Tiêu luận quản lý dự an đầu tư xây dựng công trình

khó nhưng việc sử dụng vốn như thế nào cho có hiệu quả thì càng khó hơn.  Đây là một vấn đề  nóng bỏng  xảy ra trong quá trình thực hiện và quản lý  đầu tư xây dựng cơ bản. Yêu cầu đặt ra tương đối rộng khả năng khái quát, phân tích, đánh giá  và vận dụng thực tiễn có hạn tôi không có tham vọng đề cập đến tất cả các  vấn đề để làm thế nào nâng cao hiệu quả vốn đầu tư thuộc mọi lĩnh vực mà  nội dung chính của tiểu luận chỉ đề cập đến một khía cạnh vào việc  quản lý   đầu tư  xây dựng cơ  bản của tỉnh Đắk Nông. Từ  đó có những ý kiến đề  xuất trong công tác quản lý nhà nước về  đầu tư  xây dựng cơ  bản tại địa  phương nhằm nâng cao hiệu quả và phần nào hạn chế những thất thoát trong  

lĩnh vực này.

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 2
                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

PHẦN THỨ NHẤT
NỘI DUNG TÌNH HUỐNG

Đắk Nông là một tỉnh mới thành lập ngày 01/01/2004 theo Nghị quyết   số 22/2003/QH 11 ngày 26 tháng 11 năm 2003 của Quốc hội khoá XI trên cơ  sở  chia tách tỉnh Đắk Lắk. Toàn tỉnh có có một thị  xã Gia Nghĩa và 7 đơn vị  hành chính cấp huyện : Cư  Jút, Đắk Mil, Đắk R’Lấp, Tuy Đức, Krông Nô,  Đắk Song và Đắk Glong. Diện tích tự nhiên là 6.514,38 km2 dân số  gần 480  nghìn người với 31 dân tộc anh em cùng chung sống. Đây là một tỉnh Tây nguyên nằm trong chiến lược  ưu tiên phát triển  nhanh của Trung  ương, đồng thời là một tỉnh mới thành lập nên được Chính  phủ  quan tâm đầu tư, nhiều công trình dự  án có tầm vóc quốc gia như: khai  khoáng, thuỷ điện, công nghiệp với quặng bôxít có trữ lượng 4,5 tỷ tấn, đây  là thế  mạnh mà Chính phủ  thực hiện việc đầu tư  phát triển tại Đắk Nông.  Do đó tăng cường quản lý nhà nước về  đầu tư  xây dựng cơ  bản tại Đắk   Nông là một yêu cầu cấp thiết. Thực tế  trong khi theo dõi thực hiện công tác quản lý nhà nước về  nguồn vốn đầu tư  xây dựng tại tỉnh Đắk Lắk [cũ] và tình hình sử  dụng vốn   đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại tỉnh Đắk Nông hiện nay.  Tôi xin nêu một số  tình huống để  làm rõ thêm những vướng mắc cần quan  tâm tháo gỡ.   Về  lĩnh vực đầu tư  phát triển, việc đầu tư  cụ  thể  vào dự  án phát  triển nào cần phải được xem xét kỹ  lưỡng, căn cứ  vào nhu cầu, giá cả  thị  trường, mức độ tiêu thụ, và nhất là tính toán được hiệu quả kinh tế tài chính   HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 3

                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

và xã hội trước khi đầu tư, không nên đầu tư theo “phong trào”, hay “ai có gì  mình có nấy” điển hình như  việc đầu tư  vào nhà máy đường, gạch tuy nen  tại huyện Cư Jút hiện nay đều bị thua lỗ, chẳng hạn nhà máy đường đưa vào  hoạt động lỗ  bình quân 5 tỷ đồng mỗi năm và mỗi đêm ngủ  dậy là phải trả  lãi cho Ngân hàng là 30 triệu đồng, việc đầu tư  như  vậy đã gây lãng phí và   thất thoát hàng chục tỷ đồng của Nhà nước. Hoặc   việc   chủ   trương   đầu   tư   không   đồng   bộ,   đầu   tư   phần   trên  trước, sau đó mới đầu tư  các phần bên dưới, cho nên có khi một con đường   đã có phần mặt bê tông nhựa hoàn chỉnh nhưng lại bị đào bới lên nhiều lần  để đầu tư đường ống cấp thoát nước, đường thông tin bưu điện [đường Hai   Bà Trưng] tại thị  xã Gia Nghĩa… gây ra rất nhiều lãng phí và tốn kém tiền   bạc của Nhà nước. Trong công tác đền bù giải tỏa: Điển hình là dự  án Bệnh viện đa  khoa tỉnh; phương án đền bù giải tỏa đã được Uỷ  ban nhân dân tỉnh Đắk  Nông phê duyệt lần đầu [năm 2004] là 2,06 tỷ  đồng, sau đó phải bổ  sung   thêm 1,47 tỷ  đồng; hay dự  án trục đường Bắc ­ Nam số  tiền đền bù theo  quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả  thi là 40,2 tỷ  đồng nhưng khi  đề  nghị  quyết toán công trình hoàn thành [năm 2005] là 51 tỷ  đồng. Nguyên   nhân chủ yếu là do quản lý không tốt cho nên một số đối tượng lợi dụng quy   hoạch để  làm nhà, xây bể  nước…trông chờ  hưởng lợi cá nhân về  tiền đền  bù giải tỏa, mặt khác do việc lập phương án đền bù giải toả chậm nên chính  sách về  đền bù có thay đổi, làm thất thoát và lãng phí vốn đầu tư  của nhà   nước hàng tỷ đồng.   Qua báo cáo công tác thanh tra kiểm tra của các cơ quan chức năng ở  tại địa phương, việc lãng phí thất thoát trong đầu tư và xây dựng chiếm trên   10% tổng mức nguồn vốn đầu tư và được tổng kết qua một số mặt công tác  sau: ­ Lãng phí và thất thoát do khâu chủ trương đầu tư  và lập kế  hoạch   đầu tư  không đúng hướng và không tập trung dứt điểm để  đưa nhanh công  HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 4

                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

trình vào khai thác sử  dụng, phát huy hiệu quả  ­ loại lãng phí này chiếm  khoảng 30% trong tổng thất thoát cho đầu tư hàng năm. ­ Lãng phí thất thoát do giai đoạn chuẩn bị đầu tư, trong các công tác   khảo sát, lập dự án đầu tư, tiền khả thi, khả thi không đầy đủ, kỹ  lưỡng và  tài liệu thu thập không chính xác, lãng phí do công tác giải phóng mặt bằng  đình trệ, kéo dài thời gian xây dựng, loại này chiếm vào khoảng 10% tổng  thất thoát. ­ Lãng phí thất thoát trong giai đoạn thực hiện đầu tư, bao gồm lãng   phí do công tác khảo sát thiết kế, công tác thẩm định hồ sơ thiết kế, sử dụng   công nghệ  thiết bị  lạc hậu, tân trang từ  thiết bị  cũ, thất thoát trong công tác   đấu thầu, chỉ định thầu do thông thầu, ép giá và công tác giám sát nghiệm thu   chiếm khoảng 40% tổng thất thoát. ­ Công tác thanh quyết toán công trình cũng gây lãng phí thất thoát  khoảng 10% trong tổng thất thoát.    ­ Các công tác khác như giám định quá trình đầu tư, trách nhiệm của  người quản lý nhà nước vào quá trình xây dựng công trình, quá trình quản lý   vận hành cũng gây ra những thất thoát lãng phí chiếm khoảng 10% tổng thất 

thoát.



HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 5
                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

PHẦN THỨ HAI
PHÂN TÍCH MÔ TẢ TÌNH HUỐNG

 I/ Về chủ trương đầu tư và công tác lập kế hoạch đầu tư  :    Để chuẩn bị cho một kế hoạch dài hạn vào phát triển kinh tế của địa   phương theo kế hoạch 5 năm, trên cơ sở thế mạnh tiềm năng của mình, từng   tỉnh sẽ  định hướng cho nền kinh tế  của địa phương mình theo hoạch định   tổng thể của cả nước, trong đó việc xác định kế hoạch đầu tư qua từng năm  được xác định. Hàng năm ngân sách trung ương và địa phương phải chi khoản hơn 500   tỷ  đồng cho việc đầu tư  phát triển cơ  sở  hạ  tầng xã hội và phúc lợi công   cộng tại Đắk Nông, trong khi nguồn vốn hạn hẹp mà nhu cầu đầu tư  vùng   nào, ngành nào cũng rất cần và cấp thiết, do đó vốn đầu tư  được bố  trí dàn  trãi, mỗi nơi một ít không đủ đề đầu tư dứt điểm cho công trình hoàn thành,  đưa vào sử dụng ngay. Một công trình có quy mô nhỏ mà phải kéo dài đầu tư  nhiều năm cũng gây ra không ít thất thoát và hiệu quả sử dụng của đồng vốn  đầu tư  không được phát huy, mặt khác phải sử  dụng nhiều người nhiều   phương tiện vào tham gia quản lý các hoạt động đầu tư và quản lý nhà nước,   hoạt động tư vấn, xây dựng, các ban bệ gây tốn kém ngân sách nhà nước.

II/ Trong các hoạt động triển khai đầu tư:

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 6
                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

A/ Giai đoạn chuẩn bị đầu tư:   ảo sát lập dự án tiền khả thi :   1/  Kh Công tác điều tra khảo sát, thu thập tài liệu nghiên cứu tính toán tiền   khả thi là một khâu quan trọng trong quá trình đầu tư, làm tốt và đánh giá thật  kỹ lưỡng sẽ đem lại hiệu quả và tránh những tốn kém trong quá trình đầu tư,  đây cũng là giai đoạn tốn kém tiền của nhiều nhất, thời gian dài nhất và quan  trọng nhất trước khi đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn. Thực tế  công tác này tại địa phương hầu hết các chủ  đầu tư  dự  án  đều xem nhẹ, làm qua loa chiếu lệ để kịp đáp ứng với yêu cầu thời gian triển   khai đầu tư  nếu chậm trễ  sẽ  bị  “cắt ” vốn, do đó chất lượng của công tác   này đối với một số dự án tiền khả thi là không chính xác, gây hậu quả trong  quá trình đầu tư  phải bổ  sung sửa đổi, làm kéo dài thời gian thi công xây  dựng vừa tốn kém vừa thiếu hiệu quả  và quan trọng là mất cơ  hội đầu tư,   với loại này cũng gây tốn kém và tổn thất rất lớn vào thời gian và tài chính.  2/ Công tác lập dự án đầu tư  :    Trong lập dự  án đầu tư, một số  chủ  đầu tư  còn coi nhẹ  bước tính   toán đến hiệu quả  kinh tế  tài chính của dự  án, đối với các dự  án đầu tư  thuần tuý vào sản xuất kinh doanh không mang nhiều ý nghĩa vào phục vụ xã  hội, nhà đầu tư  không tính toán đến các chỉ  tiêu lợi nhuận và so sánh các   phương án đầu tư để  chọn lựa phương án tối ưu nhất. Hoặc với một số dự  án đầu tư  phục vụ  lợi ích cộng đồng, chủ  đầu tư  chỉ  quan tâm đến việc có   công trình nhưng chưa đề cập sâu đến hiệu quả sử  dụng cho nên có một số  công trình xây dựng xong chỉ sử dụng được vài ba lần trong năm như sân vận   động, rạp chiếu bóng …, những việc này cũng gây ra lãng phí trong XDCB.  3 / Công tác gi   ải phóng mặt bằng  :    Có dự án đầu tư đã nhiều năm nhưng vẫn không thể đưa vào sử dụng   được do công tác điều tra và giải phóng mặt bằng không thực hiện được,   chẳng hạn như có một số  công trình giao thông, thoát nước trong thành phố  đã được đầu tư  sáu năm qua nhưng do mặt bằng không giải toả  được. Vì  HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 7

                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

vậy đến nay vẫn chưa được nghiệm thu thông tuyến thậm chí có một số  đường  ống thoát nước không giải toả, xây dựng được  ống thoát hạ  lưu gây  ngập  úng và hư  hỏng, một số   đường  phố  chính phải duy tu bảo dưỡng   thường xuyên gây lãng phí công quỹ Nhà nước.  B/ Giai đoạn thực hiện đầu tư :   1/ Công tác khảo sát thiết kế :  Hiện nay, thực hiện cơ  chế  mở, cạnh tranh trong kinh doanh đã có  những mặt tích cực của nó, tuy nhiên cũng không tránh khỏi những cạnh  tranh thiếu lành mạnh, ồ ạt dẫn đến chất lượng kém gây tác hại đến lãng phí  tiền của, một số  doanh nghiệp tư  vấn vào khảo sát thiết kế  chạy theo lợi   nhuận, không chú ý đến chất lượng sản phẩm khảo sát thiết kế, đến khi đưa  vào thực thi xây dựng công trình mới phát hiện sai sót rồi bổ  sung hoặc đập  phá, có những công trình được thiết kế  rất “phóng tay”, sử  dụng nhiều sắt   thép quá mức cần thiết, sử  dụng vật liệu đắt tiền để  tính toán chi phí thiết   kế tăng lên [do hiện nay chi phí thiết kế được tính trên tỷ lệ % so với giá trị  dự  toán công trình]. Vấn đề  này cũng gây ra nhiều lãng phí tốn kém trong   công tác xây dựng.  2 / Công tác th   ẩm định hồ sơ thiết kế dự toán  :    Thực tế cho thấy nhiều hồ sơ thiết kế dự toán được cơ quan quản lý   Nhà nước có thẩm quyền vào xây dựng thẩm định nhưng công tác này còn có  nhiều sai sót. Có công trình trong dự toán lập khối lượng thừa hoặc thiếu rất   lớn, việc thẩm định kém dẫn đến việc thanh toán khống khối lượng trong các  công trình đấu thầu với giá trúng thầu cao dẫn đến giá thanh toán cao sẽ  rất  lãng phí và thất thoát ngân sách … Về phương diện thẩm định hồ sơ thiết bị vật tư phụ tùng và các dây  chuyền công nghệ  nhập ngoại, đây là vấn đề  gây lãng phí rất lớn đối với   đầu tư  trong nước trong những năm gần đây, một mặt do trình độ  tiếp cận  với sự  phát triển nhanh của nền công nghệ  của các nuớc tiên tiến, hơn nữa   lượng thông tin đối với thị  trường ngoài nước còn hạn hẹp và thiếu, nên  HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 8

                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

nhiều dự án đã nhập vào nước những dây chuyền sản xuất lạc hậu, tân trang  lại máy móc thiết bị  thuộc thế  hệ  cũ. Điển hình là dây chuyền chế  biến   đường, xi măng lò đứng của Trung Quốc, hệ thống chế biến gỗ ván lạng của 

Pháp là những bài học đắt giá vào vấn đề này.

 3/  Công tác đ   ấu thầu, chỉ định thầu :  Việc quản lý và hướng dẫn công tác đấu thầu còn nhiều bất cập,  trên thực tế  vấn đề  trong sạch trong đấu thầu là rất khó, việc công bố  giá   trần của dự  toán đã giúp các nhà thầu liên minh hoặc thông thầu với nhau   nhằm làm giảm ít nhất so với giá trị  dự  toán công trình, mà lẽ  ra phần tiết   kiệm đó là phần hưởng lợi của Nhà nước trong mục tiêu của đấu thầu.  Hoặc quy định chưa nghiêm trong việc xác định khả  năng tài chính  cũng như  năng lực của các nhà thầu trong xét thầu, do đó có nhiều doanh   nghiệp không lành mạnh về  tài chính, mất khả  năng cân đối thanh toán, nợ  nần nhiều nhưng được quyết định trúng thầu với giá thấp nhất, khi thực   hiện hợp đồng thì kéo dài, không đủ  tài chính để  thực hiện công trình cũng  gây ra bê trễ, giảm chất lượng và dẫn đến tổn thất tiền của nhà nước.  4/  Công tác giám sát, giám đ   ịnh và nghiệm thu  :    Công tác giám sát thi công công trình còn nể  nang, đại khái, không  thực hiện đúng quy trình công tác, dựa vào đó các nhà thầu thay đổi chủng  loại vật tư  vật liệu so với cam kết trong hợp đồng và đấu thầu, gây giảm   chất lượng giảm tuổi thọ công trình, và đó cũng là một nguyên nhân gây thất  thoát lớn trong công tác quản lý giám sát đầu tư xây dựng. Công tác giám định của cơ  quan quản lý chất lượng tại địa phương  chưa   thực   hiện   hết   chức   năng   đã   được   quy   định   trong   Nghị   định   số  209/2004/NĐ­CP   ngày   16/12/2004  của   chính  phủ,   về   quản   lý   chất  lượng  công trình XDCB phải thường xuyên thực hiện giám định, đột xuất kiểm tra,  

theo dõi thực hiện công tác nghiệm thu từng giai đoạn theo điểm dừng kết 

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang 9
                    Quản lý đầu tư và xây dựng  

cấu bộ phận công trình. Tuy nhiên trên thực tế hoạt động này vẫn còn chiếu  lệ, nên dẫn đến chất lượng công trình làm dối, làm ẩu gây lãng phí. Công tác nghiệm thu: có nhiều hội đồng nghiệm thu được tổ chức chỉ  là hình thức “cưỡi ngựa xem hoa”, không đi sâu vào nghiệm thu chất lượng,   khối lượng thực hiện công trình, kiểm soát các chứng chỉ chứng nhận nguồn   gốc của các loại vật liệu, nhật ký công trình và các nghiệm thu giai đoạn,…   do đó việc đánh giá chất lượng và tính toán khối lượng thường thiếu chính   xác và đa số  là tăng so với thực tế. Phần này cuối cùng cũng do Nhà nước  gánh chịu.  C. Giai đoạn kết thúc đầu tư :   1 / Công tác thanh quy   ết toán công trình dự án :  ­ Công tác thanh toán vốn đầu tư: đây là vấn đề có liên quan trực tiếp   đến tiền bạc dự án, nếu xử lý kịp thời và thuận lợi cho chủ đầu tư giải ngân  nhanh sẽ  thúc đẩy tiến độ  thi công, đồng thời thanh toán đúng chế  độ  văn  bản quy định sẽ  tránh được thất thoát và lãng phí của Nhà nước, trong lĩnh  vực này từ lâu đã có quy định cụ thể nhằm tránh những tình trạng trên, nhưng  thực tế  việc này vẫn xảy ra những vấn đề  thất thoát do khâu kiểm soát còn  sai sót, vận dụng chế độ  chính sách không phù hợp, thanh toán vượt dự  toán  [kế  hoạch] được  ghi, cũng có trường  hợp đơn vị  thanh toán vốn đòi hỏi   nhiều thủ  tục rườm rà không thuộc phạm vi trách nhiệm của mình theo dõi  quản lý như dự án, giấy phép đầu tư, cấp đất, thiết kế thẩm định, giấy phép  kinh doanh,… vì hiển nhiên những vấn đề này phải đầy đủ thì mới thực hiện  đầu tư  cho đến bước thanh toán vốn được, sự  nhũng nhiễu này cũng gây ra   khó khăn và dẫn đến bê trễ tiến độ xây dựng lãng phí thời gian tiền bạc. ­ Công tác quyết toán vốn đầu tư hoàn thành: là khâu cuối cùng tổng   hợp toàn bộ của quá trình đầu tư. Do đó, việc kiểm tra rà soát lại toàn bộ từ  đầu để  xác định giá trị  hoàn thành, công nợ, chất lượng, đánh giá quá trình 

đầu tư, và trình phê duyệt quyết toán hoàn thành. Trong công tác này thường 

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang
10                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

cũng có những sai sót khi kiểm tra quyết toán, sai sót vào thủ  tục đầu tư  nhưng nếu không kịp thời điều chỉnh cũng dẫn đến thất thoát vốn Nhà nước.  D. Triển khai hoạt động sử dụng dự án đầu tư :   1 / Giám đ   ịnh đầu tư :     Trong quá trình thực hiện đầu tư  dự  án, cần phải thực hiện bước   kiểm tra bằng phương pháp giám định, nếu kiểm tra phát hiện dự án đầu tư  triển khai không đúng hướng hoặc có nhiều biến động khách quan của xã hội   tác động lên quá trình đang đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền  cần phải có ngay những kiến nghị  cần thiết để  đánh giá lại sự  đúng đắn,   hiệu quả  thực tế  của dự  án để  điều chỉnh kịp thời hoặc ngừng đầu tư  để  tránh việc thua lỗ  lớn. Thực chất công tác này những năm qua chưa được  triển khai giám sát, vì vậy có khá nhiều dự  án vượt vốn, xây dựng xong   không mang lại hiệu quả thua lỗ sau đầu tư gây lãng phí thất thoát nặng nề,  hiện nay Nhà nước đã có quan tâm và chính thức đưa vào thực hiện trong   Nghị định 16/2005/NĐ­CP ngày 07/02/2005 của Chính phủ về quản lý dự  án   đầu tư xây dựng công trình. 2/  Trách nhiệm của các tổ  chức cá nhân được giao trong quá trình   thực hiện đầu tư và sử dụng dự án công trình sau đầu tư: Nhà nước chưa có  quy định ràng buộc cụ thể vào vấn đề trách nhiệm của chủ đầu tư với trách  nhiệm của người quản lý điều hành dự  án hoàn thành đưa vào sản xuất, sử  dụng do đó việc điều hành dự  án theo ý muốn chủ  quan của người quản lý  thực hiện xây dựng sẽ  có những vấn đề  khác biệt với người trực tiếp quản   lý sử dụng, dẫn đến việc thay đổi sửa chữa sau khi nghiệm thu cho phù hợp  cũng gây đến những tổn hao tài sản tiền bạc Nhà nước. *** Nguyên nhân dẫn đến những vấn đề gây thất thoát lãng phí trong quá   trình đầu tư và xây dựng như đã trình bày ở trên có thể được nêu như sau : 1/ Đất nước ta trải qua một thời gian dài xây dựng kinh tế trên cơ sở  một nền hành chính tập trung quan liêu bao cấp, những vấn đề  thụ  động  ỷ  HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang

11                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

lại trong cung cách quản lý đã có phần nào  ảnh hưởng đến sự  trì trệ  trong  phong cách khi bước sang thời kỳ đổi mới tư  duy và nhận thức vào kinh tế  thị  trường có sự  quản lý của Nhà nước. Cơn lốc kinh tế  thị  trường đã làm  cho nhiều thành phần xã hội kéo theo việc làm giàu, bất chấp các quy định và  pháp luật của nhà nước gây ra những hậu quả  thất thoát lãng phí trong đầu   tư. 2/ Hệ thống văn bản pháp quy hiện hành của nhà nước đôi khi chậm   được sửa đổi thay thế cho phù hợp với phát sinh mới, chậm trong hướng dẫn   thực hiện, hoặc chưa có những quy định cụ thể bằng văn bản một số vấn đề  cần quản lý. Các văn bản đôi lúc cũng có quy định chồng chéo. Biện pháp  chế tài, quy định cụ thể trách nhiệm, xử phạt vào vi phạm hành chính và truy   tố hình sự trong vấn đề gây thất thoát lãng phí trong đầu tư và xây dựng cũng   chưa được đề cập đến. 3/ Đội ngũ cán bộ  công chức viên chức và các tổ chức, cá nhân tham  gia trong quá trình quản lý nhà nước, trực tiếp tham gia công tác đầu tư  và  xây dựng, tiếp nhận vận hành sau đầu tư còn có nhiều hạn chế về năng lực,   trình độ, kiến thức vào quản lý vào quy trình đổi mới, kiến thức khoa học kỹ  thuật tiên tiến của nền công nghiệp hiện đại trên thế giới; cập nhật thông tin  hệ thống văn bản pháp quy trong điều hành quản lý của Nhà nước, các thông  tin kinh tế  trong và ngoài nước. Bên cạnh đó phẩm chất đạo đức thoái hoá,  thiếu kiên định của một số cá nhân thực hiện chức trách của nhà nước giao   phó trong cơn lốc của sự phát triển nền kinh tế thị trường. 4/ Vai trò thanh tra, kiểm tra của một số Sở chuyên ngành chưa thực   hiện tròn trách nhiệm được giao, còn có những ý kiến không thống nhất trong  việc tham mưu các vấn đề tồn tại với cấp thẩm quyền trong lĩnh vực đầu tư  và xây dựng. Các vấn đề thắc mắc của các đối tượng thực hiện công tác này  chưa được các ngành thẩm quyền hướng dẫn xử  lý cụ  thể  trong từng lĩnh 

vực của mình phụ trách mà còn chồng chéo, đổ lỗi cho nhau.

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang
12                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

PHẦN THỨ BA

PHƯƠNG ÁN XỬ LÝ TÌNH HUỐNG

Để hạn chế tối đa những biểu hiện dẫn đến việc thất thoát lãng phí  trong quá trình quản lý đầu tư  & xây dựng cơ  bản. Bản thân tôi xin mạnh  dạn đề  đạt các phương án giải quyết nguyên nhân gây ra lãng phí như  đã   phân tích ở trên: I/­ XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN 1/    Phương án 1 :      Tăng c   ường biện pháp Tuyên truyền Giáo dục  ­ Cần phải giáo dục đường lối chính sách của Đảng đến mọi người  dân, các tổ chức, cá nhân những kiến thức căn bản và nhận thức vào vấn đề  đầu tư  & xây dựng phát triển cơ  sở  vật chất cho xã hội, trong đó việc gây  thất thoát, lãng phí như một tệ nạn và cần được thường xuyên hạn chế bằng   việc theo dõi, giám sát theo phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân  kiểm tra. ­ Nhà nước cần phải có chính sách cụ thể hoá, cần ban hành kịp thời  các văn bản còn thiếu trong quản lý nhà nước vào đầu tư & xây dựng để tạo  cơ sở pháp lý cho mọi người cùng hiểu biết và áp dụng, tuân thủ. ­ Đội ngũ cán bộ  công chức, viên chức nhà nước tham gia vào công   tác quản lý đầu tư & xây dựng cần có trình độ  nhất định đáp ứng ngang tầm  với nhiệm vụ và chịu trách nhiệm trước pháp luật vào hành vi của mình; phải   thường xuyên được học tập, nâng cao kiến thức khoa học, nắm bắt kịp thời   sự phát triển kỹ thuật của thế giới, có đạo đức và nhiệt tình cách mạng. Ưu điểm của phương án này: Đắk Nông là một tỉnh miền núi cho nên  mặt bằng dân trí chưa cao, mặt khác vì là một tỉnh mới thành lập nên đội ngũ   cán công chức, viên chức đa số  còn ít kinh nghiệm trong công tác. Vì vậy,   tăng cường tuyên truyền giáo dục là một biện pháp rất cần thiết trong quản 

lý đầu tư xây dựng cơ bản.

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang
13                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

Nhược điểm: phương án này đòi hỏi phải có thời gian tương đối dài.   ương án 2 :  2/ Ph   Tăng c   ường Biện pháp chế tài    Phạt tiền nếu vi phạm hành chính và xử  lý hình sự  nếu vi phạm có  thất thoát, ảnh hưởng lớn đến công quỹ của nhà nước, cụ thể: ­  Phạt tiền nếu vi phạm hành chính chưa đến mức truy tố như sau: + Chủ trương đầu tư sai lầm, có ảnh hưởng xấu đến dư luận xã hội   và thực tế làm thất thoát, lãng phí đến công quỹ nhà nước đã bỏ ra để đầu tư  nhưng chưa đến mức độ phải truy tố. + Kế hoạch đầu tư hàng năm không thực hiện đúng theo Chỉ thị, Nghị  quyết của Chính phủ  đối với các dự án phân theo nhóm A, B, C có quy định  thời hạn hoàn thành và giải quyết đủ  vốn tương xứng với giá trị  công trình   để đưa vào sử dụng ngay không để kéo dài lãng phí. + Dự án đầu tư  bằng nguồn vốn nhà nước giao cho các Chủ  đầu tư  tự  chịu  trách  nhiệm:  Phạt   nếu  do  không  nghiên  cứu   kỹ   lưỡng  giai   đoạn   chuẩn bị gây ra lãng phí thất thoát như không có hiệu quả đối với dự án sản  xuất kinh doanh, thua lỗ hoặc đầu tư công cộng nhưng không có hiệu quả sử  dụng. + Người có thẩm quyền thẩm định và quyết định phê duyệt dự  án  đầu tư, phê duyệt thiết kế kỹ thuật tổng dự toán công trình sử dụng vốn Nhà  nước nhưng gây ra thất thoát như đã nói trên.  + Người làm chậm trễ  tiến độ  thi công do công tác giải phóng mặt   bằng để kéo dài thời gian xây dựng gây lãng phí. + Thực hiện công tác khảo sát, thiết kế  nhưng không điều tra khảo   sát kỹ, tính toán thừa thiếu khối lượng, kém chất lượng công trình hay thiết  kế  lãng phí để  đẩy cao chi phí thiết kế  cũng phải chịu trách nhiệm xử  phạt  bằng tiền. + Người thẩm định thiết bị, vật tư, phụ  tùng thay thế  và các dây  chuyền công nghệ nhập ngoại nhưng gây hậu quả làm lãng phí do công nghệ  lạc hậu, cũ kỹ, không phù hợp, chất lượng sản phẩm sản xuất ra không đạt   HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang

14                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

tiêu chuẩn quy định gây tồn đọng không tiêu thụ  được thì cũng phải chịu  trách nhiệm phạt tiền. + Người có thẩm quyền trong công tác đấu thầu, chỉ  định thầu vi  phạm vấn đề  này gây thất thoát ngân sách thì cũng phải chịu trách nhiệm   phạt tiền. + Cán bộ giám sát công trình không làm hết chức năng theo quy định   dẫn đến chất lượng công trình kém, khối lượng công trình không chính xác so  với thực tế và thiết kế thì cũng phải chịu trách nhiệm phạt tiền. ­ Người  có  thẩm  quyền thuộc  cơ  quan  giám   định chất lượng   địa   phương nếu không làm tròn trách nhiệm kiểm tra, giám định thì cũng phải   chịu trách nhiệm phạt tiền. ­ Trong công tác thanh quyết toán công trình nếu gây ra thất thoát do   chấp nhận thanh toán sai chế  độ, tăng so với dự  toán được duyệt, gây lãng  phí, thất thoát thì cũng phải chịu trách nhiệm phạt tiền. + Chủ đầu tư công trình trong quá trình quản lý dự án công trình gây  thất thoát, lãng phí nếu phát hiện thì cũng phải chịu trách nhiệm phạt tiền.  Trường hợp những vi phạm trên gây ra thiệt hại nghiêm trọng thì truy tố  trách nhiệm hình sự. Ưu điểm của phương án này: Giải quyết nhanh, dứt khoát việc gây ra  lãng phí thất thoát trong đầu tư  xây dựng cơ  bản, thể  hiện kỷ  cương phép   nước trong quản lý đầu tư. Nhược điểm: Phương án này mang tính chất giải quyết tình thế, chưa  giải quyết tận gốc nguyên nhân gây ra lãng phí thất thoát trong đầu tư  xây   dựng cơ bản.   ương án 3 : C 3/ Ph   ải cách hành chính trong đầu tư xây dựng cơ bản    và thực hiện cơ chế “một cửa, một dấu” đối với các đơn vị quản lý đầu tư. Triển khai việc thực hiện cải cách thủ  tục hành chính, loại bỏ  những   thủ  tục hành chính rườm rà, những thủ  tục dễ  bị  lợi dụng để  tham nhũng,  gây phiền hà cho nhân dân, tổ chức. Rà soát và hệ thống hóa các cơ chế chính  HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang

15                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

sách, văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành, để loại bỏ và sửa đổi những   văn bản không còn hiệu lực, chồng chéo của các ngành các cấp. Trọng tâm  trước mắt là các lĩnh vực về  quản lý đất đai, đầu tư, xây dựng, cấp giấy  chứng nhận kinh doanh nhằm nâng cao năng lực quản lý. Đẩy mạnh việc phân cấp quản lý theo đúng các quy định hiện hành,  giữa các ngành các cấp chính quyền địa phương. Xây dựng và thực hiện các  cơ  chế  thanh tra, kiểm tra tài chính thực hiện dân chủ  công khai minh bạch   về tài chính. Thực hiện mô hình “một cửa, một dấu” trong quản lý đầu tư là: Khi tổ  chức và công dân có nhu cầu giải quyết một công việc nào đó, chỉ  cần đến  liên hệ với một đầu mối và nhận lại kết quả cũng tại đầu mối đó còn việc  giải quyết thuộc trách nhiệm của các cơ quan nhà nước với nhau. Khó khăn khi thực hiện phương án này: Cải cách hành chính  là công  việc nhạy cảm, khó khăn, bởi vì: Cải cách hành chính gặp trở  ngại lớn do  đụng chạm đến lợi ích cục bộ  của nhiều cá nhân và tổ  chức trong cơ  quan  quản   lý   hành   chính   tại   địa   phương.   Mặt   khác   do   nhận   thức   và   trình   độ  chuyên môn của đội ngũ cán bộ thừa hành nhiệm vụ còn nhiều hạn chế cần  phải có chính sách đào tạo nâng cao. II/­ LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN Thực tế  hiện nay, cả  3 phương án đã nêu  ở  trên đều là những yêu  cầu cấp bách cần làm. Tuy nhiên để chọn một phương án tối ưu nhất để ưu   tiên thực hiện, qua phương án xử  lý tình huống trên tôi chọn phương án 3  [Cải cách hành chính trong đầu tư xây dựng cơ bản và thực hiện cơ chế   “một dấu, một cửa” đối với các đơn vị  quản lý đầu tư]. Vì những lý do  sau: Mục tiêu của cải cách hành chính là nhằm xác định một nền hành  chính trong sạch, có đủ năng lực, sử dụng đúng quyền lực và từng bước hiện  đại hóa để  quản lý có hiệu lực và hiệu quả  công việc của nhà nước, thúc   HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang

16                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

đẩy xã hội phát triển lành mạnh, đúng hướng phục vụ  đời sống nhân dân,  xây dựng nếp sống và làm việc theo pháp luật trong xã hội. Đặc biệt là khi  thực hiện được mô hình “một cửa, một dấu” sẽ  được nhân dân đồng tình  ủng hộ. Bởi vì:  Người dân không phải đi lại nhiều lần, không phải đến nhiều nơi để  liên hệ, đỡ tốn kém mà thời gian giải quyết lại nhanh hơn; Giảm bớt hiện tượng nhũng nhiễu, phiền hà người   dân thông qua việc tách riêng khâu nhận hồ sơ  và khâu thụ  lý hồ  sơ. Người   thụ  lý hồ  sơ  không tiếp xúc với dân, như  vậy quan hệ  giữa người nộp và  người thụ lý hồ sơ độc lập với nhau; Các quy trình thủ  tục rõ ràng, công khai được niêm yết tại nơi   tiếp dân đã giúp người dân một tâm trạng thoải mái, giải tỏa được những  thắc mắc do sự thiếu minh bạch, rõ ràng trước đây; Phương   thức   tổ   chức   “một   cửa,   một   dấu”,   công khai, thuận tiện, đã tạo sự  gần gủi hơn giữa cơ  quan chính quyền với   nhân dân, tạo điều kiện cho nhân dân giám sát các hoạt động giải quyết thủ  tục hành chính của cơ quan chính quyền theo hướng “dân biết, dân bàn, dân  làm và dân kiểm tra”. Đồng thời nâng cao ý thức trách nhiệm và trình độ 

chuyên môn của cán bộ, công chức trong qúa trình thực thi nhiệm vụ.

 PHẦN THỨ TƯ

PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ 

1/ Phương hướng, giải pháp Từ  những vấn đề  đã đề  cập trên cần tích cực hạn chế  những thất  thoát lãng phí không tiết kiệm trong công tác quản lý đầu tư và xây dựng, xin 

đề xuất những  phương hướng và giải pháp cơ bản như sau:

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang
17                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

Một là cần tăng cường mạnh hơn nữa công tác kiểm tra kiểm soát  trong lĩnh vực đầu tư trên giác độ quản lý nhà nước, giảm bớt gánh nặng của   Nhà nước trong việc cấp phát ngân sách cho các công trình mang tính chất sự  nghiệp công cộng, nên chuyển qua các hình thức đầu tư, chuyển giao, vận   hành BOT, BT, BTO…, giao cho các tổ  chức cá nhân thuộc các thành phần   kinh tế có đủ năng lực ứng vốn đầu tư và sử dụng hình thức thu phí lệ phí để  hoàn vốn, việc này sẽ  tăng cường trách nhiệm hơn trong các khâu tiết kiệm  chống lãng phí vì đồng vốn là do các cá nhân tổ chức bỏ ra đầu tư. Hai là cần áp dụng đấu thầu quản lý các dự  án đầu tư  cho các tổ  chức, cá nhân có đủ  năng lực trình độ  và có ràng buộc vào tài chính đối với   cam kết hợp đồng khi trúng thầu công tác quản lý dự án của Nhà nước. Ba là có chính sách mở rộng đào tạo cán bộ  khoa học kỹ  thuật đi ra   nước ngoài tham quan học tập những công nghệ  đổi mới thường xuyên của  thế giới, yêu cầu phải nâng cao kiến thức của công chức trong công tác quản   lý lĩnh vực đầu tư  và xây dựng, có đãi ngộ  hợp lý, thưởng phạt công minh,   mạnh dạn chi phí cho những đề  tài nghiên cứu công nghệ  phát triển đất  nước. Bốn là kiện toàn lại tổ  chức và hoạt động của ban chỉ  đạo cải cách  hành chính các cấp. Phân công trách nhiệm cho từng thành viên của ban chỉ  đạo phụ  trách địa bàn hoặc phụ  trách từng lĩnh vực cải cách hành chính cụ  thể và chịu trách nhiệm trước Ủy ban nhân dân tỉnh về địa bàn hoặc lĩnh vực  cải cách hành chính được phân công. Năm là giao cho các cơ  quan chuyên môn xây dựng phương án, kế  hoạch, đẩy mạnh công tác tuyên truyền các nội dung các chương trình về cải  cách hành chính trong đầu tư xây dựng cơ bản.  2/ Kiến nghị và kết luận Đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Nông xây dựng các phương án tiếp  tục tinh giản bộ  máy, nâng cao hiệu lực và hiệu quả  hoạt động, thu hút và  khuyến khích năng lực làm việc của đội ngũ cán bộ  công chức. Tăng cường  HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang

18                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

công tác đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức, bảo đảm đáp  ứng nhu cầu của   hoạt động quản lý về đầu tư xây dựng cơ bản hiệu lực, hiệu quả. Vấn đề đầu tư và xây dựng cơ bản là tiền đề xây dựng cơ sở của một   quốc gia muốn vươn lên ngang tầm với các nước phát triển trong khu vực và  thế  giới nó luôn tồn tại và phát triển. Vì vậy những vấn đề  nẩy sinh trong   quá trình này vẫn thường xuyên được quan tâm và đề  cập nhiều  ở  mọi lúc  mọi nơi. Đi kèm với những thành tựu có được từ  công tác đầu tư  này vẫn  luôn luôn là tệ  nạn  lãng phí thất thoát phát sinh, nhưng không thể  có Biện   pháp nào có thể  loại trừ  ngay vấn nạn đó, vì vậy phương châm phải tiết  kiệm chống lãng phí thất thoát trong đầu tư và xây dựng luôn tồn tại và là đề  tài nóng bỏng nhiều người quan tâm. Trong tiểu luận này, bằng những kinh nghiệm và nhìn nhận chủ quan  của bản thân, tôi đã lượt khảo lại một số  nguyên nhân gây thất thoát trong   tình hình đầu tư và xây dựng hiện nay, và mạnh dạn đề ra những phương án  để hạn chế nguyên nhân đối với một số tình huống gây ra lãng phí thất thoát  đó. Trong tiểu luận không tránh khỏi những sơ  suất hoặc những ý kiến  chủ quan, thiếu thực tế, mong quí thầy cô giáo bỏ qua và chỉ bảo để bản thân 

rút kinh nghiệm./.

Tài liệu Tham khảo 1/   Luật   Xây   dựng,   số   16/2003/QH11   được   Quốc   hội   thông   qua   ngày   26/11/2003, có hiệu lực ngày 1/7/2004; 2/   Luật   đấu   thầu,   số   61/2005/QH11   được   Quốc   hội   thông   qua   ngày  

29/11/2005, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/4/2006;

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang
19                     Quản lý đầu tư và xây dựng  

3/ Luật Ngân sách nhà nước, số  01/2002/QH11 được Quốc hội thông qua   ngày 16/12/2002, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2004;

4/ Hệ thống các văn bản pháp luật.

MỤC LỤC

                    Trang 

­ Lời nói đầu:……………………………………………………………………    1­2

HV thực hiện: Nguyễn Văn Lưu                                                                           Trang
20                     Quản lý đầu tư và xây dựng