Soạn bài: Ôn dịch, Thuốc lá [Nguyễn Khắc Viện]
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả: Nguyễn Khắc Viện
Nguyễn Khắc Viện là một bác sĩ nhi khoa và bác sĩ các bệnh nhiệt đới. Ông học tại Pháp và có nhiều cống hiến to lớn đối với nền y học Việt Nam và thế giới. Với những cống hiến của ông trong nền y học, ông được Viện hàn lâm Pháp trao tặng giải thưởng Grand prix de la Francophonie [năm 1992]. Năm 1997, Nhà nước Việt Nam trao tặng cho ông Huân chương Độc lập hạng nhất. Ngày 1 tháng 9 năm 2000, Chủ tịch nước đã quyết định truy tặng Giải thưởng Nhà nước cho cuốn “Việt Nam, một thiên lịch sử”.
2. Tác phẩm:
– Xuất xứ: trích trong bài viết “Từ thuốc lá đến ma túy” – Phương thức biểu đạt: nghị luận + thuyết minh – Nội dung: Khói thuốc lá tàn phá sức khỏe của con người. Không chỉ đối với người nghiện mà còn đối với mọi người xung quanh. Nạn thuốc lá làm suy giảm đáng kể đối với sự phát triển của nền kinh tế đất nước, là nguyên nhân dẫn đến các tệ nạn xã hội khác.
– Bố cục: 3 phần:
Phương thức biểu đạt chủ yếu được sự dụng trong văn bản Ôn dịch, thuốc lá là gì ?
A. Miêu tả + tự sự C. Tự sự + Thuyết minh
B. Lập luận + thuyết minh D. Lập luận + miêu tả
Hướng dẫn
Chọn đáp án: B
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
[1] Truyện cổ tích thần kì phản ánh những nỗi cay đắng khổ cực đầu tiên của người lao động trong xã hội có giai cấp. [2] Người em trong truyện Cây khế đã bị người anh cả tham lam tước đoạt hết phần gia tài, chỉ còn một túp lều tranh và một cây khế. [3] Cô Tấm xinh đẹp, dịu hiền phải sống cơ cực dưới sự hành hạ tàn nhẫn của mụ dì ghẻ ác nghiệt. [4] Chàng Thạch Sanh, người đốn củi vạm vỡ, cần cù ấy phải đi làm con nuôi và bị Lí Thông hãm hại nhiều lần.
[Vũ Tiến Quỳnh, Văn học dân gian Việt Nam]
Đua top nhận quà tháng 4/2022
Hãy luôn nhớ cảm ơn và vote 5*
nếu câu trả lời hữu ích nhé!
- quynhish1412
- Câu trả lời hay nhất!
- 01/01/2021
- Cám ơn 4
Nhằm mục đích giúp học sinh nắm vững kiến thức tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá Ngữ văn lớp 8, bài học tác giả - tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá trình bày đầy đủ nội dung, bố cục, tóm tắt, dàn ý phân tích, sơ đồ tư duy và bài văn phân tích tác phẩm.
A. Nội dung tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá
* Tóm tắt văn bản:
Thuốc lá có tác hại ghê gớm, đe dọa tới sức khỏe và tính mạng nặng hơn cả AIDS. Khói thuốc chứa nhiều chất độc thấm vào cơ thể, gây tác hại nghiêm trọng không chỉ đối với người hút mà còn cả những người hít phải. Theo số liệu thống kê thực tế, tỉ lệ thanh niên hút thuốc ở các thành phố lớn ở nước ta ngang với các tỉ lệ thành phố Âu – Mĩ. Đã đến lúc mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn dịch này.
B. Tìm hiểu tác phẩm Ôn dịch, thuốc lá
1. Tác giả
- Nguyễn Khắc Viện [1913 – 1997]
- Là giáo sư, bác sĩ.
2. Tác phẩm
a, Xuất xứ:
- Văn bản được trích trong bài viết “Từ thuốc lá đến ma túy - bệnh nghiện”.
b, Bố cục: 4 phần
- Phần 1: Từ đầu → nặng hơn cả AIDS: Thuốc lá đã trở thành ôn dịch
- Phần 2: Tiếp theo → phạm pháp: Tác hại của thuốc lá
- Phần 3: Còn lại: Kêu gọi chống lại ôn dịch thuốc lá
c, Kiểu văn bản: Văn bản nhật dụng
d, PTBĐ: nghị luận + thuyết minh
e, Giá trị nội dung:
- Thuốc lá có nhiều tác hại to lớn với đời sống con người.
- Phê phán và kêu gọi mọi người chống lại tệ nạn này. Cuộc đấu tranh chống thuốc lá phải làm kiên trì và rộng rãi mới có kết quả.
f, Giá trị nghệ thuật:
- Lập luận chặt chẽ, nêu ví dụ, số liệu thống kê, so sánh độc đáo, giàu sức thuyết phục.
C. Sơ đồ tư duy Ôn dịch, thuốc lá
D. Đọc hiểu văn bản Ôn dịch, thuốc lá
1. Giới thiệu về nạn dịch thuốc lá
- Dịch hạch, thổ tả khiến hàng triệu người chết.
- Cuối thế kỉ XX, xuất hiện những ôn dịch khác.
- Nạn AIDS.
- Ôn dịch thuốc lá ... nặng hơn cả AIDS
+ NT: nêu vấn đề trực tiếp, sử dụng biện pháp so sánh, lời văn ngắn gọn, dễ hiểu, từ ngữ chuyên ngành y học.
=> Cảnh báo hiểm họa to lớn của thuốc lá với đời sống con người.
2. Tác hại của thuốc lá
a, Đối với người hút
- Khói thuốc gây ho hen, viêm phế quản
- Chất ô-xit các-bon → Sức khỏe giảm sút
- Chất hắc ín → 80% ung thư vòm họng, ung thư phổi.
- Chất ni-cô-tin → huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim.
b, Đối với người xung quanh
- Gây ô nhiễm môi trường sống.
- Nhiễm độc những người xung quanh.
c, Đối với kinh tế - xã hội:
- Làm gương xấu cho trẻ em.
- Ảnh hưởng đến nhân cách.
- Là con đường dẫn đến phạm pháp.
- Gây tốn kém tiền bạc.
- Giảm giờ công lao động.
- Nghệ thuật:
+ Liệt kê, so sánh, phân loại, nêu ví dụ.
+ Lập luận chặt chẽ, thuyết phục.
+ Từ ngữ, câu văn thể hiện thái độ của người viết
Thuốc lá có hại cho sức khỏe cộng đồng, suy giảm đạo đức, gia tăng tệ nạn xã hội.
3. Lời kêu gọi chống thuốc lá
- Cấm hút nơi công cộng;
- Phạt tiền;
- Cấm quảng cáo thuốc lá;
- Tuyên truyền các khẩu hiệu, tài liệu.
→ Số người hút giảm hẳn
- Nghệ thuật: thuyết minh bằng cách nêu ví dụ, số liệu thống kê, so sánh độc đáo.
- Kêu gọi: Mọi người phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch này.
Đáp án và giải thích chính xác câu hỏi trắc nghiệm: “Phương thức biểu đạt của bài Ôn dịch thuốc lá”cùng với kiến thức lý thuyết liên quan là tài liệu hữu ích môn Ngữ văn 8 do Top lời giảibiên soạn dành cho các bạn học sinh và thầy cô giáo tham khảo.
Trắc nghiệm: Phương thức biểu đạt của bài ôn dịch thuốc lá
A. Miêu tả + tự sự
B. Lập luận + thuyết minh
C. Tự sự + thuyết minh
D. Lập luận + miêu tả
Trả lời:
Đáp án đúng B.Lập luận + thuyết minh
Phương thức biểu đạt của bài ôn dịch thuốc lá là lập luận và thuyết minh
Kiến thức mở rộng về bài ôn dịch thuốc lá
1. Tác giảNguyễn Khắc Viện
a. Tiểu sử
- Nguyễn Khắc Viện: Ông sinh năm 1913, mất năm 1997
- Quê quán: làng Gôi Vị, nay là xã Sơn Hòa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh
b. Sự nghiệp sáng tác
- Là bác sĩ nhi khoa, một nhà nghiên cứu văn hóa và tâm lí - y học
- Năm 1937, ông sang Pháp học tại Đại học Y khoa Pari, nhưng mắc bệnh lao nên phải điều trị
- Năm 1947 ông hồi phục và trở lại Pari, ông là cầu nối quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.
- Năm 1997, Nhà nước Việt Nam trao tặng cho ông Huân chương Độc lập hạng nhất
- Những tác phẩm tiêu biểu: Lịch sử Việt Nam, Kinh nghiệm Việt Nam, Truyện Kiều [dịch ra tiếng Pháp]…
- Phong cách sáng tác: Ông thường xuyên viết những tác phẩm giới thiệu về Việt Nam, phê phán chủ nghĩa thực dân.
2. Tác phẩm Ôn dịch thuốc lá
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Ôn dịch, thuốc lá là bài viết của tác giả Nguyễn Khắc Viện trích trong Từ thuốc lá đến ma túy- Bệnh nghiện [NXB Giáo dục, Hà Nội, 1992]
b. Bố cục: 4 phần
- Phần 1: Từ đầu → nặng hơn cả AIDS: Thuốc lá đã trở thành ôn dịch
- Phần 2: Tiếp theo → phạm pháp: Tác hại của thuốc lá
- Phần 3: Còn lại: Kêu gọi chống lại ôn dịch thuốc lá
c. Kiểu văn bản
Văn bản nhật dụng
d. PTBĐ
Nghị luận + thuyết minh
e. Giá trị nội dung
- Văn bản đề cập tới nạn nghiện thuốc lá: Với những phân tích thấu đáo, tác giả đã chỉ ra nhiều tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và tín mạng mỗi người. Nghiện thuốc lá còn ghê gớm hơn cả ôn dịch, muốn chống lại nó chúng ta phải quyết tâm bảo và có những biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch
3. Dàn ý phân tích tác phẩm Ôn dịch thuốc lá
a. Mở bài
Giới thiệu văn bản: Để cảnh báo về tác hại vô cùng lớn của thuốc lá đối với đời sống, sức khoẻ của con người, nhà tâm lý-giáo dục-y học Nguyễn Khắc Viện đã viết nên tác phẩm "Ôn dịch thuốc lá" như một hồi chuông cảnh tỉnh cho mọi người.
b. Tác hại của thuốc lá
Ảnh hưởng tới sức khoẻ con người.
- Dẫn lời Trần Hưng Đạo bàn về việc đánh giặc khi nói về sự nguy hiểm của thuốc lá: So sánh thuốc lá tấn công loài người như giặc ngoại xâm đánh phá
- Hút thuốc lá có hại cho cơ thể, cho sức khoẻ người hút một cách từ từ, chắc chắn
- Khói thuốc lá chứa nhiều chất độc thấm vào cơ thể người hút:
+ Chất hắc ín: ho hen, viêm phế quản
+ Ô -xit các-bon: hạn chế sự tiếp nhận ô xi.
+ Ni- cô- tin: huyết áp cao, nhồi máu⇒ tử vong.
- Khói thuốc lá còn đầu độc những người xung quanh: nhiễm độc, viêm phế quản, ung thư…
- Bác bỏ quan điểm sai lầm: “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!” thông qua nêu ra tác hại của thuốc lá đối với cộng đồng
- Thừa nhận quyền tự do, trong đó có tự do hút thuốc, nhưng cũng căn cứ vào quyền của con người để phê phán
- So sánh với một hành vi tự đầu độc khác là uống rượu, thì hút thuốc lá rõ ràng là nguy hại hơn vì nó còn đầu độc những người xung quanh
⇒ Căn cứ khoa học, những số liệu cụ thể⇒ người đọc bị thuyết phục hoàn toàn⇒ Thuốc lá huỷ hoại nghiêm trọng sức khoẻ con người, là nguyên nhân của nhiều cái chết.
Ảnh hưởng của thuốc lá đến đạo đức con người
- Người lớn hút thuốc đầu độc con em và nêu gương xấu
- Tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc lá cao
- Cảnh báo nạn đua đòi thuốc lá dẫn đến các tệ nạn khác ở thanh niên.
- Huỷ hoại lối sống, nhân cách của con người
c. Lời kêu gọi chống thuốc lá
- Đưa ví dụ, số liệu, so sánh⇒ Khẳng định tầm quan trọng của vấn đề bảo vệ sức khoẻ con người và giữ gìn bầu không khí trong lành là nhiệm vụ chung của toàn nhân loại.
- Cần tuyên truyền chống hút thuốc lá; khuyên người thân hạn chế rồi bỏ thuốc lá; bản thân không đua đòi, không tập hút thuốc lá, không coi việc hút thuốc là biểu hiện sành điệu, quý phái,..
d. Kết bài
Học xong bài "Ôn dịch thuốc lá", em thấy mình cần phải có trách nhiệm với chính bản thân mình, với cộng đồng và xã hội hơn. Cần phải tránh xa thuốc lá và tuyên truyền rộng rãi cho mọi người về tác hại của thứ ôn dịch này.