Có thể nói, cuộc lên đường này là đốm sáng đầu tiên soi rọi vào đêm trường tăm tối của nghìn năm phong kiến và hơn nửa thế kỷ chủ nghĩa thực dân trên đất nước ta. Một khởi động cho một hành trình vĩ đại-ở thời điểm năm 1911-nếu có thể nói như vậy, về cuộc lên đường này của một người thanh niên ở tuổi 21, rồi đây sẽ có tên là Nguyễn Ái Quốc khi đặt chân đến Paris-trung tâm của chủ nghĩa tư bản hiện đại và cũng là trung tâm của phong trào cộng sản quốc tế. Để, từ Paris mà có bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” gửi Hội nghị Versailles năm 1919, tiếp đó là những phát biểu sôi nổi và gay gắt lên án chủ nghĩa thực dân ở Đại hội Tours-1920, và một tiên tri vào năm 1921-cách đây chẵn 100 năm trong bài viết “Đông Dương”, đăng trên Tạp chí Cộng sản [La Reve Communiste, số 14]: “Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm, khi thời cơ đến. Bộ phận ưu tú có nhiệm vụ phải thúc đẩy cho thời cơ đó mau đến. Sự tàn bạo của chủ nghĩa tư bản đã chuẩn bị đất rồi: chủ nghĩa xã hội chỉ còn phải làm cái việc là gieo hạt giống của công cuộc giải phóng nữa thôi”.
110 năm-cuộc lên đường của người thanh niên Nguyễn Ái Quốc và chẵn 100 năm-lời tiên tri Đông Dương thức tỉnh.
Đúng 9 năm sau, kể từ năm 1921, đó là năm Nguyễn Ái Quốc chủ trì cuộc họp thống nhất các tổ chức đảng để có một đảng mang tên Đảng Cộng sản Việt Nam-sự kiện chính trị quyết định tương lai của dân tộc Việt Nam. Để đến được với sự kiện này, là một hành trình bền bỉ nhằm tổ chức các lực lượng cách mạng ở trong nước và nước ngoài, song song với những trang bị về nhận thức và lý luận được kết tinh trong hai áng văn tiêu biểu mang tên tác giả Nguyễn Ái Quốc. Đó là “Bản án chế độ thực dân Pháp”, viết bằng tiếng Pháp, xuất bản năm 1925 ở Paris và “Đường Kách mệnh”, bằng tiếng Việt-xuất bản năm 1927. Với hai tác phẩm có ý nghĩa lý luận-rút từ thực tiễn và soi đường cho thực tiễn, thời điểm năm 1930-ghi một dấu son quan trọng tạo nên một bước ngoặt quyết định trong lịch sử cách mạng Việt Nam: Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đến thời điểm năm 1931, xuất hiện một tác phẩm văn chương của Nguyễn Ái Quốc có tên là “Nhật ký chìm tàu”. Đó là một câu chuyện được viết theo hình thức truyện chương hồi, gồm nhiều chương, với mỗi chương mở đầu bằng một câu thơ lục bát kể lại câu chuyện của 3 nhân vật là Pôn, Zô và Râu sau một cuộc chìm tàu, may mắn được cứu và “lạc” vào một xứ sở, có tên Liên bang Xô viết, với những chuyện được chính mắt thấy tai nghe: “Nước Nga có chuyện lạ đời/ Đem người nô lệ thành người tự do/.../ Sung sướng thay thợ thuyền Nga/ Ngày làm, ngày nghỉ đều là có lương”.
Sau khoảng lùi 90 năm, ở thời điểm năm 1931 lưu hành “Nhật ký chìm tàu”, lại đến khoảng lùi 80 năm, với thời điểm 1941. Đó là năm Nguyễn Ái Quốc, sau 30 năm xa xứ, mới chính thức được đặt chân lên địa đầu Pác Bó, bởi phải đến thời điểm này thì tình thế cách mạng mới đến được với dân tộc Việt Nam. Thời điểm Xuân 1941, may mắn được đánh dấu bởi hai bài thơ về Pác Bó, khẳng định sự hiện diện của một người con vĩ đại của dân tộc đã có thể về với quê hương, với Đất mẹ-để từ đây mở ra con đường đến với “Tuyên ngôn Độc lập”-1945 khai sinh nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa. Thời điểm 1941-“Ôi sáng xuân nay, Xuân 41/ Trắng rừng biên giới nở hoa mơ/ Bác về... Im lặng. Con chim hót/ Thánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ...” [Tố Hữu-“Theo chân Bác”-1970] đã vào thơ, không chỉ một mà là hai bài. Đó là: “Pác Bó hùng vĩ” và “Tức cảnh Pác Bó”. Cả hai bài đều được làm vào tháng 2-1941, chẵn 80 năm về trước, đúng vào ngày Tết cổ truyền của dân tộc-cái Tết đầu tiên Nguyễn Ái Quốc được trở về đón trên Đất mẹ-quê hương.
Trở lại Xuân Tân Sửu 2021, mong chúng ta đừng ai quên những thập niên đầu thế kỷ 20 kể từ những năm 1911, 1921, qua 1931 đến 1941 như một sự sắp xếp tự nhiên hành trình dân tộc qua hành trình của một người con vĩ đại-đó là Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh...
Câu hỏi thoạt nghe có vẻ đơn giản, mình đã thử hỏi nhiều người bạn nhưng họ đều tỏ vẻ khá bối rối trước câu hỏi và thực ra thì người ta cũng tranh luận với nhau rất nhiều về việc năm 2000 thuộc thế kỷ 20 hay 21. Tuy nhiên, nếu bình tĩnh lại một chút và tìm hiểu rõ định nghĩa cách tính thời gian thì chúng ta sẽ dễ dàng tìm được câu trả lời dựa trên những kiến thức căn bản nhất: năm 2000 vẫn thuộc về thế kỷ 20. Năm 2001 mới bắt đầu thế kỷ 21!
Còn nhớ hồi chuyển từ năm 1999 sang năm 2000, người ta đã dùng nhiều từ rất "kêu" để bày tỏ sự vui mừng, nào là "một thiên niên kỷ mới đã mở ra", "bước sang thế kỷ mới",.... Thậm chí trong nhiều danh sách thống kê người ta còn tính những sự kiện xảy ra trong năm 2000 vào thế kỷ 21. Tuy nhiên bản chất vấn đề lại không phải như vậy bởi chúng ta không hề có năm 0.
Theo lịch Gregory mà chúng ta đang sử dụng thì thế kỷ 1 bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 1 và kết thúc vào ngày 31 tháng 12 năm 100, đảm bảo rằng 1 thế kỷ là 100 năm. Sau đó thế kỷ 2 bắt đầu từ năm 101 đến hết năm 200. Và công thức chung là Thế kỷ n bắt đầu từ năm 100 x n - 99. Đây là điều mà hồi nhỏ khi đi học tiểu học chúng ta đã được dạy. Bây giờ áp dụng cho thế kỷ 20, chúng ta sẽ thấy rằng thế kỷ 20 bắt đầu từ năm 100 x 20 - 99 = 1901 và kết thúc vào cuối năm 2000.
Vì vậy, mãi tới hết năm 2000, bắt đầu năm 2001 thì chúng ta mới thật sự sống trong thế kỷ 21 và thiên niên kỷ thứ 3. Vậy tại sao người ta hay nhầm lẫn rằng năm 2000 là thuộc thế kỷ 21? Có ý kiến cho rằng nó là một con số tròn, chẵn và tạo cho người ta cảm giác về một biểu tượng của tương lai, từ đó dẫn tới nhầm lẫn rằng năm 2000 là năm đầu của thế kỷ 21 mà quên đi mất rằng thật sự nó năm cuối cùng của thế kỷ 20.