Thừa cân, béo phì hiện nay là nỗi ám ảnh của rất nhiều người, đặc biệt là trong giới trẻ. Chúng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần [ yếu tố thẩm mỹ với cái nhìn nhận, phán xét từ người xung quanh] mà còn làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh hay gặp như: Tăng huyết áp, đái tháo đường và các bệnh về tim mạch. Bạn có cùng chung thắc mắc là tại sao nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở người béo phì cao hơn nhóm còn lại không?
Thừa cân béo phì đã và đang là một vấn đề được quan tâm rất nhiều bởi nó được biết đến như là một nguy cơ làm giảm chất lượng cuộc sống và giảm tuổi thọ của người mắc. Nghiêm trọng hơn, đây cũng là đối tượng được y học “nhắm đến” vì nguy cơ mắc bệnh mãn tính như: Cao huyết áp, suy tim, đái tháo đường, ung thư…
Thừa cân và béo phì được WHO- tổ chức y tế thế giới định nghĩa là sự tích tụ chất béo bất thường hoặc quá mức có thể làm suy giảm sức khỏe.
Chỉ số khối cơ thể [BMI] thường dùng để phân loại thừa cân và béo phì ở người trưởng thành, cách tính dựa vào cân nặng theo chiều cao.
Đối với người lớn, BMI ≥ 25 là thừa cân, BMI ≥ 30 được coi là béo phì.
2. Béo phì là một trong các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch
Béo phì là một yếu tố nguy cơ chính gây nên các bệnh có tỷ lệ tử vong cao ngất ngưởng như: Bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não…
Lượng chất béo dư thừa trong cơ thể người béo phì sẽ góp phần gia tăng tổng hợp cholesterol xấu LDL làm giảm tổng hợp cholesterol tốt HDL trong máu dẫn đến nguy cơ nhiễm mỡ trong máu.
Mỡ trong máu thường gặp ở người trung niên, nhưng với chế độ ăn uống cùng lối sống tĩnh lặng, mỡ trong máu dần xuất hiện ở cơ thể những người còn trẻ.
Cholesterol tăng cao và lắng đọng ở thành mạch làm cản trở lượng máu lưu thông về tim gây ra bệnh mạch vành. Bên cạnh đó, mỡ lắng đọng làm thành mạch bị xơ giãn, kém đàn hồi mang đến nguy cơ huyết áp tăng cao.
Lượng cholesterol dư thừa ở thành mạch còn có thể bị bóc tách tạo thành các mảnh xơ vữa hoặc cục huyết khối lưu thông trong lòng mạch và đe dọa tắc mạch bất cứ lúc nào, bất kỳ vị trí nào. Nếu tắc ở nhánh động mạch cấp máu cho tim sẽ khiến tim hoại tử [nếu không có tần hoàn phụ], tắc mạch cấp máu cho não sẽ làm chết các tế bào não và nếu không được can thiệp cấp cứu kịp thời sẽ ảnh hưởng nguy hiểm đến tính mạng.
Cơ thể chúng ta là một thể thống nhất và có thể nói béo phì là một yếu tố nguy cơ mang đến nhiều yếu tố nguy cơ khác gây ra bệnh tim mạch.
Tải ứng dụng ISOFHCARE để đặt khám trực tuyến với bác sĩ hoặc gọi đến hotline 1900638367 để được hướng dẫn sử dụng ứng dụng!
3. Kiểm soát cân nặng ở người béo phì giúp phòng chống bệnh tim mạch
a.Giảm cân để duy trì cân nặng hợp lý
Thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch và chúng hoàn toàn có thể thay đổi được nếu chúng ta bắt đầu hành động ngay từ bây giờ. Duy trì cân nặng hợp lý không chỉ nâng cao sức hút bản thân mà còn giúp cơ thể trở nên khỏe mạnh hơn, học tập và làm việc hiệu quả hơn.
Theo đó, giảm cân dựa trên 2 nguyên tắc chính: Giảm năng lượng nạp vào cơ thể và tăng cường năng lượng tiêu hao.
Tuy nhiên, chế độ ăn uống và tập luyện phải được xây dựng dựa trên những phương pháp có khoa học được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo dành cho người béo phì, không được tự ý hành động.
b.“Theo lợi bỏ hại”
Ăn những thực phẩm có lợi, tránh thức ăn làm tăng cân nặng.
Giảm ăn nhưng phải đảm bảo đầy đủ chất, giảm ăn khoa học là phải đảm bảo “nghèo năng lượng nhưng giàu dinh dưỡng” tức là trong chế độ ăn vẫn phải đảm bảo đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng chính: Đạm, chất béo, đường bột, vitamin và khoáng chất. Nhiều người giảm cân cắt giảm hoàn toàn và chỉ ăn thực phẩm giàu chất xơ, điều đó là không đúng vì chất xơ không sinh năng lượng mà cơ thể thì cần năng lượng để duy trì các hoạt động sống.
Theo đó, người béo phì vẫn phải ăn nhưng ăn với một lượng rất hạn chế các loại thực phẩm dưới đây:
- Các đồ ăn có nhiều tinh bột [gạo, ngũ cốc..], đường [bánh, kẹo, các loại chè, mứt, sữa đặc có đường, trà sữa...]
- Các loại trái cây chứa hàm lượng đường cao như chuối, nhãn, vải…
- Giảm những thức ăn có chứa nhiều chất béo từ dầu thực vật [dầu đậu phộng, dầu mè…], mỡ, phủ tạng động vật và hạn chế các món chiên/xào.
- Các sản phẩm từ sữa có nhiều chất béo [váng sữa, phô mai, sữa tươi/sữa toàn phần]
- Hạn chế tuyệt đối rượu, thuốc lá, nước giải khát có gas…
c.Tăng cường vận động thể chất, hoạt động thể dục thể thao
Vận động sẽ giúp giải phóng lượng calo dư thừa trong cơ thể. Nên có chế độ luyện tập kiên trì, đều đặn và phù hợp với cơ thể. Tập tối thiểu 30 phút/lần và duy trì 5 lần tập/tuần với các môn thể thao yêu thích. Chú trọng đến những bài tập giảm mỡ trắng ở vòng eo, bụng, đùi,…
Bạn có thể tự xây dựng cho mình chế độ luyện tập phù hợp với sức bền của cơ thể hoặc luyện tập cùng chuyên gia, tránh nôn nóng mà hoạt động quá sức làm phản tác dụng, giảm hiệu quả mong muốn.
4. Khám các bệnh lý về tim mạch trực tuyến cùng với bác sĩ chuyên khoa ngay trên ứng dụng đặt lịch từ xa
Mong rằng bài viết đã gửi đến cho bạn những thông điệp hữu ích về cách phòng chống bệnh tim mạch bằng cách thay đổi chế độ ăn và tầm quan trọng của việc duy trì cân nặng hợp lý. Nếu bạn có đã hoặc đang mắc phải các triệu chứng cảnh báo bệnh tim hoặc có bất kỳ thắc mắc nào, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua website ISOFHCARE hoặc HOTLINE 1900638367 hoặc tải ứng dụng ISOFHCARE về điện thoại để được hỗ trợ tư vấn một cách chân thành và nhiệt tình nhất.
App ISOFHCARE là một ứng dụng được sử dụng rộng rãi Việt Nam giúp kết nối y bác sĩ và bệnh nhân từ xa chỉ bằng các bước đặt lịch thăm khám tại nhà đơn giản và rất dễ thực hiện. Đặc biệt trong mùa dịch COVID-19 khó khăn này, ISOFHCARE đang đồng hành cùng chương trình Bác sĩ ơi, với đội ngũ y bác sĩ đến từ các bệnh viện nổi tiếng trên toàn quốc có thể giúp tư vấn và hỗ trợ miễn phí. Bạn chỉ cần thực hiện theo 4 bước sau:
Bước 1: Tải ứng dụng ISOFHCARE về điện thoại
Bước 2: Đăng ký/đăng nhập
Bước 3: Truy cập vào mục Bác sĩ ơi và tìm kiếm tên bác sĩ bạn mong muốn
Bước 4: Chọn ngày giờ khám phù hợp.
ISOFHCARE- khám bệnh trực tuyến, an tâm mùa bệnh dịch
Cẩm nang ISOFHCARE cung cấp cho bạn các bí quyết khám bệnh tại Hà Nội và Hướng dẫn khám bệnh tuyến trung ương với những thông tin đắt giá và chính xác nhất.
Chúc bạn và gia đình luôn mạnh khỏe!
Béo phì ngày càng trở nên phổ biến và đáng lo ngại bởi nó có thể gây ra nhiều bệnh nguy hiểm đối với sức khỏe. Vì vậy, việc hiểu biết về các nguyên nhân gây béo phì, từ đó có cách điều chỉnh hợp lí trong lối sống và thói quen hàng ngày là hết sức quan trọng.
1. Béo phì nguy hiểm như thế nào?
Béo phì là tình trạng tích tụ mỡ bất thường và quá mức tại một vùng cơ thể hoặc toàn thân đến mức gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình gây mất thẩm mỹ. Nó còn là một trong những yếu tố rủi ro dẫn đến các bệnh nghiêm trọng như: Tiểu đường, huyết áp cao, các bệnh về tim mạch, sỏi mật và các bệnh mãn tính khác. Nghiêm trọng hơn béo phì có thể dẫn đến một số bệnh ung thư như: Ung thư vú, ung thư trực tràng, ung thư túi mật,…
Thừa cân béo phì là nguy cơ đứng thứ sáu về số trường hợp tử vong trên toàn cầu. Đặc biệt tại Hoa Kỳ, khoảng 112.000 ca tử vong mỗi năm có liên quan trực tiếp đến béo phì và hầu hết các trường hợp tử vong này là những bệnh nhân có chỉ số BMI trên 30. Bên cạnh có, những người bị béo phì trên 40 tuổi thì tuổi thọ sẽ giảm.
► Tìm hiểu chi tiết: Béo phì tiềm ẩn nhiều bệnh nguy hiểm có thể bạn chưa biết
Gọi ngay tới tổng đài miễn cước 1800 1591 hoặc kết nối Zalo 0339129576 để được TS.BS Bùi Nguyên Kiểm và các dược sĩ chuyên môn tư vấn về tình trạng béo phì và nguy cơ sức khỏe do bệnh béo phì mà bạn đang gặp phải.
2. Nguyên nhân gây béo phì
Nguyên nhân gây ra bệnh béo phì vô cùng phức tạp, do đó kết luận về nguyên nhân gây ra bệnh béo phì vẫn còn là một vấn đề tranh cãi. Tuy nhiên người ta đã tổng kết được những nhóm nguy cơ gây bệnh béo phì bao gồm:
Do mất cân bằng năng lượng
Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đế tình trạng béo phì hiện nay. Sự cân bằng giữa lượng calo nạp vào và lượng tiêu thụ calo quyết định trọng lượng của một người. Khi nguồn năng lượng bạn hấp thụ vào cơ thể cao hơn lượng bạn tiêu hao đi, khiến lượng mỡ tích lũy trong cơ thể gây béo phì. Dưới đây là các mức cân bằng năng lượng:
- Năng lượng nạp vào = Năng lượng tiêu hao: Cơ thể khỏe mạnh, phát triển bình thường
- Năng lượng nạp vào > Năng lượng tiêu hao: Hậu quả là Thừa cân, béo phì
- Năng lượng nạp vào < Năng lượng tiêu hao: Hậu quả là gầy yếu, suy dinh dưỡng, chậm phát triển
Năng lượng VÀO là lượng calo mà bạn thu được từ thức ăn và đồ uống. Năng lượng RA là năng lượng mà cơ thể sử dụng để thở, tiêu hóa và các hoạt động thể lực. Bởi vậy một chế độ ăn giàu chất béo và lối sống lười vận động là các yếu tố làm phát triển dần dần căn bệnh béo phì.
Chế độ ăn giàu chất béo
Một chế độ ăn nhiều calo, thiếu trái cây và rau quả góp phần tăng cân. Nhóm thực phẩm nhiều calo đến từ các món nhiều giàu mỡ như chiên, xào, rán,… các loại thịt mỡ và thịt chế biến sẵn, các loại đồ ăn nhanh như pizza, hamburger, khoai tây chiên,… hay các thực phầm có nhiều đường như bánh kem, đồ uống có ga, bánh quy,…
Khi một người tiêu thụ nhiều calo hơn mức sử dụng, cơ thể họ sẽ dự trữ thêm lượng calo dưới dạng chất béo. Điều này có thể dẫn đến trọng lượng dư thừa và béo phì.
Thói quen lười vận động
Thiếu tập thể dục và hoạt động thể chất là một yếu tố quan trọng khác liên quan đến béo phì. Khi bạn nạp vào một nguồn calo lớn nhưng lại không vận động để đốt cháy chúng, điều đó khiến năng lượng dư thừa tích tụ dưới dạng mỡ khiến bạn béo phì.
Những người có thói quen lười vận động thường là giới trẻ hiện nay. Họ có xu hướng thư giãn bằng việc xem TV, lướt internet, chơi game trên máy tính thay vì lựa chọn luyện tập thể dục. Một số khác có lối sống ít vận động như làm việc trong văn phòng, di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô thay vì chọn xe đạp hoặc đi bộ – đều là những đối tượng dễ có nguy cơ béo phì.
Càng ít vận động, bạn càng đốt ít calo. Ngoài ra, hoạt động thể chất ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của hormone ở người mà hormone này có tác động đến cách cơ thể chế biến thức ăn. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hoạt động thể chất có thể giúp giữ mức insulin ổn định và mức insulin không ổn định có thể dẫn đến tăng cân.
Yếu tố di truyền
Thừa cân béo phì có khuynh hướng di truyền. Theo nghiên cứu, trong gia đình có cả cha và mẹ béo phì thì 80% nguy cơ con cái sinh ra mắc bệnh béo phì. Còn nếu có cha hoặc mẹ béo phì thì có 30% con cái sinh bị béo phì.
Di truyền ảnh hưởng đến hormone liên quan đến điều tiết chất béo gọi là kháng leptin. Leptin là một loại hormone làm giảm sự thèm ăn. Ở người bình thường, leptin kiểm soát cân nặng bằng cách ra hiệu cho não ăn ít hơn khi lượng mỡ dự trữ trong cơ thể quá cao. Vấn đề là leptin không hoạt động như bình thường ở người béo phì, leptin không thể báo hiệu cho não ăn ít hơn, sự kiểm soát này bị mất – tình trạng này được gọi là kháng leptin và được cho là yếu tố di truyền khiến béo phì xảy ra.
Những người bị thừa cân béo phì do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp [mất nhiều thời gian hơn để đốt cháy calo] hoặc có cảm giác thèm ăn lớn hơn, có thể làm cho việc giảm cân trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên chỉ có khoảng 10% người béo phì có nguyên nhân do di truyền.
Các vấn đề về sức khỏe
Suy giáp: Tuyến giáp hoạt động càng hiệu quả, sự trao đổi chất trong cơ thể càng cao. Do đó, nếu bị suy giáp, tuyến giáp không tiết đủ hóc-môn cho cơ thể dẫn đến các hoạt động trao đổi chất giảm xuống, chất béo không được đốt cháy tiêu thụ, lâu dần se gây tăng cân béo phì.
U tụy nội tiết Insulinoma: Căn bệnh này làm giảm lượng đường trong máu nhanh, dẫn đến hạ đường huyết. Khi lượng đường trong máu giảm, cơ thể sẽ lập tức bổ sung lượng đường thích hợp bằng cách gây ra cơn đói dữ dội. Vì vậy, cơ thể liên tục có dấu hiệu đói, kết quả khiến bạn thèm ăn rồi dẫn đến tăng cân, béo phì.
Hội chứng buồng chứng đa năng: Cơ thể thiếu hóc-môn giới tính, khiến các tế bào trứng không phát triển đúng cách và dính vào buồng trứng. Trong trường hợp này, phần thân trên bị tăng cân khiến bạn có cảm giác nặng nề. Theo thống kê cho thấy có đến 40% nữ giới mắc bệnh đa năng buồng chứng bị thừa cân, béo phì.
Căng thẳng và trầm cảm: Trầm cảm và căng thẳng khiến cơ thể sản sinh cortisol liên tục. Khi đó, cortisol chuyển hóa năng lượng thành chất béo, tích trữ chúng và lâu dần gây béo phì.
Hội chứng Cushing: là một bệnh lý nội tiết do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận, gây tăng mạn tính hormon glucocorticoid không kìm hãm được. Glucocorticoid tăng gây tích tụ mỡ ở những vị trí đặc biệt như ở mặt; ở giữa 2 xương bả vai; tích tụ mỡ trên xương đòn gây béo thân.
Thiếu ngủ
Nghiên cứu đã cho thấy rằng thiếu ngủ làm tăng nguy cơ tăng cân và phát triển béo phì. Nguyên nhân là do khi không ngủ đủ giấc, cơ thể sẽ sản sinh ra ghrelin, một loại hormone kích thích sự thèm ăn, tăng cảm giác ngon miệng khi ăn đồ ăn chứa nhiều đường. Điều này có thể góp phần hình thành béo phì.
Tuổi tác
Khi bạn già đi, các cơ sẽ có khuynh hướng bị teo đi. Các cơ bị teo làm giảm sự đốt cháy calo của cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc nếu bạn không giảm lượng calo ăn vào khi ở tuổi già, bạn có thể sẽ thừa cân béo phì.
3. Biện pháp phòng ngừa béo phì
Tác hại của béo phì gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chất lượng cuộc sống và sức khỏe, thậm chí nguy hiểm tới tính mạng. Chính vì vậy, bạn cần phải phòng ngừa căn bệnh này kể cả khi cân nặng của bạn đang ở mức tốt. Bạn có thể phòng ngừa hầu hết các yếu tố rủi ro thông qua chế độ ăn uống và luyện tập thể dục.
Thực đơn ít chất béo
Một thực đơn ít chất béo bao gồm: Hạn chế tiêu thụ các sản phẩm từ mỡ động vật, đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp hoặc chế biến sẵn, giảm tối đa thực phẩm có nhiều đường và muối. Nên ăn nhiều các loại thực phẩm ít calo, giàu chất dinh dưỡng, như trái cây, rau và ngũ cốc. Ngoài ra bạn cũng nên tạo cho mình một thói quen ăn uống khoa học như: uống đủ nước mỗi ngày, hạn chế các loại đồ uống có cồn đặc biệt là không ăn khuya. Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân đối giúp kiểm soát tốt năng lượng đưa vào cơ thể giúp phòng ngừa nguy cơ béo phì.
Luyện tập thể dục
Hoạt động thể chất và tập thể dục giúp đốt cháy calo. Vì vậy bên cạnh chế độ ăn hợp lý, nên tăng cường hoạt động thể lực để làm tiêu hao năng lượng dư thừa. Lượng calo được đốt cháy tùy thuộc vào loại bài tập, thời gian và cường độ của hoạt động. Bạn nên tập tối thiểu 30 phút mỗi ngày với các bài thể dục cơ bản như: Chạy bộ, đạp xe, bơi lội, … Càng luyện tập thường xuyên và lâu dài thì tác động đến phòng ngừa bệnh béo phì càng lớn.
Theo dõi cân nặng thường xuyên
Việc theo dõi cân nặng thường xuyên có thể cho bạn biết liệu những nỗ lực của bạn có cho hiệu quả hay không và có thể giúp bạn phát hiện nguy cơ thừa cân béo phì ở việc tăng cân nhỏ trước khi chúng trở thành vấn đề lớn.
Có nhiều nguyên nhân gây béo phì như: yếu tố di truyền, nhân tố về ăn uống, thói quen sinh hoạt… Trong đó nguyên nhân trực tiếp dẫn đến căn bệnh béo phì là do sự mất cân bằng về năng lượng. Do đó để phòng ngừa nguy cơ béo phì bạn cần duy trì trọng lượng cơ thể của bạn ở mức cho phép bằng cách cân bằng giữa lượng calo nạp vào qua thức ăn với năng lượng tiêu hao qua các hoạt động thể chất. Bạn nên tìm hiểu về những loại thực phẩm nên ăn, thực phầm nào nên tránh và các bài tập thể dục phù hợp để phòng ngừa béo phì, bảo vệ sức khỏe bản thân và chất lượng cuộc sống của bạn.
Theo Giammomau.net.vn