Sáng 14-12, tại Bộ Y tế, Chính phủ Úc bàn giao 490.600 liều vắc xin DPT-VGB-Hib [vắc xin 5 trong 1] viện trợ cho Chương trình tiêm chủng mở rộng thông qua Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nhận biểu trưng 490.600 liều vắc xin 5 trong 1 từ ông Andrew Goledzinowski - đại sứ Úc tại Việt Nam - Ảnh: T.MINH
Trước tình trạng thiếu vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, Bộ Y tế đã vận động hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế để cung ứng vắc xin 5 trong 1.
Qua Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc, Chính phủ Úc viện trợ cho Việt Nam 490.600 liều vắc xin 5 trong 1 để triển khai tiêm miễn phí cho trẻ. Dự kiến ngày mai số vắc xin này sẽ về đến Việt Nam.
Bà Dương Thị Hồng - phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương - cho biết sau khi tiếp nhận vắc xin, đơn vị sẽ căn cứ nhu cầu theo đề xuất và thực tiễn triển khai của 63 tỉnh, thành phố để phân bổ.
Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đã xây dựng kế hoạch phân bổ vắc xin theo nhu cầu và hướng dẫn các địa phương triển khai theo thứ tự ưu tiên.
"Theo đó, sẽ ưu tiên phân bổ vắc xin 5 trong 1 cho trẻ chưa được tiêm mũi 1. Ưu tiên trước cho trẻ có nhóm tuổi nhỏ nhất từ 2 tháng tuổi, sau đó đến những trẻ có tháng tuổi lớn hơn. Tiếp theo, thực hiện tiêm trả mũi 2, mũi 3 cho những trẻ chưa tiêm đủ liều, bao gồm cả trẻ trên 12 tháng tuổi.
Với số lượng vắc xin được Chính phủ Úc hỗ trợ, các địa phương sẽ triển khai theo thứ tự ưu tiên này. Bên cạnh đó, viện cũng sẽ ưu tiên tỉ lệ cung ứng vắc xin cho các địa phương miền núi, vùng khó khăn để đảm bảo công bằng trong tiếp cận vắc xin cho trẻ", bà Hồng cho hay.
Ông Hoàng Minh Đức - phó cục trưởng phụ trách quản lý, điều hành Cục Y tế dự phòng [Bộ Y tế] - cho biết ngay sau khi tiếp nhận vắc xin, Viện Kiểm định vắc xin và sinh phẩm y tế phải tiến hành gấp rút việc kiểm định trong thời hạn khoảng 1 tuần.
"Dự kiến trong tuần cuối tháng 12-2023 sẽ tiến hành tiêm cho trẻ theo đúng đối tượng. Các sở y tế cần chỉ đạo các đơn vị liên quan sắp xếp để tiếp nhận ngay vắc xin và tổ chức tiêm chủng an toàn, hiệu quả; quản lý đối tượng, rà soát kỹ để tiêm bổ sung cho những đối tượng trẻ trong các đợt tiếp theo", ông Đức cho hay.
Hiện nay trung bình mỗi tháng, công suất của các điểm tiêm chủng mở rộng có thể khoảng 200.000 liều, do đó với số vắc xin Chính phủ Úc tài trợ, dự kiến sẽ tiêm trong khoảng thời gian 2,5 tháng.
Vẫn đang đấu thầu vắc xin
Từ đầu năm 2023, vắc xin sử dụng trong tiêm chủng mở rộng liên tục gián đoạn, thiếu vắc xin tiêm cho trẻ.
Sau khi được phân bổ ngân sách trung ương tiếp tục mua sắm vắc xin, sau gần 5 tháng việc mua sắm vẫn chưa hoàn thành.
Mới đây, Bộ Y tế cho hay đang thực hiện mua sắm vắc xin theo quy định, dự kiến trong tháng 12 sẽ có vắc xin tiêm cho trẻ.
Để giải quyết tình huống cấp bách, Bộ Y tế tìm nguồn viện trợ, tài trợ vắc xin từ các tổ chức quốc tế, trong nước. Trước đó, tháng 7-2023 Việt Nam cũng tiếp nhận 258.000 liều vắc xin.
Tính đến thời điểm hiện tại, vắc xin 5 trong 1 Quinvaxem đã chính thức ngừng sử dụng tại Việt Nam. Vậy, thay vì vắc xin Quinvaxem, hiện nay những loại vắc xin 5 trong 1 nào đang được bộ Y tế đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, các loại vắc xin này có khác gì so với vắc xin cũ không. Mẹ cần lưu ý gì khi tiêm vắc xin cho bé? Thời điểm nào bé nên được tiêm vắc xin?
Vắc xin 5 trong 1 là vắc xin tổng hợp gồm có 5 thành phần để phòng 5 bệnh truyền nhiễm.
Theo chương trình tiêm chủng mở rộng, vắc xin 5 trong 1 [Quinvaxem hay ComBE Five] được tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi nhằm phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm phổ biến gồm: bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm màng não mủ/viêm phổi do vi khuẩn HiB và viêm gan B.
Vắc xin 5 trong 1 sử dụng trong chương trình dịch vụ [Pentaxim] là vắc xin tiêm cho trẻ từ 2 đến dưới 24 tháng tuổi để phòng 5 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm màng não mủ/viêm phổi do vi khuẩn HiB
1.1. Các loại vắc xin 5 trong 1
Vắc xin 5 trong 1 tiêm chủng mở rộng:
- Vắc xin Quinvaxem: do Công ty Berna Biotech, Hàn Quốc sản xuất, bao gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, ho gà toàn tế bào, kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B và kháng nguyên vỏ vi khuẩn Hib [gây viêm màng não mủ/viêm phổi]. Đây là loại vắc xin phổ biến nhất, được Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] khuyến cáo sử dụng từ năm 2006. Từ tháng 12/2017 trở đi, Hàn Quốc ngừng sản xuất và cung ứng vắc- xin này tại Việt Nam.
- Vắc xin ComBe Five: do Công ty Biological E, Ấn Độ sản xuất, là vắc xin mới, cũng có thành phần tương tự vắc xin Quinvaxem. Đã có hơn 400 triệu liều vắc xin ComBE Five được sử dụng tại 43 quốc gia trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, vắc xin ComBE Five được Bộ Y tế cấp phép lưu hành từ tháng 05/2017 thay thế cho vắc xin Quinvaxem.
ComBE Five - vắc xin 5 trong 1 mới được sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng cho trẻ em Việt Nam từ tháng 12/2018 thay thế cho Quinvaxem.
Vắc xin 5 trong 1 dịch vụ:
Vắc xin Pentaxim: do Công ty Sanofi Pasteur, Pháp sản xuất. Khác với vắc xin Quinvaxem và vắc xin ComBE Five, thành phần của vắc xin Pentaxim bao gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào, Hib và bại liệt, không có viêm gan B. Vắc xin Pentaxim được sử dụng tại 99 quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, đây là loại vắc xin dịch vụ, không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng và có khoảng 100.000 liều đã được tiêm chủng cho 33.000 trẻ. Sau khi tiêm vắc xin Pentaxim, trẻ sẽ được tiêm bổ sung thêm liều vắc xin viêm gan B.
1.2. Phân biệt vắc xin 5 trong 1 và 6 trong 1
Vắc xin 6 trong 1 là loại vắc xin tiêm chủng dành riêng cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 24 tháng chống lại 6 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, Haemophilus influenzae typ B [HiB] và viêm gan B, Trong mỗi liều vắc xin phòng được cả 6 bệnh, không cần phải uống thêm liều vắc xin chống bại liệt như vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc phải tiêm thêm vắc xin phòng viêm gan B như vắc xin Pentaxim. Tuy nhiên vắc- xin này không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng nên mẹ phải mất chi phí khi tiêm cho bé. Cả 2 loại vắc xin 5 trong 1 hay 6 trong1 đều phải tiêm 3 liều cơ bản từ lúc 2 tháng tuổi, cách nhau tối thiểu 1 tháng và nhắc lại vào khoảng 18-24 tháng.
2. Khi nào thì trẻ có thể được tiêm vắc xin 5 trong 1 và 6 trong 1?
Mũi vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 trong chương trình dịch vụ đầu tiên có thể tiêm khi trẻ được 6 tuần tuổi vì có chứa thành phần ho gà vô bào. Tuy nhiên, theo Thông tư số 38/2017/TT-BYT ngày 17/10/2017 của Bộ Y tế về ban hành danh mục bệnh truyền nhiễm, phạm vi và đối tượng phải sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế bắt buộc quy định tiêm vắc xin phối hợp chứa bạch hầu, ho gà, uốn ván này khi trẻ được 2 tháng tuổi. Trẻ được tiêm 3 mũi vào lúc 2, 3, 4 tháng tuổi và khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu là 1 tháng. Mũi thứ 4 được tiêm nhắc lại vào lúc trẻ được 18 tháng tuổi và không được quá 24 tháng tuổi.
Tùy thực tế mà lịch tiêm vắc xin có thể chậm hơn [do tình trạng hết vắc xin hoặc trẻ bị ốm], tuy nhiên không nên để quá muộn, cần tiêm ngay khi có vắc xin hoặc khi trẻ khỏi bệnh, tránh để lâu sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh của trẻ vì không được tiêm đủ liều, trước khi tiêm cần có sự khám sàng lọc và tư vấn của cán bộ y tế để đảm bảo mũi tiêm hiệu quả và an toàn.
Không tiêm vắc xin cho trẻ khi:
- Trẻ có tiền sử sốc hoặc phản ứng nặng sau tiêm chủng vắc xin lần trước [có cùng thành phần]: sốt cao trên 39°C kèm co giật hoặc dấu hiệu não/màng não, tím tái, khó thở.
- Trẻ có tình trạng suy chức năng các cơ quan [như suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan....]
- Trẻ suy giảm miễn dịch [bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh, trẻ nhiễm HIV giai đoạn lâm sàng IV hoặc có biểu hiện suy giảm miễn dịch nặng] chống chỉ định tiêm chủng các loại vắc xin sống.
- Không tiêm vắc xin BCG cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV mà không được điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.
- Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin.
Các trường hợp tạm hoãn tiêm vắc xin:
- Trẻ mắc các bệnh cấp tính, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng.
- Trẻ sốt ≥ 37,5°C hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5 °C [đo nhiệt độ tại nách].
- Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch trong vòng 3 tháng trừ trường hợp trẻ đang sử dụng globulin miễn dịch điều trị viêm gan B.
- Trẻ đang hoặc mới kết thúc đợt điều trị corticoid [uống, tiêm] trong vòng 14 ngày.
- Trẻ có cân nặng dưới 2000g.
- Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin
Khi tiêm vắc xin bé có thể gặp phải một số phản ứng phụ sau:
- Sốt nhẹ [dưới 38,5 0C].
- Sưng đau, tấy đỏ tại chỗ tiêm.
- Hay cáu kỉnh, quấy khóc.
- Chán ăn, lười bú, khó ngủ.
Bé thường bị sốt nhẹ sau khi tiêm vắc xin 5 trong 1
Trong vòng 1-2 ngày, thông thường những phản ứng sau khi tiêm vắc xin này sẽ tự khỏi.
3. Mẹ cần lưu ý gì khi tiêm vắc xin cho bé ?
3.1. Cần chuẩn bị gì trước khi tiêm vắc xin
Cần theo dõi xem trẻ có đang khỏe mạnh hay có mắc bệnh nào không? Nếu có bất thường hay nghi ngờ nhiễm bệnh, phụ huynh cần thông báo cho bác sỹ và nhân viên tiêm chủng để được khám và tư vấn xem trẻ có đủ điều kiện tiêm chủng hay không?
Trẻ sơ sinh tiêm mũi 5 trong 1 khi nào?
Chào bạn, Theo lịch tiêm chủng quốc gia trẻ phải đủ 2 tháng tuổi mới tiêm mũi đầu tiên của vacxin 5in1. Như vậy, ngày sớm nhất đi tiêm 5in1 của con bạn là ngày 2/11/2020 do đó, nếu tiêm ở phường thì bạn phải chờ đến 25/11/2020.
Bé tiêm mũi 5 trong 1 bao lâu thì sốt?
Thông thường trẻ có thể sốt sau khi tiêm vắc-xin 1-2 ngày. Nếu trẻ sốt nhẹ dưới 38.5 độ C, bạn có thể chườm mát cho trẻ [nhiệt độ nước chườm thấp hơn nhiệt độ cơ thể 1-2 độ C].
Tiêm văcxin 5 trong 1 ở đâu?
Hiện vắc xin 5 trong 1 có 2 loại là Pentaxim [Pháp] và Quinvaxem [Hàn Quốc]. Trong đó, mũi vắc xin Quinvaxem 5 trong 1 được tiêm phòng ở các trạm y tế phường, xã nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng [TCMR] được Nhà nước tài trợ [miễn phí]. Đọc thêm: Tiêm vắc xin 5 trong 1 giá bao nhiêu, có đắt không.
Tiêm phòng phế cầu và mũi 5 trong 1 nên cách nhau bao nhiêu ngày?
Các vacxin này có thể sử dụng cùng 1 ngày hoặc để tránh trường hợp đồng thời xảy ra phản ứng phụ của các vacxin sau tiêm có thể tiêm 2 loại cách nhau 1-2 tuần. Nếu bạn còn thắc mắc về việc tiêm 5in1, bạn có thể đưa trẻ đến bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế Vinmec để kiểm tra và tư vấn thêm.