Thuyết học tập trong hành vi khách hàng là gì năm 2024

Hành vi người tiêu dùng, trong bài viết này chúng tôi muốn khái quát tất cả các khía cạnh về hành vi người tiêu dùng, đây là môn khoa học kinh doanh, kèm với khoa học tâm lí; Có thể ứng dụng nhiều trong lĩnh vực kinh doanh và marketing.

Hành vi người tiêu dùng là gì ?

Hành vi người tiêu dùng là các hành động mà người tiêu dùng thực hiện khi mua sắm, sử dụng hoặc tiêu thụ sản phẩm và dịch vụ. Hành vi này có thể bao gồm các quyết định về chọn lựa sản phẩm, giá cả, thương hiệu, kênh phân phối, dịch vụ hậu mãi, đánh giá sản phẩm và thói quen mua sắm.

Hành vi người tiêu dùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nhu cầu, ảnh hưởng từ môi trường xung quanh, thu nhập, tuổi tác, giới tính, giáo dục, văn hóa và kinh nghiệm. Những yếu tố này cùng nhau tác động đến quyết định mua sắm và tiêu dùng của người tiêu dùng.

Do đó, việc hiểu hành vi người tiêu dùng là rất quan trọng đối với các nhà sản xuất, nhà bán lẻ và nhà tiếp thị để phát triển các chiến lược kinh doanh hiệu quả, tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm và tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.

Các nhân tố ảnh hưởng đến hành vi người tiêu dùng

Hành vi người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là một số nhân tố ảnh hưởng đến hành vi người tiêu dùng:

1. Nhu cầu: Nhu cầu của người tiêu dùng là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hành vi mua sắm. Nhu cầu này có thể được ảnh hưởng bởi các yếu tố như tuổi tác, giới tính, thu nhập và nền văn hóa.
2. Giá cả: Giá cả là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Người tiêu dùng sẽ tìm kiếm các sản phẩm với giá cả phù hợp với ngân sách của họ.
3. Thương hiệu: Thương hiệu là yếu tố quan trọng trong hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Những thương hiệu nổi tiếng thường được coi là chất lượng cao hơn và đem lại độ tin cậy trong tâm trí người tiêu dùng.
4. Môi trường xã hội: Môi trường xã hội có thể ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Những giá trị, thói quen và xu hướng trong xã hội có thể tác động đến lựa chọn sản phẩm và dịch vụ của người tiêu dùng.
5. Kênh phân phối: Kênh phân phối cũng có thể ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Người tiêu dùng sẽ tìm kiếm những kênh phân phối tiện lợi, đáng tin cậy và có giá cả hợp lý để mua sắm.
6. Dịch vụ hậu mãi: Dịch vụ hậu mãi là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng. Người tiêu dùng sẽ ưu tiên chọn những sản phẩm được cung cấp kèm với dịch vụ hậu mãi tốt, giúp họ giải quyết các vấn đề sau khi mua sắm.
7. Đánh giá sản phẩm: Những đánh giá sản phẩm từ các nguồn đáng tin cậy như đánh giá từ khách hàng trước đó, các chuyên gia, các nhà phê bình hoặc các cơ quan kiểm định có thể

Những học thuyết liên quan tới quyết định mua hành

Có nhiều học thuyết và mô hình liên quan đến hành vi người tiêu dùng. Dưới đây là một số học thuyết phổ biến:

1. Mô hình 5 giai đoạn của quyết định mua hàng: Mô hình này cho rằng hành vi mua sắm của người tiêu dùng bao gồm 5 giai đoạn: nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá thông tin, quyết định mua và hậu mãi.
2. Mô hình kiến thức, thái độ và hành vi [KAB]: Mô hình này cho rằng kiến thức, thái độ và hành vi của người tiêu dùng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Kiến thức và thái độ của người tiêu dùng sẽ ảnh hưởng đến quyết định mua sản phẩm của họ.
3. Mô hình chi phí và lợi ích [COB]: Mô hình này cho rằng người tiêu dùng sẽ đánh giá chi phí và lợi ích của sản phẩm trước khi quyết định mua. Chi phí không chỉ là giá của sản phẩm mà còn bao gồm cả thời gian và nỗ lực mà người tiêu dùng phải bỏ ra để sử dụng sản phẩm.
4. Mô hình giá trị khách hàng [CV]: Mô hình này cho rằng giá trị khách hàng là một khái niệm quan trọng để đo lường sự hài lòng của người tiêu dùng. Nếu sản phẩm đáp ứng được nhu cầu của khách hàng và giá trị mà sản phẩm đem lại vượt qua giá tiền mà họ phải trả, thì họ sẽ cảm thấy hài lòng.
5. Lý thuyết tâm lý tiêu dùng: Lý thuyết này cho rằng hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm lý như nhu cầu, sở thích, tâm trạng và cảm xúc.
6. Mô hình hành vi tiêu dùng học thuật: Mô hình này cho rằng hành vi tiêu dùng được hình thành thông qua quá trình học tập và tương tác với môi trường xung quanh. Hành vi tiêu dùng sẽ thay đổi khi người tiêu dùng tiếp cận với những thông tin mới hoặc có trải nghiệm mới với sản phẩm hoặc dịch vụ.

Những lý thuyết nền liên quan tới hành vi

Hành vi người tiêu dùng là một lĩnh vực nghiên cứu rộng lớn trong khoa học kinh doanh, tâm lý học và marketing. Dưới đây là một số lý thuyết nền tảng được liên kết với hành vi người tiêu dùng:

1. Lý thuyết tiêu dùng của Keynes: Lý thuyết này cho rằng hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng phụ thuộc vào thu nhập của họ. Theo Keynes, khi thu nhập tăng, người tiêu dùng sẽ tiêu thụ nhiều hơn và ngược lại.
2. Lý thuyết sự hoán đổi giữa thời gian và tiền bạc [Time Value of Money]: Lý thuyết này cho rằng giá trị của tiền bạc thay đổi theo thời gian. Người tiêu dùng sẽ ưu tiên chi tiêu tiền của họ ngay bây giờ thay vì tiết kiệm để chi tiêu sau này.
3. Lý thuyết hy vọng [Prospect Theory]: Lý thuyết này cho rằng người tiêu dùng không luôn hành động theo lý trí, mà thường được điều khiển bởi cảm xúc. Người tiêu dùng có xu hướng đánh giá giá trị của một sản phẩm dựa trên những kinh nghiệm trước đó, những kỳ vọng của họ và sự đối sánh giữa lợi ích và rủi ro.
4. Lý thuyết tâm lý tiêu dùng [Consumer Psychology Theory]: Lý thuyết này cho rằng hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi những yếu tố tâm lý như nhu cầu, sở thích, tâm trạng và cảm xúc.
5. Lý thuyết tác động xã hội [Social Influence Theory]: Lý thuyết này cho rằng người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi các nhóm và môi trường xung quanh. Sự ảnh hưởng này có thể đến từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, người nổi tiếng hoặc những nhóm cộng đồng khác.
6. Lý thuyết giá trị khách hàng [Customer Value Theory]: Lý thuyết này cho rằng giá trị khách hàng là một khái niệm quan trọng để đo lường sự hài lòng của người tiêu dùng. Nếu sản phẩm đáp ứng được nhu cầu của khách hàng và giá trị mà sản phẩm đem lại vượt qua giá ti

Những mô hình hành vi người tiêu dùng tiêu biểu

Có nhiều mô hình liên quan đến hành vi người tiêu dùng, dưới đây là một số mô hình phổ biến:

1. Mô hình quyết định mua hàng [Consumer Decision Making Model]: Mô hình này bao gồm 5 giai đoạn quan trọng trong quyết định mua hàng của người tiêu dùng bao gồm nhận thức nhu cầu, tìm kiếm thông tin, đánh giá thông tin, quyết định mua và hậu mãi.
2. Mô hình cảm xúc và hành vi [Affect and Behavior Model]: Mô hình này cho rằng cảm xúc của người tiêu dùng sẽ ảnh hưởng đến hành vi của họ. Các cảm xúc này bao gồm sự hài lòng, thất vọng, sợ hãi, lo lắng và phấn khích.
3. Mô hình giá trị khách hàng [Customer Value Model]: Mô hình này giúp định lượng giá trị của sản phẩm hoặc dịch vụ trong mắt khách hàng. Giá trị này được xác định dựa trên lợi ích mà sản phẩm hoặc dịch vụ đem lại so với giá thành và sự đánh giá của khách hàng.
4. Mô hình cảm xúc, tri thức và hành vi [Affective, Cognitive and Behavioral Model]: Mô hình này cho rằng cảm xúc, tri thức và hành vi của người tiêu dùng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Tri thức và cảm xúc của người tiêu dùng sẽ ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của họ.
5. Mô hình kết nối vòng đời khách hàng [Customer Life Cycle Model]: Mô hình này giúp định lượng giá trị của khách hàng trong suốt quá trình họ tương tác với sản phẩm hoặc dịch vụ của một thương hiệu. Mô hình bao gồm 4 giai đoạn: tìm hiểu, mua, sử dụng và bảo trì và phát triển.
6. Mô hình tâm lý tiêu dùng [Consumer Psychology Model]: Mô hình này cho rằng hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi những yếu tố tâm lý như nhu cầu, sở thích, tâm trạng và cảm xúc. Mô hình này giúp nhà quảng cáo và nhà tiếp thị hiểu được những yếu tố này để đưa ra chiến lược tiếp thị hiệu quả.
7. Mô h

Lịch sử ra đời của thuyết hành vi người tiêu dùng

Hành vi người tiêu dùng là một lĩnh vực nghiên cứu đa ngành có nguồn gốc từ khoa học kinh doanh và tâm lý học. Lịch sử ra đời của thuyết hành vi người tiêu dùng có thể được trình bày như sau:

1. Những nghiên cứu sơ khai [1900 – 1920]: Những nghiên cứu đầu tiên về hành vi người tiêu dùng xuất hiện vào khoảng năm 1900 đến 1920. Những nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố như sự thích nghi của người tiêu dùng, quan hệ giữa giá cả và nhu cầu, và tác động của quảng cáo.
2. Các nghiên cứu về thái độ tiêu dùng [1930 – 1940]: Trong thời kỳ này, các nhà nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu thái độ tiêu dùng của người tiêu dùng. Các nghiên cứu này phân tích các yếu tố tác động đến thái độ tiêu dùng của người tiêu dùng như tuổi tác, giới tính và văn hóa.
3. Các nghiên cứu về mô hình quyết định mua hàng [1950 – 1960]: Những nghiên cứu trong thời kỳ này tập trung vào việc xây dựng mô hình quyết định mua hàng của người tiêu dùng. Mô hình này bao gồm các giai đoạn từ nhận thức nhu cầu đến quyết định mua và hậu mãi.
4. Sự phát triển của lý thuyết hành vi tiêu dùng [1970 – nay]: Trong thời gian này, hành vi tiêu dùng được coi là một lĩnh vực riêng biệt và được nghiên cứu sâu hơn. Các lý thuyết về tâm lý tiêu dùng, quyết định mua hàng, giá trị khách hàng, tác động xã hội và chi phí/lợi ích được đưa ra và đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu về hành vi người tiêu dùng.

Trong suốt quá trình phát triển của thuyết hành vi người tiêu dùng, các nhà nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau để thu thập và phân tích dữ liệu, từ các cuộc khảo sát, phỏng vấn, quan sát, đến phân tích dữ liệu số

Lịch sử phát triển của khoa học kinh doanh và tâm lý

Khoa học kinh doanh và tâm lý học đã đóng góp rất nhiều vào sự phát triển của thuyết hành vi người tiêu dùng. Dưới đây là lịch sử phát triển của khoa học kinh doanh và tâm lý học trong thuyết hành vi người tiêu dùng: