Theo ông Bùi Văn Tín, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Đức Huệ [Long An], giờ nguồn cá lia thia trên các cánh đồng trũng, bưng biền ở Đức Huệ gần như cạn kiệt. Muốn có cá thia lia, người dặm bắt phải đi lên giáp biên giới với Campuchia, hoặc sang tỉnh khác.
Cá lia thia đang bị khai thác cạn kiệt trên đồng ở tỉnh Long An cũng như nhiều tỉnh, thành phố ở miền Tây. Ảnh: Trần Đáng
Cạn kiệt nguồn cá lia thia trên đồng
Cá lia thia có khả năng sinh tồn mạnh mẽ. Cá thích nghi tốt với điều kiện lũ lụt, hạn hán. Cá sinh sản quanh năm. Nhưng với kiểu dặm bắt tận diệt hiện nay, đồng trủng Đồng Tháp Mười gần như cạn kiệt nguồn cá này.
Cá lia thia bắt về, các cơ sở làm mắm chỉ mua cá sống. Ảnh: Trần Đáng
20 năm theo nghề dặm bắt cá lia thia bán, giờ ông Phạm Văn Bổn [xã Thạnh Đông, Đức Huệ] thấm thía khi nguồn cá này cạn kiệt trên đồng.
Ông Bổn nhớ lại, trước đây, nguồn cá lia thia rất dồi dào. Mỗi ngày đi dặm bắt, một người kiếm cả chục kg.
Và rồi, vài năm gần đây, một loạt cơ sở làm mắm cá mọc lên ở địa phương, biến con cá chọi hoang dã thành mắm cá lia thia vang danh khắp nơi.
Hiện, mắm cá lia thia trở thành đặc sản. Giá mắm cá lia thia 150.000 đồng/hũ [50g].
Mỗi ngày, một cơ sở làm mắm cá lia thia thu vào hàng chục đến cả trăm kg cá.
Số lượng dân dặm bắt cá tăng đột biến nhằm cung cấp lượng cá cho các cơ sở làm mắm cá lia thia.
"Giờ nhiều người làm nên lượng cá cạn kiệt", ông Bổn than thở.
Anh Mai Văn Tí [xã Mỹ Thạnh Đông], dù ở tuổi đôi mươi đã có thâm niên 10 năm dặm bắt cá lia thia bán chợ.
Tại huyện Đức Huệ, anh Tí biết rõ đường tơ, kẽ tóc đồng bàng nào có cá nhiều để đi bắt.
Tí thuần tục cách dặm chân, lùa nước, xoay thúng để bắt nhiều, không sót cá.
"Trước cá nhiều lắm. Giờ do khai thác nhiều nên khan hiến", anh Tí chia sẻ.
Sơ chế cá lia thia để làm mắm tại một cơ sở làm mắm cá lia thia tại huyện Đức Huệ. Ảnh: Trần Đáng
Cũng theo anh Tí, giờ muốn có cá, phải đi tận biên giới Campuchia hoặc qua tỉnh Tiền Giang.
"Mỗi ngày kiếm được 200.000-400.000 đồng. Bù qua, kéo lại, bữa có bữa không cũng còn sống được", anh Tí nói chỏng chơ.
Anh Mai Văn Tí [xã Mỹ Thạnh Đông] đang bắt cá lia thia. Ảnh: Trần Đáng
Công bằng mà nói, lượng cá lia thia cạn kiệt trên đồng không chỉ có nguyên nhân đánh bắt ráo riết.
Một nguyên khác là dự lượng thuốc trừ sâu trên đồng do nông dân phun xịt mùa vụ.
Nuôi thử nghiệm cá lia thia thương phẩm
Theo ông Tín, việc thử nghiệm nuôi cá lia thia đồng thương phẩm là nhằm bảo vệ, tái tạo nguồn cá.
Đề án này do Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Đức Huệ phối hợp Khoa Thủy sản [trường ĐH Nông Lâm TP.HCM] thực hiện.
Nếu thành công sẽ triển khai mô hình cho nông dân. Nông dân có thể tận dụng ruộng, trủng, bưng… để lưu trữ, ương và nuôi cá lia thia đồng nhằm nâng cao sản lượng đánh bắt, tăng thu nhập.
Ông Bổn cho rằng, nếu muốn nuôi cá lia thia phải tạo môi trường như tự nhiên, hạn chế nuôi lẫn lộn cá khác tránh hao hụt cá lia thia.
Tuy nhiên, anh Lê Văn Thông, một người dân tại xã Mỹ Thạnh Tây [Đức Huệ] nghi ngờ việc nuôi cá lia thia thương phẩm nhân tạo thành công.
Mô hình thử nghiệm nuôi cá lia thia thương phẩm ở huyện Đức Huệ. Ảnh: Trần Đáng
Theo anh Thông, việc đồng bưng bao la, dồi dào cá lia thia còn không đủ cung cấp cho các cơ sở làm mắm thì nuôi nhân tạo nhỏ lẻ chẳng ăn thua.
"Phải đột biến cách nuôi, như nuôi cá lia thia công nghiệp thì may ra", anh Thông hiến kế.
Cách nuôi cá lia thia đồng khá đơn giản, tuy nhiên nếu như các bạn áp dụng sai kỹ thuật có thể khiến cá bị chết. Vậy nuôi cá thia lia đồng như thế nào cho hiệu quả, đúng kỹ thuật và giúp cá khỏe mạnh? Nếu hiện tại bạn đang có ý định nuôi giống cá này thì tuyệt đối không nên bỏ qua những hướng dẫn chi tiết ngay dưới đây nhé.
Đặc điểm của cá thia lia đồng
Cá lia thia đồng hay còn gọi là cá thia lia ruộng, thuộc họ cá cờ Macropodusinae, sống chủ yếu vùng Đông Nam Á và nhất là Việt Nam. Đây vốn là giống cá hoang dã, chúng được tìm thấy nhiều ở các ao, đầm, kênh, rạch, đồng ruộng…Tuy nhiên hiện nay do việc dùng nhiều thuốc trừ sâu hóa học nên ngoài tự nhiên khó tìm thấy.
Cá thia lia đồng có kích thước rất nhỏ, dài tối đa là 4-5cm, phần vây đuôi cá ngắn, dưới bụng có 2 cờ. Cá có màu xanh đen hoặc đen mui, trên thân có 2 sọc đen kéo dài từ đầu cho tới phần đuôi, riêng phần đuôi có các vân sáng xòe đều trông giống hình nang quạt.
Về bản chất, cá thia lia ruộng vốn có nguồn gốc tự nhiên, hoang dã nên khả năng thích nghi tốt, sống tốt được trong mọi điều kiện khắc nghiệt. Tuy nhiên hiện nay giống cá tự nhiên gần như không có, chủ yếu nuôi trong bể hay ao hồ nhân tạo. Vì thế mà sức chống cự cũng giảm sút, yêu cầu cần nuôi đúng kỹ thuật mới có hiệu quả.
Chia sẻ cách nuôi cá lia thia đồng đúng kỹ thuật
Nhìn chung kỹ thuật nuôi cá thia lia ruộng khá đơn giản, tuy nhiên các bạn cần triển khai đúng kỹ thuật chuẩn. Cụ thể các bước như sau:
Chuẩn bị bể/hồ nuôi cá thia lia ruộng
Môi trường nuôi có ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển của cá, do đó bạn cần đảm bảo tạo ra môi trường nước phù hợp. Trước tiên các bạn cần tạo bể nuôi cá, nếu muốn nuôi cá đặt trong nhà, bạn chỉ cần làm bể kính theo kích thước mong muốn là được.
Còn với ai muốn làm hồ/ao cá ngoài sân vườn thì cần thiết kế ao nuôi đúng vị trí, kích thước theo nhu cầu. Sau đó tiến hành đào ao theo bản vẽ, làm phẳng mịn đáy ao và các bờ. Rồi sử dụng màng lót HDPE để lót toàn bộ đáy ao, dùng dụng cụ nẹp chặt các góc cho phẳng và đẹp. Như vậy có thể cho nước và thả cá vào.
Nuôi cá thia lia ruộng trong ao lót bạt có ưu điểm là: đơn giản, nhanh gọn, giúp kiểm soát môi trường nước tốt, cá hạn chế mắc bệnh, dễ theo dõi chăm sóc..
Ngoài nước thì các bạn bố trí thêm ít sỏi, đá, tiểu cảnh, cây thủy sinh hay hệ thống sục khí để tăng thẩm mỹ cho bể cá cũng như giúp cá có nơi để trú ngụ.
Xử lý nước nuôi cá rồi thả cá vào trong bể
Nước trước khi cho vào ao nuôi cần phải xử lý tốt. Ở các thành phố lớn chủ yếu dùng nước máy nên chứa nhiều Clo, lúc này bạn cần khử Clo trước để tránh gây hại cho cá. Sau đó cho nước vào ao, chỉ cần đổ nước khoảng 2/3 chiều cao bể/ao cá là được.
Khi thả cả vào ao nuôi, bạn nên thả một cách từ từ, đặt cả bịch nước chứa cá vào bể/ao giúp cá quan dần với nhiệt độ ao. Rồi mở nắp túi cho cá từ từ bơi ra ngoài.
Cho cá thia lia đồng ăn
Cách nuôi cá lia thìa đồng để Cá thia lia rất dễ ăn, chúng có thể ăn được nhiều loại thức ăn khác nhau như: ăn cám, bo bo, ăn lăng quăng hay trùng chỉ, cám viên công nghiệp chế biến sẵn…Tùy theo từng giai đoạn phát triển của cá mà bạn lựa thức ăn cho phù hợp.
Mỗi ngày cho cá thia lia đồng ăn tầm 2 lần vào buổi sáng và vào buổi. Riêng buổi sáng thì bạn cho cá ăn nhiều hơn một chút còn tối thì giảm bớt 1 nửa đi. Tránh trường hợp bạn cho nhiều thức ăn, cá sẽ ăn hết dẫn tới phình bụng và dễ bị chết.
Thay nước thường xuyên cho hồ nuôi cá
Cũng giống như giống cá khác, cách nuôi cá lia thìa đồng khi nuôi bạn cần chú ý thay nước định kỳ để đảm bảo cá khỏe mạnh, tránh nhiễm độc. Tuy nhiên khi thay nước thì không thay toàn bộ nước trong ao bởi như vậy cá dễ sốc và chết. Thay vào đó bạn bạn giữ lại 1 ít nước cũ rồi cho thêm nước mới đã khử trùng vào trong ao là được.
Cách nuôi cá thia lia đồng đẻ con
Với những bạn muốn phối cá để sinh con thì bạn cho con trống và con mái vào 2 bể riêng rồi để chúng cự bóng trong khoảng 1 tuần. Sau khi đã cự bóng thì bạn bắt con trống và con mái thả cùng một bể, đồng thời thả thêm chiếc lá nổi để tạo khoảng trống bên trong.
Hy vọng qua chia sẻ trên các bạn đã nắm rõ hơn về cách nuôi cá lia thia đồng đơn giản hiệu quả ngay tại nhà. Nếu còn vấn đề gì cần tư vấn, giải đáp thêm, hãy liên hệ trực tiếp qua hotline: 0989 999 219 [Call/Zalo]
Xem thêm : Kỹ thuật nuôi cá lau kiếng hiệu quả