1. Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương cơ bản mà người nói [hoặc viết] nêu ra trong bài văn nghị luận.
- Bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta của Hồ Chủ tịch có những luận điểm nào?
Trả lời: Bài này có các luận điểm sau:
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu.
Từ xưa đã có rất nhiều anh hùng dân tộc chiến đấu rất kiên cường, rất vẻ vang để bảo vệ Tổ quốc.
Ngày nay, đồng bào ta cũng rất xứng đáng với tổ tiên ngày trước.
Bổn phận của chúng ta là phải giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của mọi người đều được phát huy trong công việc yêu nước, chống xâm lược.
- Một bạn cho rằng bài Chiếu dời đô có hai luận điểm:
1. Lí do cần phải dời đô.
2. Lí do có thể coi thành Đại La là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Trả lời: Đây là hai vấn đề. Cần phải phát triển thêm lí lẽ thể hiện rõ tư tưởng quan điểm của người viết để chúng trở thành luận điểm.
II. MỐI QUAN HỆ GIỮA LUẬN ĐIỂM VỚI VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
1. a] Vấn đề được đặt ra trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta là gì? Có thể làm sáng tỏ vấn đề đó được không, nếu trong bài văn, tác giả chỉ đưa ra luận điểm “Đồng bào ta ngày nay có lòng yêu nước nồng nàn”?
Trả lời:
• Vấn đề được đặt ra trong bài Tinh thần yêu nước của nhân dân ta là: Dân ta có lòng nồng nàn yêu nước và chúng ta phải làm mọi cách để phát huy lòng yêu nước đó trong công việc yêu nước, công việc kháng chiến.
• Nếu tác giả chỉ đưa ra luận điểm “Đồng bào ta ngày nay có lòng yêu nước nồng nàn” thì chưa đủ để làm rõ vấn đề trên.
- Trong Chiếu dời đô, nếu tác giả chỉ đưa ra luận điểm “Các triều đại trước đây đã nhiều lần dời đô” thì mục đích của nhà vua khi ban chiếu không thể đạt được vì mục đích của nhà vua là muốn bày tỏ ý dời đô từ Hoa Lư về Thăng Long.
2. Từ sự tìm hiểu trên, em rút ra được kết luận gì về mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận?
Trả lời: Trong bài văn nghị luận, luận điểm với vấn đề cần giải quyết có quan hệ chặt chẽ. Luận điểm phải xuất phát từ vấn đề, phù hợp với vấn đề và phải đủ để giải quyết tốt vân đề.
III. MỐI QUAN HỆ TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
1. Để viết bài tập làm văn theo đề bài: “Hãỵ trình bàỵ rõ vì sao chúng ta cần phải đổi mới phương pháp học tập”. Em sẽ chọn hệ thống nào trong hai hệ thống sau? [xem hai hệ thống trong SGK Ngữ văn 8 tập hai].
Trả lời: Ta cần chọn hệ thống thứ nhất vì các luận điểm trong hệ thống này đều xuất phát từ vấn đề cần giải quyết và giữa luận điểm trước với luận điểm sau luôn có sự liên kết khăng khít, đồng thời chúng vẫn có sự phân biệt rành mạch và chúng được sắp xếp một cách hợp lí.
4. Từ sự tìm hiểu trên, em rút ra kết luận gì về sự chính xác của luận điểm và về mối quan hệ giữa các luận điểm trong một bài văn nghị luận?
Trả lời: Trong bài văn nghị luận, luận điểm cần chính xác, rõ ràng để góp phần làm sáng tỏ luận đề.
Các luận điểm vừa cần liên kết khăng khít, lại vừa cần có sự phân biệt rành mạch với nhau. Các luận điểm cần được sắp xếp theo trình tự hợp lí.
IV. LUYỆN TẬP
1. Đoạn văn của cô Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nêu luận điểm “Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc” hay luận điểm “Nguyễn Trãi như một tiên ông trong tòa ngọc”!
Trả lời: Đoạn văn trên đã nêu luận điểm “Nguyễn Trãi là người anh hùng dân tộc”.
2. Nếu phải viết bài tập làm văn để nói rằng giáo dục là chìa khóa của tương lai thì:
- Em sẽ chọn những luận điểm nào trong số 7 luận điểm đã nêu [Xem 7 luận điểm trong SGK]?
- Em sẽ sắp xếp các luận điểm đã lựa chọn [và sửa lại, nếu cần] theo trình tự nào? Vì sao?
Trả lời:
- Ta có thể chọn các luận điểm sau.
- Giáo dục có tác dụng điều chỉnh độ gia tăng dân số. .
- Giáo dục tạo cơ sở cho sự tăng trưởng kinh tế.
- Giáo dục giải phóng con người, giúp con người thoát khỏi áp bức và sự lệ thuộc vào quyền lực của người khác để đạt được sự phát triển chính trị và tiến bộ xã hội.
- Giáo dục góp phần bảo vệ môi trường sống.
- Giáo dục đào tạo thế hệ người sẽ xây dựng tương lai.
- Ta có thể sắp xếp lại các luận điểm theo thứ tự sau đây.
- Giáo dục có tác dụng điều chỉnh sự gia tăng dân số, từ đó mà có thể bảo vệ môi trường sống, làm cho đời sống đạt mức cao hơn.
- Giáo dục đào tạo lớp người trẻ thành những nhân tài xây dựng tương lai.
- Nhờ vậy mà giáo dục làm khoa học, kĩ thuật phát triển và thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế trong xã hội.
Luận điểm của phần văn bản ấy không phải là "Nguyễn Trãi là một ông tiên", cũng không hẳn là "Nguyễn Trãi là anh hùng dân tộc", mà là "Nguyễn Trãi là tinh hoa của đất nước, dân tộc và thời đại lúc bấy giờ". Xem lại sách Ngữ văn lớp 7, tập hai và hãy cho biết: Luận điểm là gì? Sau đó lựa chọn câu trả lời đúng trong các câu dưới đây:
- Luận điểm là một vấn đề được đưa ra giải quyết trong một bài văn nghị luận.
- Luận điểm là một phần của vấn đề mà được đưa ra giải quyết trong một bài văn nghị luận.
- Luận điểm là những chủ trương, quan điểm, tư tưởng cơ bản mà người viết [người nói] đã nêu ra trong bài văn nghị luận.
Hướng dẫn trả lời:
Chọn đáp án đúng [c]: Luận điểm là những chủ trương, quan điểm, tư tưởng cơ bản mà người viết [người nói] đã nêu ra trong bài văn nghị luận.
Câu 2 [trang 73 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
- Bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta” của Chủ tịch Hồ Chí Minh [Ngữ văn lớp 7, quyển tập hai, ở trang 24 và 25] có những luận điểm nào? Chú ý vào phân biệt những luận điểm xuất phát được dùng làm cơ sở và luận điểm chính được dùng làm kết luận của bài.
- Một bạn đã cho rằng “Chiếu dời đô” của Lý Công Uẩn gồm có hai luận điểm:
– Luận điểm 1 → Lý do cần phải dời đô.
– Luận điểm 2 → Lý do để có thể coi thành Đại La là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Nếu xác định luận điểm như vậy thì có đúng hay không? Vì sao lại như vậy?
Hướng dẫn trả lời:
- Trong bài “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”, Chủ tịch Hồ Chí Minh có nêu lên những luận điểm:
- Khẳng định được tinh thần yêu nước của toàn nhân dân ta rất mạnh mẽ và nồng nàn.
- Biểu hiện tinh thần yêu nước của thời hiện tại [chống thực dân Pháp].
- Nhiệm vụ đã biến tinh thần yêu nước thành hành động.
- Xác định luận điểm như vậy quả thực là rất đúng. Bởi hai luận điểm trên đã khái quát được nội dung của hầu hết cả bài chiếu. Tuy nhiên như vậy vẫn chưa đủ, vì còn thiếu luận điểm cuối cùng là: lời thông báo, tuyên bố quyết định dời đô.
II. Mối quan hệ giữa luận điểm với vấn đề cần giải quyết trong bài văn nghị luận
Câu 1 [trang 74 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
- Vấn đề mà đã được đặt ra trong bài “Tinh thần yêu nước của toàn nhân dân ta” là gì? Ta có thể làm sáng tỏ vấn đề đó được hay không, nếu ở trong bài văn Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đưa ra mỗi luận điểm là: “Đồng bào ta ngày nay có lòng yêu nước nồng nàn”?
- Trong “Chiếu dời đô”, nếu như Lý Công Uẩn chỉ đưa ra mỗi luận điểm: “Các triều đại trước đây đã nhiều lần thay đổi kinh đô” thì mục đích cốt lõi của nhà vua khi ban chiếu có thể đạt được hay không? Tại sao lại như vậy?
Hướng dẫn trả lời:
a]
Vấn đề được đặt ra trong bài là: Tinh thần yêu nước của toàn nhân dân ta. Nếu chỉ đưa ra mỗi một luận điểm “Đồng bào ta ngày nay có lòng yêu nước nồng nàn” thì không đủ để làm sáng tỏ được vấn đề đã nêu.
- Trong “Chiếu dời đô”, nếu Lý Công Uẩn chỉ đưa ra mỗi luận điểm: “Các triều đại trước đây đã nhiều lần thay đổi kinh đô” thì mục đích cốt lõi của nhà vua khi ban chiếu sẽ không thể đạt được. Vì luận điểm trên chưa thể làm rõ được lý do dời đô về thành Đại La của Lý Công Uẩn.
Câu 2 [trang 74 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
Từ sự tìm hiểu bên trên, em đã rút ra được những kết luận gì về mối quan hệ giữa vấn đề cần giải quyết với luận điểm có trong một bài văn nghị luận.
Hướng dẫn trả lời:
Mối quan hệ giữa vấn đề cần giải quyết với luận điểm là một mối quan hệ rất khăng khít.
III. Mối quan hệ giữa các luận điểm trong bài văn nghị luận
Câu 1 [trang 74 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
Để có thể viết được một bài tập làm văn theo đề bài: “Hãy trình bày rõ lý do vì sao chúng ta cần phải đổi mới phương pháp học tập”, em sẽ lựa chọn hệ thống luận điểm nào trong hai hệ thống cho sẵn sau:
Hệ thống [1] Hệ thống [2][a] Phương pháp học tập gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của học sinh.
[b] Cần thiết phải thay đổi phương pháp học tập cũ kỹ [máy móc, xa rời thực tế, thụ động] vì nó không còn phù hợp với yêu cầu của học tập, không đưa lại một kết quả tốt, kết quả chất lượng.
[c] Cần đi theo phương pháp học tập mới [sáng tạo, kết hợp học đi đôi với hành, chủ động] vì nó phù hợp với yêu cầu của học tập hiện nay, đem lại kết quả tốt.
[a] Chỉ cần có sự đổi mới trong phương pháp học tập là kết quả học tập sẽ được nâng cao, tốt lên một cách nhanh chóng.
[b] Do đó, em học sinh cần phải thường xuyên thay đổi cách học tập của mình.
[c] Chúng ta còn chưa chăm học, còn hay nói chuyện riêng trong giờ.
[d] Nếu chúng ta học tập theo phương pháp mới thì kết quả học tập chắc chắn sẽ tốt hơn.
[Gợi ý: Xét xem hệ thống luận điểm nào đạt được những yêu cầu sau:
– Hoàn toàn chính xác.
– Thật sự liên kết chặt chẽ với nhau.
– Phân biệt rành mạch được các ý với nhau, bảo đảm cho chúng luôn mạch lạc, không bị trùng lặp hay chồng chéo lên nhau.
– Được sắp xếp theo một trình tự hợp lý: luận điểm trước có chức năng đặt cơ sở cho luận điểm sau, còn luận điểm sau có chức năng phát huy được kết quả của luận điểm trước.]
Hướng dẫn trả lời:
– Lựa chọn: Hệ thống [1]
– Nguyên nhân:
- Luận điểm này có tính đúng đắn.
- Các luận điểm rất rõ ràng, không bị trùng lặp hay tối nghĩa.
- Được sắp xếp theo một trình tự hợp lý.
Câu 2 [trang 74 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
Từ sự tìm hiểu bên trên, em đã rút ra được kết luận gì về luận điểm cũng như mối quan hệ giữa các luận điểm với nhau trong một bài văn nghị luận?
Hướng dẫn trả lời:
Các luận điểm trong một bài văn nghị luận cần được liên kết một cách chặt chẽ với nhau, nhưng cũng phải thật rành mạch và không trùng lặp. Luận điểm được nêu trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm được nêu sau để sau đó dẫn tới kết luận.
– Luận điểm trong một bài văn nghị luận là những chủ trương, quan điểm và tư tưởng mà người viết [người nói] nêu ra ở trong bài.
– Trong một bài văn nghị luận, luận điểm được sắp xếp thành một hệ thống: có luận điểm chính [được dùng làm kết luận của bài, là cái đích đến của bài viết] và có luận điểm phụ [dùng làm luận điểm mở rộng hay luận điểm xuất phát trong bài]
– Luận điểm cần phải có tính rõ ràng, chính xác và phù hợp với yêu cầu giải quyết vấn đề, và chủ đề để làm sáng tỏ những vấn đề đã được đặt ra.
– Các luận điểm trong của một bài văn vừa cần có sự liên kết chặt chẽ, lại vừa cần có sự phân biệt rõ ràng với nhau. Các luận điểm của bài phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lý: Luận điểm trước sẽ chuẩn bị cơ sở cho luận điểm nêu đằng sau, còn luận điểm nêu đằng sau sẽ dẫn đến luận điểm kết luận.
V. Luyện tập về luận điểm
Câu 1 [trang 75 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
Đoạn văn trong sách giáo khoa nêu lên luận điểm “Nguyễn Trãi là một người anh hùng dân tộc” hoặc luận điểm “Nguyễn Trãi giống như một ông tiên ở trong tòa ngọc”? Hãy giải thích rõ ràng về sự lựa chọn của em.
Hướng dẫn trả lời:
– Đoạn văn nêu lên luận điểm: “Nguyễn Trãi là một người anh hùng dân tộc”.
– Nguyên nhân:
- Tác giả đã đưa ra trong bài nhận xét của Nguyễn Mộng Tuân, từ đó khẳng định được quan niệm đối lập là: “Nguyễn Trãi rõ ràng không phải là một ông tiên”
- Tác giả đã chứng minh quan điểm của mình: “Nguyễn Trãi là một người chân đạp đất Việt Nam…”
Câu 2 [trang 75 | Sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2]
Nếu như phải viết một bài tập làm văn để mà giải thích được lý do vì sao có thể nói rằng giáo dục là chìa khóa cho tương lai thì:
- Em sẽ lựa chọn những luận điểm nào trong số những luận điểm bên dưới đây:
– Giáo dục có tác dụng rõ rệt trong điều chỉnh độ gia tăng dân số.
– Giáo dục tạo cơ sở nền tảng cho sự tăng trưởng kinh tế.
– Giáo dục giúp giải phóng con người, giúp con người có thể thoát khỏi áp bức và sự lệ thuộc vào quyền lực của những người khác để đạt được sự phát triển trong chính trị và tiến bộ của xã hội.
– Giáo dục giúp đào tạo thế hệ người sẽ xây dựng được xã hội giàu mạnh trong tương lai.
– Nước ta là một nước văn hiến có một truyền thống giáo dục lâu đời.
– Giáo dục góp phần bảo vệ được môi trường sống.
– Trẻ em hôm nay là thế giới của ngày mai.
- Em sẽ sắp xếp những luận điểm đã lựa chọn [hoặc đã sửa lại, nếu cần thiết] theo trình tự nào? Vì sao lại như vậy?
Hướng dẫn trả lời:
- Các luận điểm được em lựa chọn là:
– Giáo dục có tác dụng rõ rệt trong điều chỉnh độ gia tăng dân số.
– Giáo dục tạo cơ sở nền tảng cho sự tăng trưởng kinh tế.
– Giáo dục giúp giải phóng con người, giúp con người có thể thoát khỏi áp bức và sự lệ thuộc vào quyền lực của những người khác để đạt được sự phát triển trong chính trị và tiến bộ của xã hội.
– Giáo dục giúp đào tạo thế hệ người sẽ xây dựng được xã hội giàu mạnh trong tương lai.
– Giáo dục góp phần bảo vệ được môi trường sống.
- Sắp xếp các luận điểm:
– Giáo dục giúp đào tạo thế hệ người sẽ xây dựng được xã hội giàu mạnh trong tương lai.
– Giáo dục giúp giải phóng con người, giúp con người có thể thoát khỏi áp bức và sự lệ thuộc vào quyền lực của những người khác để đạt được sự phát triển trong chính trị và tiến bộ của xã hội.
– Giáo dục tạo cơ sở nền tảng cho sự tăng trưởng kinh tế.
– Giáo dục có tác dụng rõ rệt trong điều chỉnh độ gia tăng dân số.
– Giáo dục góp phần bảo vệ được môi trường sống.
⇒ Sắp xếp theo một trình tự hợp lý, xét theo tầm quan trọng.
Vậy là chúng ta đã cùng nhau soạn xong bài Soạn bài Ôn tập về luận điểm rồi các em học sinh thân mến. Các em đã nắm chắc những kiến thức về luận điểm, như thế nào là luận điểm, và cách sắp xếp chúng trong một bài văn sao cho hợp lý chưa nhỉ? Các em hãy đừng quên truy cập
Luận điểm trong bài văn nghị luận là gì?
- Luận điểm: là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong bài văn nghị luận. Một bài văn thường có các luận điểm: luận điểm chính, luận điểm xuất phát, luận điểm khai triển. - Luận cứ: là những lí lẽ và dẫn chứng làm cơ sở cho luận điểm. Luân điểm là kết luận của những lí lẽ và dẫn chứng đó.
Thế nào là luận điểm lớp 8?
Luận điểm là những tư tưởng, quan điểm, chủ trương cơ bản mà người viết [nói] nêu ra trong bài văn nghị luận.
Luận điểm là gì cho ví dụ?
Luận điểm là các ý chính được triển khai trong một văn bản, luận cứ chỉ là ý phụ để triển khai các luận điểm. Ví dụ: Yêu cầu trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những việc thực tế trong cuộc sống.
Luận điểm có nghĩa là gì?
Luận điểm được hiểu là những quan điểm, tư tưởng, là lập luận chính để làm nổi bật một vấn đề nào đó đang được nhắc đến trong một bối cảnh cụ thể, hoặc là trong một bài văn nghị luận.