Khổng Tử là nhà triết học thuộc trường phái nào

Aristotle, Socrates, Platon, Khổng Tử… là những nhà triết học vĩ đại nổi tiếng nhất thế giới với những di sản để đời.

Aristotle là một trong những nhà triết học vĩ đại nhất lịch sử. Triết gia Aristotle học trò xuất sắc của Platon và thầy dạy của Alexander Đại đế. Ông cùng với Platon và Socrates trở thành ba trụ cột của văn minh Hy Lạp cổ đại.

Platon là thầy giáo của Aristotle và là một triết gia vĩ đại. Không chỉ xuất chúng trong lĩnh vực triết học, Platon còn là thiên tài ở nhiều lĩnh vực như văn hóa, giáo dục.

Khổng Tử là một triết gia lỗi lạc ở Trung Quốc. Ông còn là một nhà tư tưởng, nhà giáo dục, nhà chính trị nổi tiếng, đặc biệt là người sáng lập ra Nho giáo. Ông được người đời tôn sưng là “vạn thế sư biểu” [bậc thầy của muôn đời].

Socrates là một trong số ba trụ cột của văn minh Hy Lạp cổ đại. Triết gia này nổi tiếng với phương pháp lập luận mang tên ông. Cụ thể phương pháp Socrates là phương pháp truy vấn biện chứng hay phương pháp bác bỏ bằng lôgíc. Để giải quyết một vấn đề, người ta chia nhỏ vấn đề đó thành một hệ thống các câu hỏi liên tục, liền mạch. Các câu trả lời sẽ dần dẫn đến lời giải cần tìm kiếm. Kết luận nào dẫn tới mâu thuẫn sẽ bị loại bỏ.

Niccolo Machiavelli sống vào thời Phục hưng ở Italy. Ông là một nhà ngoại giao, nhà triết học chính trị, nhạc gia, nhà thơ, nhà soạn kịch nổi tiếng thế giới.

Triết gia người Anh John Locke [1632-1704] đã có ảnh hưởng lớn đến nhiều nhà triết học. Ông là nhà triết học theo trường phái chủ nghĩa kinh nghiệm Anh trong lĩnh vực nhận thức luận và là người phát triển lý thuyết về khế ước xã hội, vai trò của nó tới chức năng và nguồn gốc nhà nước.

Diogenes thành Sinope là một triết gia nổi tiếng lịch sử với việc sáng lập trường phái triết học Hoài nghi.

Thomas Aquinas là một nhà thần học và triết học nổi tiếng ở Trung Âu thời Trung cổ.

Lão Tử là một nhân vật quan trọng trong Triết học Trung Quốc. Ông được cho là sống vào thế kỷ 6 TCN và là người viết Đạo Đức Kinh – cuốn sách của Đạo giáo có ảnh hưởng lớn đến Trung Quốc và nhiều nước khác. Thêm vào đó, ông được công nhận là Khai tổ của Đạo giáo.

Nhà triết học gười Hà Lan gốc Do Thái Baruch Spinoza với nhiều tư tưởng triết học và tác phẩm đáng chú ý như Đạo đức học.

Sóc Trăng: Chùa Phổ Giác khai mạc khóa tu mùa hè Búp sen hồng lần X

Kế hoạch tổ chức Hội trại Lục hòa lần thứ X tỉnh Hưng Yên

Giáo đoàn 6 - Hệ phái Khất sĩ: Chuẩn bị lễ Tự tứ

Giáo hội PG nói gì vụ tu sĩ Pháp Minh dâm ô trong chốn chùa chiền

Nhạc niệm Phật NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT nghe ngủ ngon tĩnh tâm - tiêu tai nghiệp

Bình Dương: Chùa Bửu Châu tặng quà tại bệnh viện đa khoa tỉnh

Băng rôn, poster, background Vu Lan Báo Hiếu 2022

Chùa Phúc Hưng khai mạc khoá tu 'Gieo hạt sen hồng' lần thứ 2

Đồng Nai: Lễ tưởng niệm Ni Trưởng Thích Nữ Thắm Liên

GS.Nguyễn Đăng Hưng cùng 'Giấc mơ Việt Nam tôi'

Mỹ: Sắp tới khánh thành chùa Kim Cang

Những câu nói hay việc bảo vệ môi trường

Câu đối chùa Pháp Hoa tỉnh Đăk Nông

Niềm an vui - Liên Khúc Nhạc Phật Giáo Mới Nhất 2022

Chùa Bửu Châu cúng dường trường hạ tại Sài Gòn, Đồng Nai

Hiểu nghĩa trụ trì hay giữ chùa - HT.Thích Minh Tâm giảng

Đăng bảo toạ, trai đàn chẩn tế TT.Thích Nhật Quang

Độc tấu Đàn cò Điệu Xuân Nữ

Mẫu đăng ký khóa tu mùa hè chùa Pháp Hoa - Đăk Nông

Bình Phước: Tịnh xá Ngọc Chơn lễ bế mạc khóa Kỹ năng sống Khai Tâm

Bình Phước, Khai mạc khóa tu học Kỹ năng sống cho thanh thiếu niên

Giáo doàn 6: Tịnh xá Lộc Uyển và tịnh xá Kỳ Viên cúng dường trường hạ

Vì sao Đức Phật vẫn còn tóc mà các Tỳ-kheo thì không?

Ba Mẹ ơi Vu Lan về - Cảm niệm Cha Mẹ mùa Báo Hiếu

Giáo đoàn 6, chuẩn bị cho khóa tu học Kỹ năng sống cho thanh thiếu niên

Thiền sư Dược Sơn Duy Nghiễm

cách viết lá Triệu cho đám tang

Nhóm thiện nguyện Thiện Chí tặng quà tại Bombo

Giáo đoàn 6, các miền tịnh xá tập trung an cư tại trung tâm Giáo đoàn

Tác bạch lễ chung thất Mẹ, văn cảm niệm về Mẹ

Hễ phạm “thủ dâm” chính là tự tàn hại thân mình, nhơ bẩn tự tâm

Bình Chánh: Gia đình Phật tử hân hoan thiết trí lễ đài Phật đản 2566

Ban Văn hóa GHPGVN Quận 6 tổ chức đêm văn nghệ kính mừng Đại lễ Phật đản

Tịnh xá Lộc Uyển và CLB Thiện Duyên tổ chức lễ tắm Phật

Mẫu thiệp mời Đại Lễ Phật Đản PL.2566 - DL.2022

Giáo Đoàn VI: Bế mạc khóa tu “ Sống Chung Tu Học “ lần 3

Đại lễ Phật đản có Chào cờ, Quốc ca, Đạo ca?

Bình Phước: Ngày thứ 2 khóa tu “ Sống Chung Tu Học “ lần 3 của Giáo đoàn 6

Giáo Đoàn VI: Tổ chức khóa tu “ Sống Chung Tu Học “ lần 3

Văn dâng Lễ Mừng thọ Mẹ 86 tuổi

Chư tôn đức Tăng - Ni Giáo đoàn 6 hành đạo miền Tây

Sắp tới Lễ khánh thành Thiền viện Trúc Lâm An Giang

6 điều bạn nên ghi nhớ trong cuộc sống để được tự tin hơn

Tịnh xá Lộc Uyển từ thiện tại Quảng Ngãi

Văn nghệ sĩ sáng tác về ‘Bình Phước đất và người - Tiềm năng và triển vọng’

Giáo Đoàn VI hệ phái Khất sĩ khởi công xây dựng Tịnh xá Trúc Lâm

Tịnh xá Lộc Uyển và chùa Giác Quảng từ thiện tại Lâm Đồng

Bình Long: Lễ giỗ cố Trưởng lão Thích Giác Đính

Giáo đoàn VI tu tập một ngày tưởng niệm 42 năm đức thầy Giác Huệ vắng bóng

Sữa Abbott nhiễm vi khuẩn độc hại nhập về Việt Nam

Tiếng gọi mẹ ơi - sáng tác Lê Đình

Đừng quá hà khắc & thành kiến đối với người tu học Phật

Chùm ảnh Đại đức Thích Nguyên Thắng lúc sanh tiền

Quận 6: Tịnh xá lộc Uyển cúng Pháp hội Dược Sư cầu an đầu năm

HT. Thích Thông Lưu viên tịch ở tuổi 83

Nghi thức cúng đàn Dược Sư nhương tinh giải hạn đầu năm 2022

Phật dạy: Vạn sự tùy duyên

Bị bệnh thì nương bệnh mà tu

Bình Phước: Mang Tết đến với người dân và tuyến đầu chặn dịch

Văn cúng giao thừa xuân Nhâm dần 2022 dành cho bạn

Cáo phó: Ni Sư Thích Nữ Ngộ Mai viên tịch vào ngày cuối năm

Thơ xướng họa 'Xuân sang'

40 năm tìm lại một thâm tình

Mua động vật hoang dã để phóng sinh, có sai không?

Hòa thượng Chủ tịch Thích Thiện Nhơn ra công văn tổ chức xuân Nhâm Dần

Xuân về tại Âu Lạc Cổ Tự [chùa Da] xứ Nghệ

Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã về cõi không

Lễ tưởng niệm Sư Ông Làng Mai tại Nhất Sen Phật đường

Cái im lặng của Thiền sư trong Phật giáo

Ý nghĩa và nguồn gốc của ngày Tết Nguyên Đán không phải ai cũng biết

Lâm Đồng: Chư Tăng Ni tặng quà Tết 2022 tại lãnh địa 'Khỉ Ho Cò Gáy'

Chuyên gia Nhật giúp người Việt kinh doanh nông nghiệp

Văn khấn Ông Công Ông Táo 2022 bài cúng cổ truyền đầy đủ nhất

Bình Chánh: Báo cáo tổng kết công tác Phật sự 2021

Bình Chánh: CLB Thiện Duyên trao tặng quà tết 2022

Thiền sư Thích Nhất Hạnh viên tịch ở tuổi 95

Quận 6: Tịnh xá Lộc Uyển tặng quà từ thiện tết

Krông Nô: Đạo tràng Thiện Pháp tặng 100 phần quà Tết 2022

Phật giáo Krông Nô tặng quà Tết 2022 tại buôn 9 khu cách ly

Thiết kế Phật giáo Xuân Nhâm dần 2022

Phật giáo Krông Nô tặng quà Tết 2022

Tiền Giang: Phật giáo Gò Công Tây tổng kết công tác Phật sự năm 2021

Khóa tu 'Một ngày sống chung an lạc' lần 4 Giáo đoàn VI

Khóa tu 'Một ngày sống chung an lạc' lần 3 do Giáo đoàn VI

Quận 7: Công ty TNHH NGK Spark Plugs [Việt Nam] phát quà từ thiện



Ngày nay, trong một số trường hợp, người thầy và cũng là nhà hiền triết vĩ đại này thậm chí còn bị gạt bỏ như một biểu tượng của sự áp bức, hà khắc, và phân biệt giới tính. Một số người cho rằng những lời dạy của Khổng Tử đã mở đường cho các tệ nạn xã hội ở Trung Quốc ngày nay, từ những vi phạm nhân quyền cho đến tham nhũng tràn lan.

Ở Trung Quốc cũng chẳng khá gì hơn. Đây là nơi mà sự hiểu biết thông thường nhất về Khổng Tử đã bị xuyên tạc và bóp méo qua nhiều thập kỷ học theo chủ nghĩa Marx. Họ coi Khổng Tử là một nhân vật phản động quê mùa có ý tưởng cản trở sự tiến bộ của Trung Quốc. Những diễn giải ấy chính là sự phản ánh những năm tháng chối bỏ nền văn hoá truyền thống Trung Quốc, một nền văn hoá đã bị hư hại nặng nề dưới sự đàn áp của chế độ độc tài toàn trị. Dưới đây là bốn quan niệm sai lầm phổ biến về Khổng Tử và học thuyết của ông, cùng với những hậu quả của chúng.

Lầm tưởng 1: ‘Nho giáo là áp bức’

Có lẽ sự hiểu lầm cơ bản nhất về Nho giáo là cho rằng nó thúc đẩy sự áp bức. Quan điểm này đặt vấn đề về chữ “Hiếu” trong Nho giáo, “Hiếu” ấy nghĩa là con cái phải phụng dưỡng cha mẹ, con cháu phải thờ cúng tổ tiên, thần dân phải phục tùng hoàng đế. Những giáo huấn này thể hiện sự phân cấp trong các mối quan hệ, do đó người ta cho rằng Nho giáo là độc đoán và độc tài. Một số chuyên gia Trung Quốc thậm chí còn tìm cách lập luận rằng do sự ảnh hưởng của Nho giáo nên Trung Quốc hiện đại thiếu nhân quyền và tự do, không như các nền dân chủ khác. Nhưng nếu đánh đồng tư tưởng về thứ bậc với áp bức là đã đơn giản hóa quá mức những gì Nho giáo thực sự đã dạy.

Khổng Tử và các môn đệ. [Public Domain] Trong khi Khổng Tử tin rằng mỗi người đều giữ những vai trò khác nhau trong xã hội, ông không phân biệt đối xử giữa các cá nhân dựa trên thân phận địa vị của họ. Tất cả mọi người, “từ Thiên tử cho đến thứ dân” đều cần tuân theo các tiêu chuẩn đạo đức như nhau. Hơn nữa, bổn phận của người dưới là không được tuân thủ mù quáng theo những yêu cầu của người trên nếu yêu cầu đó là sai, dù cho đó là chủ, là cha, hay là anh trai đi chăng nữa. Có một lần, Lỗ Ai Công hỏi Khổng Tử: “Con nghe theo mệnh lệnh của phụ thân, có phải là hiếu không? Thần nghe theo mệnh lệnh của vua, có phải là trung không?”. Khổng Tử trả lời: “Đối với sai lầm của phụ thân, nhất định phải khuyên can, khuyên mà không nghe cũng không thể phục tùng, bởi vì như vậy sẽ đẩy phụ thân vào chỗ bất nghĩa. Nói đúng hơn, mù quáng phục tùng mệnh lệnh của phụ thân thì không phải là hiếu tử chân chính”. Khổng Tử đề xuất rằng vua có trách nhiệm giáo huấn thần dân, cha mẹ có trách nhiệm dạy bảo con cái, giáo huấn và dạy bảo ở đây không chỉ là cai quan họ mà còn là giáo dục họ tu dưỡng đạo đức. Những tiêu chuẩn đạo đức này là những gì làm cho một quốc gia trở nên hưng thịnh, khi đó người ta tự giác hành xử theo đạo đức mà không cần đến quản thúc.

Lầm tưởng 2: ‘Nho giáo phân biệt giới tính’

Trong Nho giáo có giảng Tam tòng của người phụ nữ: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”, nghĩa là: lúc còn ở nhà thì theo cha, khi đi lấy chồng thì theo chồng, khi chồng chết thì theo con trai. Những quan điểm như vậy cùng với những tập tục như tục bó chân hay giết chết các bé gái sơ sinh, đã khiến cho nền văn hóa Trung Quốc nói riêng và Châu Á nói chung bị nhuốm màu bởi nhận thức tiêu cực về vị trí của phụ nữ. Một lần nữa, người ta lại đổ lỗi cho “những lời nói của Khổng Tử”. Trong khi phụ nữ thực sự không phải là yếu tố nổi bật trong giáo lý Nho giáo, không có gì cho thấy rằng nhà triết gia này nghĩ về họ với sự tiêu cực. Khi giảng về đạo làm con, ông nói rằng người mẹ phải được đền đáp bằng tình yêu thương. Trong Thiên Tự Văn, một cuốn sách Nho giáo truyền thống, có ghi: “Ngoại thụ phó huấn, nhập phụng mẫu nghi” [Ở ngoài thì tiếp thu lời thầy, về nhà thì tuân theo lời mẹ].

Thế kỷ 18, bức tranh Trung Quốc vẽ một người mẹ trao con cho một ngôi chùa. [Walters Art Museum/Epoch Times] Trong Luận Ngữ, có một lần duy nhất Khổng Tử nhắc tới phụ nữ và câu nói này đã bị nhiều người đời sau cho là có ý coi thường và hạ thấp phụ nữ. Khổng Tử nói: “Duy nữ tử dữ tiểu nhân vi nan dưỡng dã, cận chi tắc bất tốn, viễn chi tắc oán” [Duy chỉ có phụ nữ và tiểu nhân là khó giáo dưỡng. Ở gần thì họ khinh nhờn, ở xa thì họ oán hận]. Ở đây, Khổng Tử dùng từ “dữ”, chữ này thường được hiểu là “và”, ngoài ra còn có nghĩa là “cho” [dùng trong hôn nhân]. Trong ngữ cảnh này có thể hiểu đây là tình huống bất đắc dĩ khi một người phụ nữ kết hôn với một kẻ tiểu nhân, khi đó người phụ nữ kia cũng bị tính là cùng một hạng với kẻ tiểu nhân đó, bởi vì “xuất giá tòng phu” [lấy chồng phải theo chồng]. Đối với tục bó chân, nó lần đầu tiên xuất hiện trong thời nhà Tống của thế kỷ 10, khoảng 1.500 năm sau khi Khổng Tử qua đời. Thậm chí vào thời điểm đó học giả Nho giáo Chu Hi [1130-1200] đã lên án nó như một sự xuyên tạc man rợ, và nhiều vị hoàng đế đã cố gắng để diệt tận gốc tập tục này.

Lầm tưởng 3: ‘Nho giáo khuyến khích tham nhũng’

Các học giả Trung Quốc, khi tìm hiểu lý do tại sao Trung Quốc vào thế kỷ 19 – 20 lại tụt hậu so với phương Tây về phát triển chính trị và công nghệ, đã đổ lỗi cho Nho giáo gây ra nạn tham nhũng và gia đình trị mà vẫn còn phổ biến cho đến tận ngày nay. Lý do là thay vì được dựa trên luật pháp rõ ràng, Khổng giáo nhấn mạnh mối quan hệ gia đình và thiên tính bẩm sinh. [Trớ trêu thay, điều này mâu thuẫn với quan điểm cho rằng Nho giáo là một triết lý độc đoán cứng nhắc]. Tuy nhiên, Khổng Tử là một người không ủng hộ sự phục tùng mù quáng, và cũng không đặt lợi ích của gia đình lên trên hết. Khổng Tử cho rằng quốc gia là một gia đình lớn trong đó bao gồm nhiều gia đình nhỏ. Những anh hùng của Trung Quốc như tướng quân Nhạc Phi đã từng phải quyết định khó khăn khi lựa chọn giữa gia đình và đất nước. Đối với Khổng Tử, kết quả không thể biện minh cho phương cách. Thay vì chạy theo ham muốn và vật chất, người quân tử tuân theo các nguyên tắc đạo đức. Trong Luận ngữ, Khổng Tử viết: “Quân tử bất khí” [Người quân tử chẳng phải như công cụ].

“Công cụ” cũng được dịch như “cái bình”. [Cc-by-SA-2.5] Ở Trung Quốc, tham nhũng và các chứng bệnh khác thường được đổ lỗi cho “phẩm chất thấp kém” của người Trung Quốc, một thuật ngữ thường được sử dụng trong chính trị để biện minh cho sự thiếu dân chủ và nhân quyền. Nho giáo, vốn đã được đưa vào một quá khứ không mong muốn, bị coi là ban sơ và lạc hậu, và cũng bị bao hàm trong quan điểm tự phỉ báng quốc gia này.

Lầm tưởng 4: ‘Nho giáo là vô thần’

Hàng ngàn năm qua, người Trung Quốc đặt niềm tin vào “ba tôn giáo truyền thống” là Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo. Mặc dù Khổng Tử là một nhà triết học về cách đối nhân xử thế trong gia đình và xã hội, vốn là những điều thế tục, nhưng những giáo lý của ông lại kết nối chặt chẽ với những tư tưởng trong Đạo giáo. Lão Tử, được xem là người đặt nền móng đầu tiên cho Đạo giáo với 5000 chữ nổi tiếng trong “Đạo Đức Kinh”, cũng là người mà Khổng Tử hết mực tôn sùng. Sử ký Tư Mã Thiên có chép về chuyện Khổng Tử đến bái kiến Lão Tử để học lễ, sau khi trở về Khổng Tử nói với học trò của mình rằng Lão Tử giống như con rồng kia – siêu phàm thoát tục khiến người thường không thể nắm bắt được. Dưới sự cai trị của Đảng Cộng sản, người Trung Quốc đã bị nhồi sọ để ghét bỏ và coi thường tất cả các tín ngưỡng tôn giáo và triết học cổ đại, tất cả bị gộp chung dưới cái tên “mê tín phong kiến”. Thông qua các chiến dịch bạo lực, hàng triệu người đã bị đàn áp hoặc bị giết chết chỉ vì đức tin của họ, ngoài ra vô số các di tích văn hóa, các tòa nhà cổ cũng đã bị phá hủy . Hôm nay, trong khi Đảng Cộng sản Trung Quốc không còn công khai hủy diệt nền văn hóa truyền thống, nó đã tìm cách định nghĩa lại những gì còn sót lại để phù hợp với hệ tư tưởng chủ nghĩa duy vật Marx theo kiểu riêng của Trung Quốc. Trích dẫn một vài đoạn mơ hồ từ cuộc hội thoại của Khổng Tử với các môn đệ, các học giả Trung Quốc hiện đại cho rằng bản thân Khổng Tử là một người chống tôn giáo và vô thần. Luận Ngữ có chép: “Tử bất ngữ: quái, lực, loạn, thần”, nghĩa là Khổng Tử không nói về bốn điều: quái dị, dũng lực, phản loạn, quỷ thần. Nhưng điều này rõ ràng không nói lên rằng Khổng Tử theo thuyết vô thần và không công nhận tôn giáo. Khổng Tử từng nhiều lần nói lên sự ủng hộ đối với các tín ngưỡng tôn giáo cổ xưa của triều đại nhà Chu và thương tiếc khi những giá trị đó bị lãng quên trong thời đại của ông. Ông cũng biên soạn “Kinh Thi”, một tuyển tập thơ ca thấm đượm đức tin mạnh mẽ của người dân triều Chu.

Nho giáo rất xem trọng “Lễ” và coi lễ nghi là biểu hiện của một xã hội văn minh, có trật tự. Qua “Lễ”, Khổng Tử mong muốn phục hưng những giá trị cổ xưa từ thời đại nhà Chu, khi mà con người hết lòng kính ngưỡng và tôn sùng Thiên thượng.

Tác giả: Leo Timm, Epoch Times | Dịch giả: Phương Trân

  • Phim 'Về phía mặt trời' nói về cuộc đời và đạo nghiệp của HT Thích Trí Tịnh [trọn bộ Full HD]

  • Dự án Di Lặc tại Mông Cổ do Đức Đạt Lai Lạt Ma chỉ đạo
  • Cuộc đời là một hành trình tâm linh - Thiền sư Sayadaw U Jotika
  • Vì sao tôi theo đạo Phật - đạo diễn Lê Cung Bắc
  • Quảng Trị: Chùa Sơn Thành tượng đài Quán Thế Âm cao 25m
  • Phim Đức Phật [Buddha] Ấn Độ sản xuất tập 32
  • Món cơm cháy kho quẹt đầu năm
  • Nghi thức quá đường - TT Thích Nguyên Hiền
  • Đức Phật và phụ vương - ĐĐ Thích Thiện Thuận
  • Lễ chùa: không phải ai cũng hiểu? ĐĐ.Thích Chánh Thuần


  • Gọi điện

  • Nhắn tin

  • Chat zalo

  • Chat Fb

Video liên quan

Chủ Đề