Hiện nay, bệnh tim mạch đã và đang là một gánh nặng cho xã hội với tỷ lệ tử vong và tàn phế cao nhất. Tổ chức Y tế thế giới [WHO] ước tính, hằng năm có đến 17,5 triệu người tử vong do các bệnh liên quan đến tim mạch. Theo nghiên cứu của Hội Tim mạch học Việt Nam, hiện Việt Nam có khoảng 25% dân số mắc bệnh về tim mạch và tăng huyết áp. Đặc biệt, trong những năm gần đây, bệnh lý tăng huyết áp đang được trẻ hóa với rất nhiều đối tượng còn đang trong độ tuổi lao động.
Chia sẻ tại buổi họp báo giới thiệu thông tin về chương trình trực tuyến Đại hội Tim mạch toàn quốc lần thứ 17 sẽ diễn ra trong 2 ngày 16-17/10 tại 3 điểm cầu Hà Nội và TP HCM do Hội Tim mạch học Việt Nam tổ chức, PGS.TS Phạm Mạnh Hùng - Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam - cho biết, trước đây, tỷ lệ bệnh nhân mắc tăng huyết áp chủ yếu ở độ tuổi từ 60-70 tuổi. Thế nhưng, hiện nay, người dưới 40 tuổi chiếm đến 20% trong tổng số các trường hợp bị tăng huyết áp.
PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam. Ảnh: TL
Đặc biệt, bệnh tim mạch và các tai biến tim mạch càng ngày được phát hiện nhiều ở lứa tuổi từ 25-40. Những lý do phổ biến khiến bệnh lý tim mạch gia tăng ở người trẻ, đó là lạm dụng rượu bia; hút thuốc [cả chủ động lẫn thụ động]; ít vận động; thừa cân, có tiền sử mắc các bệnh như đái tháo đường, tăng huyết áp; thức khuya, căng thẳng trong cuộc sống, bị áp lực về tâm lý.
Trên thực tế, tại các cơ sở điều trị bệnh tim mạch từng tiếp nhận các bệnh nhân cấp cứu nhồi máu cơ tim, vỡ tim mà một trong những nguyên nhân dẫn đến các căn bệnh này là do tăng huyết áp, stress.
Trả lời câu hỏi của PV Báo Gia đình & Xã hội về nguyên nhân khiến stress gây tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, PGS.TS Phạm Mạnh Hùng cho biết khi xảy ra stress, lo lắng, căng thẳng, cơ thể bạn sản sinh ra một lượng lớn các hormone, các chất trong não, nội tiết để đương đầu với những vấn đề sức khoẻ này.
Những cảm xúc, trạng thái như lo lắng, hồi hộp, căng thẳng khiến tim đập nhanh hơn. Nếu duy trì việc lo lắng trong thời gian dài, tim làm việc nhiều, dễ gây tổn thương thành mạch, gia tăng lưu lượng tuần hoàn, gây co thắt mạch máu hoặc gây xơ vữa thành mạch. Đây là thủ phạm chính gây gia tăng huyết áp.
Cũng theo các chuyên gia tim mạch, chưa có bằng chứng nào cho thấy, stress đơn độc có thể gây ra tăng huyết áp. Nhưng stress lại có thể dẫn tới các thói quen có hại khác, bao gồm phản ứng thái quá, rượu bia và mất ngủ thậm chí tìm đến ăn uống không điều độ. Các hệ quả do stress gây ra, như rối loạn lo âu, trầm cảm, lối sống cô lập khỏi cộng đồng xung quanh, có thể là nguy cơ dẫn tới tăng huyết áp và các bệnh lý tim mạch khác.
Điều đáng nói, theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, những nguyên nhân gián tiếp [như stress khiến dễ tìm đến chất kích thích, bia, rượu, thuốc lá, ăn uống...] có thể ảnh hưởng trực tiếp tới nguy cơ mắc bệnh tim mạch nói chung và tăng huyết áp nói riêng cao hơn là cơ chế bệnh sinh.
Mức gia tăng huyết áp trong các cơn stress có thể khá cao. Nhưng khi các yếu tố gây stress không còn hiện diện, huyết áp sẽ trở lại bình thường. Tuy nhiên, nếu các đỉnh gia tăng huyết áp này xuất hiện một cách thường xuyên, nó rất dễ gây tổn thương đến các cơ quan đích, như mạch máu, tim và thận, tương tự như cơ chế gây tổn thương cơ quan đích trong bệnh lý tăng huyết áp.
Kiểm soát stress không trực tiếp làm giảm huyết áp, mà nó tác động gián tiếp thông qua việc cải thiện chất lượng cuộc sống và thay đổi lối sống.
Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, hiện vẫn còn nhiều người thờ ơ, chủ quan với sức khỏe tim mạch của chính mình. Vì vậy, Đại hội Tim mạch toàn quốc lần thứ 17 mong muốn truyền thông một cách trực tiếp tại cộng đồng để người dân có những kiến thức và hiểu biết đề phòng và tránh bệnh lý hết sức nguy hiểm này.
Thu Nguyên
Stress được biết đến là dấu hiệu có hại dù trong bất cứ tình trạng và hoàn cảnh nào. Vậy stress có gây ra huyết áp cao?
Trong thời đại phát triển nhanh chóng, nhu cầu ngày càng tăng, quản lý stress [ căng thẳng ] là một kỹ năng sống và cứu cánh cho nhiều vấn đề. Cũng cần lưu ý rằng trong khi mối liên hệ giữa stress và huyết áp cao [ hoặc tăng huyết áp] vẫn đang được nghiên cứu, thì stress được biết là góp phần vào các yếu tố nguy cơ[ cùng với chế độ ăn uống kém và uống quá nhiều rượu].
Stress ảnh hưởng đến huyết áp của bạn như thế nào?
Ngoài sự khó chịu về cảm xúc mà chúng ta cảm thấy khi phải đối mặt với một tình huống căng thẳng, cơ thể chúng ta phản ứng bằng cách giải phóng các hormone gây stress [adrenaline và cortisol] vào máu. Những hoocmon này chuẩn bị cho cơ thể chiến đấu hoặc phản ứng với các tình huống căng thẳng bằng cách làm cho tim đập nhanh hơn và gây co thắt mạch máu.
Sự co thắt của các mạch máu và tăng nhịp tim sẽ làm tăng huyết áp, nhưng chỉ là tạm thời – khi phản ứng căng thẳng biến mất, huyết áp trở về mức trước căng thẳng. Điều này được gọi là căng thẳng tình huống, và tác động của nó nói chung là ngắn ngủi và biến mất khi sự kiện căng thẳng kết thúc.
Chưa có bằng chứng nào chỉ ra được stress đơn độc có thể gây ra tăng huyết áp. Nhưng stress lại có thể dẫn tới các thói quen có hại khác, bao gồm phản ứng thái quá, rượu bia và mất ngủ. Các hệ quả do stress gây ra, như rối loạn lo âu, trầm cảm, lối sống cô lập khỏi cộng đồng xung quanh, có thể là nguy cơ dẫn tới tăng huyết áp và các bệnh lý tim mạch khác. Mặt khác, các hormone sản sinh ra mỗi khi gặp stress cũng có thể gây tổn thương hệ thống thành mạch và từ đó gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, trong đó có tăng huyết áp.
Sự căng thẳng quá mức trong cuộc sống có thể khiến bệnh nhân bộc phát các hành vi mất kiểm soát và nguy hiểm.
Tăng huyết áp tăng dần theo thời gian
Mức gia tăng huyết áp trong khi stress có thể khá cao. Nhưng khi các yếu tố gây stress không còn tồn tại, huyết áp của bạn sẽ sớm quay trở về mức bình thường. Tuy nhiên, nếu các đỉnh gia tăng huyết áp này xuất hiện một cách thường xuyên, nó rất dễ gây tổn thương đến các cơ quan đích như mạch máu, tim và thận, tương tự như cơ chế gây tổn thương cơ quan đích trong bệnh lý tăng huyết áp.
Lưu ý rằng, nếu như bạn thường xuyên sử dụng rượu, bia, thuốc lá hoặc các loại đồ ăn đóng hộp,…theo thời gian sẽ kéo theo sự gia tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, bệnh mạch vành và đột quỵ.
Kiểm soát stress giúp làm giảm mức huyết áp
Kiểm soát stress không trực tiếp làm giảm huyết áp, mà nó tác động gián tiếp thông qua việc cải thiện chất lượng cuộc sống và thay đổi lối sống. Hãy nhớ rằng, bạn có vô số cách khác nhau để tự mình kiểm soát chúng. Không nhất thiết phải gò bó mình vào một phương thức cụ thể nào cả, miễn là phương thức bạn lựa chọn phù hơp để bạn có thể áp dụng trong một khoảng thời gian dài. Dưới đây là một vài gợi ý Huyetap.net dành tặng bạn:
4 cách quản lý stress tốt hơn
Quản lý stress hiệu quả là về việc chịu trách nhiệm về suy nghĩ, cảm xúc, lịch trình và cách bạn xử lý các vấn đề.
- Xác định các nguồn gây stress trong cuộc sống của bạn – quản lý stress lành mạnh bắt đầu bằng việc xác định các nguồn gây stress . Toàn bộ tình huống làm phiền bạn rất nhiều hoặc khiến bạn lo lắng là gì? Đây là những nguồn gây stress của bạn.
- Tránh căng thẳng không cần thiết – biết khả năng của bạn và nói không với những trách nhiệm mới hơn, tránh những người luôn làm bạn căng thẳng, tránh xa những tình huống lo lắng, không tranh cãi với mọi người và giữ mình khỏi một môi trường căng thẳng.
- Kế hoạch trong thời gian để tránh stress – ví dụ như nếu bạn cảm thấy stress khi bị tắc đường, hãy thử lựa chọn tuyến đường khác thay thế mặc dù phải mất thêm vài km. Dành một chút thời gian, ưu tiên công việc của bạn và ngừng căng thẳng không cần thiết.
- Chấp nhận sự bất lực của bạn – một số stress nhất định không thể thay đổi, hãy thử chấp nhận nó. Chia sẻ cảm xúc của bạn với người bạn yêu mến và tin tưởng một lần. Học cách tha thứ cho mọi người thay vì tức giận.
10 kỹ thuật giảm stress
- Ngủ đủ giấc – Vì thiếu ngủ làm suy giảm đáng kể khả năng xử lý căng thẳng của cơ thể. Ngủ giúp cơ thể sửa chữa và thư giãn tâm trí của bạn. Nghỉ ngơi và mệt mỏi sẽ làm tăng căng thẳng và dễ nổi cáu. Mặt khác, nếu bạn bị stress, bạn không thể có được giấc ngủ ngon.
- Hoạt động thể chất thường xuyên – Hoạt động thể chất / tập thể dục tạo ra nội tiết tố nội tiết tố trong não, nó hoạt động như thuốc giảm đau tự nhiên, cải thiện khả năng ngủ và giảm stress
- Thiền – Dành10 phút để ngồi yên lặng, chẳng hạn như trong giờ nghỉ làm việc, có thể giúp giảm cảm giác stress và lo lắng.
- Yoga – Lợi ích sức khỏe từ tập luyện yoga thường xuyên đã được chứng minh là làm giảm stress, cải thiện giấc ngủ, chức năng miễn dịch, giảm cảm giác thèm ăn, và trong nhiều những thứ khác.
- Thực hành Pranayama – Kỹ thuật kiểm soát hơi thở giúp thư giãn, rèn luyện trái tim và giúp giảm stress. Ngồi trong tư thế thuận tiện, nhắm mắt lại, đặt lòng bàn tay lên bụng và từ từ hít vào bằng mũi [bụng nên mở rộng]. Nhịp điệu hít vào, thở ra và lắng nghe luồng không khí ra vào. Lặp lại trong 5 đến 10 chu kỳ; bạn có thể cảm thấy sự khác biệt trong trạng thái tinh thần thoải mái của bạn.
- Yoga Nidra – có nghĩa là “Giấc ngủ yoga ” hoặc “giấc ngủ của thiền sinh”; nó hoạt động rất hiệu quả trong việc giải quyết tinh thần, sức mạnh ý chí, quyết tâm và cung cấp sự bình tĩnh về thể chất và tinh thần do đó hữu ích cho người mất ngủ. Yoga Nidra giúp khôi phục sự hài hòa bằng cách thư giãn.
- Kết nối xã hội – Hỗ trợ xã hội dường như ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone của chúng ta. Kết nối xã hội và hỗ trợ tăng mức độ hormone oxytocin, làm giảm mức độ lo lắng và kích thích phản ứng thần kinh đối giao cảm làm dịu đi phản ứng.
- Dành thời gian trong tự nhiên – Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời tự nhiên cung cấp đủ vitamin D và bình thường hóa lịch trình giấc ngủ. Vi khuẩn trong đất làm tăng mức serotonin [hormone hạnh phúc]. Không khí trong lành giúp cải thiện huyết áp. Dành thời gian trong tự nhiên có thể chống lại căng thẳng tốt hơn so với các hoạt động giải trí khác.
- Âm nhạc – Nghe nhạc nhẹ nhàng, êm dịu có thể có tác dụng thư giãn rất lớn đối với tâm trí và cơ thể của bạn. Vì vậy, nó có thể là một công cụ quản lý stress cực kỳ hiệu quả.
- Cười nhiều hơn – Xem một đoạn phim vui nhộn hoặc một chương trình hài kịch độc lập. Cười làm giảm căng thẳng cả trong giây lát và lâu dài bằng cách giảm hormone căng thẳng của bạn. Một số hoạt động vui chơi là chơi với trẻ em, dành thời gian với thú cưng, nấu ăn / làm bánh và làm vườn.
Bài đọc thêm:Giảm huyết áp cao nhờ Yoga
Tóm lại: Giảm thiểu căng thẳng giúp bạn cảm thấy tâm trạng tốt hơn, hoàn thành công việc bao quát và chính xác hơn. Kiểm soát sự căng thẳng giúp bảo vệ sức khoẻ toàn diện của bạn không chỉ là huyết áp cao.
Huyetap.net tổng hợp và biên soạn