Tìm hiểu về vắc-xin mRNA COVID-19
Để kích hoạt phản ứng miễn dịch của cơ thể giúp cơ thể chống lại các bệnh truyền nhiễm, cách cổ điển của nhiều loại vắc-xin trước đây là đưa một lượng vi-rút hoặc vi khuẩn đã bị bất hoạt hoặc làm suy yếu vào cơ thể con người.
Vắc-xin mRNA là một loại vắc-xin mới nhưng không theo cách thức giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại các bệnh truyền nhiễm như các loại vắc-xin cổ điển. Thay vào đó, loại vắc-xin này dạy các tế bào của cơ thể con người cách tạo ra một loại protein - hoặc thậm chí chỉ là một phần của protein – protein này sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch bên trong cơ thể con người. Phản ứng miễn dịch đó sẽ tạo ra kháng thể giúp bảo vệ cơ thể không bị nhiễm bệnh nếu vi rút thực sự xâm nhập vào cơ thể con người. Vắc xin mRNA COVID-19 sẽ cung cấp các hướng dẫn cho các tế bào của cơ thể con người tạo ra các “mảnh” vô hại - được gọi là “protein đột biến”. Loại protein đột biến này được tìm thấy trên bề mặt của vi-rút gây ra COVID-19. Khi thuốc chủng ngừa mRNA COVID-19 tiêm vào cơ thể, các mRNA sẽ đi vào và nằm bên trong các tế bào miễn dịch, kích thích các tế bào tạo ra các mảnh protein. Sau khi mảnh protein được tạo ra, tế bào sẽ phá vỡ các mRNA và loại bỏ chúng. Tiếp theo, các tế bào sẽ hiển thị các mảnh protein lên trên bề mặt, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ nhận ra rằng các mảnh protein không thuộc về cơ thể và bắt đầu tạo ra các phản ứng miễn dịch và tạo ra kháng thể chống lại các mảnh protein này, điều này giống như những gì xảy ra trong nhiễm trùng tự nhiên COVID-19. Sau một thời gian, cơ thể đã học được cách bảo vệ chống lại sự lây nhiễm COVID-19 trong tương lai. Như vậy, vắc-xin mRNA mang lại lợi ích giống như tất cả các loại vắc-xin khác, là giúp cơ thể chống lại sự tấn công của vi-rút gây bệnh COVID-19. Vắc-xin mRNA tuy được xem là mới nhưng loại vắc-xin này đã được nghiên cứu trong nhiều thập kỷ. Gần đây, sự quan tâm đến những loại vắc-xin dạng này càng tăng lên vì có thể phát triển trong các phòng thí nghiệm với các vật liệu sẵn có. Điều này có nghĩa là quy trình tạo ra vắc xin loại này có thể được tiêu chuẩn hóa và mở rộng quy mô, giúp cho việc phát triển vắc xin nhanh hơn và khối lượng lớn hơn so với các phương pháp sản xuất vắc-xin truyền thống. Các loại vắc-xin mRNA đã được nghiên cứu trước đây đối với bệnh cúm, Zika, bệnh dại và cytomegalovirus [CMV]. Ngay sau khi có thông tin cần thiết về vi rút gây ra COVID-19, các nhà khoa học đã khẩn trương thiết kế ra vắc-xin mRNA COVID-19. Ngoài ra, công nghệ vắc-xin mRNA trong tương lai có thể cho phép tạo ra một loại vắc-xin nhưng có thể bảo vệ được nhiều bệnh, do đó sẽ làm giảm số lượng mũi tiêm cần thiết để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lây nhiễm phổ biến có thể phòng ngừa bằng vắc-xin. Bên cạnh đó, hiện nay các nhà khoa học còn nghiên cứu sử dụng mRNA để kích hoạt hệ thống miễn dịch nhằm vào các tế bào ung thư cụ thể.
[theo //www.cdc.gov]
Ban biên tập trang Thông tin điện tử Cục Y tế dự phòng
Như chúng ta đã biết, axit amin là thành phần chính cấu tạo nên protein [chất đạm]. Các axit amin là một thành tố không thể thiếu trong cơ thể và chế độ ăn của con người. Axit amin còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động sống của cơ thể. Do đó, hãy cùng tìm hiểu có bao nhiêu loại axit amin cấu thành nên protein.
Có khoảng 500 loại axit amin được tìm thấy trong tự nhiên nhưng chỉ có 20 loại tham gia cấu thành nên protein trong cơ thể con người. Hãy cùng tìm hiểu về toàn bộ 20 axit amin này và cách thức phân loại nhé!
20 loại axit amin cấu thành nên protein được phân thành hai nhóm chính: Axit amin thiết yếu [20 loại] và axit amin không thiết yếu [20 loại].
Axit amin chuỗi nhánh [BCAA] là một nhóm gồm ba axit amin [valine, leucine và isoleucine] có cấu trúc phân tử phân nhánh. BCAA tồn tại nhiều trong protein cơ bắp, kích thích sự phát triển cơ bắp trong cơ thể và cung cấp năng lượng trong quá trình tập luyện.
- Axit amin hỗ trợ tập luyện thể thao: BCAA
Lysine là một trong những axit amin thiết yếu thường được nhắc đến nhiều nhất. Các thực phẩm như bánh mỳ và gạo thường chứa ít lysine. Ví dụ: So với thành phần axit amin lý tưởng thì lúa mỳ có hàm lượng lysine thấp. Đại học Liên Hợp Quốc [United Nations University] đã tiến hành nghiên cứu ở các quốc gia đang phát triển, nơi người dân chủ yếu tiêu thụ protein từ lúa mỳ, và phát hiện ra sự thiếu hụt lysine trong chế độ ăn. Việc không hấp thụ đủ lysine và các axit amin khác có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng như chậm phát triển và các bệnh lý nặng.
- Axit amin giúp cải thiện dinh dưỡng
Một axit amin thiết yếu được sử dụng để tạo ra trung tâm hoạt động của các enzyme.
Một axit amin thiết yếu được sử dụng để cấu thành nhiều loại amin hữu ích.
Một axit amin thiết yếu được sử dụng để cấu thành nhiều hợp chất cần thiết trong cơ thể.
Một axit amin thiết yếu được sử dụng để tạo ra histamine.
Một axit amin thiết yếu được sử dụng để cấu thành nhiều loại amin hữu ích.
Glutamine là một trong những axit amin phổ biến nhất trong cơ thể. Glutamine bảo vệ dạ dày và đường tiêu hóa. Đặc biệt, glutamine được sử dụng để sản sinh năng lượng cho ống tiêu hóa. Glutamine thúc đẩy quá trình chuyển hóa rượu để bảo vệ gan.
Aspartate là một trong những axit amin được sử dụng nhiều nhất để cung cấp năng lượng. Aspartate là một trong những axit amin có vị trí gần nhất với chu trình tricarboxylic acid [TCA] trong cơ thể giúp tạo ra năng lượng. Chu trình TCA giống như “động cơ” cung cấp năng lượng cho ô tô. Mọi tế bào trong cơ thể chúng ta đều hoạt động để sản xuất năng lượng.
- Axit amin cho vị ngon: Glutamate và Aspartate
Nước dùng nấu từ kombu [tảo bẹ] được sử dụng phổ biến trong ẩm thực Nhật Bản có hàm lượng glutamate dồi dào. Glutamate là thành phần chính tạo nên vị umami và glutamate tự do có thể được tìm thấy nhiều trong kombu, cà chua và phô mai. Bên trong cơ thể, glutamate được sử dụng như một nguồn axit amin quan trọng.
- Axit amin cho vị ngon: Glutamate và Aspartate
Arginine đóng vai trò quan trọng trong việc giãn nở tĩnh mạch để tăng cường lượng máu lưu thông. Nitric oxit giúp giãn nở tĩnh mạch được tạo ra từ arginine. Arginine là axit amin có tác dụng loại bỏ lượng amoniac dư thừa ra khỏi cơ thể. Arginine còn giúp tăng cường hệ miễn dịch.
Alanine hỗ trợ chức năng gan. Alanine được sử dụng để tạo ra glucose cần thiết cho cơ thể. Alanine hỗ trợ quá trình chuyển hóa rượu.
Proline là một trong những axit amin có trong collagen tạo nên mô da. Proline là một trong những axit amin quan trọng nhất cấu thành yếu tố giữ ẩm tự nhiên [NMF] giúp giữ ẩm cho da.
Cysteine làm giảm lượng sắc tố melanin được tạo ra. Cysteine có nhiều trong tóc và lông cơ thể. Cysteine giúp làm tăng lượng sắc tố vàng được tạo ra thay vì sắc tố đen.
Một loại axit amin được phát hiện từ măng tây [asparagus]. Cả asparagine và aspartate đều ở vị trí gần với chu trình TCA giúp tạo ra năng lượng.
Một axit amin được sử dụng để tạo ra photpholipit và axit glyceric.
Một axit amin không thiết yếu được tạo ra trong cơ thể. Glycine có rất nhiều trong cơ thể. Axit amin này hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh trong hệ thần kinh trung ương và giúp điều hòa các chức năng của cơ thể như vận động và nhận thức cảm giác. Glycine chiếm XNUMX/XNUMX trong collagen.
Tyrosine được sử dụng để tạo ra nhiều loại amin hữu ích. Tyrosine được xếp vào nhóm axit amin thơm cùng với phenylalanine và tryptophan.