Hội nghị thượng đỉnh mỹ triều là gì năm 2024
|
Biên phòng - Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un sẽ gặp nhau lần thứ hai, tại Việt Nam. Đây được coi là cơ hội để Mỹ và Triều Tiên làm nên lịch sử. Tuy nhiên, việc thay đổi một mối quan hệ chất chồng những mâu thuẫn đối kháng, từ những cuộc đấu khẩu khắc nghiệt, những lời đe dọa hạt nhân cho tới mối hiểm nguy của một cuộc chiến tranh liên Triều lần thứ hai không phải điều dễ dàng. Nó đòi hỏi sự thay đổi không chỉ ở lời nói, mà cần được thể hiện bằng hành động. Bế tắc còn đó Kết quả Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần đầu tiên diễn ra tại Singapore tháng 6 năm ngoái không được như những gì dư luận mong đợi. Sau sự kiện, hai bên đã đưa ra một tuyên bố chứa đựng những từ ngữ mà Bình Nhưỡng từng sử dụng kể cả trước khi ông Kim Jong-un nắm quyền: Phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Tuyên bố chung liên Triều về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên năm 1992 cũng có cụm từ tương tự. Đó là thuật ngữ trên giấy tờ. Trong một bài bình luận của Hãng thông tấn Trung ương Triều Tiên (KCNA), Bình Nhưỡng đã làm rõ rằng việc phi hạt nhân hóa có nghĩa là loại bỏ tất cả các yếu tố đe dọa hạt nhân khỏi hai miền Nam và Bắc Triều Tiên, cũng như các khu vực xung quanh mà có thể nhắm mục tiêu vào bán đảo Triều Tiên. Đối với Washington, việc phi hạt nhân hóa vẫn là phá hủy hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược. Đến nay, Triều Tiên vẫn yêu cầu Mỹ bãi bỏ lệnh cấm vận. Trong khi đó, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đòi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un phải đi một bước trước, tức là từ bỏ tham vọng hạt nhân một cách "hoàn toàn, có kiểm chứng và không thể đảo ngược". Câu hỏi đặt ra là để đạt được đích cuối cùng, mỗi bên cần sẵn sàng đánh đổi những gì? Còn rất nhiều những “cân đong đo đếm” khiến sự nhượng bộ của mỗi bên là rất khó. Giới phân tích cho rằng, cả Mỹ lẫn Triều Tiên khó có thể đưa ra những giải đáp thỏa đáng để làm vừa lòng nhau. Do vậy, khả năng một Hiệp định hòa bình được ký kết tại Việt Nam lần này là không cao. Trả lời phỏng vấn của hãng tin AFP, chuyên gia Kim Dong-yup thuộc Viện Nghiên cứu Viễn Đông của Hàn Quốc cho rằng, Mỹ và Triều Tiên phải mất ít nhất 3 năm mới có thể tiến tới một hiệp định hòa bình. Dù vậy, chuyên gia này kỳ vọng cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ-Triều ở Hà Nội sẽ đặt nền tảng vững chắc cho "công trình dài hơi" đó. Có thể hóa giải? Để đạt được những tiến bộ trong lần gặp gỡ thứ 2 ở Việt Nam, thế bế tắc rõ ràng này cần phải được hóa giải. Theo giới phân tích, đầu tiên có thể là một tuyên bố đầy đủ của Triều Tiên về kho vũ khí hạt nhân, các căn cứ, cơ sở và vật liệu phân hạch. Một tuyên bố đầy đủ có thể là một bước quan trọng để thiết lập lòng tin, song để đi đến việc giải giáp hạt nhân thì còn là một quá trình lâu dài. Và tất nhiên, khả năng động thái táo bạo này diễn ra là rất thấp. Sau Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần thứ I tại Singapore, Bình Nhưỡng đã tháo dỡ một bãi thử động cơ tại trạm phóng vệ tinh Sohae hồi tháng 7-2018. Sự gắn kết trách nhiệm đi kèm với khích lệ sẽ thúc đẩy Bình Nhưỡng phi hạt nhân hóa, trong đó, Mỹ có hai nhượng bộ đáng kể là sẽ nới lỏng các lệnh trừng phạt kinh tế và đình chỉ các cuộc tập trận quân sự chung giữa Mỹ và Hàn Quốc. Một khả năng nhỏ hơn là việc mở các văn phòng liên lạc ở Washington và Bình Nhưỡng. Tuy nhiên, kể cả khi Tổng thống Donald Trump và ông Kim Jong-un chấp thuận điều này, câu hỏi được đặt ra vẫn là liệu có thể xuất hiện những động thái phi hạt nhân hóa cụ thể nào hay không, vì vấn đề phải là hành động. Một câu hỏi quan trọng không kém là liệu Mỹ sẽ sẵn sàng nhượng bộ những gì để giành được các biện pháp tương ứng từ Triều Tiên. Việc Tổng thống Donald Trump đình chỉ các cuộc tập trận quân sự thường niên giữa Mỹ và Hàn Quốc trong năm 2018 (dù các cuộc tập trận quy mô nhỏ vẫn diễn ra) chính là một “món quà” lớn, một thứ gì đó mà Bình Nhưỡng luôn mong đợi. Điều gì sẽ xảy ra nếu Tổng thống Donald Trump quyết định giảm sự hiện diện của Quân đội Mỹ tại Hàn Quốc, hoặc tuyên bố chính thức chấm dứt cuộc Chiến tranh Triều Tiên? Mặc dù một hiệp ước hòa bình vướng phải những phức tạp về mặt pháp lý, song đây chắc hẳn sẽ là một nhượng bộ “vĩ đại”. Kịch bản khả thi nhất của cuộc gặp thượng đỉnh lần thứ hai này ở Việt Nam có thể là Triều Tiên dỡ bỏ cơ sở hạt nhân Yongbyon - điều mà ông Kim Jong-un từng đưa lên bàn đàm phán - để đổi lấy một số lệnh nới lỏng trừng phạt. Mặc dù Washington không muốn giảm bớt áp lực cực đại mình đặt ra trước khi sự phi hạt nhân hóa toàn diện được tiến hành, song cách tiếp cận "có đi có lại" này dường như là con đường thực tế nhất. Trong kịch bản này, mỗi bên đều sẽ có một thắng lợi rõ ràng, và cả hai đều có thể tuyên bố với người dân nước mình rằng họ đã có thể đạt được một sự nhượng bộ quan trọng từ bên kia. Kịch bản này cũng cho phép Mỹ và Triều Tiên thử nghiệm sự sốt sắng của nhau để có thể tiếp tục với những hứa hẹn quan trọng, từ đó gây dựng được những thỏa hiệp khó khăn hơn nữa. Tuy nhiên, dư luận muốn chứng kiến một điều gì đó đặc biệt xảy ra, muốn lịch sử phải nhìn lại cuộc gặp này với sự tự hào, khoảnh khắc mà một trong những nơi cuối cùng mà Chiến tranh lạnh vẫn bao phủ rốt cuộc cũng đã khép lại. Nếu Tổng thống Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un nhất trí kết thúc Chiến tranh Triều Tiên, đó sẽ là một kỷ lục mang tính lịch sử thực thụ. Mặc dù một Hiệp ước hòa bình có lẽ là điều bất khả thi đối với Mỹ, bởi nó cần sự phê chuẩn của Thượng viện, song một bản tuyên bố hòa bình cũng đủ để người ta hiểu rằng sẽ không còn tình trạng chiến tranh trên bán đảo Triều Tiên. Lời tuyên bố này sẽ thể hiện một mong muốn rõ ràng là thay đổi mối quan hệ và tạo ra một nền tảng vững chắc để thực hiện những công việc khó khăn hơn hướng tới phi hạt nhân hóa. Thành công chỉ có thể được đảm bảo nếu như cả Mỹ và Triều Tiên cùng có những nhượng bộ thực thụ, có thể kiểm chứng và không bị coi là một sự mất mát đối với bên chấp nhận nhượng bộ. |
