D. Hoạt động vận dụng
1. Viết đoạn văn so sánh chân dung hai chị em Thúy Kiều qua đoạn trích của Nguyễn Du và đoạn trích của Thanh Tâm Tài Nhân.
Tham khảo những ý sau:
- Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du đã dành nhiều công sức để miêu tả khá chi tiết và đặc sắc bằng thủ pháp ước lệ về tài sắc, tính tình của hai chị em. Trong khi đoạn trích của Thanh Tâm Tài Nhân chỉ nói tóm tắt "hai cô đều có nhan sắc diễm lệ, tính nết nhu mì, và giỏi thơ phú” thì Nguyễn Du miêu tả khái quát nhưng cũng rất hình ảnh về hai người:
Mai cốt cách, tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
- Trong khi Thúy Vân ở đoạn trích của Thanh Tâm Tài Nhân chỉ được nói khái quát "có nhan sắc diễm lệ, tính nết nhu mì, và giỏi thơ phú", sau đó thêm một nét "tính điềm đạm", thì Thúy Vân của Nguyễn Du cụ thể hơn nhiều từ khuôn mặt, nét lông mày, nụ cười, giọng nói, nước tóc, làn da đầy sinh động:
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang
Hoa cười, ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
- Trong KVK , Thúy Kiều chỉ khác cô em không nhiều lắm. Đó là "có thái độ phong lưu, tính thích hào hoa và lại tinh về âm luật, sở trường nhất là món Hồ cầm". Nguyễn Du lại nhấn mạnh đến tính chất "sắc sảo, mặn mà" và nhà thơ không ngần ngại đánh giá Kiều hơn Vân cả về sắc, cả về tài:
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn.
- ...
Từ khóa tìm kiếm Google: giải bài 6 truyen kieu - chi em thuy kieu, truyen kieu - chi em thuy kieu trang 48, truyen kieu - chi em thuy kieu sách vnen ngữ văn 9, giải ngữ văn 9 sách vnen chi tiết dễ hiểu.
Dàn ý chi tiết
A. Mở bài:
– Dẫn dắt giới thiệu tác giả, tác phẩm
+ Nguyễn Du [1765-1820] là một thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn của dân tộc
+ Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” nằm ở phần 1 “Gặp gỡ và đính ước”
– Nội dung: vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều
– Đánh giá chung: Đoạn trích đã để lại trong lòng bạn đọc nhiều dấu ấn khó phai.
B. Thân bài:
* Dẫn dắt:
– Nguyễn Du không chỉ là bậc thầy trong việc sử dụng ngôn ngữ văn học, là bậc thầy trong việc miêu tả cảnh thiên nhiên mà ông còn là một bậc thầy trong nghệ thuật xây dựng nhân vật. Dưới ngòi bút của ông nhân vật cứ thế mà hiện ra mỗi người một vẻ đẹp, một tính cách và luôn hoàn chỉnh từ đầu đến cuối câu chuyện. Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” đã cho ta cảm nhận được vẻ đẹp của hai người con gái họ Vương rất trong sáng và hoàn mĩ
* 4 câu đầu: Nguyễn Du giới thiệu khái quát về hai chị em Thúy Kiều
– Chị em Thúy Kiều quả thật là hai cô gái xinh đẹp. duyên dáng
– Không chỉ đẹp ở hình thức bên ngoài mà còn đẹp ở cả tâm hồn
– Hình ảnh mai, tuyết: vẻ đẹp thanh cao, trong trắng, cốt cách như mai, tinh thần như tuyết
– Thành ngữ “mười phân vẹn mười” : vẻ đẹp rất hoàn hảo
=> Cái đẹp ấy vượt lên trên quan niệm của người đời “nhân vô thập toàn”
* 4 câu tiếp: Nguyễn Du ngợi ca vẻ đẹp của Thúy Vân
– Phác họa bằng những gam màu dịu mát, ưa nhìn
– Từ mang tính chất khẳng định “đầy đặn, nở nang, thua, nhường”
– Chân dung Thúy Vân được miêu tả toàn vẹn từ khuôn mặt, nét mày, làn da, mái tóc đến nụ cười, giọng nói, phong thái ứng xử nghiêm trang, đứng đắn
+ Khuôn mặt nàng đẹp như vầng trăng rằm
+ Lông mày đậm đẹp như con ngài tằm
+ Miệng cười tươi như hoa, giọng nói trong như ngọc
+ Làn tóc mềm mại hơn mây, da trắng hơn cả tuyết
* 12 câu tiếp: Nguyễn Du ngợi ca vẻ đẹp của Thúy Kiều
– Vẻ đẹp:
+ Vẻ đẹp ngoại hình đằm thắm, dáng vẻ thướt tha, uyển chuyển như cây mai, cây liễu
+ Những hình ảnh ước lệ như “thu thủy, xuân sơn, hoa, liễu
+ Tập trung vào gợi tả vẻ đẹp của đôi mắt.
+ Hình ảnh “làn thu thủy nét xuân sơn” là hình ảnh mang tính ước lệ, đồng thời cũng là hình ảnh ẩn dụ gợi lên một đôi mắt đẹp, trong sáng, long lanh, linh hoạt như làn nước mùa thu
+ Lông mày tươi xanh, trẻ trung như nét núi mùa xuân
=> Vẻ đẹp ấy của Kiều khiến hoa phải ghen, liễu phải hờn.
– Tài năng:
+ Sử dụng các từ ngữ “vốn, pha nghề, ăn đứt”
+ Kiều xuất hiện lần đầu tiên với khúc đàn bạc mệnh khiến lòng người ảo não, âu sầu
+ Tài đàn chỉ là sở trường, là năng khiếu, nghề riêng của Kiều
+ Giỏi sáng tác nhạc
+ Cung đàn bạc mệnh của Kiều là tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm, dễ rung động, cảm thông trước hoàn cảnh bất hạnh của người khác.
=> Dự báo trước được một cuộc đời bạc mệnh của Kiều vì “chữ tài đi với chữ tai một vần”
* Khái quát nghệ thuật:
* Liên hệ mở rộng [có thể đan xen vào bài viết]
C. Kết bài:
– Khái quát lại nội dung
– Phát biểu cảm xúc cá nhân
So sánh vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều
Bài làm tham khảo
Nguyễn Du [1765-1820] là một thiên tài văn học, một nhà nhân đạo chủ nghĩa lớn của dân tộc. Ông mang tầm vóc của một đại thi hào trên cả hai phương diện: văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm với nhiều tác phẩm hay mà xuất sắc hơn cả vẫn là “Truyện Kiều” – tác phẩm đã làm nên tên tuổi của ông. Trong đó, đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” nằm ở phần 1 “Gặp gỡ và đính ước” đã cho ta cảm nhận được vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều. Đoạn trích đã để lại trong lòng bạn đọc nhiều dấu ấn khó phai.
Nguyễn Du không chỉ là bậc thầy trong việc sử dụng ngôn ngữ văn học, là bậc thầy trong việc miêu tả cảnh thiên nhiên mà ông còn là một bậc thầy trong nghệ thuật xây dựng nhân vật. Dưới ngòi bút của ông nhân vật cứ thế mà hiện ra mỗi người một vẻ đẹp, một tính cách và luôn hoàn chỉnh từ đầu đến cuối câu chuyện. Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” đã cho ta cảm nhận được vẻ đẹp của hai người con gái họ Vương rất trong sáng và hoàn mĩ.
Mở đầu đoạn trích là lời giới thiệu:
“Đầu lòng hai ả tố nga ,
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.”
Qua lời giới thiệu của Nguyễn Du chị em Thúy Kiều quả thật là hai cô gái xinh đẹp. duyên dáng. Thúy Kiều là chị Thúy Vân là em. Chị em Thúy Kiều không chỉ đẹp ở hình thức bên ngoài mà còn đẹp ở cả tâm hồn qua cách diễn tả với nghệ thuật ước lệ tượng trưng cùng bút pháp ẩn dụ. Lấy mai và tuyết làm chuẩn mực cho cái đẹp là điều rất quen thuộc trong văn học cổ. Hình ảnh mai, tuyết mang ý nghĩa tượng trưng kết hợp với phép ẩn dụ Nguyễn Du đã cho ta thấy được vẻ đẹp thanh cao, trong trắng, cốt cách như mai, tinh thần như tuyết của hai chị em Thúy Kiều. Vẻ đẹp ấy không chỉ được so sánh với thiên nhiên cao quý mà còn được tác giả mượn câu thành ngữ “mười phân vẹn mười” để thu hút cảm tình của người đọc về một vẻ đẹp rất hoàn hảo nhưng vẫn mang nét riêng của mỗi người. .
Sau khi giới thiệu vẻ đẹp chung của hai chị em Nguyễn Du đã phác họa bức chân dung rất đẹp của Thúy Vân :
“Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.”
Hình ảnh Thúy Vân được Nguyễn Du phác họa bằng những gam màu dịu mát, ưa nhìn. Bằng nghệ thuật ước lệ, cách sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ, thủ pháp liệt kê, so sánh, nhân hóa, các từ ngữ gợi cảm cùng một loạt những từ mang tính chất khẳng định “đầy đặn, nở nang, thua, nhường” khiến cho người đọc cảm nhận vẻ đẹp của Thúy Vân chính là sự kết tinh những gì quý giá nhất trên đời. Chân dung Thúy Vân được miêu tả toàn vẹn từ khuôn mặt, nét mày, làn da, mái tóc đến nụ cười, giọng nói, phong thái ứng xử nghiêm trang, đứng đắn. Khuôn mặt nàng đẹp như vầng trăng rằm, lông mày đậm đẹp như con ngài tằm, miệng cười tươi như hoa, giọng nói trong như ngọc, làn tóc mềm mại hơn mây, da trắng hơn cả tuyết. Vẻ đẹp ấy như suối đầu nguồn, trăng đầu tháng khiến cho ai trông thấy cũng phải ngưỡng mộ, cũng phải ngắm nhìn. Vẻ đẹp của nàng thể hiện tính cách đoan trang, phúc hậu, đứng đắn khiến người ta chấp nhận một cách êm đẹp, kính nể. Vẻ đẹp ấy mang đến sự liên tưởng cho một cuộc đời bình lặng theo thuyết thiên mệnh trong Nho giáo. Có thể khẳng định rằng: chân dung Thúy Vân là chân dung mang tính cách, số phận. Thúy Vân đẹp hơn những gì mĩ lệ nhất của thiên nhiên nhưng tạo sự hòa hợp, êm đềm xung quanh khiến cho mây phải thua, tuyết phải nhường. Thúy Vân như được dự báo trước một cuộc đời bình yên không sóng gió và quả thật đúng là như vậy.
Nếu như vẻ đẹp của Thúy Vân chỉ được giới thiệu ở bốn câu thơ và cũng chỉ dừng lại ở việc đặc tả vẻ đẹp ngoại hình bằng những gì quan sát được thì khi giới thiệu về Thúy Kiều Nguyễn Du đã dành tới 12 câu thơ để gợi tả vẻ đẹp cả sắc, tài, tình của Kiều:
“Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,”
Vẻ đẹp ngoại hình đằm thắm, dáng vẻ thướt tha, uyển chuyển như cây mai, cây liễu. Gợi tả vẻ đẹp của Thúy Kiều Nguyễn Du vẫn dùng những hình ảnh ước lệ như “thu thủy, xuân sơn, hoa, liễu”. Đặc biệt khi họa bức chân dung Kiều tác giả tập trung vào gợi tả vẻ đẹp của đôi mắt. Hình ảnh “làn thu thủy nét xuân sơn” là hình ảnh mang tính ước lệ, đồng thời cũng là hình ảnh ẩn dụ gợi lên một đôi mắt đẹp, trong sáng, long lanh, linh hoạt như làn nước mùa thu. Một chút xao xuyến lòng người khi nhìn vào đôi mắt ấy. Lông mày tươi xanh, trẻ trung như nét núi mùa xuân. Ở đây Nguyễn Du đã tập trung miêu tả vẻ đẹp đôi mắt Thúy Kiều theo lối điểm nhãn gợi lên vẻ đẹp của một giai nhân tuyệt sắc. Vẻ đẹp ấy của Kiều khiến hoa phải ghen, liễu phải hờn.
Xem thêm: Phân tích truyện “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu
Ở đoạn thơ miêu tả vẻ đẹp của Thúy Kiều ta bắt gặp biện pháp nghệ thuật ước lệ tượng trưng, so sánh, ẩn dụ và cả nghệ thuật đòn bẩy “vẽ mây nảy trăng”. Nguyễn Du đã đặc tả vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành” khiến cho thiên nhiên không thể dửng dưng hay nhường nhịn mà phải ghen ghét, đố kị. Thúy Kiều quả thực có một vẻ đẹp cuốn hút đến lạ lùng.
Nếu như Thúy Vân mang vẻ đẹp đằm thắm, khiêm nhường và được Nguyễn Du miêu tả tỉ mỉ, kĩ lưỡng thì khi miêu tả Thúy Kiều ngòi bút của ông như có thần, Thúy Kiều hiện ra là một cô gái thông minh, đa tài:
“Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
thông minh vốn sẵn tính trời,
pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
cung thương làu bậc ngũ âm,
nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương.
khúc nhà tay lựa nên chương,
một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.”
Nguyễn Du rất khéo léo khi lựa chọn những chi tiết, từ ngữ để miêu tả tài năng của Thúy Kiều qua việc sử dụng các từ ngữ “vốn, pha nghề, ăn đứt” Nguyễn Du đã đưa tài năng thiên bẩm, trí thông minh của Kiều đạt tới trình độ điêu luyện và hoàn chỉnh. Kiều xuất hiện lần đầu tiên với khúc đàn bạc mệnh khiến lòng người ảo não, âu sầu; tài đàn chỉ là sở trường, là năng khiếu, nghề riêng của Kiều. Không chỉ vậy nàng còn giỏi sáng tác nhạc. Cung đàn bạc mệnh của Kiều là tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm, dễ rung động, cảm thông trước hoàn cảnh bất hạnh của người khác. Thông qua cách miêu tả ấy dường như tác giả cũng dự báo trước được một cuộc đời bạc mệnh của Kiều vì “chữ tài đi với chữ tai một vần” và cũng vì:
“Một vừa hai phải ai ơi
Tài tình chi lắm cho trời đất ghen”
Chân dung Thúy Kiều là chân dung mang tính cách số phận, vẻ đẹp của nàng khiến cho tạo hóa phải ghen ghét, đố kị; tài hoa trí tuệ thiên bẩm cả tâm hồn đa sầu đa cảm của Kiều cũng khiến Kiều không thể tránh khỏi định mệnh nghiệt ngã, số phận éo le.
Rõ ràng Thúy Kiều đẹp hơn Thúy Vân cả sắc lẫn tài. Qua bức chân dung về hai hình ảnh tố nga Nguyễn Du đã hé mở một cách nhìn mới mẻ về người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Với ông người phụ nữ đẹp phải có trí tuệ, có tâm hồn đẹp. Đó là quan niệm vô cùng tiến bộ chứng tỏ Nguyễn Du đã xây dựng hình tượng nhân vật từ tấm lòng yêu mến chân thành của mình.
Lê Quỳnh Chúc
Lớp 9B – Trường THCS Thái Nguyên