Ong xây tổ
Khi bắt đầu xây tổ, ong bám nhau thành chuỗi. Rồi từng chú ong thợ trẻ lần lượt rời khỏi hàng, lấy giọt sáp dưới bụng trộn với nước bọt tạo thành một chất đặc biệt để xây tổ. Hết sáp, chú tự rút lui về phía sau, chú khác tiến lên xây tiếp. Còn những bác ong thợ già, những anh ong non thì dùng sức nóng của mình sưởi ấm cho những giọt sáp đã nhào nước bọt của ong thợ trẻ. Chất sáp lúc đầu dính như hồ, sau khô đi thành một chất xốp, bền và khó thấm nước.
Chỉ vài ba tháng sau, tổ ong đã xây xong. Đó là một "toà nhà đặc biệt, ngăn nắp, trật tự, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau.
Theo Tập đọc lớp 3, 1983
- Sáp: chất mềm không thấm nước, được một số sâu bọ tạo ra để xây tổ.
- Hồ: chất dính được làm từ bột và nước khuấu chín, dùng để dán.
- Xốp: không chắc, nhẹ, có nhiều lỗ hổng bên trong
Đề khảo sát Học sinh Giỏi Năm học: 2013-2014. Môn: Tiếng Việt Lớp 3Thời gian: 60 phútPhần I: Trắc nghiệmĐọc hiểuOng xây tổ Các em hãy xem kìa, một bầy ong đang xây tổ. Lúc đầu chúng bám vào nhau thành từng chuỗi như cái mành mành. Con nào cũng có việc làm. Các chú ong thợ trẻ lần lượt rời khỏi hang lấy giọt sáp dưới bụng do mình tiết ra trộn với nước bọt thành một chất đặc biệt để xây thành tổ. Hết sáp, chú tự rút về phía sau để những chú khác tiến lên xây tiếp. Những bác ong thợ già, những anh ong non không có sáp thì dùng sức nóng của mình để sưởi ấm cho cho những giọt sáp của ong thợ tiết ra. Chất sáp lúc đầu dính như hồ, sau khô đi thành một chất xốp, bền và khó thấm nước.Cả bầy ong làm việc thật đông vui, nhộn nhip nhưng con nào cũng biết tuân theo kỉ luật, con nào cũng hết sức tiết kiệm “ vôi vữa”.Chỉ vài ba tháng sau, một tổ ong đã được xây xong. Đó là một toà nhà vững chãi, ngăn nắp, trật tự, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau. Cả đàn ong trong tổ là một khối hoà thuận.Câu1. Nối thông tin ở cột trái với thông tin thích hợp ở cột phải để nói về công việc của các chú ong khi tham gia xây tổ.a] Các bác ong thợ già, những anh ong non1. Lấy giọt sáp dưới bụng do mình tiết ra, trộn với nước bọt thành một chất đặc biệt để xây thành tổ.b] Các chú ong thợ trẻ 2. Dùng sức nóng của mình để sưởi ấm cho những giọt sáp của ong thợ tiết raCâu2: Khoanh vào chữ cái trước câu trả lời đúng:1. Qua việc ong xây tổ, ta thấy ong có những đức tính nào?a. Tiết kiệmb. Đoàn kếtc. Chăm chỉd. Có kỉ luậte. Ngay thẳng2. Hình ảnh nào dùng để tả tổ ong?a. Một ngôi nhà nhỏ, xinh xắn, đáng yêu với nhiều cửa sổ.11b. Một toà nhà vững chãi, ngăn nắp, trật tự, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau.c. Một toà nhà vững chãi, lộng lẫy, đầy màu sắc, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau.3. Câu văn nào khen cách làm việc của bầy ong?a. Các em hãy xem kìa, một bầy ong đang xây tổ.b. Cả đàn ong trong tổ là một khối hoà thuận.c. Cả bầy ong làm việc thật đông vui, nhộn nhịp nhưng con nào cũng biết tuân theo kỉ luật, con nào cũng hết sức tiết kiệm “ vôi vữa”.4. Dòng nào dưới đây nêu đúng các từ chỉ hoạt động, trạng thái trong câu: “ Các chú ong thợ trẻ lần lượt rời khỏi hang, lấy giọt sáp dưới bụng do mình tiết ra trộn với nước bọt thành một chất đặc biệt để xây thành tổ”.a. lần lượt, rời, lấy, chất, xây.b. rời, lấy, tiết ra, trộn, xây.c.tiết ra, trộn, đặc biệt, lấy, dưới5. Những câu văn nào dưới đây có hình ảnh so sánha. Chất sáp lúc đầu dính như hồ, sau khô đi thành một chất xốp, bền và khó thấm nước.b. Các chú ong bám vào nhau thành từng chuỗi.c. Cả đàn ong là một khối hoà thuận.6. Câu “ Cả đàn ong là một khối hoà thuận.” thuộc kiểu câu nào?a. Ai l àm gì?b. Ai là gì?c. Ai thế nào?Câu3: Điền tiếp vào chỗ trống đề câu văn sau có hình ảnh so sánh.Chiếc tổ của bầy ong như Câu4: Ba sẽ là cánh chim cho con bay thật xaMẹ sẽ là nhành hoa chon cài lên ngựcBa mẹ là lá chắn, che chở suốt đời con Dù mai đây khôn lớn, bay đi khắp mọi miềnCon đừng quên con nhé, ba mẹ là quê hương.Phạm Trọng Cầu22Từ lời bài hát trên, em hãy viết một đoạn văn ngắn nêu cảm xúc của mình khi nghĩ về cha mẹ. Đề khảo sát Học sinh Giỏi Năm học: 2013-2014Môn: Tiếng Việt – Lớp 4Thời gian: 60 phútĐề bàiBài 1: Tìm từ viết sai chính tả trong các câu thơ dưới đây rồi sửa lại cho đúng. Thương người dồi mới thương taYêu nhau dù mấy cách sa cũng tìmở hiền thì nại gặp hiềnNgười ngay thì được phật, tiên độ chì Lâm Thị Mỹ DạBài 2: Từ nào [trong mỗi dãy từ dưới đây ] có tiếng nhân không cùng nghĩa với tiếng nhân trong các từ còn lại ?a, nhân loại , nhân tài , nhân đức , nhân dân .b, nhân ái , nhân vật , nhân nghĩa , nhân hậuc, nhân quả , nhân tố , nhân chứng , nguyên nhân Bài 3: Cho đoạn văn sau :33Biển luôn thay đổi tuỳ theo màu sắc mây trời . Trời xanh thẳm , biển cũng xanh thẳm , như dâng cao lên chắc nịch . Trời rải mây trắng nhạt , biển mơ màng dịu hơi sương. Trời ầm ầm dông gió , biển đục ngầu giận dữ . Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt , lạnh lùng ,lúc sôi nổi , hả hê , lúc đăm chiêu , gắt gỏng.[Vũ Tú Nam]a, Tìm từ ghép trong các từ in đậm ở đoạn văn trên, rồi xếp vào hai nhóm: Từ ghép có nghĩa tổng hợp và từ ghép có nghĩa phân loại.b, Tìm từ láy trong các từ in đậm ở đoạn văn trên, rồi xếp thành 3 nhóm: Láy âm đầu, láy vần, láy cả âm đầu và vần [láy tiếng].Bài 4: Em hiểu những câu thơ sau muốn nói điều gì ?Lá trầu khô giữa cơi trầuTruyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nayCánh màn khép lỏng cả ngàyRuộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa.Bài 5: Dựa vào bài thơ dưới đây , em hãy kể lại bằng văn xuôi câu chuyện về tình bạn giữa Bê Vàng và Dê Trắng .Gọi BạnTự xa xưa thủa nàoTrong rừng xanh sâu thẳmĐôi bạn sống bên nhauBê Vàng và Dê Trắng.Một năm trời hạn hánSuối cạn , cỏ héo khôLấy gì nuôi đôi bạnChờ mưa đến bao giờ ?Bê Vàng đi tìm cỏLang thang quên đường vềDê Trắng thương bạn quáChạy khắp nẻo tìm BêĐến bây giờ Dê TrắngVẫn gọi hoài : “Bê ! Bê!” [Định Hải ]Đề khảo sát Học sinh Giỏi Năm học: 2013-2014. Môn: Tiếng Việt – Lớp 5Thời gian: 60 phútĐề bàiBài 1: a, Đặt câu với mỗi từ sau: nhỏ bé, nhỏ nhen.b, Hãy cho biết: Hai từ trên có thể thay thế cho nhau trong hai câu em đã đặt được không? Vì sao?44 Bài 2 : Tìm thêm các từ đồng nghĩa vào mỗi nhóm từ dưói đây và chỉ ra nghĩa chung của từng nhóm :a, chọn , lựa, b, diễn đạt , biểu đạt, c, đông đúc , tấp nập , Bài 3: Cho các câu sau:1, Chị Bích rất khiêm tốn.2, Tính khiêm tốn của chị Bích khiến ai cũng mến.3, Khiêm tốn là đức tính đẹp đẽ của chị Bích.a, Xác định từ loại của từ khiêm tốn trong các câu trên.b, Xác định CN , VN của câu 2, câu 3.Bài 4: Trong bài : Kì diệu rừng xanh [ Tiếng Việt 5 ,tập 1 của Nguyễn Phan Hách có đoạn viết: Loanh quanh trong rừng, chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại, một thành phố lúp xúp dưới bóng cây thưa. Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kỳ. Tôi có cảm giác mình là một người khổng lồ đi lạc vào kinh đô của vương quốc tí hon. Đền đài, miếu mạo, cung điện của họ lúp xúp dưới chân………Em nêu cảm nhận của mình qua đoạn văn trên.Bài 5 : Em hãy tả cảnh một buổi sáng [ hoặc trưa, chiều] trong một vườn cây [ hay trong công viên, trên đường phố, trên cánh đồng, nương rẫy]. 55HD chấm khảo sát Học sinh Giỏi Năm học: 2013-2014Môn: Tiếng Việt – Lớp 3Thời gian: 60 phútCâu Điểm Ghi chúCâu 1 1đCâu 2 6đ Mỗi phần đúng 1đCâu 3 1đCâu 4 2đPhần I: Trắc nghiệmĐọc hiểuOng xây tổ Các em hãy xem kìa, một bầy ong đang xây tổ. Lúc đầu chúng bám vào nhau thành từng chuỗi như cái mành mành. Con nào cũng có việc làm. Các chú ong thợ trẻ lần lượt rời khỏi hang lấy giọt sáp dưới bụng do mình tiết ra trộn với nước bọt thành một chất đặc biệt để xây thành tổ. Hết sáp, chú tự rút về phía sau để những chú khác tiến lên xây tiếp. Những bác ong thợ già, những anh ong non không có sáp thì dùng sức nóng của mình để sưởi ấm cho cho những giọt sáp của ong thợ tiết ra. Chất sáp lúc đầu dính như hồ, sau khô đi thành một chất xốp, bền và khó thấm nước.Cả bầy ong làm việc thật đông vui, nhộn nhip nhưng con nào cũng biết tuân theo kỉ luật, con nào cũng hết sức tiết kiệm “ vôi vữa”.Chỉ vài ba tháng sau, một tổ ong đã được xây xong. Đó là một toà nhà vững chãi, ngăn nắp, trật tự, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau. Cả đàn ong trong tổ là một khối hoà thuận.Câu1. Nối thông tin ở cột trái với thông tin thích hợp ở cột phải để nói về công việc của các chú ong khi tham gia xây tổ. [1đ]a] Các bác ong thợ già, những anh ong non1. Lấy giọt sáp dưới bụng do mình tiết ra, trộn với nước bọt thành một chất đặc biệt để xây thành tổ.b] Các chú ong thợ trẻ 2. Dùng sức nóng của mình để sưởi ấm cho những giọt 66sáp của ong thợ tiết raCâu2: Khoanh vào chữ cái trước câu trả lời đúng:1. Qua việc ong xây tổ, ta thấy ong có những đức tính nào? a. Tiết kiệmb. Đoàn kếtc. Chăm chỉd. Có kỉ luậte. Ngay thẳng2. Hình ảnh nào dùng để tả tổ ong?a. Một ngôi nhà nhỏ, xinh xắn, đáng yêu với nhiều cửa sổ.b. Một toà nhà vững chãi, ngăn nắp, trật tự, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau.c. Một toà nhà vững chãi, lộng lẫy, đầy màu sắc, có hàng ngàn căn phòng giống hệt nhau.3. Câu văn nào khen cách làm việc của bầy ong?a. Các em hãy xem kìa, một bầy ong đang xây tổ.b. Cả đàn ong trong tổ là một khối hoà thuận.c. Cả bầy ong làm việc thật đông vui, nhộn nhịp nhưng con nào cũng biết tuân theo kỉ luật, con nào cũng hết sức tiết kiệm “ vôi vữa”.4. Dòng nào dưới đây nêu đúng các từ chỉ hoạt động, trạng thái trong câu: “ Các chú ong thợ trẻ lần lượt rời khỏi hang, lấy giọt sáp dưới bụng do mình tiết ra trộn với nước bọt thành một chất đặc biệt để xây thành tổ”.a. lần lượt, rời, lấy, chất, xây.b. rời, lấy, tiết ra, trộn, xây.c.tiết ra, trộn, đặc biệt, lấy, dưới5. Những câu văn nào dưới đây có hình ảnh so sánha. Chất sáp lúc đầu dính như hồ, sau khô đi thành một chất xốp, bền và khó thấm nước.b. Các chú ong bám vào nhau thành từng chuỗi.c. Cả đàn ong là một khối hoà thuận.6. Câu “ Cả đàn ong là một khối hoà thuận.” thuộc kiểu câu nào?a. Ai l àm gì?77b. Ai là gì?c. Ai thế nào?Câu3: Điền tiếp vào chỗ trống đề câu văn sau có hình ảnh so sánh.Chiếc tổ của bầy ong như Câu4: Ba sẽ là cánh chim cho con bay thật xaMẹ sẽ là nhành hoa chon cài lên ngựcBa mẹ là lá chắn, che chở suốt đời con Dù mai đây khôn lớn, bay đi khắp mọi miềnCon đừng quên con nhé, ba mẹ là quê hương.Phạm Trọng CầuTừ lời bài hát trên, em hãy viết một đoạn văn ngắn nêu cảm xúc của mình khi nghĩ về cha mẹ.- HS nêu được những suy nghĩ của mình về công ơn to lớn của cha mẹ- Em sẽ làm gì để đền đáp công ơn của cha mẹ.- Em mong ước điều gì cho cha mẹ.HD chấm khảo sát Học sinh Giỏi Năm học: 2013-2014. Môn: Tiếng Việt – Lớp 4Thời gian: 60 phútBài Điểm Ghi chúBài 1 1,5đBài 2 1,5đ Mỗi phần 0,5đBài 3 3đ a- 2đb- 1đBài 4 1,5đBài 5 2,5đ MB: 0,5đTB: 1,5đKL: 0,5đBài 1: Tìm từ viết sai chính tả trong các câu thơ dưới đây rồi sửa lại cho đúng.88 Thương người dồi mới thương taYêu nhau dù mấy cách sa cũng tìmở hiền thì nại gặp hiềnNgười ngay thì được phật, tiên độ chì Lâm Thị Mỹ DạHD chấm: HS chỉ ra được các từ viết sai rồi sửa lại cho đúng – Có thể chép lại đoạn thơ hoặc viết lại các từ sai đều được.Bài 2: Từ nào [trong mỗi dãy từ dưới đây ] có tiếng nhân không cùng nghĩa với tiếng nhân trong các từ còn lại ?a, nhân loại , nhân tài , nhân đức , nhân dân .b, nhân ái , nhân vật , nhân nghĩa , nhân hậuc, nhân quả , nhân tố , nhân chứng , nguyên nhân Đáp án: a] Trong dãy từ này, từ nhân đức có tiếng nhân không cùng nghĩa với ba từ còn lại [ nhân trong nhân đức có nghĩa là lòng thương người; nhân trong các từ nhân loại, nhân tài, nhân dân có nghĩa là người]b] Trong dãy từ này, từ nhân vật có tiếng nhân không cùng nghĩa với ba từ còn lại.c] Trong dãy từ này, từ nhân chứng có tiếng nhân không cùng nghĩa với ba từ còn lại. [ Trong các từ nhân quả, nhân tố, nguyên nhân, tiếng nhân có nghĩa là cái sinh ra kết quả].Bài 3: Cho đoạn văn sau :Biển luôn thay đổi tuỳ theo màu sắc mây trời . Trời xanh thẳm , biển cũng xanh thẳm , như dâng cao lên chắc nịch . Trời rải mây trắng nhạt , biển mơ màng dịu hơi sương . Trời ầm ầm dông gió , biển đục ngầu giận dữ . Như một con người biết buồn vui, biển lúc tẻ nhạt , lạnh lùng ,lúc sôi nổi , hả hê , lúc đăm chiêu , gắt gỏng.a, Tìm từ ghép trong các từ in đậm ở đoạn văn trên, rồi xếp vào hai nhóm: Từ ghép có nghĩa tổng hợp và từ ghép có nghĩa phân loại.99b, Tìm từ láy trong các từ in đậm ở đoạn văn trên, rồi xếp thành 3 nhóm: Láy âm đầu, láy vần, láy cả âm đầu và vần [láy tiếng].Đáp án:a] Các từ ghép trong đoạn văn:- Từ ghép có nghĩa tổng hợp: thay đổi, buồn vui, tẻ nhạt, đăm chiêu. - Từ ghép có nghĩa phân loại: xanh thẳm, chắc nịch, đục ngầu b] Các từ láy trong đoạn văn:- Từ láy âm đầu: mơ màng, lạnh lùng, hả hê, gắt gang - Từ láy vần: sôI nổi Bài 4: Em hiểu những câu thơ sau muốn nói điều gì ?Lá trầu khô giữa cơi trầuTruyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nayCánh màn khép lỏng cả ngàyRuộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa.- Mẹ bạn nhỏ ốm, không thể ăn trầu, không thể đọc truyện và làm việc được như mọi ngày. Cậu bé xót xa khi thấy mẹ ốm Bài 5: Dựa vào bài thơ dưới đây , em hãy kể lại bằng văn xuôi câu chuyện về tình bạn giữa Bê Vàng và Dê Trắng .a] Mở bài [ giới thiệu hoàn cảnh, nhân vật trước khi xảy ra câu chuyện]: Từ xa xưa, có đôi bạn Bê Vàng và Dê Trắng sống bên nhau thân thiết trong khu rừng sâu thẳm.b] Thân bài [ kể lại diễn biến của câu chuyện từ lúc mở đầu đến khi kết thúc]- Một năm xảy ra hạn hán, suối cạn nước, cỏ héo khô, đôi bạn không có gì ăn uống để sống qua ngày.- Không hi vọng trời mau xuống, Bê Vàng quyết tâm đi tìm cỏ ở nơi xa. Bê Vàng lang thang hết chỗ này đến chỗ khác, lạc mất lối về.- Dê Trắng đợi hoài không thấy bạn trở về; thương bạn quá, Dê Trắng chạy đi tìm bạn, tiếng gọi “ Bê! Bê!” còn mãi đến bây giờ.c] Kết bài [ có thể nêu suy nghĩ của em về tình bạn đẹp đẽ giữa Bê Vàng và Dê Trắng].1010HD chấm khảo sát Học sinh Giỏi Năm học: 2013-2014. Môn: Tiếng Việt – Lớp 5Thời gian: 60 phútBài Điểm Ghi chúBài 1 1,5đ a-1đ b-0,5đBài 2 1,5đ Mỗi phần 0,5đBài 3 2,5đ a-0,5đb-2đBài 4 2đBài 5 2,5đ MB: 0,5đTB: 1,5đKL: 0,5đBài 1: a, Đặt câu với mỗi từ sau: nhỏ bé, nhỏ nhen.b, Hãy cho biết: Hai từ trên có thể thay thế cho nhau trong hai câu em đã đặt được không? Vì sao?Đáp án: b: Hai từ không thay thế cho nhau được, vì nghĩa của chúng khác nhau, được sử dụng trong trường hợp khác nhau[nhỏ bé chỉ kích thước, hình dáng. Nhỏ nhen chỉvề tính nết của người: hẹp hòi, ích kỷ, hay tính toán đến cả những việc rất nhỏ về quyền lợi hoặc cư xử với nhau ] Bài 2 : Tìm thêm các từ đồng nghĩa vào mỗi nhóm từ dưói đây và chỉ ra nghĩa chung của từng nhóm :a, chọn , lựa, b, diễn đạt , biểu đạt, 1111c, đông đúc , tấp nập , Đáp án: a] chọn, lựa, lựa chọn, chọn lọc, kén, kén chọn, tuyển, tuyển chọn, lọc, sàng lọc, ….- Nghĩa chung: Tìm thấy cáI đúng tiêu chuẩn nhất trong nhiều vật cùng loại.b] diễn đạt, biểu đạt, biểu thị, diễn tả, bày tỏ, trình bày, giãI bày, ….- Nghĩa chung: Nói rõ ý kiến của mình bằng lời nói hoặc bằng chữ viết.c] đông đúc, tấp nập, nhộn nhịp, sầm uất,…- Nghĩa chung: Nhiều người hay vật ở một chỗ.Bài 3: Cho các câu sau:1, Chị Bích rất khiêm tốn.2, Tính khiêm tốn của chị Bích / khiến ai cũng mến.CN VN3, Khiêm tốn / là đức tính đẹp đẽ của chị Bích.CN VNa, Xác định từ loại của từ khiêm tốn trong các câu trên. [ Tính từ]b, Xác định CN , VN của câu 2, câu 3.Bài 4: Trong bài : Kì diệu rừng xanh [ Tiếng Việt 5 ,tập 1 của Nguyễn Phan Hách có đoạn viết: Loanh quanh trong rừng, chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại, một thành phố lúp xúp dưới bóng cây thưa. Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kỳ. Tôi có cảm giác mình là một người khổng lồ đi lạc vào kinh đô của vương quốc tí hon. Đền đài, miếu mạo, cung điện của họ lúp xúp dưới chân………Em nêu cảm nhận của mình qua đoạn văn trên.Đáp án : Tác giả miêu tả những cây nấm rừng. BãI nấm dại được so sánh “ như một thành phố nấm lúp xúp dưới bang cây thưa”. Tác giả đã ding những hình ảnh so sánh lộng lẫy và sinh động để miêu tả vẻ đẹp của rừng nấm. Mỗi cây nấm “ là một lâu đài kiến trúc tân kì”, 1212rừng nấm thì như “ đền đài, miếu mạo, cung điện” của vương quốc những người tí hon. Vẻ đẹp của rừng xanh nguyên sơ được thần tiên hoá và trở nên vô cùng đáng yêu Bài 5 : Em hãy tả cảnh một buổi sáng [ hoặc trưa, chiều] trong một vườn cây [ hay trong công viên, trên đường phố, trên cánh đồng, nương rẫy]. 1313