Chúng ta thường hay nghe nói đến Lập xuân, Xuân phân... nhưng không phải ai cũng biết rõ Xuân phân là gì cũng như ngày Xuân phân là ngày nào. Vì vậy, trong bài viết này, mời bạn hãy cùng META tham khảo thêm những thông tin thú vị xoay quanh ngày Xuân phân nhé!
Xuân phân là gì? Ngày Xuân phân có ý nghĩa gì?
Theo Nông lịch Trung Quốc cổ đại, mỗi năm sẽ có 24 tiết khí, tương đương với 24 thời điểm mà trời đất có sự biến chuyển. Xuân phân chính là một trong 24 tiết khí đó. "Xuân" chỉ mùa xuân trong 4 mùa xuân, hạ, thu, đông; “phân” nghĩa là chính giữa. Như vậy, tiết Xuân phân có thể được hiểu đơn giản là thời điểm chính giữa của mùa xuân theo Nông lịch [Âm lịch].
Xuân phân cũng được coi là một ngày đặc biệt trong Dương lịch của người phương Tây. Tuy nhiên, khác với Xuân phân trong quan niệm của người phương Đông là thời điểm giữa mùa xuân thì Xuân phân được người phương Tây là thời điểm bắt đầu mùa xuân tại Bắc bán cầu, thời điểm mà Mặt Trời xuất hiện trên "thiên xích đạo" [Mặt Trời ở gần xích đạo nhất] và đi lên hướng Bắc.
>>> Tìm hiểu: Mùa xuân bắt đầu từ tháng mấy, kết thúc vào tháng mấy?
Trong phong thủy, ngày Xuân phân được coi là một ngày có nhiều ý nghĩa, nó tượng trưng cho âm dương cân bằng, là tiết khí cực kỳ tốt trong 24 tiết khí. Do vậy, thời điểm này rất thích hợp để tiến hành những việc đại sự trong đời người như đám cưới, đám hỏi. Ngoài ra, theo quan niệm dân gian, tiết Xuân phân là thời gian vạn vật sinh sôi, nảy nở nên những cặp vợ chồng nào sinh hạ con cái vào khoảng thời gian này đều sẽ gặp may mắn và an lành. Đứa trẻ sinh ra cũng thông minh sáng láng, vận khí tốt, cuộc đời thuận lợi.
Xuân phân là ngày nào trong năm?
Trong 24 tiết khí thì Xuân phân diễn ra vào sau tiết Kinh trập và trước tiết Thanh minh. Trên thực tế, ngày Xuân phân mỗi năm có thể không giống nhau nhưng chỉ xê dịch trong khoảng từ 19/3 đến 21/3, ví dụ như năm 2022, Xuân phân nhằm ngày 20/3 Dương lịch, năm 2021, tiết Xuân phân nhằm ngày 20/3 Dương lịch, trong khi đó, vào năm 2019, tiết Xuân phân lại rơi vào ngày 21/3 Dương lịch.
Vì vậy, hiện nay, người ta quy ước tiết Xuân phân thường là khoảng thời gian bắt đầu từ 21 tháng 3 và kết thúc vào khoảng ngày 4 hay 5 tháng 4 trong lịch Gregory, theo các múi giờ Đông Á, tiếp theo đó sẽ là tiết Thanh minh. Ngoài ra, nếu ở Bắc bán cầu là ngày Xuân phân thì tại Nam bán cầu, thời điểm đó lại là điểm thu phân và ngược lại.
>>> Xem thêm: Tết Thanh minh 2022 vào ngày nào? Thanh minh năm nay vào ngày nào?
Đặc điểm của ngày Xuân phân
Trong khoa học phương Tây, ngày Xuân phân cùng với ngày thu phân là hai ngày đặc biệt trong năm bởi trong hai ngày này, ngày và đêm trên Trái Đất sẽ dài bằng nhau. Sở dĩ có hiện tượng này là do quỹ đạo của Trái Đất không thẳng đứng mà nó nghiêng 23°4 so với mặt phẳng Hoàng đạo. Vì độ nghiêng này, chúng ta nhận ánh sáng nhiều nhất từ Mặt Trời trong mùa hè [ngày dài đêm ngắn] và ít nhất trong mùa đông [ngày ngắn đêm dài].
Nhưng vào thời điểm Xuân phân [thu phân], Mặt Trời sẽ đứng thẳng góc ngay trên xích đạo để phân chia đều ánh sáng cho cả hai bán cầu nên ngày và đêm sẽ dài bằng nhau. Vào ngày này, Mặt Trời cũng sẽ mọc chính xác ở phía Đông và lặn chính xác ở phía Tây.
Bước vào tiết Xuân phân cũng là lúc cái lạnh của mùa đông gần như đã biến mất hoàn toàn. Thời tiết lúc này sẽ trở nên ấm áp hơn, độ ẩm không khí cao và mưa xuất hiện nhiều hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho cây cối, động vật sinh trưởng và phát triển. Vì thế mà đây cũng là khoảng thời gian lý tưởng để bắt đầu một mùa canh tác mới. Tuy nhiên, mưa phùn ẩm ướt kéo dài cũng có thể gây nên hiện tượng nồm ẩm vô cùng khó chịu, ảnh hưởng lớn đến các sinh hoạt hằng ngày.
Nên làm gì trong ngày Xuân phân?
Ngày Xuân phân trong văn hóa của người Việt không phải là một ngày quá đặc biệt, nhưng với nhiều quốc gia trên thế giới, đây là thời điểm lý tưởng để tổ chức nhiều lễ hội năm mới. Ví dụ như với những người theo Kitô giáo, lễ Phục sinh thường được tổ chức vào ngày trăng tròn đầu tiên sau tiết Xuân phân. Người dân Nhật Bản cũng chọn dịp này để con cháu trong gia đình quây quần, họp mặt và cùng ngắm hoa anh đào. Bên cạnh đó còn có Tết Lào, Tết Thái Lan, Tết Miến Điện, Tết miền Nam Ấn Độ… cũng tổ chức trong dịp Xuân phân.
Thời tiết trong tiết Xuân phân đã ấm áp hơn, không cần mặc áo khoác khi ra ngoài. Nhưng đây lại là mốc chuyển giao giữa khí hậu lạnh và nóng. Người già và trẻ em cần đặc biệt lưu ý để phòng tránh các bệnh về hô hấp, tai mũi họng… Ngoài ra, bước vào tiết Xuân phân, tại các tỉnh miền Bắc nước ta thường xảy ra hiện tượng nồm ẩm, bạn nên chú ý trang bị cho gia đình các loại máy hút ẩm, máy giặt sấy, tủ sấy quần áo, đèn xông tinh dầu... để đảm bảo sinh hoạt không bị ảnh hưởng.
Tham khảo thêm
Qua bài viết trên đây chắc hẳn bạn đã hiểu rõ Xuân phân là gì cũng như biết được ngày Xuân phân là ngày nào trong năm rồi phải không? Hy vọng với những hiểu biết chính xác về ngày Xuân phân cũng như đặc điểm thời tiết trong tiết khí này, bạn sẽ có những kế hoạch điều chỉnh thói quen sinh hoạt để không ảnh hưởng đến cuộc sống của bản thân cũng như của cả gia đình.
Ngoài ra, nếu bạn muốn tham khảo thêm thông tin về các sản phẩm như máy hút ẩm, máy giặt sấy, đèn xông tinh dầu... sử dụng trong dịp Xuân phân thì hãy truy cập ngay META.vn hoặc liên hệ hotline dưới đây để được hỗ trợ nhé!
Tại Hà Nội:
56 Duy Tân, Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy
Điện thoại: 024.3568.6969
Tại TP. HCM:
716-718 Điện Biên Phủ, Phường 10, Quận 10
Điện thoại: 028.3833.6666
303 Hùng Vương, Phường 9, Quận 5
Điện thoại: 028.3833.6666
Tham khảo thêm
Gửi bình luậnĐối với các định nghĩa khác, xem Xuân phân [định hướng].
| Hai mươi tư tiết khí Kỷ nguyên J2000 | ||
| Xuân | ||
| 315° | Lập xuân | 4 - 5/2 |
| 330° | Vũ thủy | 18 - 19/2 |
| 345° | Kinh trập | 5 - 6/3 |
| 0° | Xuân phân | 20 - 21/3 |
| 15° | Thanh minh | 4 - 5/4 |
| 30° | Cốc vũ | 20 - 21/4 |
| Hạ | ||
| 45° | Lập hạ | 5 - 6/5 |
| 60° | Tiểu mãn | 21 - 22/5 |
| 75° | Mang chủng | 5 - 6/6 |
| 90° | Hạ chí | 21 - 22/6 |
| 105° | Tiểu thử | 7 - 8/7 |
| 120° | Đại thử | 22 - 23/7 |
| Thu | ||
| 135° | Lập thu | 7 - 8/8 |
| 150° | Xử thử | 23 - 24/8 |
| 165° | Bạch lộ | 7 - 8/9 |
| 180° | Thu phân | 23 - 24/9 |
| 195° | Hàn lộ | 8 - 9/10 |
| 210° | Sương giáng | 23 - 24/10 |
| Đông | ||
| 225° | Lập đông | 7 - 8/11 |
| 240° | Tiểu tuyết | 22 - 23/11 |
| 255° | Đại tuyết | 7 - 8/12 |
| 270° | Đông chí | 21 - 22/12 |
| 285° | Tiểu hàn | 5 - 6/1 |
| 300° | Đại hàn | 20 - 21/1 |
Xuân phân theo lịch Trung Quốc cổ đại, là điểm giữa của mùa xuân, nó là một trong hai mươi tư tiết khí trong nông lịch và tiết khí này bắt đầu từ điểm giữa mùa xuân. Theo định nghĩa này, thời điểm bắt đầu của nó trùng với khái niệm điểm xuân phân [tiếng Anh: Vernal equinox] tại Bắc Bán cầu theo quan điểm của khoa học phương Tây. Tuy nhiên, theo khoa học phương Tây thì điểm xuân phân lại là thời điểm bắt đầu mùa xuân tại Bắc Bán cầu, thời điểm mà Mặt Trời xuất hiện trên "thiên xích đạo" [Mặt Trời ở gần xích đạo nhất] và đi lên hướng Bắc. Thuật ngữ này cũng được sử dụng để chỉ một điểm trên bầu trời là điểm đầu tiên của cung Bạch Dương trong Hoàng đạo. Về mặt thời gian, xuân phân diễn ra vào khoảng 19 tháng 3 đến 21 tháng 3, thời gian chính xác của nó là khoảng 5 h 49 m muộn hơn so với năm trước trong những năm thường và khoảng 17 h 26 m sớm hơn trong những năm nhuận. [Xem thêm chu kỳ 400 năm của năm nhuận để biết thêm về sai số trong lịch Gregory.].
Theo quy ước, tiết Xuân phân là khoảng thời gian bắt đầu từ 21 tháng 3 và kết thúc vào khoảng ngày 4 hay 5 tháng 4 trong lịch Gregory theo các múi giờ Đông Á khi tiết Thanh minh bắt đầu. Ở Nam bán cầu thì thời điểm đó lại là điểm thu phân.
Tại một số quốc gia, như Hoa Kỳ và châu Âu [Ở Bắc Bán cầu], xem ngày này là bắt đầu Mùa Xuân theo thiên văn.
Mục lục
- 1 Từ nguyên
- 2 Thiên văn
- 3 Chuyển động của Mặt Trời
- 4 Lễ hội
- 5 Xem thêm
- 6 Tham khảo
Chữ Hán: 春分.
Theo khoa học thiên văn phương Tây, điểm mà Mặt Trời vượt qua xích đạo bầu trời đi lên Bắc thiên cầu gọi là điểm xuân phân. Các nhà thiên văn và chiêm tinh cổ [vào thiên niên kỷ I TCN] đã chọn điểm xuân phân là điểm đầu tiên của cung Bạch Dương. Tuy nhiên, do chuyển động tuế sai của trục Trái Đất, mỗi năm điểm xuân phân di chuyển trên hoàng đạo một cung khoảng 50,29 giây. Hiện nay, điểm này không còn ở trong cung Bạch Dương nữa mà đang ở trong cung Song Ngư. Đến khoảng năm 2600 nó sẽ ở trong cung Bảo Bình [do dó có thuật ngữ "kỷ nguyên Bảo Bình"]. Đối với Nam bán cầu, điểm xuân phân lại là điểm bắt đầu của mùa thu.
Sự chiếu sáng Trái Đất bởi Mặt Trời vào ngày Xuân phân và Thu phân
Tại điểm xuân phân, người quan sát sẽ thấy Mặt Trời khi đó mọc "chính xác" ở phía Đông và lặn "chính xác" ở phía Tây. Có thể nói nôm na là Xuân phân là thời điểm mà trước và sau đó khoảng ba tháng Mặt Trời có xu hướng mỗi ngày mọc và lặn nhích dần về phía bắc.
Đối với Việt Nam thì ngày này không có gì đặc biệt lắm. Tuy nhiên đối với một số quốc gia trên thế giới thì đây là một ngày hội.
Theo lịch Trung Hoa thì ngày Xuân phân đánh dấu giữa mùa xuân, nhưng theo lịch thiên văn của Hoa Kỳ và một số quốc gia châu Âu, thì ngày này là bắt đầu mùa xuân.
Lễ hội Norouz [lễ hội năm mới hay lễ hội đầu xuân] của Iran được tổ chức vào ngày này, tôn giáo Baha'i gọi lễ này là Naw-Rúz; ngoài ra còn có lễ hội Ostara của đạo Wicca, một trong tám lễ hội Sabbat của những người theo đạo đa thần giáo kiểu mới [neopagan] này. Lễ hội Chol Chnam Thmay mừng năm mới của người Khmer bắt đầu vào khoảng giữa tháng 4 dương lịch và các ngày Tết Lào, Tết Thái Lan, Tết Miến Điện cũng bắt đầu vào giữa tháng 4. Giữa tháng 3 cũng bắt đầu tháng Nisan, tháng đầu tiên theo lịch tôn giáo của người Do Thái. Năm mới Tamil được tổ chức sau ngày Xuân phân, được tổ chức tại bang miền nam Ấn Độ [Tamil Nadu].
Tại Nhật Bản ngày Xuân phân [春分の日] là ngày lễ chính thức của quốc gia để mọi người đi tảo mộ và đoàn tụ gia đình.
Lễ Phục sinh ở các quốc gia theo Cơ đốc giáo được tổ chức vào ngày chủ nhật đầu tiên ngay sau khi trăng tròn kể từ ngày Xuân phân [Xem thêm cách tính].
Ngày Trái Đất được kỷ niệm vào ngày Xuân phân hàng năm kể từ ngày đầu tiên là 21 tháng 3 năm 1970. Giờ Trái Đất được kỷ niệm vào thứ bảy cuối cùng của tháng 3.
24 tiết khí
315°
330°
345°
0°
15°
30°
45°
60°
75°
90°
105°
120°
135°
150°
165°
180°
195°
210°
225°
240°
255°
270°
285°
300°
- Điểm chí [bao gồm đông chí và hạ chí]
- Điểm phân [bao gồm xuân phân và thu phân]
- Các mùa trong năm
- Lịch Trung Quốc
- Tiết khí