Trong hóa học có rất nhiều khái niệm cơ bản mà các em cần nắm vững để hiểu rõ hơn cấu tạo và tính chất của nguyên tố hóa học. Một trong số đó là khái niệm nguyên tử, phân tử, vậy nguyên tử là gì? Phân tử là gì? Hãy tìm hiểu những kiến thức thú vị này nha.
Nội dung câu trả lời
Bạn đang xem bài: Nguyên tử là gì? Phân tử là gì?
- Khái niệm nguyên tử là gì?
- Khái niệm phân tử là gì?
- Cấu tạo nguyên tử
- Kích thước của nguyên tử là gì?
- Khối lượng nguyên tử là gì?
Nguyên tử là đơn vị nhỏ nhất mà vật chất có thể được phân chia mà không cần giải phóng các hạt mang điện. Nó cũng là đơn vị vật chất nhỏ nhất có các tính chất đặc trưng của một nguyên tố hóa học.
Nguyên tử là những hạt không thể phân chia, không thể bị phá hủy hoặc tạo ra thông qua các phản ứng hóa học .
Tất cả các nguyên tử của cùng một nguyên tố đều giống nhau và các nguyên tố khác nhau có các loại nguyên tử khác nhau.
Nguyên tử bao gồm ba loại hạt cơ bản là proton, electron và neutron. Nơtron và proton có khối lượng xấp xỉ bằng nhau và ngược lại khối lượng của electron là không đáng kể.
Một proton mang điện tích dương, một nơtron không mang điện tích và một electron mang điện tích âm.
Hạt nhân của một nguyên tử chỉ chứa proton và neutron và do đó nó mang điện tích dương. Các electron chiếm vùng không gian xung quanh hạt nhân. Do đó, phần lớn khối lượng nguyên tử tập trung bên trong hạt nhân.
Trung tâm của nguyên tử được gọi là hạt nhân. Hạt nhân chứa nơtron và proton tạo cho nguyên tử trọng lượng và điện tích dương.
Phân tử được định nghĩa là đơn vị nhỏ nhất của hợp chất chứa các tính chất hóa học của hợp chất đó. Phân tử được tạo thành từ các nhóm nguyên tử. Phân tử mô tả cấu trúc của một nguyên tử, một nguyên tử cũng được chia thành các đơn vị nhỏ hơn.
Mọi nguyên tố hóa học đều có một số hiệu nguyên tử nhất định. Số nguyên tử của một nguyên tố được định nghĩa là số proton có trong hạt nhân của nó. Nó được ký hiệu là Z.
Khối lượng của một nguyên tử là tổng khối lượng của proton và neutron. Số khối được kí hiệu là A.
Phân tử là đơn vị [hạt] nhỏ nhất của hợp chất có các tính chất vật lý và hóa học của hợp chất đó.
- Một nguyên tử được cấu tạo bởi ba hạt cơ bản mang điện tích là neutron, proton và electron với hidro là một nguyên tố duy nhất không tồn tại hạt neutron.
- Mọi nguyên tử đều có một hạt nhân tạo ra một hoặc nhiều electron xung quanh nó.
- Hạt nhân thường có một số proton và neutron tương tự nhau, chúng được gọi chung là nucleon.
- Các hạt proton mang điện tích dương, các hạt electron mang điện tích âm và các hạt nơtron không mang điện tích.
- Trung tâm của nguyên tử được gọi là hạt nhân, hạt nhân được cấu tạo gồm 2 hạt nơtron và proton.
- Electron là các hạt nằm bên ngoài cùng của nguyên tử.
Kích thước của một nguyên tử là vô cùng nhỏ, nhỏ hơn nhiều so với tưởng tượng của chúng ta. Một lớp nguyên tử dày như một tờ giấy mỏng được hình thành từ hàng triệu nguyên tử xếp lại với nhau.
Không thể đo kích thước của một nguyên tử độc lập vì rất khó xác định vị trí của các electron xung quanh hạt nhân.
Tuy nhiên, kích thước của một nguyên tử có thể được ước tính bằng cách giả định rằng khoảng cách giữa các nguyên tử liền kề bằng một nửa bán kính của một nguyên tử. Bán kính nguyên tử thường được đo bằng đơn vị nanomet [nm], 1m = 109 nm
Ví dụ: kích thước của nguyên tử Hidro là 10-10 nm.
Nó là khối lượng của một nguyên tử trong một nguyên tố hóa học. Nó gần tương đương với tổng số neutron và proton có trong nguyên tử.
Nó được biểu thị bằng đơn vị khối lượng nguyên tử [kí hiệu là u].
Số lượng nơtron trong hạt nhân ảnh hưởng đến khối lượng của nguyên tử nhưng không ảnh hưởng đến tính chất hóa học của nó.
Do đó, một hạt nhân có sáu proton và sáu neutron sẽ có cùng tính chất hóa học với một hạt nhân có sáu proton và tám neutron, mặc dù khối lượng nguyên tử của chúng sẽ khác nhau.
Ví dụ khối lượng nguyên tử của hidro là 1, Natri là 23, Sắt là 64, canxi là 40….
Kết luận: Đây là câu trả lời cho câu hỏi nguyên tử là gì? Phân tử là gì? đầy đủ và chính xác nhất.
Trích nguồn: tmdl.edu.vn
Danh mục: Tổng hợp
Hóa học lớp 8 cung cấp mảng kiến thức quan trọng về nguyên tử, phân tử. Dưới đây là tổng hợp các kiến thức cơ bản về nguyên tử là gì, phân tử là gì và những kiến thức liên quan cho những ai đã lỡ quên phần kiến thức nền của bộ môn Hóa học.
Phân biệt nguyên tử và phân tử
Nguyên tử là gì?
Nguyên tử là hạt siêu nhỏ và trung hòa về điện. Thành phần nguyên tử bao gồm hạt nhân nguyên tử [Proton và Notron] và vỏ nguyên tử [Electron]. Khối lượng của nguyên tử bằng khối lượng của hạt nhân nguyên tử.
Từ các kết quả thực nghiệm, các nhà khoa học đã xác định được thành phần cấu tạo nguyên tử gồm có hạt nhân và lớp vỏ electron. Trong đó:
- Hạt nhân nằm ở tâm nguyên tử, gồm các hạt proton và nơtron
- Vỏ nguyên tử bao gồm các e chuyển động trong không gian xung quanh hạt nhân.
=> Nguyên tử được cấu tạo bởi 3 loại hạt cơ bản là: electron, proton và nơtron.
Khối lượng, kích thước của các hạt proton, electron và nơtron
| Tên hạt | Kí hiệu | Khối lượng | Điện tích |
| Proton | P | 1,6726.10-27 [kg] ≈ 1u | + 1,602.10-19C 1+ [đơn vị điện tích] |
| Nơtron | N | 1,6748.10-27 [kg] ≈ 1u | 0 |
| Electron | E | 9,1094.10-31 [kg] ≈ 0u | – 1,602.10-19C 1- [đơn vị điện tích] |
Phân tử là gì?
Phân tử là hạt đại diện cho chất, gồm một số nguyên tử liên kết với nhau và thể hiện đầy đủ tính chất hóa học của chất.
Là hạt hợp thành của hầu hết các chất, các đơn chất kim loại… có hạt hợp thành là nguyên tử.
Phân tử là nhóm trung hòa điện tích, có nhiều hơn 2 nguyên tử, được hợp với nhau bằng các liên kết hóa học. Các phân tử sẽ được phân biệt với các ion nếu thiếu điện tích.
Còn trong lý thuyết động học của chất khí, thuật ngữ phân tử được sử dụng cho bất cứ hạt khí nào. Theo đó, các nguyên tử khí trơ được coi là phân tử vì chúng là các phân tử đơn phân tử.
Phân biệt nguyên tử khối và phân tử khối
Nguyên tử khối là gì?
Nguyên tử khối là khối lượng nguyên tử tính bằng đơn vị cacbon [đvC]. Mỗi nguyên tố có nguyên tử khối riêng.
1 đvC bằng 112 khối lượng của một nguyên tử cacbon. Khối lượng nguyên tử được tính bằng g hoặc kg, có trị số vô cùng nhỏ.
VD: mC = [1,6605].10-24g
=> 1đvC = 112. 1,9926.10-23= 1,6605.10-24g.
Phân tử khối là gì?
Phân tử khối là khối lượng của phân tử tính bằng đơn vị cacbon [đvC], là tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử.
Phân tử khối của một chất sẽ bằng tổng nguyên tử khối của các nguyên tử trong phân tử chất đó. Ví dụ như phân tử khối của nitơ [N2] bằng 14.2=28 đvC.
Số hiệu nguyên tử là gì?
Số hiệu nguyên tử chính là số proton[p] của nguyên tố hóa học, là số proton được tìm thấy trong hạt nhân của một nguyên tử. Nó bằng với số điện tích của hạt nhân. Số nguyên tử xác định duy nhất bởi một nguyên tố hóa học.
Trong một nguyên tử không tích điện, số lượng nguyên tử bằng số electron [p=e]
Kí hiệu nguyên tử
Kí hiệu nguyên tử biểu thị đầy đủ đặc trưng cho một nguyên tử của một nguyên tố hóa học vì nó cho biết Số khối và số hiệu nguyên tử Z. Công thức tổng quát:
Trong đó:
- X là kí hiệu hóa học;
- A là số khối;
- Z là số hiệu nguyên tử
Hạt nhân nguyên tử là gì?
Được tạo ra bởi các nơtron và proton. Trong mỗi nguyên tử, số proton [p, +] bằng số electron [e, -]. Nghĩa là số p= số e. Hạt p và n có khối lượng tương đương nhau, còn hạt e có khối lượng rất bé, không đáng kể.
Vì vậy, khối lượng hạt nhân được coi là khối lượng nguyên tử.
Năng lượng nguyên tử là gì?
Năng lượng nguyên tử là năng lượng được giải phóng trong quá trình biến đổi hạt nhân bao gồm năng lượng phân hạch, năng lượng nhiệt hạch, năng lượng do phân rã chất phóng xạ
Là năng lượng sóng điện từ có khả năng ion hóa vật chất và năng lượng các hạt được gia tốc
Một số dạng bài tập về nguyên tử, phân tử
Bài tập 1: Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt là 40. Tổng số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 12 hạt. Nguyên tử X có số proton là:
Lời giải:
Nguyên tử của nguyên tố X có tổng số hạt là 40 thì số hạt = p + e + n = 2p + n = 40 [1]
Số hạt mang điện sẽ nhiều hơn số hạt không mang điện là 12
=> p + e – n = 2p – n = 12 [2]
Từ [1] và [2] => p = 13; n = 14
Vậy số proton có trong nguyên tử X bằng 13
Bài tập 2: Một nguyên tử nhôm [Al] có 13 proton, 13 electron và 14 notron. Xác định khối lượng của Nhôm.
Lời giải:
Ta có:
- mp = 13 . 1,6726 .10-24 = 21,71.10-24 [g]
- mn = 14 . 1,675 .10-24= 23,45.10-24[g]
- me = 13 . 9,1 .10-24= 0,01183 .10-24[g]
=> Khối lượng 1 nguyên tử nhôm là: mp + mn + me = 21,71.10-24 + 23,45.10-24 + 0,01183.10-24 + = 45,172.10-24 [g]
Mong rằng, các nội dung thông tin trong bài viết “Nguyên tử, phân tử là gì – Tổng hợp các kiến thức liên quan” sẽ giúp ích cho bạn.