1. Phân tích cân bằng tiêu dùng bằng thuyết hữu dụng 1.1. Một số vấn đề cơ bản • Hữu dụng [U] là sự thoả mãn mà một người cản nhận được khi tiêu dùng một loại hàng hoá, dịch vụ nào đó. • Tổng hữu dụng [TU] là tổng mức thoả mãn đạt được khi ta tiêu dùng một số lượng sản phẩm nhất định trong một đơn vị thời gian.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Bài giảng Kinh tế vi mô - Chương 3: Lý thuyết lựa chọn của người tiêu dùng, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
1Chương 3 : LÝ THUYẾT LỰA CHỌN CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG 2 1. Phân tích cân bằng tiêu dùng bằng thuyết hữu dụng 1.1. Một số vấn đề cơ bản • Hữu dụng [U] là sự thoả mãn mà một người cản nhận được khi tiêu dùng một loại hàng hoá, dịch vụ nào đó. • Tổng hữu dụng [TU] là tổng mức thoả mãn đạt được khi ta tiêu dùng một số lượng sản phẩm nhất định trong một đơn vị thời gian. 3 1.1. Một số vấn đề cơ bản • Hữu dụng biên [MU] là sự thay đổi trong tổng hữu dụng khi thay đổi một đơn vị sản phẩm tiêu dùng trong mỗi đơn vị thời gian. xx x dQ dTU Q TUMU = D D = 41.1. Một số vấn đề cơ bản • Ví dụ : Biểu tổng hữu dụng và hữu dụng biên của một người tiêu dùng khi xem phim như sau : Qx TUx MUx 1 4 4 2 7 3 3 9 2 4 10 1 5 10 0 6 9 -1 7 7 -2 5 1.1. Một số vấn đề cơ bản 1 2 3 4 5 6 7 -2 -1 0 1 2 3 4 5 Qx MUx 0 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Qx TUx 6 1.1. Một số vấn đề cơ bản • Quy luật hữu dụng biên giảm dần : Khi ngày càng sử dụng nhiều sản phẩm X, trong khi số lượng các sản phẩm khác không đổi trong một đơn vị thời gian, thì MUx giảm dần. • Mối quan hệ giữa MU và TU : – Khi MU>0 thì TU tăng – Khi MUB và B>C thì A>C]. 17 2.2. Đường đẳng ích [hay đường bàng quan] • Đường đẳng ích là tập hợp các phối hợp khác nhau giữa hai hay nhiều SP cùng mang lại một mức thoả mãn cho người tiêu dùng Phối hợp X Y A B C D 3 4 5 6 7 4 2 1 U1 X54 4 7 0 U2 U3 3 6 2 1 Y 18 2.2. Đường đẳng ích • Bốn tính chất của đường đẳng ích : – Các đường đẳng ích cao hơn đều được ưa thích hơn những đường đẳng ích thấp hơn. – Các đường đẳng ích đều dốc xuống về bên phải. – Các đường đẳng ích không thể cắt nhau. – Các đường đẳng ích đều lồi về phía gốc toạ độ. 19 2.2. Đường đẳng ích • Tỷ lệ thay thế biên của X cho Y [MRSxy] là số lượng SP Y giảm xuống để có thêm một SP X nhằm đảm bảo thoả mãn không đổi. • MRS là độ dốc của đường đẳng ích. X YMRSXY D D = • Theo ví dụ trên : MRSxy = -3/1; -2/1; -1/1 20 2.2. Đường đẳng ích • Mối quan hệ giữa MRSxy với MUx và MUy : XX MUXTU ´D=D- Khi X tăng thì TUx tăng lên mức : yY MUYTU ´D=D- Khi Y giảm thì TUy giảm xuống mức : - Để TU không đổi thì TUy = TUx . Do vậy : XY Y X MRS X Y MU MU = D D =- 21 2.2. Đường đẳng ích • Các dạng đặc biệt của đường đẳng ích U1 XX2 Y2 0 X1 Y1 Y U2 X&Y- Thay thế hoàn toàn X & Y - Bổ sung hoàn toàn U1 X42 4 6 0 3 Y 5 U2 U3 22 2.3. Đường ngân sách • Đường ngân sách là tập hợp các phối hợp khác nhau giữa các hàng hoá mà người tiêu dùng có thể mua được với cùng một mức thu nhập và giá cả các hàng hoá đã cho. X P P P IY Y X Y *-= X.Px + Y.Py = I 23 2.3. Đường ngân sách XI/PX I/PY 0 Y Đường ngân sách • Đặc điểm : – Đường ngân sách là đường thẳng dốc xuống về phía phải. – Độ dốc của đường ngân sách là tỷ lệ giá giữa hai SP [Px/Py]. 24 • Sự dịch chuyển đường ngân sách XI2/PX I2/PY 0 Y I3/PXI1/PX I3/PY I1/PY XI2/PX0 Y I3/PXI1/PX I1/PY Thu nhập thay đổi Giá sản phẩm thay đổi 25 2.4. Sự lựa chọn tối ưu của người tiêu dùng • Phối hợp tối ưu của người tiêu dùng chính là tiếp điểm của đường ngân sách với đường ích lợi. Tại E độ dốc của hai đường bằng nhau. MRSxy = - Px/Py U1 X Y2 E 0 U2 X2 Y B A Đường ngân sách 26 2.4. Sự lựa chọn tối ưu của người tiêu dùng • Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn của người tiêu dùng • Thu nhập : – Khi I tăng, nếu cả hai hàng hoá đều là hàng hoá thông thường thì người tiêu dùng sẽ mua cả hai hàng hoá đó nhiều hơn. U1 X Y2 E” 0 U2 X2 Y Đường ngân sách E Y1 X1 27 2.4. Sự lựa chọn tối ưu của người tiêu dùng • Thu nhập : – Khi I tăng, nếu Y là hàng hoá thứ cấp thì người tiêu dùng sẽ mua nhiều SP X hơn, nhưng mua ít Y hơn. U1 X Y2 E” 0 U2 X2 Y Đường ngân sách E Y1 X1 • Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn của người tiêu dùng 28 2.4. Sự lựa chọn tối ưu của người tiêu dùng • Sự thay đổi của giá cả. U1 X Y2 E” 0 U2 X1 Y Đường ngân sách E Y1 X2 • Các nhân tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn của người tiêu dùng 29 2.5. Thiết lập đường cầu U1 X 150 E” 0 U2 Y Đường ngân sách cũ E 50 Đường ngân sách mới D Q 2 0 P 1 50 150 • Giả sử Py giảm từ 2 đồng xuống còn 1 đồng, còn các yếu tố khác không đổi.