Ca dao tục ngữ về tính cách con người

37 câu ca dao, tục ngữ về lòng tự trọng rèn dũa phẩm chất con người

[VOH] - Để có được sự tôn trọng của người khác trước hết bản thân phải có lòng tự trọng, lòng tự trọng là một trong những đức tính cần có ở bất cứ ai. Vậy lòng tự trọng là gì?

Lòng tự trọng tạo nên giá trị, cốt cách con người, người đánh mất lòng tự trọng đồng thời cũng đánh mất đi danh dự, nhân cách của chính mình. Trong kho tàng văn học Việt Nam, ông cha ta đã để lại muôn ngàn câu ca dao, tục ngữ về lòng tự trọng để nhắc nhở con cháu luôn phải giữ gìn đức tính quý báu này. Hãy đọc và ngẫm để nhìn lại xem bản thân có phải người tự trọng không bạn nhé!

Lòng tự trọng là gì?

Lòng tự trọng là một trong những phẩm chất tốt đẹp của con người. Người có lòng tự trọng là người biết giữ gìn phẩm giá, sự tự tôn, nhân cách và danh dự của bản thân. Dù có rơi vào hoàn cảnh khốn khổ, cùng cực, người có lòng tự trọng cũng ý thức được hành động của mình. Họ không cho phép bản thân làm việc xấu, không trộm cắp, không xu nịnh, không đặt điều,… không vì lợi ích cá nhân mà gây hại, đổ lỗi cho người khác hay phá hoại môi trường thiên nhiên. Họ sống ngẩng cao đầu, không e sợ cái ác, cái xấu, sẵn sàng lên tiếng tố cáo, vạch trần những việc làm bất chính.

Những người đánh mất lòng tự trọng đồng thời cũng đánh mất giá trị bản thân, họ khiến người khác coi khinh, xem thường, không tin tưởng, xa lánh.

Sự khác nhau giữa tự trọng, tự cao và tự ái

Đều là những tính cách có cái tôi lớn nhưng tự trọng không giống với tự cao hay tự ái.

Tự trọng là bênh vực lẽ phải, sống là chính mình nhưng cũng tôn trọng người khác chứ không kiêu ngạo, tự mãn như tự cao hay dễ hờn dỗi, giận lẫy như tự ái.

Chẳng hạn khi cùng rơi vào một hoàn cảnh nghèo đói đến nỗi không có miếng ăn, người có lòng tự trọng sẽ làm đủ thứ công việc chỉ cần không phạm pháp để có cơm ăn, áo mặc. Người tự cao thì chỉ chọn những công việc cao sang và không chấp nhận làm những việc thấp kém. Trong khi người tự ái thì lại cứ mang trong đầu suy nghĩ bị mọi người xem thường, phân biệt vì hoàn cảnh khó khăn của mình.

Xem thêm: Ca dao tục ngữ về lòng nhân ái

Ca dao, tục ngữ về lòng tự trọng

Vì lòng tự trọng là một đức tính cao quý mà bất cứ ai cũng cần nuôi dưỡng không được phép đánh mất, cho nên từ xa xưa ông bà ta đã truyền tai nhau rất nhiều những câu ca dao, tục ngữ về lòng tự trọng để dạy bảo con cháu. Chúng ta cùng xem và ngẫm nghĩ về những câu nói đó nhé!

Ca dao về lòng tự trọng

1. Cười người chớ vội cười lâu,
   Cười người hôm trước hôm sau người cười.
2. Ai ơi chớ vội cười nhau,
   Ngẫm mình cho kỹ trước sau hãy cười.
3. Rượu ngon bất luận be sành.
   Áo rách khéo vá, hơn lành vụng may.
4. Thuyền dời bến nào bến có dời,
   Khăng khăng quân tử một lời nhất ngôn.
5. Cứ trong đạo lý luân thường,
   Làm người phải giữ kỷ cương làm đầu.

 

1. Đường giao tiếp cốt vẹn toàn, 
   Việc mình không muốn chớ làm cho ai.
2. Nói lời phải giữ lấy lời, 
   Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.
3. Biết thì thưa thốt,
   Không biết thì dựa cột mà nghe.
4. Trong đầm gì đẹp bằng sen, Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng. Nhị vàng bông trắng lá xanh,

   Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

5. Dạo chơi quán cũng như nhà.
   Nhà tranh có ngãi hơn tòa nhà cao.

 

Xem thêm: Dự đoán thời tiết thông qua 50+ câu ca dao, tục ngữ về thiên nhiên

Tục ngữ về lòng tự trọng

1. Được tiếng còn hơn được miếng.
2. Giấy rách phải giữ lấy lề.
3. Ăn trông nồi, ngồi trông hướng.
4. Đói cho sạch, rách cho thơm.
5. Tốt danh hơn lành áo.

 

1. Miếng ăn quá khẩu thành tàn.
2. Áo rách cốt cách người thương.
3. Ăn có mời, làm có khiến.
4. Quân tử nhất ngôn.
5. Vô công bất hưởng lợi.

 

1. Danh dự quý hơn tiền bạc.
2. Ngôn tất tiên tín.
3. Đất quê chớ người không quê.
4. Người đừng khinh rẻ người.
5. Nhân vô tín như xa vô luân.

 

1. Thà chết vinh còn hơn sống nhục.
2. Người chết nết còn.
3. Cọp chết để da, người ta chết để tiếng.
4. Ăn một miếng tiếng một đời.
5. Đói miếng hơn tiếng đời.

 

1. Giữ quần áo lúc mới may, giữ thanh danh lúc còn trẻ.
2. Cây ngay không sợ chết đứng.
3. Sống chớ khom lưng, uốn gối, dập đầu.
4. Chết trong còn hơn sống đục.
5. Chết đứng hơn sống quỳ.

 

1. Bụt không thèm ăn mày ma.
2. Cây ngay bóng thẳng, cây cong bóng vẹo

Bảo vệ lòng tự trọng thì khó chứ để đánh mất đi rất dễ dàng. Những câu ca dao, tục ngữ về lòng tự trọng trên đây không những là lời dạy mà còn là lời nhắc nhở của cha ông dành cho chúng ta. Sống ở đời đừng nên tham lam, xem thường người khác, chúng ta chỉ có một lần để sống nên nhất định phải sống sao để luôn ngẩng cao đầu, không hổ thẹn với bất cứ ai hay bất cứ điều gì!  

Nguồn ảnh: Internet

40 câu tục ngữ về con người và xã hội được dùng hằng ngày, bạn có hiểu hết nghĩa?

[VOH] - Tục ngữ về con người và xã hội là những câu nói được xây dựng, đúc kết trong một quá trình sinh sống lâu dài. Đó là những lời dạy quý báu về cách cư xử giữa con người với nhau trong xã hội.

Trong quá trình lao động sản xuất, từ thói quen sinh hoạt, lối cư xử giữa người với người mà có những nhận định được dần đúc kết thành những câu tục ngữ. Tục ngữ là những lời vàng, ý ngọc, là bài học hay về lối sống, cách nhìn người. Hôm nay, chúng ta cùng khám phá những câu tục ngữ về con người trong xã hội bạn nhé!

1. Cái răng, cái tóc là gốc con người. 
   Đây là một câu nói về vẻ đẹp. Ngày xưa đề cao việc chăm sóc răng và tóc.
2. Ruột ngựa, phổi bò.
   Chỉ người bộc trực, thẳng thắn, không biết giấu diếm.
3. Thương người như thể thương thân.
   Dạy ta sống ở đời phải đề cao lương thiện, biết giúp đỡ, yêu thương người khác như chính bản thân mình.
4. Thấy sang bắt quàng làm họ.
   Những kẻ sống không ngay thẳng, nịnh bợ. 
5. Đói cho sạch, rách cho thơm.
   Sống ở đời phải liêm chính, minh bạch dù nghèo đói, rách nát cũng không được làm việc xấu.

 

1. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
   Nhắc nhở lòng biết ơn cần có ở mỗi con người.
2. Ăn cháo đá bát.
   Chỉ người vong ơn, bội nghĩa.
3. Người sống đống vàng.
   Đề cao giá trị con người, người còn sống thì còn kiếm được tiền vàng. 
4. Người là vàng của là ngãi.
   Đây cũng là một câu tục ngữ đề cao giá trị con người, con người quý báu hơn tất cả.
5. Trông mặt mà bắt hình dong.
   Chỉ nhìn bề ngoài mà đoán biết được tâm ý, suy nghĩ của người khác. Đây là một câu tục ngữ nhắc nhở chúng ta sống ở đời đừng vội vàng phán xét người khác chỉ vì vẻ bề ngoài. 

 

1. Con mắt là mặt đồng cân.
   Con mắt là quan trọng nhất trên khuôn mặt. Để nhìn nhận sự việc ta dùng mắt để quan sát. Và nhìn vào đôi mắt cũng dễ dàng nhận biết được đó là người khôn hay người dại. 
2. Sống mỗi người một nết, chết mỗi người một tật.
   Ý nói con người ta ai cũng có tật đến chết đi vẫn khó sửa đổi.
3. Miếng ăn là miếng nhục.
   Ý nói sự hy sinh phẩm giá con người để tồn tại, mưu sinh. 
4. Lòng người như bể khôn dò.
   Người ta hay nói dò sông, dò biển dễ dò, mấy ai lấy thước mà đo lòng người, câu tục ngữ này cũng có nghĩa đó.
5. Chết giả mới biết bụng dạ anh em.
   Lòng người khó đoán, gặp hoạn nạn mới biết bạn hay thù.

 

1. Sáng tai họ, điếc tai cày.
   Chỉ những người làm biếng, khi bảo nghỉ ngơi thì sáng tai, khi bảo làm thì giả vờ câm điếc. 
2.  Ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau.
   Câu nói này cũng ám chỉ những kẻ lười biếng, mưu tính. Khi nghe ăn cổ thì nhanh chân đi, nhưng đến khi phải lội nước, đường đi có nhiều hố trũng, mô trơn ta không nhìn thấy được vì bị nước che khuất thì đợi người khác đi trước rồi mới đi sau. 
3. Người giàu tham việc, thất nghiệp tham ăn.
   Người càng giàu càng chăm chỉ làm việc, kẻ khó khăn thì lười biếng chỉ biết đợi ăn. 
4. Người năm bảy đấng, của ba bảy loài.
   Người có người tốt người xấu, của cũng vậy có của tốt, có của phi pháp, bất chính.
5. Làm khi lành, để dành khi đau.
   Trong lúc khỏe mạnh hãy chăm chỉ lao động, tích góp để đến khi đau bệnh có cái mà dùng.

 

1. Của người bồ tát, của mình lạt buộc.
   Của người ta thì tiêu xài hoang phí, đồ của mình thì giữ khư khư.
2. Giàu điếc, sang đui.
   Câu này có thể hiểu rằng những người khi giàu sang thường giả đui, giả điếc trước người nghèo khó, người từng giúp đỡ mình. 
3. Đánh bạc quen tay, ngủ ngày quen mắt, ăn vặt quen mồm.
   Chỉ những thói quen xấu dễ ngấm vào máu.
4. Ăn lấy đời, chơi lấy thời.
   Miếng ăn thì phải làm cả đời để sống, còn chơi bời thì chỉ nên lêu lỏng một thời thôi. 
5. Lửa thử vàng, gian nan thử sức.
   Khó khăn, gian khổ mới biết được ai là người tài. 

 

Xem thêm: 90+ Câu ca dao, tục ngữ về gia đình giúp bạn nhận ra giá trị tình thân

1. Đã nghèo còn mắc cái eo.
   Ý nói nghèo thường gặp xui xẻo.
2. Sa cơ lỡ vận.
   Chỉ sự hết thời, sa sút cơ nghiệp. 
3. Ăn thì hơn, hờn thì thiệt.
   Giận lẫy thiệt thân, mất phần mình.
4. Ăn tấm trả giặt.
   Ý nói mượn ít nhưng trả thì phải trả nhiều. Khi ăn thì ăn hạt tấm nhưng khi trả thì phải trả hạt gạo [giặt].
5. Cao cờ không bằng cao cổ.
   Dù người trong cuộc có tài giỏi thế nào thì người ngoài cuộc lúc nào cũng sáng suốt hơn người trong cuộc.

 

1. Khôn nhà dại chợ.
   Ở nhà thì làm cha thiên hạ, ra đường thì làm tôi làm tớ cho người ta. 
2. Nhập gia tùy tục.
   Đến đâu thì phải tuân thủ theo lối sống ở nơi đó.
3. Mạt cưa mướp đắng.
   Chỉ người bịp bợm, buôn bán gian dối. Người bán cám trộn mạt cưa, người bán dưa tráo mướp đắng.
4. Có tiền mua tiên cũng được.
   Có tiền có thể một tay che trời, đổi trắng thay đen.
5. Không ai giàu ba họ, không ai khó ba đời.
   Ở đời không ai nghèo hoài cũng chẳng ai giàu mãi, sẽ có lúc lên vôi, cũng có lúc xuống chó.

 

1. Trời sinh voi sinh cỏ.
   Ý nói cha mẹ chỉ cần sinh con, chắc chắn sẽ có cách nuôi lớn. 
2. Ăn cơm với bò thì lo ngay ngáy, ăn cơm với cáy thì ngáy o o.
   Đi với người giàu chưa chắc gì đã thoải mái như đi với người nghèo.
3. Thượng bất chính, hạ tắc loạn.
   Ở trên không có nề nếp thì ở dưới như con rắn không đầu. 
4. Phép vua thua lệ làng.
   Lệ làng đã ăn trong máu, phép vua cũng chẳng ăn thua.
5. Đất có lề, quê có thói.
   Mỗi địa phương đều có phong tục, tập quán riêng, chúng ta cần tôn trọng, tuân thủ.

 

Những dòng phân tích trên đây chỉ là một khía cạnh nhỏ về nghĩa của những câu tục ngữ về con người và xã hội để bạn tham khảo. Một câu tục ngữ có rất nhiều nghĩa sâu xa bên trong, nếu được phân tích tỉ mỉ, cặn kẽ sẽ dạy ta những bài học vô giá.

Những câu tục ngữ về con người xã hội thật sự là kho tàng quý báu, hãy đọc, ngẫm nghĩ và rút ra bài học cho bản thân về lối hành xử, quan sát, nhìn nhận sự việc, cũng như cách sống ở đời bạn nhé!

Nguồn ảnh: Internet

Xem thêm: