Mời các em học sinh và quý thầy cô tham khảo hướng dẫn soạn Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 28: Lực ma sát - Cánh Diều được đội ngũ chuyên gia biên soạn đầy đủ và ngắn gọn dưới đây.
Soạn Khoa học tự nhiên lớp 6 Bài 28: Lực ma sát - Cánh Diều
Giải câu hỏi mở đầu trang 142 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
Đẩy một khối gõ trượt trên mặt bàn. Cho dù được đẩy mạnh trên bàn nhẵn, khối gỗ vẫn chuyển động chậm dần rồi dừng lại. Các vật chuyển động khác như xe máy, ô tô cũng tương tự, nếu bị tắt động cơ, chúng cũng chuyển động chậm dần rồi dừng lại.
Lực nào làm khối gỗ trên hình 28.1 dừng lại?
Lời giải:
Khi đẩy hoặc kéo vật này chuyển động trên bề mặt của vật kia, giưa hai vật xuất hiện lực ma sát chống lại sự chuyển động đó => lực ma sát làm khối gỗ trên hình 28.1 dừng lại.
I. Lực ma sát trượt
Giải câu hỏi mục I trang 142 SGK KHTN lớp 6 - Cánh Diều
Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát trượt trong khoa học và đời sống.
Lời giải:
Ví dụ về lực ma sát trượt trong khoa học và đời sống:
- Ma sát giữa lưng em bé và mặt cầu trượt khi em bé chơi cầu trượt.
- Ma sát giữa dây đàn với tay hay dụng cụ đánh đàn.
- Khi viết bảng, có ma sát trượt giữa đầu phấn và mặt bảng.
- Ma sát giữa các chi tiết máy trượt lên nhau.
II. Lực ma sát nghỉ
Giải câu hỏi 1 mục II trang 143 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
Vì sao trong thí nghiệm này, dù có lực kéo nhưng khối gỗ vẫn đứng yên?
Lời giải:
Trong thí nghiệm này, dù có lực kéo nhưng khối gỗ vẫn đứng yên vì lực kéo nhỏ hơn lực ma sát nghỉ.
Giải câu hỏi 2 mục II trang 143 SGK KHTN lớp 6 - Cánh Diều
Hãy tìm ví dụ về lực ma sát nghỉ trong cuộc sống xung quanh em.
Lời giải:
Ví dụ về lực ma sát nghỉ:
- Xe ô tô đỗ bên đường nhờ có lực ma sát nghỉ mà nó đứng yên.
- Ma sát nghỉ giữa bàn chân và mặt đường giúp ta đứng vững mà không bị ngã.
IV. Ma sát và chuyển động
Giải câu hỏi 1 mục IV trang 144 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát cản trở chuyển động.
Lời giải:
Ví dụ về lực ma sát cản trở chuyển động:
- Lực ma sát ở phanh xe làm xe chuyển động chậm dần và dừng lại.
- Trục quay không có ổ bi làm cản trở chuyển động quay của bánh xe.
Giải tìm hiểu thêm mục IV trang 145 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
Hãy vẽ phác thảo bàn chân đẩy vào mặt đất theo hình 28.5. Vẽ một mũi tên biểu diễn lực ma sát giúp bàn chân không bị trượt.
Lời giải:
- Vectơ lực Fms1 do chân tác dụng lên mặt đất.
- Vectơ lực Fms2 do đất tác dụng lên chân giúp bàn chân không bị trượt mà còn thúc đẩy chuyển động.
Giải vận dụng 1 mục IV trang 145 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
Hãy lấy ví dụ trong cuộc sống về:
- Làm giảm ma sát.
- Làm tăng ma sát.
Lời giải:
- Làm giảm ma sát: Lốp xe máy, xe ô tô đi lâu ngày bị mòn => giảm ma sát.
- Làm tăng ma sát: đường đất bị trơn, rải cát lên mặt đường làm tăng ma sát nghỉ giúp ta không bị trơn trượt.
Giải vận dụng 2 mục IV trang 146 SGK KHTN lớp 6 - Cánh Diều
Hãy thảo luận với bạn để đề xuất cách làm giảm tác hại của lực ma sát trong các trường hợp sau:
a] Đẩy một thùng hàng trên mặt sàn.
b] Xe đạp chuyển động trên đường.
Lời giải:
a] Để thùng hàng lên giá đẩy có gắn bánh lăn.
b] Thay lốp xe khi lốp bị mòn để tránh bị trơn trượt và đảm bảo phanh xe luôn hoạt động tốt để đảm bảo an toàn.
Giải câu hỏi 1 mục V trang 146 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
Hãy tìm các ví dụ về vật hay con vật chuyển động trong nước có hình dạng phù hợp giúp làm được lực cản của nước.
Lời giải:
Ví dụ về vật hay con vật chuyển động trong nước có hình dạng phù hợp giúp làm được lực cản của nước là:
- Cá ép vây sát vào mình để giảm bớt lực cản chuyển động.
- Rắn, lươn, trạch có dạng thuôn nhọn, ít bị lực cản của nước.
Giải vận dụng mục V trang 148 SGK KHTN 6 - Cánh Diều
1. Em hãy cho biết trong các hiện tượng sau đây, ma sát có lợi hay có hại:
a] Khi đi trên sàn nhẵn mới lau ướt dễ bị ngã.
b] Bảng trơn, viết phấn không rõ chữ.
2. Phải làm thế nào để tăng ma sát có lợi hay giảm ma sát có hại trong các trường hợp trên?
Lời giải:
1.
a] Sàn mới lau rất trơn, vì vậy khi đi trên sàn mới lau thì ma sát nghỉ giữa bàn chân với đá hoa nhỏ, làm người dễ trượt ngã. Lực ma sát trong trường hợp này là có lợi.
b] Bảng trơn thì phấn dễ trượt trên bảng, nên lượng phấn bám vào bảng không nhiều, nên khi viết không rõ chữ. Lực ma sát trong trường hợp này lực ma sát có lợi.
2.
a] Đi dép hoặc giày có khía sâu.
b] Tăng độ nhám của bảng, để khô bảng, lau bảng bằng giẻ ẩm và lau lại bằng giẻ khô.
►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về Giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 28: Lực ma sát - Cánh Diều file PDF hoàn toàn miễn phí.
Đánh giá bài viết
Trả lời câu hỏi trang 144, 145, 146 SGK Khoa học tự nhiên lớp 6 Kết nối tri thức với cuộc sống. Bài 40: Lực là gì? – Chương 8 Lực trong đời sống
Tuy chưa được học về lực nhưng chắc em đã không ít lần nghe nói tới lực. Em có thể xác định được những lực nào trong các hình bên?
Các lực trong hình bên là: lực hút, lực đẩy, lực đàn hồi.
I. Lực và sự đẩy, kéo
Trong khi đá bóng người ta luôn phải tác dụng lực lên quả bóng, khi thì làm bóng bắt đầu chuyển động, khi thì làm bóng chuyển động nhanh dần, chuyển động chậm dần, dừng lại, đổi hướng chuyển động. Hãy thảo luận nhóm để xác định xem: mỗi hình ứng với tác dụng nào trong 5 tác dụng kể trên của lực và tìm cụm từ thích hợp cho các vị trí [1],[2],[3],[4],[5] mô tả trong Hình 1.3.
– Hình a: Cầu thủ đá vào bóng đang đứng yên làm bóng bắt đầu chuyển động.
– Hình b: Bóng rơi xuống, lăn trên sân. Lực cản của cỏ trên sân làm bóng chuyển động chậm dần.
– Hình c: Bóng đang bay về phí khung thành thì bị hậu vệ phá sang trái. Lực của hậu vệ làm bóng đổi hướng chuyển động.
– Hình d: Bóng bay vào trước khung thành, bị thủ môn bắt dính. Lực của thủ môn làm bóng dừng lại.
– Hình e: Bóng đang lăn trên sân thì một cầu thủ chạy theo đá nối. Lực của cầu thủ này làm bóng chuyển động nhanh dần.
II. Tác dụng của lực
Câu 1. Hãy tìm thêm ví dụ về lực làm thay đổi tốc độ, hướng chuyển động.
– Lực làm thay đổi tốc độ: Xe đạp đang đi lên dốc, có ngưởi tác dụng lực đẩy làm xe chuyển động nhanh hơn.
– Lực làm thay đổi hướng chuyển động: Dùng vợt đánh quả cầu lông làm thay đổi hướng chuyển động của nó.
Câu 2. Nén một lò xo, kéo dãn dây chun [Hình 1.4]. Mô tả sự thay đổi hình dạng của lò xo, dây cao su khi chịu lực tác dụng.
Khi lò xo bị nén thì chiều dài của lò xo ngắn lại.
Khi kéo dãn dây chun ra thì chiều dài của nó dài thêm.
1. Hãy tìm thêm ví dụ về lực làm thay đổi hình dạng của vật.
2. Theo em, lực tác dụng lên vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật không? Nếu có, hãy cho ví dụ hoặc dùng các lực trong hình ở đầu bài để chứng minh.
1.Ví dụ về lực làm thay đổi hình dạng của vật:
– Kéo dây cung, thì dây cung bị biến dạng.
– Ngồi lên đệm cao su làm đệm bị biến dạng.
– Dùng tay ép chặt quả bóng cao su khiến cho quả bóng bị nõm xuống.
2.Lực tác dụng lên vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật.
+ Thả quả bóng cao su từ trên cao xuống => quả bóng vừa bị thay đổi chuyển động, vừa bị nõm xuống [biến dạng].
+ Dùng vợt tác dụng lực vào quả bóng tenis => làm quả bóng bị biến dạng và đổi hướng chuyển động.
III. Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc
Trong các lực ở hình đầu bài, lực nào là lực tiếp xúc, lực nào là lực không tiếp xúc?
– Lực tiếp xúc: hình b; hình c; hình d
– Lực không tiếp xúc: hình a.
Hoạt động: Thí nghiệm 1 [Hình 40.4]:
– Chuẩn bị: Giá gắn lò xo lá tròn có dây kéo, xe lăn.
– Bộ thí nghiệm như hình 40.4.
– Dùng dây nén lò xo lá tròn rồi chốt lại. Khi xe đặt ở vị trí A [hình 40.4a], nếu thả chốt thì lò xo bung ra [hình 40.4b], nhưng không làm cho xe chuyển động được.
1. Tại sao lò xo không làm xe chuyển động được?
2. Phải đặt xe ở khoảng nào thì khi lò xo bung ra sẽ làm cho xe chuyển động? Tại sao?
Thí nghiệm 2 [Hình 40.5]
– Chuẩn bị: Hai xe lăn có đặt nam châm.
– Bố trí thí nghiệm như hình 40.5.
– Có phải chỉ khi đẩy xe B cho tới khi tiếp xúc với xe A thì xe B mới làm cho xe A bắt đầu chuyển động không? Tại sao?
Thí nghiệm 1
1. Lò xo không làm xe chuyển động được vì lực đẩy của lò xo không tác dụng lên xe.
2. Phải đặt xe trong khoảng bên trong đoạn OB thì khi lò xo bung ra sẽ làm cho xe chuyển động.
Thí nghiệm 2
Không phải chỉ khi đẩy xe B cho tới khi tiếp xúc với xe A thì xe B mới làm cho xe A bắt đầu chuyển động. Vì khi gần tiếp xúc với xe A thì lực từ của hai đầu nam châm đã hút chúng lại với nhau làm cho xe A chuyển động.
Lực lò xo tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 1 và lực xe B tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 2 có gì khác nhau?
Lò xo tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 1 tạo ra lực tiếp xúc. Còn lực xe B tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 2 là lực không tiếp xúc.