Văn hóa cổ đại phương Tây và văn hóa cổ đại phương Đông luôn là một trong những đề tài nghiên cứu thu hút được nhiều sự chú ý của nhân loại. Tuy nhiên, để có những hiểu biết cơ bản liên quan đến vấn đề này thì không phải ai cũng làm được.
Chính vì thế, trong bài viết hôm nay chúng tôi sẽ trình bày một số nội dung liên quan nhằm trả lời cho câu hỏi: Vì sao văn hóa cổ đại phương Tây phát triển hơn văn hóa cổ đại phương Đông?
Văn hóa cổ đại phương Tây và văn hóa cổ đại phương Đông:
Thứ nhất: Văn hóa cổ đại phương Tây
– Cư dân cổ đại Hy lạp và Roma đã xây dựng được một nền văn hóa cổ đại phát triển cao với những giá trị, cụ thể:
+ Chữ viết: Phát minh ra hệ thông chữ cái abc lúc đầu có 20 chữ sau đó được bổ sung thêm 06 chữ nữa để trở thành hệ thống chữ cái hoàn chỉnh.
+ Lịch và thiên văn học: Cư dân Địa trung hải đã tính được một năm có 365 ngày và ¼ ngày nên họ định ra một tháng lần lượt có 30 hoặc 31 ngày riêng tháng 02 có 28 ngày.
+ Nghệ thuật: Nghệ thuật tạc tượng thần và xây dựng đền thơ thần đạt đến đỉnh cao như tượng thần vệ nữ Milo, lực sĩ ném đá, đền thờ Pac-tê-nông…
+ Văn học: Chủ yếu là kịch với các nhà viết kịch nổi tiếng Êsin, sô-phốc, …
+ Sự ra đời của khoa học: Chủ yếu trên các lĩnh vực toán, lý, sử, địa. Trong lĩnh vực Toán học đã biết khái quát thành các định lý định đề. Khoa học đến Hy lạp và Roma thực sự trở thành khoa học.
– Hiểu biết khoa học đến Hy Lạp và Roma mới thực sự thành khoa học:
+ Độ chĩnh ác của khoa học đặc biệt là toán học khôn chỉ ghi chép và giải các bài riêng biệt mà thể hiện trình độ khái quát thành định lý, tiêu đề, lý thuyết được thực hiện bới các nhà khoa học tên tuổi đặt nền móng cho các ngành khoa học sau này.
+ Thể chế dân chủ cổ đại mang tính chất dân chủ rộng rãi. Tuy nhiên, đây là một thể chế chính trị dựa trên sự bóc lột nô lệ, những người alo động chủ yếu trong xã hội Địa trung hải là nô lệ thì không có quyền công dân. Đối với đông đảo quân chúng nô lệ và kiểu dân thì đó cũng là nền chuyên chính của giai cấp chủ nô.
+ Nghệ thuật tạc tượng thần và xây dựng đền thờ thần đạt đến đỉnh cao như tượng thần vệ nữ Milo, lực sĩ ném đá, đền Pactenong, … Hơn ba vạn công nhân hợp thành đại hội công dân, bầu và cử ra cơ quan Nhà nước, quyết định mọi công dân việc Nhà nước.
– Thể chế dân chủ cổ địa phát triển nhất ở Aten:
+ Công cụ bằng sắt ra đời có ý nghĩa rất lớn đối với khu vực Địa trung hải khai phá đất đai làm diện tích canh tác tăng, việc trồng trọt có kết quả cao hơn, sản xuất thủ công và kinh tế hàng hóa tiền tệ phát triển.
+ Địa trung hải, mỗi vùng mỗi mỏm bán đảo là một giang sơn của bộ lạc. Khi xã hội có giai cấp hình thành thì đây cũng là một nước, nước nhỏ, nghề buôn bán phát triển nên cư dân sống tập trung chủ yếu ở thành thị được gọi là các thị quốc.
– người ta không chấp nhận có vua, có 50 phường mỗi phường cử 10 người làm thành Hội đồng 500 có vai trò như quốc hội thay mặt dân quyết định mọi việc. Hàng năm, mọi công dân đều họp một lầ ở quảng trường có quyền phát triển và biểu quyết các vấn đề lớn của cả nước.
Thứ hai: Văn hóa cổ đại phương Đông
– Ở phương Đông vua là người tối cao nắm cả vương quyền và thẩm quyền. Ở Ai Cập vua được gọi là Pharaon, ở Lưỡng Hà là Enxi, ở Trung Quốc là Thiên tử.
– Các quốc gia cổ đại phương Đông do nhu cầu sản xuất nông nghiệp, người ta phải liên kết với nhau để khai phá đất đai làm thủy lợi. Một số công xã hợp với nhau lại hình thành tiểu quốc, đứng đầu gọi là vu. Mọi quyền hành tập trung vào tay vua tạo nên chế độ quân chủ chuyên chế.
– Giúp việc cho vua là bộ máy quan liêu thừa hành như quan lại, tăng lữ và quý tộc.
Sự phân hóa của xã hội cổ đại phương Đông:
– Giai cấp thống trị:
+ Quý tộc bao gồm các quan lại, thủ lĩnh quân sự, những người phụ trách lễ nghi tôn giáo. Tầng lớp này sống sung sướng dựa vào sự bóc lột nông dân.
+ Vua nắm mọi quyền hành.
– Giai cấp bị trị:
+ Nô lệ tầng lớp thấp nhất trong xã hội , họ chuyên làm việc nặng nhặc hầu hạ quý tộc.
+ Nông dân công xã là thành phần sản xuất chính trong xã hội. Họ nhận ruộng đất của công xã để canh tác song phải nộp một phần sản phẩm thu hoạch được và làm không công cho quý tộc.
Do nền kinh tế của các nước phương Đông chủ yếu là kinh tế nông nghiệp nên xã hội phương Đông phân hóa trên cơ sở một nên kinh tế nông nghiệp.
Từ những phân tích trên, đối với câu hỏi Vì sao văn hóa cổ đại phương Tây phát triển hơn văn hóa cổ đại phương Đông? Chúng ta có thể tóm tắt lại một số nguyên nhân chính như sau:
– Điều kiện tự nhiên:
+ Cầu nối giao lưu giữa các vùng, tiếp xúc với biển đã mở ra cho họ một chan trời mới, họ có điều kiện giao lưu tiếp xúc với nhiều nên văn hóa Thế giới.
+ Sự phát triển cao hơn về mặt kinh tế, chính trị xã hội cơ sở kỹ thuật, đồ sắt, kinh tế công thương nghiệp và hàng hải, vai trò của tầng lớp tri thức trong xã hội.
– Thời gian hình thành:
Ra đời muộn hơn các quốc gia cổ đại phương Đông, do đó đã tiếp thu kế thừa nền văn minh của các quốc gia cổ đại phương Đông.
– Thể chế dân chủ chủ nô tạo điều kiện cho con người tự do phát huy tài ăng sáng tạo của mình.
Như vậy, đối với câu hỏi Vì sao văn hóa cổ đại phương Tây phát triển hơn văn hóa cổ đại phương Đông? Đã được chúng tôi trả lời chi tiết trong bài viết phái trên. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng phân tích một số điểm về văn hóa cổ đại. Chúng tôi mong rằng những nội dung trên sẽ giúp ích được quý bạn đọc.
* Văn hóa cổ đại Hi Lạp và Rô-ma đã phát triển cao, biểu hiện:
- Lịch, thiên văn học: Người Hi Lạp tính được một năm có 365 ngày và 1/4 ngày nên họ định một tháng lần lượt có 30 và 31 ngày, riêng tháng 2 có 28 ngày.
- Chữ viết:
+ Phát minh ra hệ thống chữ cái A, B, C,... lúc đầu có 20 chữ, sau thêm 6 chữ trở thành hệ thống chữ cái hoàn chỉnh như ngày nay.
+ Có hệ thống chữ số gọi là “số La Mã”.
- Sự ra đời của khoa học: Những hiểu biết khoa học đã có từ thời cổ đại phương Đông, nhưng phải đến thời cổ đại Hi Lạp và Rô-ma những hiểu biết đó mới thực sự trở thành khoa học. Đặc biệt trong lĩnh vực Toán học.
- Văn học: Xuất hiện những nhà văn có tên tuổi mà những tác phẩm của họ để lại còn nguyên giá trị đến ngày nay. Chủ yếu là kịch với các nhà viết kịch nổi tiếng Ê-sin, Sô-phốc,...
- Nghệ thuật: Nghệ thuật tạc tượng thần và xây dựng đền thờ thần đạt đến đỉnh cao như tượng thần vệ nữ Mi-lô, lực sĩ ném đá, đền thờ Pac-tê-nông,...
* Nói các hiểu biết khoa học đến đây mới trở thành khoa học, vì:
- Độ chính xác của khoa học đặc biệt là Toán học không chỉ ghi chép và giải các bài riêng biệt mà thể hiện trình độ khái quát thành định lí, tiên đề, lí thuyết có giá trị khái quát hóa cao.
- Có các nhà khoa học tên tuổi đặt nền móng cho các ngành khoa học sau này như: tiên đề Ơ-cơ-lit, định lý Pi-ta-go, định lý Ta-let,...
- Những vấn đề mà thời đại này nghiên cứu vẫn còn có giá trị sử dụng đến ngày nay.
Nhắc đến các quốc gia cổ đại phương Tây thì chúng ta không thể không nhắc đến Hy Lạp và La Mã. Đây là hai nền văn minh điển hình với vô số những thành tựu tuyệt vời mà cho đến ngày nay chúng ta vẫn còn được kế thừa và sử dụng.
Có thể bạn chưa biết rằng dương lịch ngày nay chúng ta sử dụng bắt nguồn từ các quốc gia cổ đại Phương Tây, mà điển hình nhất là Rô Ma[hay còn thường được biết đến tên là La Mã] và Hy Lạp. Ngoài ra, hai quốc gia này còn có vô số những thành tựu khác mà có thể chúng ta ngạc nhiên và kính phục.
1. Sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Tây
Bắt đầu từ thiên niên kỷ thứ nhất trước công nguyên, hai quốc gia La Mã và Hy Lạp được hình thành và trở hai thành hai trong các quốc gia cổ đại hùng mạnh nhất. Hai quốc gia này nằm trên bán đảo Ban Căng và Italia.
Hai quốc gia này được xây dựng dựa trên chế độ chiếm hữu nô lệ với hai giai cấp cơ bản là giai cấp cai trị và giai cấp nô lệ. Trong đó, giai cấp cai trị nắm mọi quyền hành và sở hữu của cải vật chất, có cuộc sống xa hoa và hưởng thụ. Ngược lại, giai cấp nô lệ phải lao động nặng nhọc và bị đối xử tàn tệ. Đây cũng chính là nguyên nhân xuất hiện các cuộc nổi dậy của giai cấp bị trị kéo dài trong suốt thời gian hai quốc gia cổ đại này tồn tại.
2. Những thành tựu nổi bật
Mặc dù có chế độ cai trị hà khắc nhưng các quốc gia cổ đại phương Tây có những thành tựu phát triển vô cùng rực rỡ trong mọi lĩnh vực. Đây cũng là khoảng thời gian mà khoa học chính thức ra đời. Dưới đây sẽ là một số thành tựu cụ thể của các quốc gia này.
2.1. Chữ viết
Đây có thể là một thông tin bất ngờ nhưng thực tế rằng chính các quốc gia này là nơi khai sinh ra các chữ cái a, b, c… mà chúng ta đang sử dụng ngày nay. Ban đầu bảng chữ cái này chỉ có 20 chữ nhưng sau đó đã được bổ sung thêm 6 chữ nữa và giữ từ đó cho đến ngày nay.
2.2. Dương lịch và thiên văn học
Dương lịch ngày nay chúng ta sử dụng hiện nay cũng là một trong những thành tựu tuyệt vời được các quốc gia cổ đại phương Tây tìm ra. Con người trong khoảng thời gian này đã phát hiện ra rằng một năm có 365 và ¼ ngày nên đã phân ra thành 12 tháng với các số ngày tương ứng. Đồng thời, thiên văn học cũng ra đời trong thời kỳ này và đặt những nền móng đầu tiên cho bộ môn khoa học tuyệt vời này.
2.3. Các bộ môn khoa học
Toán học, Lịch sử, địa lý là những bộ môn khoa học phát triển rực rỡ trong thời kỳ này. Những định lý Pithago, Thalets chính là những thành tựu toán học điển hình được ra đời trong chính thời gian này mà chúng ta vẫn còn sử dụng cho đến ngày nay. Cũng đến khi các quốc gia cổ đại phương Tây chính thức đặt nền móng cho các bộ môn này thì cái gọi là khoa học mới chính thức ra đời.
2.4. Văn học và triết học
Trong thời kỳ của các quốc gia cổ đại phương Tây, văn học và triết học cũng có sự phát triển rực rỡ với các tác phẩm nổi tiếng như thần thoại, thơ ca, nhạc kịch, sử thi…. Đặc biệt, đây là khoảng thời gian mà loại hình kịch ra đời, bao gồm cả bi kịch và hài kịch. Một số hình tượng văn học được xây dựng trong thời gian này cũng trở thành những nguồn cảm hứng bất tận cho các loại hình nghệ thuật sau này như các vị thần Hy Lạp, các anh hùng trong sử thi… Về triết học, những tên tuổi như Plato, Aristotle, Socrates…là minh chứng rõ ràng nhất cho những thành tựu của thời kỳ này.
Xem thêm: Cách Làm Passport online Mới Nhất Chuẩn Nhất Hiện Nay
2.5. Kiến trúc và điêu khắc
Nói đến những thành tựu nổi bật của thế giới cổ đại phương Tây thì không thể không kể đến các công trình kiến trúc vĩ đại có tầm ảnh hưởng đến tận ngày nay. Hầu hết các công trình kiến trúc của châu Âu hiện nay đều được phát triển dựa trên nền tảng kiến trúc của hai quốc gia cổ đại là Hy Lạp và La Mã. Có không ít công trình này đã trở thành những kiệt tác và mẫu mực của kiến trúc cũng như điêu khắc hiện đại. Một số công trình tiêu biểu có thể kể đến là đền thờ Parthenon, đền thờ Zeus,…
Các quốc gia cổ đại phương Tây cùng những thành tựu của chúng là nền tảng vững chắc của văn minh phương Tây hiện đại ngày nay. Đây được coi là những ánh hào quang rực rỡ nhất và cho đến này vẫn còn chiếu rọi và đóng góp tích cực vào sự phát triển của văn minh loài người.