21/08/2021 | 08:08 | 484 views
Thuận Yến chỉ là nghệ danh của nam nhạc sĩ có tên thật là Đoàn Hữu Công. Ông lựa chọn nghệ danh này bởi nó là một phần quê cha và quê mẹ của nam nhạc sĩ. Đó là Duy Thuận và Duy Yên.
Thuận Yến sinh ngày 15 tháng 08 năm 1932 tại Quảng Nam. Nhạc sĩ là một tên tuổi lớn của làng âm nhạc Việt Nam với những bài ca hào hùng bi tráng về thời kỳ kháng chiến oanh liệt của dân tộc.
Tuổi thơ là những ngày rong ruổi phiêu lãng cùng bao nốt nhạc
Sinh ra tại vùng đất Quảng Nam cằn cỗi, thô ráp, nhưng nhạc sĩ Thuận Yến lại có niềm đam mê đặc biệt với những nốt nhạc. Tâm hồn thi si dường như đã tồn tại trong con người ông như một bản năng.
Có thân phụ là người biết chơi đàn bầu, lại là một nhà giáo dạy chữ Nho, Thuận Yến được làm quen với thơ ca, chữ nghĩa và những câu hát dân gian.
Những năm tháng chiến khu trở thành kỷ niệm đẹp trong đời
Năm 1949, tức khi Thuận Yến vừa tròn 17 tuổi, giặc giã khiến gia đình rơi vào cảnh ly tán. Ông vào Bình Định gia nhập Khu ủy Liên khu V. Khi ấy, chàng trai trẻ Hữu Công một lòng tham gia Cách Mạng với ý chí chống giặc cứu nước.
Thuận Yến được giao nhiệm vụ liên lạc. Hằng ngày, ông chuyển thư báo và thực hiện trông coi sách báo. ‘Duyên kỳ ngộ’ giúp Thuận Yến có được hai cuốn Ký âm pháp và Hòa âm của nhạc sĩ Ngọc Trai. Từ đây, ông bắt đầu tự mình mày mò các kỹ thuật âm luật, nhạc khí.
Thời gian này, Thuận Yến cũng được gặp gỡ Phan Thao, Nguyễn Thành Long, Phan Huỳnh Điểu, Tế Hanh hay Bích Sơn. Đây đều là những tên tuổi lớn của nền âm nhạc đương đại. Họ trao đổi và chia sẻ niềm đam mê với âm nhạc.
Tình bạn được hình thành từ chiến khu trở thành ký ức đẹp của lứa thanh niên xung phong ngày ấy. Đó là những người anh em, người nghệ sĩ cùng đóng kịch, cùng hát và cùng chiến đấu vì màu cờ sắc áo.
‘Cây đại thụ’ của âm nhạc Cách mạng Việt Nam
Sinh ra trong thời loạn, lại tham gia kháng chiến, các sáng tác của nhạc sĩ Thuận Yến đều lấy cảm hứng từ giai đoạn hào hùng của đất nước. Mỗi một cảm xúc, lời ca đều là trải nghiệm thực của bản thân ông.
Các ca khúc nổi tiếng như Mỗi bước ta đi, Bài ca tiếp vận, Mỗi dòng thư Bác sáng ngời niềm tin đều mang khí thế mãnh liệt, cái ý chí rực lửa như thể thiếu cháy mọi quân thù.
Sau khi hòa bình lặp lại, Thuận Yến theo học âm nhạc bài bản tại Nhạc Viện Hà Nội. Tại đây, ông vẫn nghiêng về những bài ca ca ngợi chiến công hiển hách của bộ đội anh hùng. Hơn thế nữa, là những khúc hát vang mừng ngày đại thắng.
Có thể nói, cả sự nghiệp âm nhạc của nhạc sĩ tài hoa đều gắn kết với từng giai đoạn hùng tráng của lịch sử dân tộc và con người.
Bác Hồ, một tình yêu bao la, Lê-nin, Người đến đất nước tôi đều là những sáng tác làm rạng danh tên tuổi của nhạc sĩ người Quảng Nam. Những ca khúc sống mãi cùng năm tháng này được bao thế hệ con cháu mai sau hát vang trong niềm tự hào về những cha anh ngày trước.
Thành tựu trọn đời của người lính cụ Hồ
Sự nghiệp âm nhạc đồ sộ, Thuận Yến được Nhà nước ghi công bằng nhiều giải thưởng danh giá.
Trong đó bao gồm Giải nhất ca khúc của Bộ Văn hóa năm 1987 dành cho Vầng trăng Ba Đình; Giải ca khúc xuất sắc của Bộ quốc phòng năm 1994 cho bài hát Màu hoa đỏ; Giải bài hát được nhiều người ưa thích năm 1992 – 1993 của Đài Tiếng nói Việt Nam cho ca khúc Chia tay hoàng hôn.
Quan trọng hơn hết, năm 2001, Thuận Yến vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước cho những cống hiến của mình trong suốt giai đoạn đất nước chìm trong khói lửa.
Nghệ sĩ, nhạc sĩ Thuận Yến nhận được sự kính trọng của bao đồng nghiệp, đàn em về lối sống cao đẹp của mình cũng như tài hoa trên từng phím đàn, khúc hát.
NSƯT Quang Lý từng nói: “Những ca khúc của nhạc sĩ Thuận Yến luôn là những bản hùng ca hay trữ tình thấm đượm tình yêu quê hương, đất nước, con người. Đó là cả một quá trình chắt lọc từ những gì mà nhạc sĩ đã trải qua trong cuộc đời và những năm tháng kháng chiến của dân tộc để có thể viết những tác phẩm hay như vậy”.
Mối tình đẹp của ‘cặp đôi vàng’ ‘khắc cốt ghi tâm’
Vợ cố nghệ sĩ Thuận Yến là nghệ sĩ đàn tranh Thanh Hương. Họ quen nhau tại Nhạc Viện Hà Nội năm 1960. Thanh Hương chính là nguồn cảm hứng sáng tác của nhạc sĩ Thuận Yến trong bài ca Chia tay Hoàng hôn. Bài ca trữ tình lãng mạn này là tác phẩm được cố nghệ sĩ tâm đắc nhất.
Cứ thế, cặp đôi đến với nhau, họ yêu nhau bằng tình cảm nồng cháy nhất. Mối tình đẹp như tranh của họ chính là biểu tượng cho tình yêu nghệ sĩ ‘khắc cốt ghi tâm’ mà chúng ta hằng tìm kiếm.
Cuối năm 2000, Thuận Yến bắt đầu mắc chứng bệnh người già là Alzheimer. Căn bệnh làm nghệ sĩ tài hoa mất dần trí nhớ. Hơn thế nữa, chứng hen suyễn cũng khiến ông gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp và cuộc sống hằng ngày.
Năm 2014, tức hơn 14 năm chống chọi với bệnh tật, nam nhạc sĩ tài hoa bậc nhất âm nhạc Việt Nam trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng. Sự ra đi của ông để lại niềm tiếc thương vô hạn dành cho bao đồng nghiệp, con cháu và những người hâm mộ.
Chúng ta tại đây nghiêng mình thán phục vì những gì ông đã để lại cho thế hệ mai sau.
Xem thêm: Tiểu sử nhạc sĩ Thuận Yến
- Họ và tên: Đoàn Hữu Công
- Sinh nhật: 15.08.1932
- Ngày mất: 2014
- Dân tộc: Kinh
- Nguyên quán: Quảng Nam
- Nghề nghiệp: Nhạc sĩ
- Thành tựu trọn đời: Giải thưởng Nhà nước năm 2001
Trong sự nghiệp 20 năm sáng tác, anh dành hơn 8 năm để viết hơn 300 ca khúc thiếu nhi, được xác lập kỷ lục là nhạc sĩ trẻ sáng tác nhiều ca khúc thiếu nhi nhất Việt Nam.
Nhắc đến nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, khán giả yêu nhạc đã quen thuộc với ca khúc “Nhật ký của mẹ”. Bài hát về tình mẫu tử thiêng liêng được đón nhận nồng nhiệt, đánh dấu mốc quan trọng, tạo động lực để nhạc sĩ "8X" này thực hiện dự án một khu vườn âm nhạc dành cho thiếu nhi từ hơn 8 năm về trước. Anh nhớ lại: “Là người chuyên sáng tác ca khúc đề tài tình yêu đôi lứa, khi chuyển sang đề tài thiếu nhi, tôi cũng có những trăn trở nhất định, bởi sáng tác nhạc thiếu nhi không dễ dàng. Và đến khi có con, nhìn con lớn lên từng ngày, tôi muốn xây dựng một khu vườn âm nhạc để nơi đó giúp con trẻ cảm nhận được những điều tốt đẹp trong cuộc sống”.
| Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung[bên trái]trong buổi giao lưu tại đường sách TP Hồ Chí Minh. |
Thử thách lớn nhất của anh khi sáng tác nhạc thiếu nhi là phải viết bằng ngôn ngữ, âm điệu từ góc nhìn của con trẻ về thế giới xung quanh. Anh luôn chú ý và quan tâm đến đời sống tinh thần, những hành động nhỏ, câu chuyện từ con trẻ. Anh nhận thấy âm nhạc là phương tiện giáo dục tốt và gần gũi nhất dành cho trẻ nhỏ, giúp trẻ học được những bài học đầu tiên trong đời, khám phá được những thứ mới mẻ của cuộc sống. Những điều nho nhỏ trong ca khúc sẽđịnh hướng cho trẻ về chân-thiện-mỹ một cách nhẹ nhàng qua lời ca, tiếng hát, góp phần hình thành nên nhân cách tốt đẹp cho con trẻ.
Album đầu tiên nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung viết về thiếu nhi được ra mắt là “Gia đình nhỏ, hạnh phúc to”. Đó cũng là bài hát anh rất tâm đắc khi sáng tác nhạc thiếu nhi. Vượt qua những thử thách đầu tiên, các sáng tác về thiếu nhi của anh nối tiếp ra đời. Bởi với anh, thế giới tuổi thơ đa dạng sắc màu và nhiều điều thú vị. Tên tuổi của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung không còn xuất hiện ở tốp đầu các bảng xếp hạng nhạc trẻ nhưng lại trở nên quen thuộc với các trường mẫu giáo, tiểu học, các chương trình ca nhạc thiếu nhi, trong mỗi gia đình qua các ca khúc:Món quà tặng cô, Vui đến trường, Bố ơi kể chuyện con nghe, Con gái nhỏ của ba, Mẹ ơi có biết...
Đến nay, “gia tài” của nhạc sĩNguyễn Văn Chunglà hơn 300 ca khúc về thiếu nhi, hơn 300 ca khúc về tình yêu cùng nhiều ca khúc khác về đề tài gia đình, nhạc phim, quảng cáo... Riêng với đề tài thiếu nhi, anh phát hành hai tuyển tập nhạc là “300 bài hát thiếu nhi” và “100 bài hát thiếu nhi” với các chủ đề: Gia đình, mái trường, các ngày lễ, tết, những bài học nhỏ, thế giới tuổi thơ... Trong đó, quyển sách nhạc “100 bài hát thiếu nhi” là dự án tâm huyết nhất của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung trong suốt 3 năm gần đây, phù hợp với thiếu nhi ở lứa tuổi từ 3 đến 13 tuổi. Trong cuốn sách, ngoài lời và nhạc còn có tranh vẽ minh họa nội dung, câu hỏi kiến thức về bài học bổ ích cảm nhận từ bài hát và một đĩa CD do các ca sĩ nhí thể hiện.
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đã được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận là nhạc sĩ trẻ sáng tác nhiều ca khúc thiếu nhi nhất Việt Nam. Anh tâm sự: “Tôi rất tự hào vì mình đã làm được một điều ý nghĩa. Việc được công nhận kỷ lục mang lại cho tôi niềm vui trong nghề, nhưng đó không phải là đích đến. Kỷ lục giúp khán giả và đồng nghiệp hiểu thêm về những đam mê của tôi với nghề và quan trọng hơn, tôi được cống hiến cho hành trình lan tỏa và lưu giữ những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống. Những ca khúc thiếu nhi của tôi sáng tác sẽ là một phần ký ức tuổi thơ, là hành trang trưởng thành của thiếu nhi”.
Thời gian tới,Nguyễn Văn Chungsẽ tập trung cho việc phổ biến 300 ca khúc thiếu nhi qua việc in sách, giới thiệu ở trường học, các trung tâm dạy nhạc thiếu nhi, trung tâm văn hóa để tiếp tục gieo những hạt mầm yêu thương. Anh mong muốn các văn nghệ sĩ, cơ quan chức năng cùng chung tay xây dựng, dành những món ăn tinh thần tốt nhất cho thiếu nhi, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách cho thế hệ tương lai của đất nước.
Bài và ảnh:THƯ LÊ