TÌNH HÌNH THỰC HIỆN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NHỮNG THÁNG ĐẦU NĂM 2021 VÀ GIẢI PHÁP CUỐI NĂM
15/06/2021 10:41
Theo chương trình phiên họp thứ 57, sáng 15/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Chính phủ đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước [NSNN] tháng 5, 5 tháng, dự báo thực hiện 6 tháng đầu năm 2021 và các giải pháp trong 6 tháng cuối năm 2021.
Điều hành chính sách tài khóa chủ động tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân
Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, từ cuối tháng 4/2021 đến nay, dịch bệnh Covid-19 đã bùng phát trở lại, ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất - kinh doanh và đời sống người dân và bước đầu tác động đến thu, chi ngân sách nhà nước [NSNN].
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày báo cáo tại phiên họp
Về thực hiện NSNN trong tháng 5 và 5 tháng đầu năm 2021, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thu nội địa đạt 48,8% dự toán, tăng 14,2%;thu từ dầu thô đạt 68,8%, giảm 18,4%; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 55,2% dự toán, tăng 30,1% so cùng kỳ năm 2020.
Thực hiện chi NSNN tháng 5 đạt 125,8 nghìn tỷ đồng. Lũy kế chi 5 tháng đạt 34,5% dự toán. Do tiến độ chi thấp hơn tiến độ thu ngân sách, nên về tổng thể cân đối NSNN 5 tháng có thặng dư [thu lớn hơn chi].
Về dự báo thực hiện NSNN 6 tháng, thu NSNN ước đạt 55,5% dự toán, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2020, xấp xỉ so với mức thực hiện cùng kỳ năm 2019. Trong đó: thu nội địa ước đạt 53,5% dự toán, tăng 8,4%; thu từ dầu thô ước đạt 83,9%, giảm 8,8%; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 66,1% dự toán, tăng 30,7% so cùng kỳ năm 2020.
Chi NSNN ước thực hiện 6 tháng đạt 43% dự toán; trong đó chi đầu tư phát triển ước đạt 34,1%, chi trả nợ lãi ước đạt 51,6%, chi thường xuyên ước đạt 48,5%. Giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm ước đạt 34,15% kế hoạch [cùng kỳ năm 2020 đạt 34,85% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao], trong đó, vốn ngoài nước ước đạt xấp xỉ 18,4%, vốn trong ước đạt 37,5%.
Đánh giá những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, trong những tháng đầu năm điều hành chính sách tài khóa chủ động, tích cực tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân ứng phó với đại dịch Covid-19. Theo đó, đã cho phép tính vào chi phí các khoản chi ủng hộ, tài trợ cho phòng, chống dịch Covid-19 khi xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp; tiếp tục gia hạn nộp thuế, tiền thuê đất trong năm 2021; giảm 30% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay đến hết năm 2021; miễn giảm nhiều loại phí, lệ phí trong năm 2021.
Kết quả thực hiện 5 tháng đã gia hạn 21 nghìn tỷ đồng tiền thuế, tiền thuê đất; miễn, giảm 2,46 nghìn tỷ đồng thuế, phí, lệ phí; qua đó giúp doanh nghiệp, người dân giảm bớt khó khăn, tiếp tục duy trì các hoạt động sản xuất kinh doanh.
Kết quả thu NSNN 6 tháng đầu năm tích cực, các khoản thu từ hoạt động sản xuất - kinh doanh, đạt trên 50% dự toán và tăng trên 10% so cùng kỳ.
Chính phủ đã chủ động đảm bảo kinh phí cho các nhiệm vụ chính trị quan trọng và công tác phòng chống dịch bệnh Covid-19 như đảm bảo điều kiện cần thiết phục vụ cho công tác bầu cử Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.Việc thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 để huy động nguồn đóng góp tự nguyện từ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và ngoài nước, để cùng với NSNN đẩy nhanh tiến độ mua và tiêm chủng vắc xin cho người dân.
Cùng với đó, quản lý chi tiêu chặt chẽ, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên ngay từ dự toán đầu năm gắn với việc triển khai công tác sắp xếp lại bộ máy, tinh giản biên chế, đổi mới khu vực sự nghiệp công theo các Nghị quyết của Hội nghị Trung ương 6 [Khóa XII]; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, nâng cao kỷ luật kỷ cương tài chính nhà nước.
Chủ động điều hành phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp với tiến độ thu-chi NSNN, trên cơ sở sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước, tiếp tục cơ cấu lại nợ công theo hướng bền vững. Tăng cường công tác quản lý Nhà nước để phát triển ổn định thị trường chứng khoán; phối hợp triển khai các giải pháp bình ổn giá, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy sản xuất - kinh doanh.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm và các giải pháp thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước 6 tháng cuối năm 2021.
Bên cạnh đó, dù tổng thể tiến độ thu NSNN đạt khá, song một số khoản thu đạt thấp, trong đó thu ngân sách từ hoạt động sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước hiện rất khó khăn.
Công tác triển khai phân bổ ngân sách, kể cả chi đầu tư và chi thường xuyên của các bộ, ngành, địa phương còn chậm. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn so với cùng kỳ, đặc biệt là vốn đầu tư ngoài nước [5 tháng mới đạt 2,97% kế hoạch], chưa tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Dự toán kinh phí năm 2021 đã bố trí cho các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và các chính sách thuộc 21 chương trình mục tiêu giai đoạn trước đến nay cơ bản chưa thực hiện.
Tiếp tục đảm bảo nguồn lực NSNN cho phòng chống dịch bệnh
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, trong những tháng cuối năm còn nhiều yếu tố rủi ro, thách thức, nhất là tình hình dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp; năng lực nội tại của nền kinh tế thấp, phụ thuộc vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài; áp lực lạm phát trong nước tăng do chịu ảnh hưởng bởi tình hình quốc tế; rủi ro về thiên tai, dịch bệnh, đời sống của một bộ phần người dân gặp khó khăn. Nếu không sớm kiểm soát được tình hình dịch bệnh Covid-19, dự báo sẽ ảnh hưởngđến hoạt động kinh tế và thu, chi NSNN trong thời gian tới.
Chính phủ xác định giải pháp cho những tháng cuối năm là tiếp tục kiên định thực hiện thắng lợi mục tiêu “kép” - vừa tập trung phòng chống dịch hiệu quả, vừa ổn định kinh tế vĩ mô, phát triển sản xuất kinh doanh, đảm bảo an sinh xã hội cho người dân. Chủ động cân đối, đảm bảo đầy đủ nguồn lực NSNN, huy động tài trợ đóng góp tự nguyện từ cộng đồng doanh nghiệp, người dân trong và ngoài nước mua vắc-xin và cho các hoạt động phòng, chống dịch Covid-19. Tăng cường nguồn lực dự trữ quốc gia để ứng phó kịp thời các tình huống đột xuất, cấp bách, thiên tai, dịch bệnh.
Hai là, tập trung xây dựng, hoàn thiện thể chế, các đề án về tài chính-NSNN theo chương trình và yêu cầu thực tế như Đề án phân cấp ngân sách đảm bảo vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương và phát huy tính chủ động của ngân sách địa phương; Đề án nghiên cứu sửa các Luật thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt,...
Ba là, thực hiện tốt công tác quản lý thu. Tiếp tục thực hiện miễn, giãn một số khoản thu cho các đối tượng gặp khó khăn do đại dịch; tăng cường thanh tra, kiểm tra thuế; chống chuyển giá, trốn lậu thuế. Đôn đốc thu hồi các khoản nợ đọng thuế, phấn đấu giảm tỷ lệ nợ đọng thuế xuống dưới 5% tổng thu NSNN năm 2021.
Bốn là, tổ chức điều hành chi NSNN chặt chẽ. Tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, thực hiện cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai.
Năm là, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, kiểm tra chuyên ngành, quản lý hóa đơn điện tử; đẩy mạnh việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thuế, tạo môi trường thuận lợi, rõ ràng minh bạch cho người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ với NSNN.
Tại phiên họp này, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép trình Quốc hội xem xét, quyết định việc chuyển nguồn kinh phí phòng chống dịch chưa sử dụng của Bộ Y tế năm 2020 sang năm 2021 để mua vắc xin phòng dịch Covid-19; chuyển nguồnkinh phí cải cách tiền lương năm 2020 chưa sử dụng sang năm 2021. Thu hồi các khoản kinh phí thường xuyên chưa thực sự cần thiết, chậm triển khai để bổ sung nguồn dự phòng của ngân sách trung ương và ngân sách địa phương chi phòng chống dịch Covid-19. Đồng thời, chỉ đạo các địa phương chủ động đảm bảo nguồn ngân sách địa phương và các nguồn lực khác để đảm bảo các nhiệm vụ theo phân cấp, đặc biệt là thực hiện các chính sách an sinh xã hội đã ban hành; không để phát sinh tình trạng chậm, muộn. Trường hợp hụt thu và phải chi những khoản chi cần thiết nhưng thiếu nguồn, thì sử dụng dự phòng ngân sách, quỹ dự trữ tài chính, tăng thu, tiết kiệm chi và các nguồn hợp pháp khác./.
Bảo Yến - Minh Thành