Bệnh đau lưng là gì
ĐAU LƯNG VÀ TIỀM ẨN CỦA BỆNH UNG THƯ XƯƠNG Ai cũng từng bị đau lưng trong đời, và đau lưng thường là lý do phổ biến cho sự nghỉ việc hoặc cho các cuộc thăm khám tại bác sĩ gia đình. Mặc dù đau ở lưng có thể gây nhức mỏi và rất khó chịu, triệu chứng này thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên trong một số trường hợp, đau lưng có thể tiềm ẩn các nguyên nhân đáng ngại. Khi nào thì cơn đau lưng là dấu hiệu của mối đe dọa thực sự đối với sức khỏe của bạn? Người bị đau lưng nên sớm tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu cơn đau trở nên liên tục hoặc dần dần nặng hơn mà không có bất kỳ dấu hiệu giảm nhẹ đáng kể nào, hoặc đau đến mức giấc ngủ của bạn cũng bị gián đoạn. Dấu hiệu càng thuyết phục hơn nếu những cơn đau lưng đi kèm với triệu chứng thâm hụt thần kinh như yếu và tê ở chân hoặc các triệu chứng bất thường khác, chẳng hạn như giảm cân không rõ lý do, và mất kiểm soát bàng quang và ruột. Bảng 1. Nguyên nhân gây đau lưng Nguyên nhân gây đau lưng Tổn thương cơ bắp và dây chằng Bệnh thoái hóa khớp – thoái hóa khớp, thoái hóa đốt sống, hẹp cột sống Thoát vị đĩa đệm Chấn thương Viêm cột sống – viêm cột sống dính khớp Nhiễm trùng – bệnh lao Loãng xương – gãy xương Ung thư – mestastasis cột sống, đa u tủy Bệnh nhân của tôi – Anh G. Nhắc đến trường hợp đau lưng, tôi nhớ lại cách đây vào năm, có một bệnh nhân bị đau lưng nặng mà tôi được yêu cầu thăm khám vào giữa đêm. Người đàn ông trẻ nằm dài trên giường bệnh khi tôi bước vào phòng. Một bên mặt anh co giật, khiến khuôn mặt của anh bị biến dạng lệch về một bên trong khi nhăn mặt đau đớn. Đó là anh G., một bệnh nhân 35 tuổi hoàn toàn khỏe mạnh cho đến khi anh nhận thấy một cơn đau nhói lên ở phần lưng thấp, xảy ra lần đầu tiên cách đó vài tháng. Trước đó anh G. đã từng bị đau lưng thường xuyên sau khi chơi tennis, vì vậy anh ấy không chú ý nhiều đến cơn đau này. Nhưng nhiều tuần trôi qua, anh G bắt đầu nhận thấy cơn đau lưng trở nên nghiêm trọng và thường xuyên hơn. Anh G. đã hỏi ý kiến bác sĩ gia đình, và vị bác sĩ này đã trả lời anh rằng triệu chứng đau lưng có thể liên quan đến chấn thương “cơ bắp” từ các buổi tennis của anh và kê đơn thuốc giảm đau cho anh ấy. Mặc dù thuốc giảm đau đã tạm thời làm cơn đau lưng thuyên giảm, anh vẫn tiếp tục bị những triệu chứng đau dai dẳng trong vài tuần tiếp theo. Trong khoảng thời gian đó, anh G đã được ba bác sĩ khác kê đơn với thuốc giảm đau mạnh hơn và thậm chí anh ta còn tham khảo ý kiến bác sĩ chỉnh hình, nhưng tất cả đều vô dụng. Anh G cuối cùng đã được giới thiệu đến một chuyên gia chỉnh hình, vì cơn đau trở nên rất nghiêm trọng và anh cũng bị tê ở cả hai chân. Anh G đã ngay lập tức được sắp xếp thực hiện chụp cộng hưởng từ (MRI) ở phần cột sống thắt lưng. Ngay sau đó, anh nhận được một cuộc gọi từ bác sĩ của mình, bác sĩ yêu cầu được gặp anh ngay lập tức. Hình ảnh quét MRI đã tiết lộ nhiều tổn thương xương và phần xương bị gãy ở một trong những phần cột sống đã đè nén lên tủy sống của anh G. Bác sĩ giải thích với anh rằng anh phải nhập viện và cần phải phẫu thuật để giảm bớt sức ép trên tủy sống. Cùng đêm đó, tôi đã được mời đến gặp anh ấy trước khi ca phẫu thuật được tiến hành. Rất may mắn là phẫu thuật của anh G đã diễn ra suôn sẻ mà không có biến chứng nào. Kết quả mô học từ phẫu thuật của anh G đã xác nhận rằng anh không bị đa u tủy xương (Multiple Myeloma). Bệnh đa u tủy xương là gì? Đa u tủy là ung thư phát sinh từ các tế bào plasma, một loại tế bào bạch cầu được sản xuất trong tủy xương. Chức năng chính của các tế bào plasma bình thường là tạo ra các kháng thể, còn được gọi là globulin miễn dịch, giúp chống lại nhiễm trùng. Tuy nhiên, trong u tủy, những tế bào plasma bất thường này tạo ra các kháng thể không hoạt động, được gọi là paraprotein, được tích lũy theo thời gian trong máu và nước tiểu. Dựa vào phép đo các paraprotein này để chẩn đoán và theo dõi tình trạng u tủy. Nguyên nhân gây ra u tủy vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nhưng có một số yếu tố nguy cơ được cho rằng có liên quan đến việc xuất hiện đa u tủy như những đối tượng thuộc độ tuổi già, giới tính nam, da màu và có tiền sử bệnh lý gamma đơn dòng có ý nghĩa không xác định (MGUS). Vì tế bào gốc của u tủy là từ các tế bào plasma dị thường trong tủy xương, do đó nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần xương nào trong cơ thể. Các triệu chứng của bệnh đa u tủy có thể được chia thành những bệnh ảnh hưởng đến xương và tủy xương, ví dụ như đau xương, gãy xương sống, thiếu máu, nồng độ canxi cao và trong trường hợp nặng, sức nén trên tủy sống, như đã thấy trong bệnh nhân G của tôi. Các nhóm triệu chứng khác có liên quan đến sự tích tụ các paraprotein trong máu và nước tiểu, dẫn đến tổn thương thận và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Làm thế nào để chẩn đoán bệnh đa u tủy xương? Tiêu chuẩn FA dành cho u tủy xương sẽ bao gồm việc thực hiện các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm như đo paraprotein trong máu và nước tiểu, sử dụng điện di protein và kỹ thuật kết hợp miễn dịch. Sinh thiết tủy xương là một phần quan trọng của quá trình xét nghiệm, có tác dụng cả cho mục đích chẩn đoán và cũng để định rõ đặc điểm các phân nhóm di truyền khác nhau. Nhờ những hiểu biết mới về sinh vật học trong lĩnh vực u tủy, u tủy bây giờ không còn được biết đến như một thực thể mà là một bệnh không đồng nhất. Có các phân nhóm di truyền khác nhau của u tủy, với mỗi phân nhóm có kết quả lâm sàng và thời gian sống khác nhau. Trước khi điều trị đa u tủy, quy trình chụp PET / CT toàn thân hoặc khảo sát xương xương bằng chụp Xray thông thường sẽ được thực hiện. Điều này rất hữu ích trong việc xác định mức độ tác động của u tủy vào xương. Bảng 2. Xét nghiệm chẩn đoán ban đầu cho bệnh đa u tủy xương Các chẩn đoán thường quy Xét nghiệm trong phòng thí nghiệm
Sinh thiết tủy xương
Chụp quét hình ảnh
Quay trở lại với trường hợp của anh G, anh G đã trải qua tất cả các cuộc điều tra xét nghiệm thích hợp và bắt đầu hóa trị từ sớm, trong vòng một tuần sau khi phẫu thuật. Lĩnh vực điều trị u tủy đã có những bước tiến rất đáng kể. Hóa trị được sử dụng để điều trị u tủy ngày nay là loại cải tiến hơn, có tên gọi là hóa trị mục tiêu. Chúng hiệu quả hơn trong điều trị u tủy so với các loại thuốc cũ được sử dụng và thường gây nên ít tác dụng phụ hơn. Sức khỏe của anh G đã có phản ứng rất tốt với liệu pháp điều trị của mình và hiện tình trạng u tủy của anh đang thuyên giảm hoàn toàn, đồng nghĩa với không còn bằng chứng nào về u tủy trong cơ thể của anh G. Điều trị đa u tủy là một trong nhiều thành công đạt được ở lĩnh vực điều trị ung thư trong thời đại mới, nhiều bệnh nhân u tủy nhờ các phương pháp này đã được kéo dài tuổi thọ. Đây hực sự là động thực để các nhà khoa học và bác sĩ ung thư tiếp tục nghiên cứu để tìm ra những phát triển mới trong điều trị u tủy, một căn bệnh được cho là rất đáng sợ và khiến bệnh nhân tử vong rất nhanh. Cá nhân tôi sẽ không bao giờ hình dung được, từ khi tôi bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một bác sĩ ở giai đoạn những năm chín mươi, rằng đa u tủy xương một ngày nào đó sẽ được xem xét như một căn bệnh mãn tính chứ không phải căn bệnh chết người. Chắc chắn rằng chúng tôi vẫn sẽ tìm những cách khác để chữa bệnh u tủy, nhưng tôi có thể khẳng định rằng chúng tôi đang đi đúng hướng. Nhìn thấy bệnh nhân của tôi còn sống và có cuộc sống trọn vẹn là phần thưởng lớn nhất dành cho tôi với tư cách là bác sĩ của họ! Tác giả: Bác sĩ Kevin Tay Hội đồng Y học Nội khoa Hoa Kỳ/ABIM Ung thư Y khoa
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Thanh Bình - Bác sĩ Phục hồi chức năng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Đau thắt lưng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các vấn đề sức khỏe liên quan đến công việc. Phần lớn các cơn đau lưng dưới là kết quả của một chấn thương, như bong gân cơ hoặc do chuyển động đột ngột hoặc do sai tư thế trong khi nâng vật nặng. Trong nhiều trường hợp, đau thắt lưng có liên quan đến bệnh thoái hóa cột sống, đây là một cách gọi để chỉ việc xương cột sống bị lão hóa mất dần cấu trúc và chức năng bình thường theo thời gian, thường xảy ra ở khớp, đĩa đệm và xương cột sống khi già đi. Một số ví dụ về nguyên nhân cơ học gây ra đau thắt lưng dưới như:
Bất thường về xương bao gồm vẹo cột sống; loài lách (Lordosis) là một đường cong cong về phía trước của xương sống, thường nằm ở các bộ phận thắt lưng và cổ tử cung do tư thế thích hợp hoặc bệnh lý cột sống; các dị tật bẩm sinh khác của cột sống. Đau lưng dưới do vấn đề về xương Đau thắt lưng hiếm khi liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng, nhưng khi bệnh xảy ra, người bệnh cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Các nguyên nhân nghiêm trọng bao gồm:
Phình động mạch chủ bụng AAA (abdominal aortic aneurysm) là bệnh lý giãn khu trú bất thường của động mạch chủ ở đoạn bụng. Đau lưng có thể là dấu hiệu cho thấy tình trạng phình động mạch ngày càng lớn và nguy cơ vỡ cần được khám ngay lập tức.
Các nguyên nhân cơ bản khác khiến người bệnh bị đau lưng dưới bao gồm:
Tuổi tác là yếu tố có thể làm tăng nguy cơ đau lưng Ngoài các bệnh tiềm ẩn, một số yếu tố rủi ro khác có thể làm tăng nguy cơ đau lưng, bao gồm:
Chăm sóc tại nhà Phương pháp tự chăm sóc rất hữu ích trong 72 giờ đầu tiên sau khi cơn đau bắt đầu. Nếu cơn đau không cải thiện sau 72 giờ điều trị tại nhà, bạn nên gọi bác sĩ. Dừng các hoạt động thể chất hằng ngày trong một vài ngày và chườm đá vào lưng dưới của bạn. Các bác sĩ thường khuyên nên sử dụng nước đá trong 48 đến 72 giờ đầu tiên, sau đó chuyển sang dùng nhiệt. Người bệnh có thể sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin IB) hoặc acetaminophen (Tylenol), để giảm đau. Đôi khi nằm ngửa gây khó chịu hơn. Nếu vậy, hãy thử nằm nghiêng với đầu gối cong và đặt gối giữa hai chân. Nếu bạn nằm ngửa thoải mái, hãy đặt một chiếc gối hoặc khăn cuộn bên dưới đùi để giảm áp lực lên lưng dưới. Tắm nước ấm hoặc mát xa thường xuyên có thể làm thư giãn các cơ bị cứng ở lưng. Điều trị Đau thắt lưng có thể xảy ra với một số bệnh khác nhau, bao gồm:
Với các phương pháp điều trị bằng:
Bác sĩ sẽ xác định liều lượng thích hợp và cách sử dụng thuốc dựa trên các triệu chứng của bạn. Một số loại thuốc bác sĩ có thể kê toa như:
Bác sĩ cũng có thể chỉ định cho người bệnh tập vật lý trị liệu, bao gồm:
Xoa bóp lưng và cột sống Phẫu thuật
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City là chuyên khoa chuyên điều trị các chấn thương và tình trạng bệnh liên quan đến hệ thống cơ xương khớp và dây chằng. Trung tâm có thế mạnh chuyên môn trong phẫu thuật, điều trị các bệnh lý:
Trung tâm đang áp dụng các công nghệ hiện đại, tối tân vào điều trị như công nghệ tái tạo hình ảnh 3D và in 3D xương, khớp nhân tạo, công nghệ trợ cụ cá thể hóa được chế tạo và in 3D, công nghệ chế tạo và ứng dụng xương khớp nhân tạo bằng các vật liệu mới, kỹ thuật phẫu thuật chính xác bằng Robot. Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn Bài viết tham khảo nguồn: healthline.com, webmd.com, ninds.nih.gov XEM THÊM: |