Vòm họng là gì

Ung thư vòm họng là bệnh lý ác tính, một trong mười loại ung thư thường gặp nhất tại Việt Nam. Bệnh dễ mắc phải ở những người có lối sống không lành mạnh, tiền sử gia đình có người mắc ung thư vòm họng, nam giới ở tuổi 40 – 60. Nếu phát hiện sớm, bệnh có thể được điều trị khỏi bằng các can thiệp y tế như xạ trị, hóa trị. Tuy nhiên do dấu hiệu ung thư vòm họng khá kín đáo, thầm lặng nên bệnh thường chỉ được phát hiện ở giai đoạn đã tiến triển.

1. Ung thư vòm họng là gì?

Ung thư vòm họng còn gọi là ung thư biểu mô vòm họng [NPC] là bệnh ung thư phát sinh từ các tế bào vòm họng [phần cao nhất của hầu họng, ngay phía sau mũi]. Đây là bệnh ung thư chiếm tỷ lệ cao nhất và đáng nghi ngại nhất trong các loại ung thư vùng đầu mặt cổ và đứng thứ 4 trong nhóm 6 loại ung thư phổ biến nhất ở Việt Nam, chiếm tỷ lệ 10- 12%.

Ung thư vòm họng rất hiếm gặp ở người châu Âu nhưng lại phổ biến ở người da vàng. Vùng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất là miền Trung Quốc và phần lớn khu vực Đông Nam Á với tỷ lệ 20-30/100,000.

Ung thư vòm họng là bệnh lý ác tính, gây tử vong cao nếu không điều trị kịp thời

Các giai đoạn của ung thư vòm họng:

• Giai đoạn 1: Không có biểu hiện rõ ràng, khó phát hiện. Khối u rất nhỏ, không quá 2,5cm.
• Giai đoạn 2: Giai đoạn khu trú, kích thước khối u đã tăng đến 5 – 6 cm.
• Giai đoạn 3: Tế bào ung thư bắt đầu di căn.
• Giai đoạn 4: Ung thư di căn đến môi, miệng, phá hủy các hạch bạch huyết.

2. Ai có nguy cơ mắc bệnh ung thư vòm họng?

Những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh ung thư vòm họng cao có thể kể đến là:

• Người thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, hóa chất, tia phóng xạ, cao su, nhựa tổng hợp,…
• Ăn nhiều cá muối, thức ăn lên men như đồ muối chua, thịt hun khói,...
• Hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, sử dụng chất kích thích.
• Có tiền sử người thân trong gia đình [cha/mẹ/anh chị em] bị ung thư vòm họng.
• Đối tượng từ 30 – 84 tuổi, trong đó 40 – 60 tuổi chiếm trên 50% mắc bệnh. Nam giới gặp nhiều hơn nữ với tỷ suất là 3/1.

3. Dấu hiệu ung thư vòm họng sớm nhất

Dấu hiệu ung thư vòm họng ở giai đoạn đầu thường không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý tai mũi họng. Bệnh nhân có thể bị đau đầu, ngạt mũi thoáng qua, đôi khi xuất hiện hạch nhỏ ở cổ nhưng không đau.

Đau họng kéo dài là một trong những dấu hiệu nhận biết bệnh ung thư vòm họng

Sau 06 tháng kể từ khi có triệu chứng đầu tiên, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng như:

• Nổi hạch cổ.
• Ngạt mũi, chảy máu mũi, hay xì ra nhầy mũi lẫn máu.
• Đau đầu, thường là nhức nửa đầu, âm ỉ cả ngày.
• Ù tai, mất nghe một bên do u làm tắc vòi Eustachio, thường xuyên nhiễm trùng tai.
• Khó thở hoặc khó nói.
• Giảm hoặc mất thị lực, sụp mi, nhìn đôi.
• Có máu trong nước bọt, khó nuốt.

4. Chẩn đoán và điều trị ung thư vòm họng

- Chẩn đoán

Để chẩn đoán ung thư vòm họng, bác sĩ có thể thực hiện một số can thiệp y tế:

• Khám sức khỏe tổng quát để kiểm tra các dấu hiệu của bệnh và trao đổi về bệnh sử trước đây của người bệnh.
• Soi vòm họng.
• Chụp X-quang, CT, MRI, chụp cắt lớp phát xạ positron [PET].
• Sinh thiết: Bác sĩ lấy mẫu mô nhỏ khi nội soi mũi và xem các tế bào hoặc mô dưới kính hiển vi nhằm phát hiện các dấu hiệu ung thư vòm họng.

Nên thăm khám sớm khi có các biểu hiện bất thường ở họng

- Điều trị

Tùy vào giai đoạn ung thư, loại ung thư vòm họng, kích thước khối u, tuổi tác và sức khỏe người bệnh mà bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Các phương pháp điều trị bệnh ung thư vòm họng:

• Xạ trị: Sử dụng các chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Hóa trị: Dùng thuốc viên hoặc thuốc truyền tĩnh mạch để tiêu diệt tế bào ung thư. Người bệnh có thể sử dụng hóa trị để điều trị ung thư vòm họng cùng lúc, sau hoặc trước khi xạ trị.
• Phẫu thuật: Thường dùng để loại bỏ ung thư hạch bạch huyết ở cổ họng, không tiến hành phẫu thuật để điều trị ung thư vòm họng.
• Ngoài các phương pháp điều trị ung thư vòm họng như trên, hiện nay các phương pháp điều trị mới như công nghệ gen, miễn dịch học… cũng cho thấy hiệu quả điều trị tích cực.

5. Tiên lượng và cách phòng bệnh ung thư vòm họng

Tiên lượng bệnh phụ thuộc rất lớn vào giai đoạn bệnh khi được phát hiện. Ở giai đoạn I và II, tỷ lệ sống trên 5 năm sau điều trị có thể lên tới 80 - 90%, nhiều trường hợp có thể khỏi hẳn. Với ung thư vòm họng ở giai đoạn III, tỷ lệ sống trên 5 năm chỉ khoảng 30 – 40% và giai đoạn muộn chỉ còn 15%. Ngoài ra, tiên lượng bệnh còn phụ thuộc nhiều vào thể ung thư, trong đó ung thư biểu mô không biệt hóa có tiên lượng tốt nhất vì rất nhạy cảm với tia xạ. Ung thư mô liên kết có tiên lượng kém nhất.

Ở nước ta, hầu hết 90 – 97% bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn III và IV, gây ra nhiều khó khăn trong điều trị. Vì vậy, mỗi người nên tự chủ động phòng bệnh bằng cách:

• Không hút thuốc lá, hạn chế bia rượu, chất kích thích.
• Điều trị tích cực các bệnh viêm nhiễm ở đường mũi.
• Khám chuyên khoa Tai Mũi Họng khi có các biểu hiện bất thường.
• Tập luyện thể dục, ăn uống điều độ.
• Không ăn thức ăn mặn, thức ăn lên men.
• Không ăn đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh.

Nói không với bia rượu là một trong những cách phòng bệnh ung thư vòm họng

Đặc biệt, do các dấu hiệu ung thư vòm họng rất ít biểu hiện ra ngoài ở giai đoạn đầu [giai đoạn I,II], chính vì vậy, tầm soát bệnh định kỳ sẽ giúp phát sớm các nguy cơ, dấu hiệu tiềm ẩn có thể dẫn đến ung thư vòm họng. Từ đó, có thể can thiệp kịp thời từ giai đoạn sớm nhất nhằm tăng khả năng điều trị bệnh thành công.

Để giúp Quý khách hàng an tâm chăm sóc sức khỏe trong giai đoạn giãn cách xã hội vì dịch bệnh COVID-19, CarePlus triển khai Chương trình KHÁM TƯ VẤN TỪ XA với đội ngũ bác sĩ ở các chuyên khoa [Tim mạch, Nhi khoa, Sản Phụ khoa, Tai Mũi Họng, Da liễu,...]. Đăng ký TẠI ĐÂY 

-------

Từ tháng 7/2019, Phòng khám Quốc tế CarePlus chính thức triển khai “Gói tầm soát ung thư vòm họng”, bao gồm các hạng mục:

[1] Khám tư vấn bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng CarePlus

[2] Chẩn đoán hình ảnh

• Nội soi tai mũi họng chẩn đoán

[3] Xét nghiệm

• Xét nghiệm máu tìm virus EBV.
• Xét nghiệm SCC.

Thiết kế gói khám gồm các hạng mục thăm khám chuyên sâu với sự hỗ trợ của các trang thiết bị hiện đại và tiên tiến, cho kết quả chẩn đoán chính xác. Sau thăm khám, bác sĩ sẽ giải thích cặn kẽ kết quả phân tích, giải đáp các thắc mắc và cho lời khuyên điều trị, phòng ngừa bệnh theo tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Ngoài ra, quy trình thăm khám tại CarePlus được đánh giá rất nhanh chóng, chi phí gói khám chỉ 1.700.000 VNĐ, phù hợp với nhiều đối tượng. Với nhiều ưu điểm nổi bật, CarePlus hiện đang là một trong những địa chỉ cung cấp các gói tầm soát ung thư được nhiều người tin tưởng lựa chọn.

Truy cập Website hoặc liên hệ Hotline 1800 6116 ngay hôm nay để được tư vấn chi tiết về gói tầm soát ung thư vòm họng và đặt lịch hẹn!

Ung thư vòm họng là một bệnh ung thư nguy hiểm, độ ác tính cao nhưng có thể điều trị tốt nếu được phát hiện sớm. Do đó, khi có các triệu chứng bất thường, nghi ngờ là dấu hiệu ung thư vòm họng nên thăm khám sớm. Bên cạnh đó, để dự phòng bệnh tốt nhất, mọi người nên tầm soát ung thư vòm họng định kỳ, nhất là nam giới sau tuổi 30, người làm việc trong môi trường ô nhiễm.

-----

Để giúp Quý khách hàng an tâm chăm sóc sức khỏe trong giai đoạn giãn cách xã hội vì dịch bệnh COVID-19, CarePlus triển khai Chương trình KHÁM TƯ VẤN TỪ XA với đội ngũ bác sĩ ở các chuyên khoa [Tim mạch, Nhi khoa, Sản Phụ khoa, Tai Mũi Họng, Da liễu,...]. Đăng ký TẠI ĐÂY 

Hãy chia sẻ cùng chúng tôi

Ung thư vòm họng có thể chưa có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Những triệu chứng có thể nhận biết của ung thư vòm họng gồm có:

• Má»™t khối u ở cổ do hạch bạch huyết phình to
• NÆ°á»›c bọt có máu
• Chảy máu mÅ©i
• Nghẹt mÅ©i
• Suy giảm thính lá»±c [Ä‘iếc]
• Thường bị nhiá»…m trùng tai
• Đau đầu

Khi nào cần gặp bác sĩ

Những triệu chứng của ung thư vòm họng giai đoạn sớm có thể không làm cho bệnh nhân phải đi gặp bác sĩ. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân cảm thấy cơ thể có những thay đổi bất thường và dai dẳng như nghẹt mũi bất thường, bệnh nhân hãy đến gặp bác sĩ.

Nguyên nhân

Ung thư bắt đầu khi có một hoặc nhiều đột biến gen xảy ra khiến cho những tế bào bình thường tăng trưởng vượt mức kiểm soát, xâm lấn những cấu trúc xung quanh và thậm chí lan đến [di căn] những cơ quan khác của cơ thể. Trong ung thư vòm họng, tiến trình này bắt đầu xảy ra ở những tế bào vảy, phủ trên bề mặt mũi họng.

Hiện nay người ta vẫn chưa xác định chính xác điều gì gây đột biến gen dẫn đến ung thư vòm họng, nhưng việc nhiễm vi rút Epstein-Barr được xem là có liên quan đến sự phát triễn của ung thư vòm họng. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ vì sao một số người có đủ mọi yếu tố nguy cơ lại không bị ung thư vòm họng, trong khi đó, có người không có những yếu tố nguy cơ rõ ràng lại bị ung thư.

Những yếu tố nguy cơ

Các nhà nghiên cứu đã xác định một số yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vòm họng, bao gồm:

• Giá»›i tính. Ung thÆ° vòm họng thường gặp ở nam hÆ¡n ở nữ.
• Chủng tá»™c. Đây laÌ€ loại ung thÆ° thường xảy ra với người châu Á và Bắc Phi
• Tuổi. Ung thÆ° vòm họng có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nào, nhÆ°ng hầu hết được chẩn Ä‘oán ở người trưởng thành từ 30 đến 50 tuổi.
• ThÆ°Ì£c phẩm Æ°á»›p muối. Các hóa chất được phóng thích thành hÆ¡i khi nấu những thức ăn có Æ°á»›p muối nhÆ° cá muối và rau quả bảo quản, hÆ¡i naÌ€y có thể Ä‘i vào khoang mÅ©i làm tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° vòm họng. Tiếp xúc vá»›i những hóa chất này từ khi còn nhỏ tuổi có thể thậm chí làm tăng nguy cÆ¡ nhiều hÆ¡n.
• Vi rút Epstein-Barr. Loại vi rút phổ biến này thường gây ra những dấu hiệu và triệu chứng nhẹ, nhÆ° những dấu hiệu và triệu chứng của cảm lạnh. Đôi khi vi rút này có thể gây ra bệnh tăng bạch cầu Ä‘Æ¡n nhân nhiá»…m khuẩn. Vi rút Epstein-Barr cÅ©ng có liên quan đến vài loại ung thÆ° hiếm gặp, trong đó có ung thÆ° vòm họng.
• Tiền sá»­ gia đình. Nếu trong gia đình có má»™t người bị ung thÆ° vòm họng thì nguy cÆ¡ bị bệnh này cÅ©ng tăng.

Các biến chứng

Biến chứng ung thư vòm họng có thể bao gồm:

• Ung thÆ° phát triển xâm lấn những cấu trúc lân cận. Ung thÆ° vòm họng giai Ä‘oạn muá»™n có thể gây ra biến chứng nếu ung thÆ° phát triển đủ lá»›n để xâm lấn những cấu trúc lân cận nhÆ° họng, xÆ°Æ¡ng và não.
• Ung thÆ° có thể lan sang những khu vá»±c khác của cÆ¡ thể. Ung thÆ° vòm họng thường lan [di căn] xa hÆ¡n mÅ©i hoÌ£ng. Hầu hết những người bị ung thÆ° vòm  họng đều có di căn vùng. Có nghÄ©a là các tế bào ung thÆ° trong khối u ban đầu di chuyển sang những khu vá»±c kế cận nhÆ° hạch bạch huyết ở cổ. Tế bào ung thÆ° có thể lan đến những phần khác của cÆ¡ thể [di căn xa] thường là di căn đến xÆ°Æ¡ng, phổi, và  gan.

Xét nghiệm và chẩn đoán

Các xét nghiệm và thủ thuật được sử dụng để chẩn đoán ung thư vòm họng bao gồm:

• Thăm khám. Chẩn Ä‘oán ung thÆ° vòm họng thường bắt đầu bằng thăm khám tổng quát. Bác sÄ© sẽ hỏi bệnh nhân về những triệu chứng. Bác sÄ© có thể ấn vào cổ bệnh nhân để biết hạch bạch huyết có bị phình to hay không.
• Sá»­ dụng camera để kiểm tra bên trong mÅ©i hoÌ£ng bệnh nhân. Nếu nghi ngÆ¡Ì€ có ung thÆ° vòm họng, bác sÄ© có thể đề nghị ná»™i soi mÅ©i. Thủ thuật này được thá»±c hiện bằng cách sá»­ dụng má»™t ống nhỏ, mềm có gắn camera ở đầu để nhìn thấy bên trong mÅ©i hoÌ£ng của bệnh nhân và tìm những bất thường. Camera này có thể được Ä‘Æ°a qua mÅ©i hoặc qua phần hở ở phía sau họng để Ä‘i lên voÌ€m hoÌ£ng. Ná»™i soi mÅ©i có thể cần phải gây tê tại chá»— để thá»±c hiện.
• Thủ thuật lấy mẫu mô nghi ngÆ¡Ì€ ung thÆ°. Bác sÄ© cÅ©ng có thể sá»­ dụng ống ná»™i soi hoặc dụng cụ khác để lấy ra má»™t mẫu mô nhỏ [sinh thiết] để xét nghiệm ung thÆ°.

Xét nghiệm để xác định giai đoạn ung thư

Khi đã chẩn đoán xác định ung thư, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm những xét nghiệm khác để xác định mức độ [giai đoạn] ung thư, chẳng hạn như các xét nghiệm hình ảnh. Xét nghiệm hình ảnh có thể bao gồm chụp quét cắt lớp điện toán [CT], chụp cộng hưởng từ [MRI], chụp xạ hình cắt lớp bằng bức xạ positron [PET] và X quang.

Khi bác sĩ đã xác định được mức độ ung thư, thì giai đoạn ung thư sẽ được biểu thị bằng một chữ số La Mã. Giai đoạn ung thư và nhiều yếu tố khác được dùng để quyết định kế hoạch điều trị và tiên lượng bệnh. Nếu chữ số La Mã thấp có nghĩa là ung thư còn nhỏ và chỉ giới hạn trong mũi họng. Chữ số lớn hơn có nghĩa là ung thư đã lan rộng ra khỏi mũi họng đến hạch bạch huyết ở cổ hoặc những khu vực khác của cơ thể. Các giai đoạn của ung thư vòm họng được xếp từ I đến IV. 

Điều trị

Bác sĩ và bệnh nhân cùng trao đổi với nhau để chọn kế hoạch điều trị dựa vào nhiều yếu tố như giai đoạn ung thư, mục tiêu điều trị, thể trạng của bệnh nhân và những tác dụng phụ mà bệnh nhân có thể chịu đựợc. Điều trị ung thư vòm họng thường bắt đầu bằng bằng xạ trị hoặc phối hợp xạ trị và hóa trị.

Xạ trị

Xạ trị sử dụng các tia năng lượng cao như tia X để phá hủy tế bào ung thư. Xạ trị ung thư vòm họng thường được thực hiện theo một phương pháp được gọi là chiếu tia ngoài. Khi xạ trị, bệnh nhân nằm dài trên một bàn phẳng, máy xạ xoay chuyển xung quanh phát tia  nhắm đúng vào vị trí ung thư của bệnh nhân.

Đối với những khối u vòm họng nhỏ, xạ trị có thể là liệu pháp duy nhất cần phải thực hiện. Trong những trường hợp khác, có thể kết hợp xạ trị với hóa trị.

Xạ trị có nguy cơ gây ra những tác dụng phụ, bao gồm đỏ da tạm thời, suy giảm thính lực và khô miệng.

Một loại xạ trị khác, là hình thức chiếu tia bên trong [liệu pháp tia phóng xạ để gần], đôi khi được sử dụng trong ung thư vòm họng tái phát. Với trị liệu này, những hạt phóng xạ hoặc dây phóng xạ được đặt vào trong khối u hoặc rất gần với khối u.

Hóa trị

Hóa trị là một điều trị bằng thuốc có sử dụng hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư. Thuốc hóa trị có thể là thuốc viên, hoặc được tiêm qua tĩnh mạch hoặc cả hai. Hóa trị có thể được sử dụng để điều trị ung thư vòm họng bằng ba phương pháp:

• Hóa trị được thá»±c hiện cùng lúc vá»›i xạ trị. Khi hai phÆ°Æ¡ng pháp này được kết hợp, hóa trị có thể làm tăng hiệu quả của xạ trị. Điều triÌ£ kết hÆ¡Ì£p được gọi là liệu pháp đồng thời hay xạ hóa trị, Tuy nhiên tác dụng phụ của hóa trị cá»™ng thêm tác dụng phụ của xạ trị, làm cho liệu pháp đồng thời naÌ€y trở nên khó chịu Ä‘á»±ng hÆ¡n.
• Hóa trị sau xạ trị. Bác sÄ© có thể đề nghị hóa trị sau xạ trị hoặc sau liệu pháp đồng thời. Hóa trị được dùng để tiêu diệt bất cứ tế bào ung thÆ° nào còn lại trong cÆ¡ thể, kể cả những tế bào ung thÆ° có thể đã bị vỡ ra từ khối u ban đầu và lan đến những nÆ¡i khác. Vẫn còn má»™t số tranh cãi về việc bổ sung hóa trị có thá»±c sá»± cải thiện khả năng sống của bệnh nhân ung thÆ° vòm họng hay không. Nhiều người đã trải qua hóa trị sau liệu pháp đồng thời không có khả năng chịu Ä‘á»±ng được những tác phụ và phải ngÆ°ng Ä‘iều trị.
• Hóa trị trÆ°á»›c xạ trị. Hóa trị há»— trợ má»›i là hóa trị được thá»±c hiện trÆ°á»›c xạ trị Ä‘Æ¡n thuần hoặc trÆ°á»›c liệu pháp đồng thời. Cần nghiên cứu thêm để xác định hóa trị há»— trợ má»›i có thể cải thiện tỉ lệ sống ở người bị ung thÆ° vòm mÅ©i họng hay không.

• Bác sÄ© sẽ quyết định cho bệnh nhân Ä‘Æ°Æ¡Ì£c Ä‘iều triÌ£ thuốc hóa trị nào và trong khoảng cách bao lâu. Những tác dụng phụ có thể xảy ra tùy thuá»™c vào những thuốc mà bệnh nhận được Ä‘iều triÌ£

Phẫu thuật

Phẫu thuật thường không được sử dụng trong ung thư vòm họng. Phẫu thuật có thể được sử dụng để cắt bỏ các hạch bạch huyết ung thư ở cổ. Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể được sử dụng để cắt bỏ một khối u ở vòm họng. Phương pháp này, phẫu thuật viên phải thực hiện một đường rạch ở phần vòm miệng của bệnh nhân để tiếp cận khu vực có khối u nhằm cắt bỏ mô ung thư.