Hướng dẫn
Đề bài: Anh chị hãy nhận xét nghệ thuật xây dựng nhân vật Hoạn Thư trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Nguyễn Du là đại thi hào lớn của dân tộc Việt Nam,có thể nói ông là một hình mẫu lí tưởng của nước nhà,khi các tác phẩm của ông đều đạt đến trình độ bậc kiệt tác,giá trị của nó để lại cho nhân loại cũng vô cùng quý giá,đặc biệt tiêu biểu cho những giá trị đó là nghệ thuật xây dựng hình tượng Hoạn Thư trong Truyện kiều.
Trong truyện kiều có sức thu hút đặc biệt đối với nghiên cứu phê bình văn học trong và ngoài nước.Bởi trong kiệt tác này Nguyễn Du đã tái hiện được cả một thế giới nhân vật hơn cả người thật.Hoạn Thư là một trong số đó sự phức tạp và tính đại diện của nhân vật này có phải là mâu thuẫn hay không,đã có rất nhiều nhận xét đánh giá khác nhau và nhiều khi mâu thuẫn đối lập nhau về Hoạn Thư nhìn chung những nghiên cứu này có thể chia làm hai hướng.
Những hình ảnh mang đặc điểm rất xuất sắc và nó mang một giá trị vô cùng lớn lao khi truyện kiều là một kiệt tác bất hủ,trong đó đã nêu lên được những tầng lớp xã hội mang đầy màu sắc từ những người nông dân lương thiện nhưng đều bị xã hội này chà đạp đến những hình ảnh những tên hoạn quan xấu xa biểu trưng tội ác cho một xã hội ngang tàng bất chấp những đau khổ mà nhân dân phải chịu đựng để có thể đáp ứng được nguyện vọng của chính bản thân mình những giá trị mang tầm triết lí đặc biệt sâu sắc đó chúng ta thấy xuất hiện trong truyện kiều.
Nhân vật Hoạn Thư được coi là một hình mẫu trong nghệ thuật xây dựng hình tượng của Nguyễn Du với tài năng của mình ông đã vẽ ra những chi tiết nghệ thuật vô cùng đặc sắc và tiêu biểu ẩn chứa trong mỗi nhân vật của mình.Hoạn Thư được Nguyễn Du xây dựng với tính cách vô cùng mạnh mẽ những tình cảm chân thành và đa dạng của tác giả đối với nhân vật.Mỗi nhân vật mang một hình dáng riêng và nó biểu lộ một tính cách rất điển hình.Hoạn Thư có thể nói là một nhân vật được tác giả xây dựng rất thành công với rất nhiều tính cách nổi bật nhưng bản chất bên trong của nhân vật này thì vô cùng nguy hiểm.
Có hàng loạt những câu thơ biểu hiện được tính cách của nhân vật,những hình ảnh biểu tượng cho tính cách nhân vật,tài năng của tác giả đối với chính nhân vật của mình,trái ngược với Hoạn Thư là Thúy Kiều một người con gái xinh đẹp nghiêng nước nghiêng thành sắc xảo mặn mà còn Hoạn Thư là một người vô cùng nhan hiểm,một người rất khéo léo nhưng bên trong con người này vô cùng nhan hiểm:
Bề ngoài thơn thớt nói cười
Bên trong nhan hiểm giết người không dao
Từ những cách xây dựng hình tượng điển hình mà nhân vật này hiện lên hàng loạt những chi tiết và hình mẫu mang đậm tính giá trị của phong cách nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo,khi mỗi chúng ta đều có thể khám phá ra những chi tiết được bộc lộ hình tượng về nhân vật này,một con người gian xảo và những phép ăn nói không ngoan Hoạn Thư đã làm cho người đọc những thời trước cách giao tiếp và thu phục lòng người của cô.
Những lối miêu tả đậm màu sắc và thi vị Nguyễn Du đã tô vẽ đậm nét hình tượng đó để làm nổi bật lên tính chất của nhân vật qua hàng loạt những chi tiết để lại nhiều ý nghĩa cho mỗi con người.Trong tình yêu với Thúc Sinh Hoạn Thư là một người vô cùng ghen tuông nhưng ả lại dùng lời lẽ để ngụy biện cho hành động của chính mình.Hành động của Hoạn Thư làm cho Thúy Kiều cảm thấy như mình đang mắc oán,nhưng chính ả lại dùng hành động để cho Thúy Kiều hiểu nhầm khi cách ứng xử và những lời nói ả sử dụng quá không khéo léo điều đó làm cho tác phẩm thêm hấp dẫn mà đólại chính là nghệ thuật xây dựng nhân vật của tác giả.
Truyện Kiều không chỉ là một kiệt tác lớn của dân tộc mà nó còn để lại cho nhân loại vô cùng lớn lao,những tác phẩm được viết lên đều mang đậm nét hiện thực và phê phán,hình tượng Hoạn Thư trong tác phẩm là một điển hình khi tác giả nêu rõ nó mang đậm giá trị sâu sắc.
Thoắt trông nàng đã chào thưa
Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây
Một con người ranh mãnh làm những điều vô cùng độc ác luôn có những toan tính nguy hiểm,mang tính phản diện đây là nhân vật được miêu tả làm đối lập với hình tượng kiều một người con gái với những phẩm chất tốt đẹp và giá trị của nó để lại cho dân tộc này cũng vô cùng sâu sắc và to lớn.
Với nghệ thuật miêu tả hình tượng nhân vật phong phú Hoạn Thư đã nổi lên trên trang thơ của Nguyễn Du là một người danh mãnh khôn ngoan và có phần sắc xảo những tài năng được bộc lộ một cách có giá trị và phản chiếu được tính cách của nhân vật một cách sâu sắc.Với sự tinh tế của mình tác giả đã thể hiện được sự mạnh mẽ những cảm xúc và bao trùm lên đó là những giọng điệu sắc xảo những lồng ghép tâm lý làm lên những giá trị giàu có về ý nghĩa và cuộc sống của mỗi con người.
Với những cung cách xây dựng nhân vật điển hình tác giả đã dần biểu lộ nó một cách sâu sắc nhất và ý nghĩa con người những cảm xúc luôn ngập tràn và nó lan tỏa lên trên bầu không gian của nhà thơ những ấn phẩm sâu sắc và có ý nghĩa nhất.Với chính tài hoa của mình ông đa xây dựng nên hình tượng nhân vật điển hình và đặc sắc nhất.
Theo wikisecret.com
Truyện Kiều một tuyệt tác không chỉ của văn học Việt Nam mà còn là của văn học thế giới. Sự thành công của tác phẩm không chỉ là ở nội dung hấp dẫn, truyền tải nhiều giá trị nhân văn tốt đẹp. Mà còn ở hình thức nghệ thuật đặc sắc, một trong những nét nghệ thuật đó chính là nghệ thuật xây dựng chân dung nhân vật. Bằng nét vẽ ước lệ cho nhân vật chính diện và nét vẽ thực cho nhân vật phản diện, Nguyễn Du đã xây dựng nên những chân dung nghệ thuật đặc sắc.
Trước hết, khi xây dựng nhân vật chính diện, những con người có phẩm chất đức hạnh tốt đẹp, Nguyễn Du sử dụng bút pháp ước lệ, tượng trưng để làm nổi bật vẻ đẹp của họ. Là chàng thư sinh Kim Trọng hiện lên thật đẹp đẽ, đúng cốt cách của một kẻ sĩ, người quân tử:
Tuyết in sắc ngựa câu giòn,
Cỏ pha màu áo nhuộm non da trời,
[..]
Nguyên người quanh quất đâu xa,
Họ Kim tên Trọng vốn nhà trâm anh.
Nền phú hậu bậc tài danh,
Văn chương nết đất thông minh tính trời.
Phong tư tài mạo tót vời,
Vào trong phong nhã ra ngoài hào hoa.
Còn chàng Từ Hải lại hiện lên vô cùng uy dũng, mang khí chất của bậc anh hùng, chọc trời khuấy nước: “Râu hùm, hàm én, mày ngài,/ Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao” . Nhưng bức tranh chân dung đẹp đẽ nhất chính là khi miêu tả chân dung hai nàng Kiều, đây là những chân dung mang tính chất dự đoán số phận. Vân mang vẻ đẹp đầy đặn, phúc hậu: “Vân xem trang trọng khác vời/ Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang/ Hoa cười ngọc thốt đoan trang/ Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da” . Nguyễn Du sử dụng hình ảnh ước lệ: khuôn trăng, nét ngài, hoa cười, ngọc thốt để miêu tả vẻ đẹp nàng Vân. Thúy Vân có khuôn mặt đầy đặn như trăng rằm, nụ cười đoan trang duyên dáng. Vẻ đẹp đó khiến tạo hóa thua nhường, từ đó cũng dự báo cuộc đời êm đẹp, bình lặng, hạnh phúc của nàng.
Với nhân vật Thúy Kiều, Nguyễn Du sử dụng bút pháp gợi tả, chỉ chấm phá vài nét nhưng gợi lên cái thần thái, cốt cách của nhân vật:
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Vẻ đẹp của nàng là vẻ sắc sảo, mặn mà, nhan sắc nghiêng nước nghiêng thành làm ai cũng phải mê đắm. Không giống như Thúy Vân, đi miêu tả chi tiết, ở Thúy Kiều Nguyễn Du chỉ miêu tả đôi mắt của nàng, đôi mắt nàng được ví như làn nước mùa thu trong xanh, tĩnh lặng mà ẩn chưa biết bao cảm xúc, đôi lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Chính cách gợi tả này đã khiến cho vẻ đẹp của Kiều càng trở nên sắc sảo hơn. Vẻ đẹp của nàng khiến hoa ghen, liễu hờn, tạo hóa cũng phải ghen tuông, từ đó dự báo cuộc đời nhiều bất hạnh, sóng gió. Và cuộc đời 15 năm phiêu bạt đã cho thấy chiêm nghiệm của Nguyễn Du: “Lạ gì bỉ sắc thư phong/ Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen” .
Nếu như đối với các nhân vật chính diện, Nguyễn Du sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng, chân dung nhân vật hiện lên vô cùng đẹp đẽ, mang trong mình những phẩm chất tốt đẹp, thì đến với các nhân vật phản diện, ông lại sử dụng bút pháp tả thực, lột trần bộ mặt xảo trá của chúng. Mã Giám Sinh hiện lên là con buôn chính hiệu:
Quá niên trạc ngoại tứ tuần
Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao
…
Ghế trên ngồi tót sỗ sàng
Là người đã ngoài bốn mươi tuổi, theo tục lệ xưa thường sẽ để râu, nhưng tên Mã Giám Sinh lại mày râu nhẵn nhũi, kệch cỡm, lố bịch, cố tình ăn mặc trẻ trung như một người con trai mới lớn. Hai từ nhẵn nhũi, bảnh bao đã lột trần bản chất thực của hắn, đồng thời thể hiện thái độ mỉa mai, châm biếm của tác giả. Hắn cố tình dùng quần áo bề ngoài để che đậy bản chất xấu xa ở bên trong nhưng những hành động cử chỉ của hắn thì không thể thay đổi: “ghế trên ngồi tót” hết sức thiếu văn hóa. Không chỉ vậy, bản chất con buôn còn được bộc lộ khi bắt Kiều gảy đàn làm thơ để hắn kiểm chứng: “Đắn đo cân sắc, cân tài/ Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ” . Rồi mua bán nàng như một món hàng, cò kè bớt một thêm hai để được giá mà hắn cho là xứng đáng nhất.
Còn Tú Bà, chỉ cần đúng bốn câu thơ duy nhất, Nguyễn Du đã cho người đọc thấy sự xấu xa, bản chất đểu giả của thị:
Rèm trong đã thấy một người bước ra.
Thoắt trông lờn lợt mầu da,
Ăn gì cao lớn đẫy đà làm sao?
Trước xe lơi lả han chào
Bản chất buôn thịt bán người, lấy đêm làm ngày đã lộ rõ trên làn da nhợt nhạt, trong dáng người to lớn đẫy đà của mụ. Thêm vào đó là điệu bộ lả lơi, chào hỏi khách đã cho chúng ta hình dung đầy đủ về bản chất xấu xa, cũng như công việc dơ bẩn của mụ: lừa lọc, đưa biết bao người con gái hiền lành nết na vào cảnh cực khổ, phải bán rẻ nhân phẩm của mình.
Với biệt tài xây dựng và miêu tả chân dung nhân vật, Nguyễn Du đã xây dựng thành công hai tuyết nhân vật chính diện và phản diện. Qua những chân dung nhân vật này, ông cũng gửi gắm thái độ trân trọng ngợi ca với những kẻ quốc sắc, bậc thiên tài trong xã hội. Đồng thời cũng thể hiện thái độ mỉa mai, châm biến, căm ghét với những kẻ xấu xa, độc ác.