng, không màng địa vị, công danh.

Sự ra đi phi thường là ước muốn bất tử hoá Thánh Gióng

Sau hoạt động [Tổng kết]

HOẠT ĐỘNG CHUNG CẢ LỚP

- Bước 1.GV giao nhiệm vụ: thảo luận trong bàn trong 05 phút:

+ Thông qua hình tượng Thánh Gióng, truyện phản ánh hiện thực và ước mơ gì của nhân dân?

+ Vai trò của các yếu tố hoang đường, kì ảo trong việc thể hiện nội dung?

- Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:

- Bước 3.Báo cáo, thảo luận:

+ Tổ chức trao đổi, trình bày nội dung đã thảo luận [nếu được GV yêu cầu]

- Bước 4. Nhận xét và chuẩn kiến thức.

*Nội dung

- Thánh Gióng là biểu tượng rực rỡ của lòng yêu nước, sức mạnh phi thường của dân tộc.

- Thể hiện ước mơ của nhân dân về người anh hùng đánh giặc.

*Nghệ thuật

Sử dụng các yếu tố hoang đường, kì ảo để lí tưởng hoá người anh hùng lịch sử, thể hiện quan niệm, cách đánh giá của nhân dân về người anh hùng.

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm của HS

THẢO LUẬN THEO CẶP:

- Bước 1.GV giao nhiệm vụ: Thảo luận theo cặp các câu hỏi sau tròn 5 phút:

1. Việc lập đền thờ và hàng năm mở hội Gióng thể hiện điều gì? Nêu một vài hiểu biết của em về hội Gióng?

2. Tại sao hội thi thể thao trong nhà trường mang tênHội khỏe Phù Đổng?

- Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ.

- Bước 3. Nhận xét.

- Bước 4. Chuẩn kiến thức.

1. Việc lập đền thờ và hàng năm mở hội Gióng thể hiện tấm lòng tri ân người anh hùng bất tử, hướng về cội nguồn.

- Hội Gióng là một lễ hội văn hóa cổ truyền mô phỏng rõ một cách sinh động và khoa học diễn biến các trận đấu củathánh Gióngvà nhân dânVăn Langvới giặc Ân. Thông qua đó có thể nâng cao "nhận thức cộng đồng về các hình thức chiến tranh bộ lạc thời cổ xưa và liên tưởng tới cuộc chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn diện trong sự nghiệp giải phóng và bảo vệ Tổ quốc".

2. Lí do đặt tên: Hội khỏe Phù Đổng

Hội thi dành cho lứa tuổi thiếu niên, lứa tuổi Thánh Gióng trong thời đại mới.

Hình ảnh Thánh Gióng là hình ảnh của sức mạnh, của tinh thần chiến thắng rất phù hợp với ý nghĩa của một hội thi thể thao.

Mục đích của hội thi là rèn luyện thể lực, sức khoẻ để học tập, lao động, góp phần bảo vệ và xây dựng Tổ quốc sau này.

Mức độ

Tiêu chí

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Thiết kế sơ đồ tư duy về quá trình đánh giặc của Thánh Gióng.

[10 điểm]

Sơ đồ tư duy chưa đầy đủ nội dung

[5 6 điểm]

Sơ đồ tư duy đủ nội dung nhưng chưa hấp dẫn.

[7 -8 điểm]

Sơ đồ tư duy đầy đủ nội dung và đẹp, khoa học, hấp dẫn.

[9-10 điểm]

Hoạt động của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

*Hướng dẫn đọc: đọc diễn cảm, rõ ràng, rành mạch, chậm rãi.

+ GV đọc mẫu 1 đoạn.

- Bước 1.GV giao nhiệm vụ:

+ Gọi 3 HS lần lượt đọc.

+ Yêu cầu HS giải nghĩa các từ: bạo ngược, thiên hạ, tùy tùng, phó thác, Tả Vọng, Hoàn Kiếm?

+ Em hãy kể tóm tắt những sự việc chính của truyện?

+ Nêu bố cục của văn bản.

-Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:

+Tổ chức cho HS đọc văn bản, giải thích từ khó; liệt kê những sự kiện chính của truyện và tóm tắt cốt truyện.

+ GV quan sát, khích lệ HS.

- Bước 3. Nhận xét sản phẩm cá nhân.

- Bước 4. GV tổng hợp ý kiến, chuẩn kiến thức.

1. Đọc.

2. Chú thích [sgk]

3. Tóm tắt truyện.

* Kể tóm tắt các sự việc chính:

- Giặc Minh đô hộ, nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhưng thất bại, Long Quân quyết định cho mượn gươm thần.

- Lê Thận được lưỡi gươm dưới nước.

- Lê Lợi được chuôi gươm trên rừng, tra vào nhau vừa như in.

- Từ đó nghĩa quân nhanh chóng quét sạch giặc ngoại xâm.

- Đất nước thanh bình, Lê Lợi lên làm vua, Long Quân cho đòi lại gươm thần.

- Vua trả gươm, từ đó hồ Tả Vọng mang tên Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.

4. Bố cục :2 phần

- Phần 1.Từ đầu đất nước : Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.

- Phần 2. Còn lại : Long Quân đòi lại gươm thần.

III.Đọc hiểu chi tiết văn bản

[Suy ngẫm và phản hồi]

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

- Bước 1. GV giao nhiệm vụ: Hoàn thành phiếu học tập 03:

-Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ:

+Tổ chức cho HS thảo luận, hoàn thành phiếu học tập.

+ GV quan sát, khích lệ HS.

- Bước 3. Báo cáo, thảo luận:

+ Tổ chức trao đổi, trình bày nội dung đã thảo luận.

+ HS nhận xét lẫn nhau.

- Bước 4. GV nhận xét, tổng hợp ý kiến, chuẩn kiến thức.

HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN:

- GV giao nhiệm vụ:

+ Em biết truyền thuyết nào của nước ta cũng có hình ảnh Rùa Vàng? Theo em, hình tượng Rùa Vàng trong truyền thuyết Việt Nam tượng trưng cho ai và cho cái gì?

- Bước 1.Thực hiện nhiệm vụ:

+ HS suy nghĩ cá nhân + GV quan sát, khích lệ HS.

- Bước 2. Báo cáo sản phẩm.

- Bước 3. Nhận xét sản phẩm

- Bước 4. Kết luận: GV tổng hợp ý kiến, chốt kiến thức.

Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thuỷ cũng có hình ảnh Rùa Vàng.

- Hình ảnh Rùa Vàng là sứ giả của Long Quân, tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, tư tưởng, tình cảm, trí tuệ của nhân dân.

1. Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần.

a. Hoàn cảnh lịch sử.

- Giặc Minh đô hộ.

- Nghĩa quân Lam Sơn nổi dậy nhiều lần bị thua.

b. Cách Long Quân cho mượn gươm

- Lê Thận là người đánh cá nhặt được lưỡi gươm dưới nước.

- Lê Lợi đến nhà Lê Thận, thanh gươm sáng lên 2 chữ Thuận thiên

- Lê Lợi nhặt được chuôi gươm trên rừng [gươm sáng trên ngọn cây đa] .

- Gươm tra vào vừa như in.

Chi tiết kì ảo, hoang đường

c. Lê Thận dâng gươm cho Lê Lợi và nói: Đây là ý trời theo minh công:

- Lê Thận tin tưởng vào Lê Lợi

- Thanh gươm gặp được minh chủ sử dụng vào việc lớn, hợp lòng dân, thuận ý trời.

Việc Long Quân cho mượn gươm thần chứng tỏ cuộc khởi nghĩa được tổ tiên, thần thiêng ủng hộ

Tính chất toàn dân trên dưới một lòng tham gia đánh giặc..

d. Sức mạnh của gươm thần:

* Trước khi có gươm :

- Non yếu.

- Trốn tránh.

- Ăn uống khổ sở

* Sau khi có gươm :

- Nhuệ khí tăng tiến

- Xông xáo tìm địch

- Đầy đủ, chiếm được các kho lương của địch

Chuyển bại thành thắng, chuyển yếu thành mạnh, tạo bước ngoặt mở đường cho nghĩa quân quét giặc ngoại xâm.

2. Long Quân đòi gươm

a. Hoàn cảnh lịch sử

- Đất nước thanh bình.

- Lê Lợi lên làm vua.

b. Cảnh trả gươm:

- Ở hồ Tả Vọng

- Một năm sau khi đuổi giặc Minh

- Nhân vật đòi gươm: Rùa Vàng

- Vua nâng gươm Rùa vàng đớp lấy rồi chìm xuồng đáy hồ.

- Chi tiết đòi gươm:

+ Giải thích tên gọi của Hồ Hoàn Kiếm

+ Đánh dấu và khẳng định chiến thắng hoàn toàn của nghĩa quân Lam Sơn.

+ Phản ánh tư tưởng, tình cảm yêu hoà bình đã thành truyền thống của nhân dân ta.

+ Ý nghĩa cảnh giác răn đe với những kẻ có ý dòm ngó nước ta.

- Bước 1. GV giao nhiệm vụ:

+ Khái quát đặc sắc nghệ thuật của truyện? [Các chi tiết hoang đường kì ảo có ý nghĩa gì?]

+ Nội dung, ý nghĩa của truyện ? [Truyện muốn giải thích hay ca ngợi điều gì?]

- Bước 2. Báo cáo sản phẩm.

- Bước 3. Nhận xét sản phẩm

- Bước 4. Kết luận: GV tổng hợp ý kiến, chuẩn kiến thức.

1. Nghệ thuật

Cốt truyện hấp dẫn, đan xen chi tiết lịch sử và chi tiết hoang đường, kì ảo.

2. Nội dung - Ca ngợi tính chất toàn dân, chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Đề cao, suy tôn Lê Lợi và nhà Lê.

- Giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm.

Hoạt động của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

- Bước 1. GV giao nhiệm vụ: Vì sao khi mượn gươm thì ở Thanh Hoá còn khi trả gươm lại ở hồ Tả Vọng? Điều đó có ý nghĩa gì?

- Bước 2. Báo cáo sản phẩm.

- Bước 3. Nhận xét sản phẩm

- Bước 4. GV tổng hợp ý kiến, chuẩn kiến thức.

Thanh Hoá là nơi mở đầu cuộc khởi nghĩa, Thăng Long là nơi kết thúc cuộc kháng chiến. Trả kiếm ở hồ Tả Vọng - thủ đô - trung tâm chính trị, văn hoá của cả nước là để mở ra một thời kì mới, thời kì hoà bình, lao động, xây dựng, thể hiện hết được tư tưởng yêu hoà bình và tinh thần cảnh giác của cả nước của toàn dân.

Mức độ

Tiêu chí

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Vẽ tranh về một nhân vật hoặc một cảnh trong văn bản [VD Cảnh trả gươm] [10điểm]

Các nét vẽ không đẹp và bức tranh còn đơn điệu về hình ảnh, màu sắc.

[5 - 6 điểm]

Các nét vẽ đẹp nhưng bức tranh chưa thật phong phú.

[7 8 điểm]

Bức tranh với nhiều đường nét đẹp, phong phú, hấp dẫn.

[9-10 điểm]

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

- Bước 1. GV giao nhiệm vụ:

Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân được tổ chức với mục đích gì và có nguồn gốc từ đâu?

- Bước 2. Báo cáo sản phẩm.

- Bước 3. Nhận xét sản phẩm

- Bước 4. GV tổng hợp ý kiến, chuẩn kiến thức.

THẢO LUẬN NHÓM BÀN.

* Bước 1.Chuyển giao nhiệm vụ: Hoàn thiện phiếu học tâp số 5 [Tìm các chi tiết phù hợp với mỗi công đoạn và điền vào phiếu học tập]

1. Mục đích, nguồn gốc hội thi.

- Nguồn gốc: bắt nguồn từ các cuộc trẩy quân đánh giặc của người Việt cổ bên dòng sông Đáy xưa.

- Mục đích:

+ Hội thi là dịp để trai tráng trong làng đua tài khoẻ mạnh, thông minh khi lấy lửa, là dịp gái làng thể hiện bàn tay khéo léo để có cơm dẻo tiếp binh lương.

+ Hội thi còn mang đến những tiếng cười hồn nhiên, sảng khoái của người nông dân sau những ngày lao động mệt mỏi.

2. Diễn biến cuộc thi

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5: HỘI THỔI CƠM THI Ở ĐỒNG VÂN

* Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ.

* Bước 3. Báo cáo sản phẩm.

* Bước 4. Nhận xét và chuẩn kiến thức.

TRẢ LỜI CÁ NHÂN

* Bước 1.Chuyển giao nhiệm vụ:

- Tại sao nói việc giật giải trong cuộc thi là "niềm tự hào khó có gì sánh nổi đối với dân làng"?

- Ý nghĩa của hội thi thổi cơm ở Đồng Vân?

Những lễ hội như hội thổi cơm thi ở làng Đồng Vân cho em biết thêm điều gì về lịch sử, văn hoá dân tộc?

* Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ.

* Bước 3. Báo cáo sản phẩm.

* Bước 4. Nhận xét và chuẩn kiến thức.

- Hội thi bắt đầu bằng việc lấy lửa trên ngọn cây chuối cao, người dự thi các đội leo nhanh lên thân cây chuối rất trơn để lấy được nén hương mang xuống

Đây là một việc làm khó khăn, thử thách sự khéo léo của mỗi đội.

- Khi có nén hương, ban tổ chức sẽ phát cho 3 que diêm châm vào để cháy thành ngọn lửa.

- Người trong đội sẽ vót tre thành chiếc đũa bông châm lửa và đốt vào ngọn đuốc. Những nồi cơm được cắm rất khéo léo từ dây lưng uốn về trước mặt.

- Tay cầm cần, tay cầm đuốc đung đưa cho ánh lửa bập bùng.

- Trong khi một thành viên của đội lấy lửa thì những người khác mỗi người một việc như người ngồi vót những thanh tre già thành những chiếc đũa bông, người giã thóc, người giần sàng thành gạo.

Các thành viên của mỗi đội thổi cơm thi đều phối hợp nhịp nhàng ăn ý với nhau

- Sau khi có lửa, người ta lấy nước và bắt đầu thổi cơm. Vừa nấu cơm, các đội vừa đan xen uốn lượn trên sân đình trong sự cổ vũ của người xem.

- Đội nào nấu được cơm trắng, dẻo thơm, không cháy sẽ nhận được giải thưởng.

Việc giật giải trong cuộc thi là niềm tự hào khó có gì sánh được của dân làng, vì giải thưởng là một minh chứng, là kết quả của sự nỗ lực, sự khéo léo, nhanh nhẹn, thông minh của cả tập thể.

=> Có nhiều nét độc đáo về quy trình lấy lửa cũng như cách nấu.

3. Ý nghĩa của hội thi.

Hội thi thể hiện được nét đẹp truyền thống của con người Việt Nam. Đó là sự khéo léo và nhanh nhẹn, sáng tạo

=> Hội thi như một cách thư giãn tinh thần, rèn luyện sức khỏe nhằm nâng cao ý nghĩa cuộc sống.

=> Thể hiện sự đoàn kết, ý thức cộng đồng.

- Hội thi giúp chúng ta hiểu thêm về lịch sử, về những lễ hội xa xưa của cha ông ta được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Qua đó tôn vinh những nét đẹp của văn hoá dân tộc, của nghề trồng lúa nước.

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

*Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

- Giáo viên yêu cầu HS dựa vào phần Tri thức tiếng Việt và kiến thức bậc Tiểu học, nhắc lại khái niệm, dấu hiệu nhận biết của từ đơn và từ phức [từ ghép, từ láy].

* Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: suy nghĩ và trả lời miệng.

- Giáo viên: nghe, quan sát, gọi nhận xét.

*Bước 3. Báo cáo kết quả: HS trả lời miệng, trình bày kết quả.

*Bức 4. Đánh giá kết quả: GV nhận xét, chốt kiến thức.

HS xem thêm ví dụ trong SGK

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

-Bước 1.GV giao nhiệm vụ: thảo luận theo 4 nhóm trong 7 phút:

- Nhóm 1: Bài tập 1, 2/Tr 27

- Nhóm 2: Bài tập 3 /Tr 28

- Nhóm 3: Bài tập 4,5 /Tr 28

- Nhóm 4: Bài tập 6/ Tr 28

-Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:

+ Tổ chức cho HS thảo luận theo nhóm.

+ GV quan sát, khích lệ HS.

- Bước 3. Báo cáo.

+ HS nhận xét sản phẩm giữa các nhóm.

- Bước 4. Kết luận: GV tổng hợp ý kiến, chuẩn kiến thức.

Bài 7, 8, 9:Làm việc cá nhân

I. Nhắc lại kiến thức về từ đơn, từ phức [từ ghép, từ láy]

*Từ đơn là từ được cấu tạo bởi chỉ một tiếng.
VD: sách, bút, tre, gỗ....
* Từ phức là từ được cấu tạo từ hai tiếng trở lên.
VD: xe đạp, bàn gỗ, sách vở, quần áo, lấp lánh...
* Phân biệt các loại từ phức: Từ phức được chia ra làm hai loại là Từ ghép và Từ láy.
+ Từ ghép: là những từ có cấu tạo từ hai tiếng trở lên, giữa các tiếng có quan hệ với nhau về mặt nghĩa.
Căn cứ vào quan hệ mặt nghĩa giữa các tiếng trong từ ghép, người ta chia làm hai loại: từ ghép đẳng lập và từ ghép chính phụ
VD: sách vở, bàn ghế, quần áo [ từ ghép đẳng lập]
Xe đạp, lốp xe, [ từ ghép chính phụ]
+ Từ láy: là những từ được cấu tạo bởi hai tiếng trở lên, giữa các tiếng có quan hệ với nhau về mặt âm. Trong từ láy chỉ có một tiếng gốc có nghĩa, các tiếng khác láy lại tiếng gốc
VD: Lung linh, xinh xinh, đo đỏ..
Từ láy chia ra làm hai loại: Láy bộ phận [ láy âm và láy vần] và láy toàn bộ

II.Thực hành Tiếng Việt.

Bài 1.

Từ đơn, từ phức trong đoạn văn:

Bài 2.

Bài 3. Tạo ra từ ghép từ các tiếng:

Bài 4

Bài 5.

- Từ láy thoăn thoắt [tượng hình] gợi nhịp độ mau lẹ, dáng vẻ linh hoạt của người dự thi [khi leo lên cao lấy lửa.

Nhờ đó người đọc hình dung rõ hơn về sự khỏe mạnh, sung sức của những thanh niên dự thi và không khí hào hứng, sôi nổi của cuộc thi.

- Nếu thay từ thoăn thoắt bằng từ nhanh chóng thì chỉ giúp người đọc hình dung được mức độ tham gia hoạt động [ngay lập tức tham gia] của người dự thi, không diễn tả được những ý nghĩa trên.

Bài 6.

- Nếu dùng từ khéo thay cho từ khéo léo trong câu văn trên thì độ khéo sẽ giảm xuống.

Bởi vì: so với từ khéo thì từ láy khéo léo trong câu văn : Những nồi cơm nho nhỏ treo dưới những cành cong hình cánh cung được cắm rất khéo léo từ dây lưng uốn về trước mặt thể hiện được mức độ cao về sự chuẩn xác, uyển chuyển của động tác cắm, sự vừa tầm của nồi cơm nho nhỏ treo trước mặt để tiện cho việc vừa đi vừa nấu.

Thành ngữ

Nghĩa của thành ngữ

1. Chết như rạ

a. Nhận xét ai làm gì rất nhanh

2. Mẹ tròn con vuông

b. Lòng oán giận và hận thù với ai đó rất sâu nặng

3. Cầu được ước thấy

c. Chết rất nhiều

4. Oán nặng thù sâu

d. Điều mong ước trở thành hiện thực

5. Nhanh như cắt

đ. Việc sinh nở thuận lợi, tốt đẹp

e. Chỉ những người có hiểu biết hạn hẹp nhưng lại cho mình thông minh, tài giỏi

Từ

Thành ngữ

a. nước

b. mật

c. ngựa

d. nhạt

a.nước:nước chảy đá mòn, nước mặn đồng chua

b.mật:nằm gai nếm mật, mật ngọt chết ruồi

c.ngựa:ngựa quen đường cũ, ngựa non háu đá

d.nhạt:nhạt như nước ốc

Tiêu chí

Đạt/không đạt

Nội dung:

Cảm nhận về lịch sử đất nước [tự hào, thành kính]

Hình thức:

- Đoạn văn từ 150-200 chữ.

- Sử dụng thành ngữ

Cảm xúc của người viết.

Lỗi chính tả, lỗi cấu trúc ngữ pháp

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

GV đã yêu cầu HS đọc văn bản ở nhà, đến lớp chỉ tiến hành thực hành đọc mở rộng theo thể loại.

* Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

- Hãy kể tóm tắt truyện bằng lời văn của em?

- Theo em truyện có thể chia làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?
* Bước 2. HS thực hiện.

* Bước 3. Nhận xét
* Bước 4.GV chuẩn kiến thức

- GV hướng dẫn HS tìm hiểu chú thích trong SGK [tự tìm hiểu]

- Hướng dẫn đọc hiểu văn bản.

*Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

+ Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào?
+ Ý định của vua ra sao ?
+ Vua Hùng đã chọn người nối ngôi bằng hình thức gì?
* Bước 2. HS thực hiện.

* Bước 3. Nhận xét.
* Bước 4. GV chuẩn kiến thức

1. Kể tóm tắt, Bố cục.

- Tóm tắt :
- Hùng Vương về già muốn truyền ngôi cho người con nào tài giỏi.
- Mọi người đua nhau làm cỗ thật hậu, riêng Lang Liêu được thần mách bảo, dùng gạo làm hai thứ bánh dâng vua.
- Vua cha chọn bánh của Lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi cho chàng.
- Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giày vào ngày Tết.
2. Bố cục
- 3 phần :
+ P1: Từ đầu đến. chứng giám: Vua Hùng chọn người nối ngôi
+ P2: Tiếp đến .hình tròn: Lang Liêu được thần giúp đỡ
+ P3: Còn lại: Lang Liêu được chọn nối ngôi

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

* Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

- Vì sao trong các hoàng tử chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ?

- Vì sao vua Hùng lại chọn bánh của Lang Liêu?

* Bước 2. HS thực hiện.

* Bước 3. Nhận xét.
* Bước 4.GV chuẩn kiến thức

* Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

Việc Lang Liêu được chọn nối ngôi có ý nghĩa gì? [ước mơ của nhân dân?]
* Bước 2. HS thực hiện.

*Bước 3. Nhận xét.
* Bước 4.GV chuẩn kiến thức

Tập trung vào phần 4.

THẢO LUẬN NHÓM.

* Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ:

- Nhóm 1, 2 hoàn thành phiếu học tập a.

- Nhóm 3, 4 hoàn thành phiếu học tập b.

1.Đọc hiểu nội dung văn bản.

a. Vua Hùng chọn người nối ngôi.

- Hoàn cảnh: Giặc ngoài đã yên, vua có thể chăm lo cho dân được no ấm; vua đã già, muốn truyền ngôi.
- Ý định: người nối ngôi phải nối được chí vua, không nhất thiết là con trưởng.
- Hình thức: Nhân lễ Tiên vương, ai vừa ý vua sẽ được truyền ngôi.

b. Lang Liêu được thần giúp đỡ.

- Từ khi lớn lên chàng ra ở riêng, chăm việc đồng áng, trồng lúa trồng khoai, gần gũi với dân thường. Chàng là người duy nhất hiểu được ý thần [Trong trời đất không gì quý bằng hạt gạo Các thứ khác tuy ngon nhưng hiếm, mà người không làm ra được]. Còn các lang khác chỉ biết mang tiến vua sơn hào hải vị - những món ăn ngon nhưng vật liệu để chế biến thành các món ăn ấy thì con người không làm ra được.

Nhân dân rất quý trọng cái nuôi sống mình, cái mình làm ra được.

- Hai thứ bánh của Lang Liêu tuy giản dị đạm bạc, nhưng vừa có ý nghĩa thực tế: quý hạt gạo, trọng nghề nông [là nghề gốc của đất nước làm cho ND được no ấm]; vừa có ý nghĩa sâu xa: Đề cao phong tục thờ kính Trời, Đất, và tổ tiên của nhân dân ta.
c. Lang Liêu được chọn nối ngôi.
- Hai thứ bánh của Lang Liêu tuy đạm bạc nhưng có ý nghĩa sâu xa.

=> Thể hiện thái độ, cách đánh giá của nhân dân: mong muốn về một vị vua anh minh, yêu dân, lấy dân làm gốc.

2. Đặc trưng truyền thuyết của văn bản.

Phiếu học tập a: Đặc điểm cốt truyện truyền thuyết qua truyện Bánh chưng, bánh giầy

Phiếu học tập b: Đặc điểm nhân vật truyền thuyết qua truyện Bánh chưng, bánh giầy

Sản phẩm:

- Phiếu HT a.

Phiếu học tập b: Đặc điểm nhân vật truyền thuyết qua truyện Bánh chưng, bánh giầy

* Bước 2. Các nhóm thực hiện nhiệm vụ.

* Bước 3. Báo cáo sản phẩm và nhận xét chéo.

* Bước 4. Chuẩn kiến thức

[Nếu không thực hiện được trong tiết học thì sẽ báo cáo sản phẩm vào tiết Ôn tập của bài học].

a. Đặc điểm cốt truyện.

* Thường xoay quanh công trạng, kì tích của nhân vật mà cộng đồng truyền tụng, tôn thờ.

* Thường sử dụng yếu tố kì ảo nhằm thể hiện tài năng, sức mạnh khác thường của nhân vật.

* Cuối truyện thường gợi nhắc các dấu tích xưa còn lưu lại đến "ngày nay".

b. Đặc điểm nhân vật.

* Thường có những đặc điểm khác lạ về tài năng, lai lịch, phẩm chất.

* Thường gắn với sự kiện lịch sử và có công lớn với cộng đồng.

* Được cộng đồng truyền tụng, tôn thờ.

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

* Bước 1. GV giao nhiệm vụ:

Hãy đọc sách giáo khoa trang 31 và cho biết thế nào là tóm tắt nội dung chính của văn bản bằng đồ tư duy?

+ Kiểu bài tóm tắt nội dung chính của văn bản bằng đồ tư duy cần đảm bảo những yêu cầu gì?

* Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ:

* Bước 3. GV nhận xét việc thực hiện nhiệm vụ.

* Bước 4. Chuẩn kiến thức về cách tóm tắt nội dung chính của văn bản bằng đồ tư duy.

* Bước 1. GV giao nhiệm vụ:

Hãy quan sát sơ đồ tóm tắt văn bản Thánh Gióng trong sách giáo khoa trang 32 và trả lời câu hỏi 1, 2.

* Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ:

* Bước 3. GV nhận xét việc thực hiện nhiệm vụ.

* Bước 4. Chuẩn kiến thức và lưu ý cách tóm tắt nội dung chính của văn bản bằng đồ tư duy.

HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN:

+ HS đọc kĩ lí thuyết của quy trình 3 bước trong sách giáo khoa.

+ GV hướng dẫn quy trình viết, đặc biệt là bước thứ 2.

- Bước 1.GV giao nhiệm vụ: Hãy dựa vào quy trình và tiến hành thiết kế sơ đồ tóm tắt.

- Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ.

+ Vẽ sơ đồ.

+ Tự kiểm tra sản phẩm theo bảng kiểm tóm tắt.

- Bước 3. Báo cáo sản phẩm.

- Bước 4. Nhận xét sản phẩm.

I. Cách tóm tắt nội dung chính của văn bản bằng đồ tư duy.

Là cách lược bỏ các ý phụ, thông tin chi tiết, giữ lại những ý chính, thông tin cốt lõi và thể hiện dưới dạng sơ đồ.

2. Yêu cầu đối với sơ đồ tóm tắt văn bản.

a. Yêu cầu về nội dung:

- Tóm lược đúng và đủ các sự việc, phần, đoạn, ý chính trong văn bản.

- Sử dụng các từ khóa, cụm từ.

- Thể hiện được quan hệ giữa các sự việc, phần, đoạn, ý chính trong văn bản.

- Thể hiện được nội dung bao quát của toàn văn bản.

b. Yêu cầu về hình thức.

- Kết hợp hài hòa, hợp lí giữa các từ khóa với hình vẽ, mũi tên, các kí hiệu

- Sáng rõ, có tính thẩm mĩ, giúp nắm bắt nội dung chính của văn bản một cách thuận lợi, dễ dàng.

3. Phân tích kiểu văn bản.

- Sơ đồ tóm tắt đảm bảo các yêu cầu về nội dung và hình thức:

[mục a,b phần 2]

II. Thực hành, luyện tập.

1. Đề bài: Hãy tóm tắt bằng sơ đồ một văn bản mà em đã học hoặc đã đọc.

2. Quy trình viết [tóm tắt].

1. Đọc kĩ văn bản cần tóm tắt.

2. Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ.

3. Kiểm tra sơ đồ đã thiết kế.

1. Tiến hành viết [tóm tắt].

2. Kiểm tra sơ đồ đã thiết kế theo bảng sau:

* Kiểm tra lần thứ 2 - điều chỉnh bài viết [sơ đồ]

5. Trình bày sản phẩm trước nhóm và tham gia góp ý cho các bạn trong nhóm.

HĐ của GV và HS

Dự kiến sản phẩm

*Bước 1. GV giao nhiệm vụ: Hãy tìm hiểu các bước tiến hành thảo luận nhóm về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất.

- Yêu cầu khi tham gia thảo luận nhóm về một vấn đề là gì?

* Bước 2. HS đọc trong sách giáo khoa và trả lời.

* Bước 3. Nhận xét

Bước 4. Thống nhất về yêu cầu cơ bản khi tham gia thảo luận nhóm.

GV nhấn mạnh: Khi chú tâm lắng nghe đồng đội, các em còn có thể hiểu bạn hơn, biết được những điểm yếu của nhau để cùng nhau bàn luận góp ý sửa chữa. Do đó, lắng nghe đồng đội để nâng cao kỹ năng làm việc nhóm.

GV nhấn mạnh:

Trưởng nhóm có nhiệm vụ phân công công việc sao cho đồng đều giữa các thành viên và giải quyết các vấn đề phát sinh trong nhóm. Đảm bảo cho công việc không bị gián đoạn vì bất kỳ lý do nào. Ngoài ra, bất cứ thành viên nào trong team và cả trưởng nhóm đều phải biết cách tổ chức sắp xếp công việc hiệu quả. Khi được giao nhiệm vụ, các thành viên phải tiến hành cho khoa học, tránh trường hợp tiến độ làm việc chậm hơn so với các thành viên khác trong team khiến cho công việc không được hoàn thành đúng thời hạn.

GV nhấn mạnh: Một người trưởng nhóm có năng lực và bản lĩnh là người hiểu từng thành viên trong nhóm về điểm mạnh điểm yếu cũng như biết cách tạo ra động lực, khuyến khích họ phát triển bản thân ngay trong nhóm của mình.

* Bước 1. GV giao nhiệm vụ: Hãy thảo luận nhóm về về vấn đề sau đây:

Có ý kiến cho rằng Muốn học giỏi môn môn Ngữ văn chỉ cần học thuộc những gì cô giáo cho ghi.

Ý kiến khác lại cho rằng Để học giỏi môn Ngữ văn thì chỉ cần đọc nhiều sách

* Bước 2.Thực hiện nhiệm vụ:

a. Nhóm 1 tiến hành thảo luận theo các bước.

b. Các nhóm còn lại quan sát, theo dõi hoạt động của nhóm 1.

* Bước 3. Góp ý, bổ sung về cách làm việc và hiệu quả công việc của nhóm 1.

- Nhận xét về giải pháp mà nhóm 1 đã thống nhất.

- Các nhóm còn lại thảo luận, nhóm 1 quan sát và tự rút kinh nghiệm.

* Bước 4. Nhận xét của GV.

I. Các bước thảo luận nhóm về một vấn đề cần có giải pháp thống nhất.

1.Bước 1: Chuẩn bị

- Thành lập nhóm và phân công công việc.

- Chuẩn bị nội dung buổi thảo luận.

- Thống nhất thời gian, địa điểm và mục tiêu của buổi thảo luận.

2.Bước 2: Thảo luận.

a. Cách trình bày ý kiến:

- Trình bày rõ ràng, mạch lạc và dễ hiểu.

- Các ý kiến phải sắp xếp theo trình tự thống nhất để người nghe dễ hình dung, dễ nhận xét và bổ sung.

- Chú ý phân tích, lập luận để ý kiến thảo luận được chặt chẽ và có chiều sâu.

b. Phản hồi ý kiến.

- Chú ý lắng nghe bạn trình bày để nắm và hiểu được ý kiến thảo luận của các bạn trong nhóm; đưa ra những nhận xét về ưu điểm, yếu tố sáng tạo hay hạn chế trong ý kiến đóng góp của các thành viên.

- Cần có thái độ chú ý tôn trọng, nghiêm túc, đúng mực, động viên khi nghe các thành viên đưa ra ý kiến thảo luận.

Thành công của buổi thảo luận là thống nhất được giải pháp.

II. Một số lưu ý khi thảo luận nhóm.

1. Lắng nghe đồng đội, tránh mâu thuẫn khi làm việc nhóm.
Đây là một kỹ năng quan trọng nhất trong teamwork và là cách đểteamwork hiệu quả vì trong chúng ta không có ai là hoàn hảo.

2. Tổ chức và phân công công việc, xác định vai trò riêng và chung của các thành viên.
Kỹ năng tổ chức và phân công công việc này thuộc trách nhiệm của người trưởng nhóm [leader].

3. Giúp đỡ lẫn nhau.

eamwork tức nghĩa là tất cả các thành viên trong nhóm đều phải tôn trọng và giúp đỡ lẫn nhau trong mọi việc. Trường hợp các thành viên trong gặp khó khăn hay vấn đề nan giải, phải sẵn sàng sẻ chia, giúp đỡ họ. Như vậy, các thành viên trong team mới ngày càng gắn kết với nhau hơn và làm việc ăn ý hơn.
4. Khuyến khích và phát triển cá nhân. Đây là kỹ năng dành cho những người trưởng nhóm. Một người trưởng nhóm có năng lực và bản lĩnh là người hiểu từng thành viên trong nhóm về điểm mạnh điểm yếu cũng như biết cách tạo ra động lực, khuyến khích họ phát triển bản thân ngay trong nhóm của mình.

III. Thực hành nói và nghe.

Thảo luận nhóm về vấn đề sau đây:

Có ý kiến cho rằng muốn học giỏi môn Ngữ văn chỉ cần học thuộc những gì cô giáo cho ghi.

Ý kiến khác lại cho rằng Để học giỏi môn Ngữ văn chỉ cần đọc nhiều sách.

Các vấn đề tập trung thảo luận:

a. Ý kiến thứ nhất: Muốn học giỏi môn Ngữ văn chỉ cần học thuộc những gì cô giáo cho ghi.

- Gợi ý thảo luận: Ý kiến chưa đúng. Vì:

+ Môn Ngữ văn không phải là môn học thuộc.

+ Nếu chỉ học thuộc sẽ rơi vào lối học thụ động, dễ gây nhàm chán.

+ Những kiến thức không thể chỉ học thuộc mà phải tư duy.

.

b. Ý kiến thứ 2. Để học giỏi môn Ngữ văn chỉ cần đọc nhiều sách.

- Ý kiến chưa đủ:

+ Đọc sách là việc rất cần thiết khi học môn Ngữ văn nhưng chỉ đọc sách thôi chưa đủ

+ Học môn Ngữ văn phải có thầy cô hướng dẫn

+ Khi làm bài tập, chỉ đọc sách có hiểu và biết cách làm bài

.

Giải pháp thống nhất: Muốn học tốt môn Ngữ văn, cần phải làm gì? Làm như thế nào?

Mức độ

Tiêu chí

Mức 1

Mức 2

Mức 3

Vẽ tranh về một nhân vật hoặc một cảnh trong văn bản [10 điểm]

Các nét vẽ không đẹp và bức tranh còn đơn điệu về hình ảnh, màu sắc.

[5 6 điểm]

Các nét vẽ đẹp nhưng bức tranh chưa thật phong phú.

[7 8 điểm]

Bức tranh với nhiều đường nét đẹp, phong phú, hấp dẫn.

[9-10 điểm]

Văn bản

Nội dung chính

Thánh Gióng

Sự tích Hồ Gươm

Bánh chưng, bánh giầy

Văn bản

Nội dung chính

Thánh Gióng

- Vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng, có hai vợ chồng ông lão chăm chỉ, tốt bụng và ao ước có một đứa con.

- Một hôm, bà ra đồng thấy một vết chân to ướm thử.Bà về mang thai, sinh ra một cậu bé,lên ba vẫn không biết nói, biết cười.

- Giặc Ân xâm lược, vua sai sứ giả rao tìm người tài cứu nước, Nghe tiếng rao, cậu bé liền nói được và ngỏ lời xin đi đánh giặc.Vua cho mang ngựa sắt, roi sắt, giáp sắt đến, cậu bé vươn vai thành tráng sĩ, phi ngựa xông vào trận, đánh thắng giặc. Sau đó, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi bỏ áo giáp sắt, cả người lẫn ngựa từ từ bay về trời.

- Vua nhớ công ơn, cho lập đền thờ ở làng Gióng.

Sự tích Hồ Gươm

- Lê Thận đi đánh cá, ba lần kéo lưới đều thấy lưỡi gươm, bèn mang về nhà.

- Lê Lợi đến nhà Thận, thấy lưỡi gươm phát sáng, cầm lên xem.

- Lê Lợi thua trận, chạy vào rừng, tình cờ bắt được chuôi gươm.

- Lê Lợi gặp lại Thận, kể lại câu chuyện, hai người đem gươm ra tra vào nhau vừa như in. Lê Thận cùng tướng lĩnh nguyện một lòng phò Lê Lợi cứu nước. Từ đó, nghĩa quân nhanh chóng quét sạch giặc ngoại xâm.

- Đất nước thanh bình, Lê Lợi lên làm vua, Long Quân sai Rùa Vàng đòi lại gươm thần.

- Vua trả gươm, từ đó hồ Tả Vọng mang tên Hồ Gươm hay hồ Hoàn Kiếm.

Bánh chưng, bánh giầy

- Hùng Vương thứ sáu về già muốn truyền ngôi cho người con nào tài giỏi.

- Các hoàng tử đua nhau làm cỗ thật hậu, riêng Lang Liêu được thần mách bảo, dùng gạo làm hai thứ bánh dâng vua.

- Vua cha chọn bánh của Lang Liêu để tế trời đất cùng Tiên Vương và nhường ngôi cho chàng.

- Từ đó nước ta có tục làm bánh chưng, bánh giầy vào ngày Tết.

Nội dung

Thánh Gióng

Sự tích Hồ Gươm

Bánh chưng, bánh giày

Sự kiện, chi tiết

Lí do lựa chọn

Nội dung

Thánh Gióng

Sự tích Hồ Gươm

Bánh chưng, bánh giày

Sự kiện, chi tiết

- Gióng cất tiếng nói đầu tiên là tiếng nói đòi đi đánh giặc.

- Cả dân làng góp gạo nuôi Gióng

- Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai trở thành tráng sĩ.

-Roi sắt gãy, Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc

- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời.

- Khi tra chuôi gươm vào lưỡi gươm thì vừa như in.

- Chi tiết Rùa Vàng đòi gươm

- Chi tiết Lang Liêu được thần báo mộng, lấy gạo làm bánh lễ Tiên vương

Lí do lựa chọn

Những chi tiết trên thể hiện được ý nghĩa, nội dung, chủ đề của truyện: Gióng là hình tượng người anh hùng đầu tiên, tiêu biểu cho lòng yêu nước, cho ý thức đánh giặc cứu nước của nhân dân ta.

- Chi tiết tra chuôi gươm vào lưỡi gươm cho thấy đó là sự thống nhất sức mạnh, ý chí của cả dân tộc, cuộc chiến đấu này là thuận theo ý trời.

- Chi tiết Rùa Vàng đòi gươm mang nhiều ý nghĩa: giải thích tên gọi Hồ Gươm, đánh dấu và khẳng định chiến thắng hoàn toàn của nghĩa quân Lam Sơn và tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.

Chi tiết tưởng tượng này có ý nghĩa đề cao lao động, đề cao trí thông minh sáng tạo của con người.

HĐ của GV và HS

Yêu cầu sản phẩm

* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Khi đọc một văn bản truyền thuyết, cần lưu ý những đặc điểm nào của thể loại này?

* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân.

* Bước 3: Nhận xét sản phẩm.

* Bước 4: Chuẩn kiến thức:

Khi đọc một văn bản truyền thuyết, cần lưu ý những đặc điểm của thể loại này:

- Là loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ.

- Nhân vật trong truyện:

+ Là con người, loài vật, đồ vật được nhân hoá.

+ Nhân vật thường có các đặc điểm khác lạ về lai lịch, phẩm chất, tài năng; thường gắn với sự kiện ịch sử và có công lớn đối với cộng đồng, được cộng đồng truyền tụng, tôn thờ

- Cốt truyện:

+ Là chuỗi các sự việc được sắp xếp theo một trình tự nhất định, có liên quan chặt chẽ với nhau.

+ Truyện thường xoay quanh công trạng, kì tích của nhân vật mà cộng đồng truyền tụng, thường sử dụng các yếu tố kì ảo, hoang đường nhằm thể hiện tài năng, sức mạnh của nhân vật.

- Nội dung: Truyện thể hiện thái độ, tình cảm và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện, nhân vậtlịch sử.

HĐ của GV và HS

Yêu cầu sản phẩm

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

* Bước 1.Chuyển giao nhiệm vụ: Khi tóm tắt một văn bản bằng sơ đồ, cần lưu ý những điều gì?

* Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi

* Bước 3. GV mời 1, 2 HS trình bày .

* Bước 4. Nhận xét phần trình bày, chuẩn kiến thức.

Khi tóm tắt một văn bản bằng sơ đồ, cần lưu ý:

- Bước 1: Cần đọc kĩ văn bản cần tóm tắt, xác định văn bản gồm mấy phần hoặc mấy đoạn, mối quan hệ giữa các phần đó. Tìm từ khoá và ý chính của từng phần hoặc đoạn. Từ đó xác định nội dung chính của văn bản và hình dung cách vẽ sơ đồ.

- Bước 2: Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ, dựa trên số phần hoặc số đoạn, xác định số ô hoặc số bộ phận cần có trong sơ đồ. Chọn cách thể hiện sơ đồ tốt nhất.

- Bước 3: Kiểm tra lại sơ đồ đã vẽ, xem các ý chính của văn bản đã đủ và rõ chưa, cách thể hiện về các phần, đoạn, ý chính và quan hệ giữa chúng đã phù hợp chưa.

HĐ của GV và HS

Gợi ý

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

* Bước 1.Chuyển giao nhiệm vụ: Bài học giúp em hiểu thêm những gì về lịch sử nước mình?

* Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân, lập dàn ý.

* Bước 3. GV mời 1, 2 HS trình bày dàn ý.

* Bước 4. Nhận xét phần trình bày.

Bài học giúp hiểu thêm những về lịch sử của dân tộc Việt Nam:

- Dân tộc Việt Nam là một dân tộc có truyền thống đấu tranh anh hùng, dù phải đối mặt với nhiều kẻ thù nhưng các thế hệ vẫn giữ vững chủ quyền dân tộc. - Đó còn là tinh thần đoàn kết, chung sức chung lòng tạo thành sức mạnh vô cùng to lớn của nhân dân ta.

- Truyền thống văn hoá mang đậm bản sắc dân tộc, có ý nghĩa sâu sắc và được truyền đời qua nhiều thế hệ.